a li jus-Amerika moet de landbouw hervormen Over fluor in t drink water Personeelskern Mulder-Vogem medio december ingelicht Voor het Westen van grote betekenis Tandarts n.a.v. Lezers schrijven Ministers geven uitvoerig antwoord op vragen van P.v.d.A.-kamerleden over Nieuw-Vennepse bedrijf ÊNSDAG 2 APRIL 1969 LLU>bta ÜAUBLAD Van onze correspondent dr. Hermann P. Gébhardt) ONTEVIDEO (GPD) De politieke, economische en sociale atie in Latijns-Amerika is voor de toekomst van het Westen van rslaggevende betekenis. Weliswaar zijn de onderontwikkeling en bevolkingsdruk in Azië alarmerender, maar zoals Robert Ken- li heeft gezegd: „Latijns-Amerika is voor oris belangrijker dan inam". De internationale plannenmakers hebben verklaard dat de landbouw- produktie moet stijgen met het drie voudige van de groei der laatste twintig jaar om er de komende tien jaar niet op achteruit te gaan. Op de conferentie van de inter-Amerikaan- se Economische en Sociale Raad CCIES) van 1966 werd er nogmaals op gewezen dat de bevolkingdruk, de primitieve produktiemethoden, de ontoereikende vruchtbaarheid van de grond, het ontbreken van goede verbindingswegen en transportmid delen en de ontoereikende techni sche en financiële hulp „de mense lijke produktiviteit in de landbouw zodanig belemmeren dat noodtoe stand en stagnatie onvermijdelijke gevolgen zijn." Hier komt nog bij dat de „vlucht van het platteland" onrustbarende vormen aanneemt. In Argentinië b.v. woonde honderd jaar geleden tachtig procent van de bevolking op het platteland, nu nog ongeveer 35 pro cent. Reden voor die „vlucht" zijn de slechte verdiensten en de slechte levensomstandigheden buiten de ste den. (In geheel Latijns-Amerika heeft minder dan tien procent van de bevolking op het platteland waterlei ding) 10TE SPANNING èt feit dat een rijk Noord- [rika (met een gemiddeld inko- van 3.000 dollar) grenst aan een Latijns-Amerika (met 360 dol- in Bolivië en Haïti zelfs minder 100) heeft een chronische span- veroorzaakt. En bij de „klas- mjd" tussen de volken komen nog de sociale tegenstellingen t |en de verschillende staten. Rijk lam staan op grote afstand te- >ver elkaar: vijf procent van de liking in Mexico, Chili, Peru, Ve- 9eiW en Ecuador verdient meeij iar een kwart van het nationale in- Ck. jen, terwijl de helft van de be- ting tussen elf en zestien procent JÜHbseert. Ihitterende miljonairs villa's en eeloze luxe enerzijds, kolossale tenwijken met grote ellende, zon- M straten, water en verlichting (in PT regenarme Peru zelfs zonder da- anderzijds. De Latynsameri- jse bevolking heeft de hoogste icijfers ter wereld. Terwijl zij in »ren verdubbelde (in West-Euro- H honderd jaar) houd de agra- produktie nu al de vraag naar asmiddelen niet bij en de econo- het arbeidsaanbod niet. S zich geen ingrijpende verande- »n voordoen, moet Latijns-Ame- binnen een periode van enkele allen jaren een chronische revo- haard van de eerste orde worden rop berust deze situatie en waar- vordt er geen verandering in ge ilt? Erfenis i huidige sociale, politieke en eco- leche structuur van dit gebied is anachronistische erfenis van de Male tijd. De dekolonisatie die nu tfrika en Azië plaatsheeft, is in ns-Amerika in zekere zin 150 geleden op gang gekomen. Daar- rerd geprofiteerd van de ideeën de Noordamerikaanse onafhan- heidsbeweging en de Franse utie opleverden, maar tegelijker- in politiek, economisch en al opzicht de oude realiteit be- l. it staatbestuur was nu niet meer satorische redenen. Het ontwikke lden van de koloniale machten, I lingsniveau van de landarbeiders is van de leidende groep die on- zo laag dat zij