Zou men in
Nederland ons
helpen
Geenszins, beste vrienden, geenszins
m m
liMlqewXt*
QmoIM4 AM
OM kuM cUm
dl9Auf.
Iii Napoleon-stijl
INDONESIË
BANG VOOR
RELLETJES
Folgens de Nederlands-In
donesische overeenkomst
van 1962. waarbij
de souvereiniteitsoverdracht
van Nieuw-Guinea (West-
Irian) werd geregeld, zullen
de Papoea's dit jaar beslis
sen over hun toekomst via
de zogenaamde daad van vrije
keuze. Over deze daad van
vrije keuze is de laatste tijd
heel wat te doen geweest
toen uit de Indonesische
voorbereidingen bleek, dat
daar volgens westerse begrip
pen geen sprake van zal zijn.
Deze ontdekking heeft in
ons land even gezorgd voor
protesten waarbij echter
geen duidelijke alternatie
ven voor de Indonesische
aanpak naar voren kwa
men. De moeilijkheid is dat
in West-Irian het grootste
deel van de bevolking geen-
idee heeft waarom het gaat.
Indonesië heeft dit probleem
trachten te omzeilen door
een stelsel met kiesmannen.
Daar wringt nu precies de
schoen. Want Indonesië
(als belanghebbende) heeft
de grootste vinger in de pap
bij het bepalen van die kies
mannen. 't Ziet er niet naar
uit, dat het Indonesische be
stuursapparaat niet alles zal
trachten te doen om gewil
lige Papoea's voor deze sleu
telposities te selecteren! Wat
dat betreft lijkt de taak van
VN-vertegenwoordig er Ortiz
Sanz niet gemakkelijk.
Het enige wat de Papoea's
dan ook kunnen doen is ho
pen dat. nu de aandacht van
de wereld weer even op West-
Irian is gericht, uit de daad
van vrije keuze wat voor
deeltjes geleept kunnen wor
den. Dit lijkt niet onwaar
schijnlijk. Afgezien van en
kele Indonesische pogin
gen om ivat duidelijkheid te
scheppen in de chaos waarin
West-Irian is komen te ver
keren zijn er nog an
dere tekenen die daar op
wijze.
Eind januari is in Djakar
ta een plan bekendgemaakt,
dat streeft naar een grote
mate van zelfbestuur voor de
Papoea's met steun van de
VN en Nederland. Dat stre
ven is gebaseerd op een snelle
ontwikkeling van land en be
volking. In Djakarta is men
optimistisch over dit plan,
omdat men daar gelooft dat
het een goed onthaal, zal
vinden. Zowel in Nederland
als in Washington, Londen
en Parijs groeit het besef dat
er voor de Papoea's geen an
dere mogelijkheid bestaat
dan een band met Indonesië.
De gedachte van een vrij en
onafhankelijk West-Papoea,
die uitgeweken Papoea
leiders voorstaan, is, gezien
de wanhopige staat van de
Westirianese economie, geen
alternatief. Te meer daar
over een dergelijke staat bin
nen een Melanesische fede
ratie nog maar nauwelijks is
gedacht, laat staan gespro
ken.
Onze reisredacteur Henk
Kolb is na een reis naar In
donesië enkele weken in
West-Irian geweest om daar
het terrein voor de daad van
vrije keuze te verkennen.
WOENSDAG 2 APRIL 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
Zes jaren van Indonesische aan-
vezigheid hebben West-Irian slechts
verval gebracht. Het moreel van de
bevolking, de medische zorg. verbin
dingen. gebouwen en openbare voor
zieningen hebben ernstig geleden on
der de invoer van het Indonesische
bestuurssysteem. Naast de compro
misloze oppermacht van de strijd
krachten stelde dit bestuur een
overvloed van functionarissen, on
doelmatigheid, corruptie en wille
keur in het schiep een zo langza
merhand peilloze afgrond tussen het
merendeel van de Papoea's en de
triomfantelijke verkondigers van de
Pantjasila, de Indonesische leer die
een synthese tot stand tracht te
brengen tussen geloof, volkssoeve
reiniteit. nationalisme, sociale recht
vaardigheid en humaniteit.