zelf niet in staat zul- het koloniale regime rijk en len zijn economisch te werken. Ze itig geworden was. Verder bleef j moeten dan ook collectief opereren j irnn /la TiTalnicp on H/wr QffrftHsrhp Hpslfimr Uitzondering Op grond van de inter-Amerikaan- se afspraken hebben vrijwel alle landen wetten voor landbouwhervor mingen aangenomen en maatrege len voor de uitvoering ervan getrof fen. (Een bedenkelijke uitzondering was Argentinië, waar de landhervor ming zozeer taboe is dat ook links- liberale presidenten tijdens htm doorgaans korte ambtsperiode geen kans hebben gezien iets te onderne men). In Mexico zijn de kleine, on rendabele bedrijven al in 1917 voor het grootste deel afgeschaft, in Bo- livië na de revolutie van 1953 ge heel. Chili echter daargelaten (sinds 1965 is het christen-democratische regime bezig de grond serieus te herverdelen), bestaat de agrarische hervorming in geheel Latijns-Ameri- ka nog altijd slechts op papier. Gedeeltelijk heeft dit alles organi- rond in handen van de weinige lies die er indertijd, als tegen- atie voor militaire of politieke aan het regime, de beschikking hadden gekregen. Bovendien is jroot economisch euvel blijven an: enerzijds de afhankelijkheid ilechts weinig grondstoffen, an- de geringe handel binnen alfcontinent (in ongeveer tien at van het gehele handelsvolu- is dus economisch (zowel wat oduktie als buitenlandse handel ft) de abnormale situatie uit de lale tijd gehandhaafd. Uit his- h oogpunt is ook de ontbreken- ïnenlands-politieke stabiliteit te ren. prioriteiten niet worden be- aan de hand van de mogehjk- maar van de noodzakelykhe- dan komt het beëindigen van de le agrarische structuur op de plaats. Toen de Latijnsameri- i regeringen, onder invloed Fidelisftische revolutie in 1961 conferentie van Punta del Es- t enige serieuze ontwikkelings dat er voor dit deel van de we- »it is geweest, aannamen, werd uitgegaan dat het eerste ob- il voor de economische groei de Ke produktiviteit van de land- was, die zestig procent van de King werk verschafte, maar te twintig procent van het eigen le produkt leverde, ontoereikende agrarische pro- Ie werd toegeschreven aan de Kjke verdeling van de grond en Verouderde produktiemethoden. Sn drie en acht procent van de Mgenaren bezitten zestig tot lg pot van de voor landbouw leteelt bruikbare grond. In Uru- i een van de meest ont wikkel- rtijnsamerikaanse landen, is zes- |"ocent van de bewerkte grond in fen van vier procent der groot- Ibezitter. De rest van de grond handen van onrendabel werken- Punta del Este in Punta del Este (in 1961 dus) besloten in tien jaar tijds dat eem van die kleine bedrijfjes i lossen. Op latere inter-Ameri- se conferenties verplichtten de Qsamerikaanse regeringen zich ïen snelle agrarische hervor- Die hervormingen zijn ook al f, omdat deze regeringen thans voor zo'n 900 miljoen dollar Jaar aan levensmiddelen voor gebruik moeten invoeren. m de snelle bevolkingsgroei wordt robleem steeds dringender. en door agrarische deskundigen wor den geleid. Het blijkt uiterst moei lijk te zijn een collectief bewustzijn te ontwikkelen in de primitieve en geïsoleerd levende plattelandsbevol king. Overigens ziet men in Chili dat het politieke opvoedingswerk toch wat dit betreft succes hebben kan. Schadeloosstelling Een groot probleem vormt echter ook de schadeloosstelling. Het be hoort tot de grondregels van de ka pitalistische economie, die slechts in Cuba niet erkend worden en in Bo- livië indertijd niet erkend werden, dat onteigening alleen plaats kan hebben tegen een volwaardige scha deloosstelling. Duidelijk is dat in dit deel van de wereld