De nieuwe orde van president
Soeharto heeft weliswaar een duide
lijke koerswijziging voorgeschreven,
doch ondanks de vervanging van de
falende legercommandant en hoewel
het ministerie van Buitenlandse Za
ken enkele van zijn meest talentvol
le functionarissen voor Irian heeft
afgestaan, is er van verandering
nog maar weinig te bespeuren.
Indonesië geeft openlijk toe, dat
het in West-Irian grove fouten heeft
begaan. Juist deze fouten echter,
die bij lange na niet alle hersteld
konden worden, vormen het drijf
zand, waarin vooralsnog elke po
ging tot het scheppen van een bete
re relatie tussen de Papoea's en hun
„broeders van elders" wegzakt.
En als president Soeharto dus
zegt, dat naar zijn smaak het volk
van Irian ztfn gevoel van saamhorig
heid en het bewustzijn deel uit te
maken van het Indonesische volk
heeft teruggevonden, dan wachten
hem by zijn veelvuldig voorspeld
bezoek aan West-Irian nog enkele
opmerkelijke teleurstellingen.
Tenminste, als Soeharto inderdaad
wordt geconfronteerd met het wan
hopig vrijheidsverlangen van het
overgrote merendeel der kustbewo
ners, als hij persoonlijk kennis kan
nemen van het aangrijpende brok
machteloosheid, dat verscholen ligt
in de verbetenheid waarmee studen
ten over hun eigen land spreken
Helaas, het Indonesisch bestuurs-
patroon zal dit denkelijk onmogelijk
maken en het lijdt geen twijfel dat
binnen de muren van het gouver
neurskantoor thans reeds hoog de
verklaringen liggen opgetast, waar
mee generaal Soeharto te gelegener-
tijd moet worden verblijd: onver-
j brekelijke trouw geen volksraad-
1 plegingéén volk één natie.
I Niettemin: de provinciale raad
van Irian (vergelijkbaar met de
vroegere Nieuw-Guinea-raad is op
non-actief gesteld, nadat 23 van de
32 leden in een resolutie vastlegden,
dat Irian alleen dan deel van Indo
nesië kon blijven uitmaken, wanneer
een grote autonomie werd gegaran
deerd. Zo groot, dat slechts de bui
tenlandse zaken en de defensie-aan-
I gelegenheden door de centrale rege-
ring zouden worden behartigd. Zo
J niet. dan is het beter maar weer te-
rug te gaan tot een status onder het
koninkrijk der Nederlanden, aldus
de resolutie. Hoewel de negen oppo
santen de strijdmacht te hulp riepen
om hun collega's tot andere gedach
ten te brengen, bleven die op hun
(ADVERTENTIE)
stuk staan. En dus: geen vertegen
woordigend lichaam meer. dat
enigszins kan beantwoorden aan de
volkssoevereiniteit, die zon belang
rijk onderdeel van de pantjasila
vormt.
Het is wel duidelijk dat de bezwa
ren van de Papoea's in de zeer mon
dige kuststrook aanmerkelijk verder
gaan dan alleen de economische om
standigheden. waaraan zoveel Indo-
l nesiërs de oppositie tegen hun aan-
j wezigheid gemakshalve toeschrijven.
I Zelfs al is het met de voedselpositie
I maar benard gesteld, zelfs al zijn de
prijzen zo hoog gestegen, dat een-
I voudige gebruiksartikelen al ruim
schoots buiten het bereik van de ge
wone man zijn komen te liggen.
De Indonesiërs worstelen duidelijk
met een vertrouwensprobleem. Het.
werken in een deels angstige, ten de
le vijandige, maar in elk geval niet
tot veel verbroedering geneigde om
geving. mist zijn uitwerking op de
mentale gesteldheid van Soeharto's
i mensen niet. Degenen onder hen, die
i zich groot kunnen houden achter de
1 muur van het uniform lijden daar
onder minder dan de civiele beamb
ten. die soms ook wel een eenheids
pakje dragen, maar dan zonder de
steun van een op de heup bengelend
pistool.