voor deze zaak een kapitaal zou moeten worden uit getrokken, zoals men ze slechts kent in bewapenings- of ruimtevaartpro gramma's. De regeringen waren het er dan ook over eens dat de scha deloosstelling plaats zou moeten heb ben in de vorm van lang lopende staatspapieren. De inflatie is echter in Latfjn»- Amerika zo sterk dat in Brazilië bij- CHIPS-PRIJZEN IN BEWEGING DEN HAAG (GPD) De prijzen van zakjes chips zijn sinds begin van dit jaar voor een aantal merken sterk gaan bewegen. Het zakje ge wone chips kan 6 procent goedkoper zijn geworden, maar ook 24 procent duurder. Paprika-chips kunnen zelfs bijna 17 procent per zakje goedkoper zijn geworden, of tot 10 pet. duurder. Dit heeft het consumenten contact orgaan geconstateerd bi) een prijs vergelijking. Met de chips-prijzen is het oppas sen. zo bleek daarbij tevens, Want de inhoud van de zakjes is nogal eens veranderd. Dit merkte het Con sumenten Contact Orgaan bij het na wegen: een zakje Eubisf a-paprika - chips woog vorig jaar oktober 105 gram en nu 75 gram, het zakje Smith-paprika-chips van 200 gram ging terug naar 170 gram, Eubisfa gewone chips van 100 gram werden 70 gram, Simon de Wit daalde van 200 gram naar 160 gram. Vivo van 200 gram naar 175 gram. Smith van 200 gram naar 170 gram. Simon de Wit en Vivo werden daarbij niet goedkoper. voorbeeld de waarde van het geld van 1963 tot 1968 tot een zevende is teruggevallen. De uitweg die m en in Chili heeft gekozen, bestaat uit de verstrekking van waardevaste certi ficaten, die automatisch zijn gebon den van levensonderhoud». De voornaamste oorzaak voor het uitblijven van de agrarische her vorming, dus van de belangrijkste structurele verandering die in La tijns-Amerika noodzakelijk is, is nog altijd een gevolg van de werke lijke machtsverhoudingen in dit deel van de wereld. Achter de coulissen van de politieke partijen, de burger lijke en ook de militaire regeringen beheersen enkele honderden „oude families" als de beslissende „pres sure group" alle takken van het openbare leven. Zij bezitten niet slechte de grote landerijen, maar ook de banken en de industrie en bezetten sleutel posities op de hoog ste ambtelijke niveaus. Zij verhinde ren het doorvoeren van de wetten over de agrariChe hervorming. Er bestaat geen kans op verandering van deze situatie zolang de krachten die voor de hervormingen pleiten niet werkelijk de baas zijn. DEN HAAG (GPD) De per soneelskern van de failliet ver klaarde N.V. Mulder-Vogem in Nieuw-Vennep werd medio de cember 1968 voor het eerst inge licht over de minder goede gang van zaken bij het bedrijf, in ver band met een aanvrage om ver korting van de werktijd. Uit het contact met de personeelskern zijn geen bepaalde maatregelen ten behoeve van het personeel voortgevloeid. Blijkens informatie van de directie van het bedrijf is het personeel nadien meegedeeld, dat de lonen en salarissen, als mede de pensioenpremies tot 8 februari 1969 zouden worden be taald. Voor verdere betalingen voor andere voorzieningen waren geen financiële middelen be schikbaar. Dit delen de ministers Roolvink, Polak, Witteveen en De Block mede in antwoord op vragen van de socia listische leden van de Tweede Ka mer, mej. N. Barendregt, drs. G. M. Nederhorst en mr. R. Van der Bergh. De ministers verwijzen in hun antwoord naar de Werkloos heidswet, die sdnds de wijziging van medio 1968 aan de werknemers be paalde aanspraken jegens de be drijfsvereniging geeft indien hun werkgever in staat van faillissement is verklaard of indien aan de werk gever surseance van betaling is ver leend. De aanspraak van de werknemer heeft betrekking op het loon over de laatste periode van 13 weken, ge durende welke hfj bij de werkgever ln dienstbetrekking is geweest, op het loon over de voor de werknemer geldende opzegtermijn, op de va kantietoeslag over een periode van ten hoogste een jaar en op be taling van de pensioenpremie over het laatst verlopen jaar. Gezien deze wettelijke bepalingen achten de ministers geen aanleiding aanwezig met de organisaties van werknemers in overleg te treden ten einde na te gaan in hoeverre aan de aanspraken van het personeel recht kan worden gedaan. Financiële positie De financiële positie van de N.V. Mulder-Vogem zal, volgens de be windslieden, eerst by de eigenlijke liquidatie volkomen duidelijk worden De ter beschikking staande, door dc N.V. gepubliceerde, jaarverslagen en Introductieberichten geven onvol doende aanwijzing, dat de daarin opgenomen weergave van de finan ciële positie van de onderneming, in samenhang met de daarbij door het bestuur gegeven toelichting, zo danig was, dat een opdracht tot een strafrechtelijk onderzoek moet wor den gegeven. Het openbaar ministe rie blijft echter ter zake diligent. De bewindslieden doen hun ant woord vergezeld gaan van een staat van de maandelijkse omzetten ter beurze in converteerbare obligaties en in oude en nieuwe aandelen Mul der-Vogem gedurende de periode Januari 1968 tot en met januari 1969. Of onder deze omzetten transacties schuilen, waarbij misbruik kan zijn gemaakt van voorwetenschap aan gaande het bedrijf, valt uiteraard niet te beoordelen, aldus de ministers. De ministers delen echter mede, dat de Vereeniging voor den Effec tenhandel evenwel bereid is indien er aanwijzingen zouden kunnen worden verstrekt, waaruit duidelijk en niet slechte bij wijze van vermoeden zou blijken, dat met name te noemen verkopers posten van deze aandelen en/of obligaties hebben afgesloten op grond van het feit, dat zij over in lichtingen en gegevens omtrent het bedrijf beschikten, welke niet alge meen bekend waren, een dergelijke transactie diepgaand te onderzoeken. Verificatie vergadering De verificatievergaderingen van de faillissementen van Mulder- Vogem en dochtermaatschappijen gem zullen worden gehouden op woensdag N.V. 28 mei, s' middags 2 uur in de kan tine van de fabriek van Mulder-Vo gem ln Nieuw Vennep. Het betreft de faillissementen van Mulder-Vo gem N.V., Mulder -Vogem Interna tionaal N.V., Ontwikkelingscentrum Mulder-Vogem N.V. en N.V. Cryo trans port-produk ten, Cryo Transfer N.V., N.V. High Vacuum Mulder-Vo- Mulder-Vogem Produktie De schuldvorderingen moeten uiterlijk op 21 april bij de curato ren zijn ingediend met duidelijke vermelding van de naam van de fail liete boedel, waarop de vordering be trekking heeft. De curatoren zijn mr. H. G. Stibbe, mr. G. A. P. de Kort en de heer H. Brandenburg. Ter gelegenheid van een ge regelde verbinding tussen Neder- land en India zal een pauwen- paar door Air India aan Prins Willem-Alexander worden aan geboden. Rita Kaul, een char mante hostess van Air India po seert hier met de pauw Mohan. Mohan en het pauwinnetje Mohi- ni kwamen vandaag in Amster dam aan. (Van één onzer stadsredacteuren LEIDEN „Een oneerlijke strijd met oneerlijke middelen". Met deze woorden reageert de heer G. J. Sollewijn Gelpke, hoofdbestuurslid van de Ned. maatschappij tot bevordering der tandheelkunde, op de rubriek „Lezers schrijven" van het Leidsch Dagblad, waarin de afge lopen weken enkele tegenstan ders van gefluorideerd drinkwa ter hun mening uitten. „Als men wil strijden, dan moet men met deugdelijke argumenten komen. En niet met botte leugens of aperte onwaarheden. Deze fer vente