Géén vertier, te weinig huizen.
slecht eten en eenzaamheid maken
het voor veel Indonesiërs tot een
straf om voor een reeks van jaren
i in Irian te worden gestationeerd.
I Vanuit zo'n instelling is ten opzichte
van de Papoea, de zwarte bewoner
van het gehate land, weinig broe
derschap te verwachten. Indonesië
hokt min of meer vertwijfeld teza-
I men in de woonwijken, sociale con-
I tacten met Papoea's assimilatie
I blijven tot een minimum beperkt.
1 Dit zegt het hoofd van de Indone
sische gezondheidsdienst: „Ons wel-
j slagen hangt af van de bereidheid
van Indonesiërs om hier een levens
taak te vinden, zonder in de aller
eerste plaats aan geld verdienen te
I denken. Dat vraagt om doorzetters
met christelijke idealen. Wij kijken
I hier echter de mensen aan en knij
pen daarbij wantrouwend onze ogen
j en ons hart dicht. Degenen, die me-
I nen dat ze hier een soort straf uit-
i zitten, bewijzen alleen maar dat de
ambtenaren die hierheen worden ge-
i stuurd tevoren niet voldoende gese
lecteerd zijn en niet goed genoeg
voorbereid. Hopelijk gaat het straks
beter als de politieke en economi
sche druk enigszins zijn verlicht en
misschien een mogelijkheid komt
wat meer vertrouwen in elkaar te
stellen."
Dat zal jammer genoeg nog wel
even duren Want de Papoea, die
eenmaal in alle och tend vroeg te heeft
moeten aantreden om ten overstaan
van gewapende militairen luidkeels
uit te schreeuwen: ..Wij zijn Indone
siërs." is niet geneigd dat licht te
vergeten. En ook de mannen, die
tersluiks de in de gevangenis toege
brachte lidtekens laten zien, verge
ten niet. evenmin als al die anderen
voor wie de kennismaking met het
Indonesisch machtsbetoon op een of
andere manier nadelig is uitgeval
len. Want geen methode van intimi
datie is ongebruikt gelaten om de
Papoea's ervan te overtuigen dat er
voor hen maar één keuze is wanneer
straks de „volksraadpleging" wordt
gehouden: voor Indonesië.
En dat Indonesië is allereerst het
symbool geworden van achteruit
gang. verbittering en machtswel
lust. Voorbeelden van achteruit
gang: de gezondheidsdienst teil 43
artsen (in plaats van de ruim 70 uit
de Nederlandse tijd» voor een ge
bied dat 22 procent van Indonesië's
totale grondgebied uitmaakt. Zij
zijn voornamelijk in de kuststrook
gestationeerd en aan hun kwalitei
ten wordt ernstig getwijfeld. En de
studenten van de Tjenderawasih-uni-
versiteit verklaren ronduit dat het
onderwijs buitengewoon slecht is. Er
zijn onderwijzers die hun leerlingen
bij gebrek aan middelen taal en re
kenen leren door in het zand te
schrijven. De man staat dan ook
nog in zijn eentje (of hooguit met
zijn tweeën) voor zes klassen.
Bedroevend is het, maar eigenlijk
niet schokkend. Want wie mag van
de Indonesiërs in Irian het wonder
1 verwachten dat zy op vertrouwder
bodem niet eens te eigen behoeve
tot stand konden brengen0 De Pa
poea mist de geestelijke ruimte om
dit te beseffen, bij al het recht dat
hij heeft om aan zijn persoonlijke
welvaart af te meten wie zijn belan-
I gen, van welke aard dan ook, het
I beste diende.
Dit alles is het treurige resultaat
van een brokje wereldpolitiek.