ingezonden-stukkenschrij- vers zijn bijna allemaal aanhan gers van de natuurgeneeswijze. Het is het soort mensen, dat nu al heeft aangekondigd, dat ze, hoe de adviezen ook uitvallen, deze uitspraken niet zullen ac cepteren". Een verbolgen heer Sollewijn Gelpke roert met dit laatste Iets aan dat om nadere toelichting vraagt. Hij geeft die graag. „Er zijn op het ogenblik twee beroepen in behande ling. Eén loopt er bij de Raad van State. Dit adviescollege bekijkt de fluoridering van het drinkwater op Juridisch-maatechappelijke aspecten. Het is aangespannen door een aan tal burgers uit de Bilt en Bilthoven tegen een administratieve beschik king. Hier zou men dus nog ver schillend over kunnen denken. Maar het andere beroep dient bij de Gezondheidsraad. Het is een her nieuwd onderzoek, ingesteld door de staatssecretaris. In hoogste instantie worden hier nagegaan de medische en tandheelkundige aspecten van de fluoridering, in het licht van de nieuwste gegevens. Vóór het eind ven dit Jaar mag een inter lm-rapport hierover tegemoet worden gezien". Tandbederf De reden van de heer Sollewijn Gelpke ls duidelijk. „Wij als tand artsen zijn zonder meer van mening dat fluoridering noodzakelijk en ver antwoord is. Maar zolang die twee hoogste adviescollege's nog geen uit spraak hebben gedaan, zwijgen wij. Dat is toch niet meer don maat schappelijk fatsoenlijk? En dat ver wachten we ook van de tegenstan ders. Maar met deze brieven verkon digen ze onwaarheden, en dat Juist in een tijd dat de onderzoeken, het ene nota bene op hün verzoek door de staatssecretaris aangevraagd, nog in volle gang zijn". De heer Sollewijn Gelpke zegt de ln het Leidsch Dagblad naar voren gebrachte argumenten één voor één te kunnen ontzenuwen. Hij doet dit voornamelijk aan de hand van het op 25 maart geplaatste stuk van de heer N. A. van den Toom. Deze stelt daarin dat: Fluoride niet wordt toegevoegd om het leidingwater te verbeteren, maar uitsluitend om ons op deze ge raffineerde manier een medicament toe te dienen, dat grote gevaren mee brengt, zoals prominente geleerden van de hele wereld hebben aange toond. De heer Sollewijn Gelpke: .Afen doet het voorkomen alsof toe voeging van fluoride een duivelse uit vinding uit de reageerbuis is. Feite lijk ligt het heel anders. HetT zit hier al ln het water, alleen in te kleine hoeveelheden. Er zijn uitgestrekte ge bieden, met name in Amerika, waar Hoe het ook zij, gefluorideerd water of niet: het tandenpoetsen na iedere maaltijd mag niet wor den vergeten. (Foto LD/Holvast) het natuurlijke fluoride (dat precies dezelfde werking heeft als scheikun dige fluoride) wél in voldoende mate aanwezig ls. Het is direct aantoon baar dat het tandbederf daar veel minder is". Een ander bezwaar van hem tegen dit citaat: „Wie zijn die prominente geleerden? De namen zijn niet belangirijk, waar het om gaat is de feitelijke waarheid". Fluoride ook ln tabletvorm te koop is. maar dat de minister van Volks gezondheid de Amerikaanse alumi nium industrie van een afvalprodukt wil afhelpen. Immers, aldus deze briefschrijver, de gemeenten moeten dan ook weer kostbare installa ties aanschaffen. De heer Sollewijn vaart uit: „Een botte leugen. Met dit soort argumenten appelleert men op gemakkelijke wijze aan het publiek. Er is noch in Nederland, noch ln andere landen waar men fluorideert ooit één gram van de Amerikaanse aluminiumindustrie betrokkken. Noodzakelijk Per hoofd van de bevolking zal fluoridering van het drinkwater 30 cent per Jaar kosten. Voor die prys kan men het tandbederf direct tot de helft terugbrengen. By het In nemen van fluoride-tabletten raakt