Merkwaardig genoeg komt de Ne
derlander thans in de gedachtenwe-
reld van vele Papoea's voor als een
der edelste schepsels die de Heer
voor dit ondermaanse heeft bedacht.
In het aanzicht van de werkelijkheid
is dit bepaald onjuist. Want de ach
teruitgang lijkt des te groter, omdat
voor de overdracht het levensniveau
krampachtig en veel te snel was op
geschroefd. En in alle politiek rea
lisme heeft Nederland meer zijn
eigen zaak dan die van de Papoea's
op het. oog gehad, toen het tenslotte
de Newyorkse overeenkomst aan
ging
Maar veel van de Papoea's zijn
desondanks bereid om elke Neder
lander nog als een soort bevrijder te
begroeten. Zij slepen hem in het
donker omzichtig mee naar afgele
gen huizen in kleine dorpjes. Daar.
op een schamele veranda, wordt dan
bil een flakkerend olielampje fluis
terend uiteengezet dat de Papoea's
vrij willen zijn, dat ze bereid zijn
om ervoor te vechten.
Wie was ook weer de Nederlander
(ADVERTENTIE)
De formule tot plezieriger studeren is King.
Elke King pepermunt is namelijk een .rondje energie*
waardoor u nèt iets sneller reageert. Omdat King
stimuleert en activeert. Natuurzuivere King
houdt monden fris en mensen monter. v w-
Bovenste foto: verval in West-
Irian. Benedenhet gaat om hen
bij de „daad van vrije keuze".
die de Papoeas' bijna onze laatst#
druppel bloed beloofde? Klinkt zijn
mannetaal nóg bij deze verzetslie
den. met hun verbeten zwarte kop
pen? De uitleg van hun gebrek aan
alternatieven, van hun onmogelijke
onafhankelijkheid, van hun onder-
mijdelyke nederlaag, versterft in de
Pijnlijke vragen: „Zouden de Neder
landers ons dan niet helpen?"
Geenszins, beste vrienden, geene
zins!
Sommige make-up experts zoeken
hun inspiratie dit voorjaar bij vrou
wen uit de Napoleontische tijd. Het
betekent dat ze een maquillage-stijl
voorschrijven die een ovale gelaats-
vorm suggereert en het accent op d«
jukbeenderen legt. De mond is
belangrijk en wordt in helderrood op
gemaakt Amandelvormige ogei\
dunne gebogen wenkbrauwen en
scherp-omlijnde oogleden in dit Na
poleontische gezicht.
R egen boog-oog
Hoewel oogschaduw en eyeltoe*
veel-gehanteerde attributen zijn ge
worden, zijn vrouwen toch nog eeo
beetje bang voor kleurige oc^ make
up. De meeste vrouwen houden zich
aan niet te opvallende kleuren: grya.
bruin, zwart en donkergroen. Wat da»
betreft mogen we best iets meer dur
ven, vindt Marie Prance. Met minder
traditionele kleuren oogmake-up. zo
als saffraan, kerrie, violet, roodbruin
en goudbruin. Kortom: met all#
kleuren van de regenboog.
DE MAN was slechts zeer een
voudig gekleed: een peniskoker,
een ketting van schelpjes benevens
«en kleurige kerstboomslinger ge
drapeerd rond een vorstelijke bos
kroeshaar. Plaats van handeling:
Wamena, in het Nieuwguinese bin
nenland. Een golfplatendorp, waai
de enkele blanke bezoeker bijna
evenveel aandacht trekt als vier
gillende varkens, die, in jute zakken
genaaid, met een Dakota anno 1943,
uit de lucht kwamen vallen.
Het gesprek was moeizaam, doch
duidelijk. De brave borst had weinig
politiek benul. Van een „daad van
vrije keuze" of een volksraadpleging
voor Papoea's had hy nog nooit ge
hoord. Wel van sigaretten en aleer
hij, geinig besmeurd met een meng
sel van as en modder, naar zijn
haardstede terugkeerde, aangezien
nergens meer varkens waren te
zien, stak hij er een triomfantelijk
tot halverwege in de mond en keek
wat onthutst naar de aansteker, die
hem werd voorgehouden. Hy leek op
dat moment een zeer tevreden Pa
poea en die zijn er niet zoveel op
West-Irian heden ten dage.