de zaak ln het slop. Dat leert de er varing. Men vergeet ze in te nemen. Bovendien zijn deze kosten veel ho ger". door algemene fluoridering 'n ern stig Juridisch precedent wordt ge- Raadselachtige dood vau vrouw HEUS DEN (GPD) De Rijkspo litie in het Brabantse Heusden ls gisteravond door de huisarts in ken nis gesteld van het plotseling over lijden van de 52-jarige mevrouw Ameis- Kapitein uit Oudheusden. Het stoffelijk overschot te overge bracht. naar Den Bosch, waar dr. J. Zeldenrust sectie zal verrichten. Mr. J. Booster, officier van Justitie in Den Bosch leidt het justitieel onder zoek in deze zaak, waarvan nog geen nadere bijzonderheden bekend zijn. Het staat echter vast, dat de vrouw geen natuurlijke dood is gestorven. Werkzaamheden aan Rijksweg 4 LEIDEN LEIDERDORP ZOE- TERWOUDE In verband met as- f alterin gswerkzaa mheden op de westelijke rijbaan en vluchtstrook van de rijksweg 4 (Amsterdam-Den Haag) tussen de brug over de Oude Rijn in Leiderdorp en het verkeers plein in Leidschendam zal op werk dagen tijdens de werkuren dagelijks over enige afstand een gedeelte van één der rijstroken of van de vlucht strook voor het verkeer worden af gezet. Het betrokken wegvak ligt in de gemeenten Leiderdorp, Leiden, Zoeterwoude en Leidschendam. Tijdens de afzetting van een ge deelte van een rijstrook of vlucht strook zullen op de rijbaan bij nade ring van het afgesloten gedeelte tot voorbij dat gedeelte de volgende ttf- delijke verkeersmaatregelen gelden: a. afpellende maximumsnelheden van 90 en 70 km per uur, b. een in haal verbod. De maatregelen zullen tot 1 december 1969 gelden. schapen. „Over de verplichte Jode- ring van het brood hoor je nooit één kip", werpt de heer Sollewijn Gelpke tegen. Verder verwijst hij naar het nog lopende beroep by de Raad van State hieromtrent. de vergeiykingsproef tussen Tiel en Culemborg, in '53 op gang ge bracht, waarby Tiel wél, en Culem borg géén fluor in het water kreeg," zou 15 jaar duren, maar werd na 5 Jaar al afgebroken. „Ook al niet waar", zegt de heer Sollewyn Gelpke. „Het onderzoek is nog steeds aan de gang". Hy toont een grafiek waarop twee ïynen getrokken zyn. De ene, die voortdurend stügt, geeft aan het tandebederf in Culemborg (de laat ste 10 jaar 50% meer tandoariës by de jeugd). De andere, van Tiel, geeft een scherpe daling te zien. By de groep van 11-jarigen, die zo hun gehele leven in voldoende mate fluor hebben gehad, is een vermindering van het tandbederf van 60% te con stateren. (In het gisteren geplaatste stuk van de heer Van den Toorn, komt deze van zyn bovengenoemd argument terug. Red. LD). Dat vele andere landen de fluoridering zouden afwyzen be6trydt. de heer Sollewyn Gelpke. Overal zyn nog onderzoeken gaande of worden wetswyzigingen I voorgesteld om fluoridering mogelijk l te maken, aldus dit hoofdbestuurslid, j „Waarom willen wy tandartsen de j fluoridering: zo graag? Omdai de toe- I stand van de Nederlandse gebitten abominabel slecht te. Het tandbederf is in de laatste tien jaar verdub- beid. Van de kinderen van 4^ jaar heeft nog geen kwart een gaaf gebit. I De bewering dat de voorzitter van het Ivoren Kruis niet meer gelooft in fluor toediening in het drinkwater omdat hy zich nu toelegt op de be strijding van de snoepgewoonte, is absurd. Dat heeft hy altyd al. Fluor alleen ls n&melUk niet voldoende. Daarnaast moet je geregeld blijven poetsen en zo min mogelyk snoepen. Voor ons blyft er toch wel genoeg werk over. Maar een toeneming van het aantal verkeersongelukken los Je toch niet op door meer uitdeukers op te leiden?"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 25