Irian is in alle opzichten een land
van grote afstanden en slechte ver
bindingen. Wat het transport betreft,
maar ook in ontwikkelingsstadia.
Tussen de Indonesiërs en de stam
men in het binnenland ligt een af
stand van eeuwen tussen de kust-
Papoea en zijn nog op de rand van
het stenen tijdperk verblijvende
landgenoten staan eveneens (zy het
wat minder) honderden jaren.
En afgezien van de werkelijke op-
standigen, vooral onder de Arfak-
stam in de Vogelkop, ügt het voor
naamste vraagstuk waar de Indone
siërs bij het volvoeren van hun
„daad van vrije keuze" mee te ma
ken hebben, niet bij de stammen in
het binnenland. De beperktheid van
hun beschaving immers doet het
aanmerkelijke verschil tussen het
voormalige Nederlandse en het hui
dige Indonesische bestuur vrijwel
i geheel vervagen.
Het zijn daarentegen de Papoea's
i wier civilisatie al ruimschoots is ge
vorderd. die dat onderscheid zeer
duidelijk beseffen. Van hun kant
komt dan ook de sterkste oppositie
tegen de omstandige, doch wat de
resultaten betreft erg bedryfszekere
wijze, waarop de Indonesiërs de
„daad van vrye keuze" hebben ge
organiseerd.
Ei- behoeven geen doekjes om te
worden gewonden: alle betrokkenen,
Indonesië, Nederland, de Verenigde
Naties en de donorlanden zullen
zeer blij zijn wanneer de politieke
faroe eenmaal als een voldongen
feit in de geschiedenis kan worden
ondergebracht.
Een ryk scala van politieke belan
gen maakt het noodzakelijk om het
nog altijd kwetsbare Indonesische
bewind niet al te zeer met verwijten
voor de voeten te lopen, opdat het
ongehinderd de triomf kan behalen,
waaraan het behoefte heeft. Vooral
om binnenlands te kunnen gerust
stellen omtrent de goede bedoelin
gen en bekwaamheid van de nieuwe
orde en naar buiten toe om het ge
zicht van Indonesië als natie die zyn
internationale verplichtingen na
komt. wat meer profiel te geven.
De bestendigheid van dit regiem
is de zekering voor zeer omvangrij
ke economische en politieke belan
gen die de niet-communistische lan
den in Soeharto's eilandenryk heb
ben geïnvesteerd. Indonesië beseft
dit zeer wel en het zal zich daar
door slechts gesterkt voelen om des
noods tamelijk onverbloemd de Iria-
nese zaken in zijn voordeel te beslis
sen.
Intussen brengt de zeer merkbare
spanning in Irian tussen de in haar
meningsuiting sterk gefrustreerde
bevolking en de Indonesiërs een
zeer gevaarlijk element in de ont
wikkeling naai- het uiteindelijk on
vermijdelijke resultaat.
Studenten, gewone burgers, actie
ve verzetslieden geven allen hoog op
over demonstraties en desnoods ge
welddaden, waarmee zij in da ko
mende maanden hun eisen krach»
bij willen zetten, Zfj spreken ook
over de Indonesische burgers, die zfj
ervan verdenken eigenlijk militairen
te zfjn, waarop de autoriteiten in tij
den van nood een beroep kunnen
doen.
En dat alles schept tezamen een
sfeer, van geladenheid, waarvoor de
Indonesiërs uiterst beducht zijn. Zij
beseffen zeer wel dat opstootjes in
Irian die de schone facade die uj
glimlachend rond de „daad van vrije
keuze" hebben opgetrokken volledig
k urm en vernietigen, zelfs al is co-
geen schijn van kans dat eventuele
oproerkraaiers werkelijk effectief te
gen het militair gezag kunnen optre
den.
