PRIJSSTIJGING ZET DOOR
Schiphol II in
Z. Flevoland?
Mr. Bruma: 'Nederland heeft
crisis in de hand gewerkt'
uw spaarkas-
inschrijving
kan u jaarlijks
f100.-
extra
opleveren
NVV: in 969
6 a 7 pet
CNV: toestand
zeer kritiek
NKV: voer n
strak beleid
DRIE JUWELIERS
BESTOLEN VOOR
ZESTIG MILLE
Eis drie jaar voor
vergiftigingspoging
sparen...
verstandig
en
handig
AGENT LEVERT
FEL GEVECHT
MET INBREKER
♦MSN
—nm
JOSE UIT
ARNHEM
WAS
BIJNA
MILJONAIR
PvdA - voorstel
onteigenings -
wet wijzigen
»9 DINSDAG 4 MAART 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD, ANP) De drie vakcentrales (NVV,
NKV en CNV) zijn zeer bezorgd over de voortgezette stijging
van de kosten van levensonderhoud, zo blijkt uit de reacties op
het gisteren bekend geworden prijsindexcijfer over de periode
half januari-half februari. De reeds eerder optredende stijging
van 3,5 pet. is per half februari uitgelopen tot 4,4 pet.
ari een onvoldoende basis bieden om
een meer gefundeerd oordeel te ge
ven over de prijsbewegingen in 1969".
Artsenhonoraria
Inmiddels heeft een vijf man ster
ke delegatie van het overlegorgaan
van de drie vakcentrales gistermid
dag vijf kwartier lang met de minis
ters van Sociale Zaken en Volksge
zondheid en van Economische Zaken
gesproken over de honoraria van
huisartsen en specialisten.
De vakcentrales hadden om dat
gesprek gevraagd omdat Zij veront
rust waren over de exorbitante stij
ging van de honoraria die artsen en
specialisten in rekening brengen aan
met name particuliere patiënten.
„Wij hebben de indruk gekregen
dat de regering even bezorgd is over
deze stijging als de vakbeweging",
zo zei NVV-bestuurder Berends gis
teren na afloop van het gesprek,
„Het ziet er naar uit dat Economi
sche Zaken aanstuurt op het vrij
willig terugschroeven van te hoge
huisartsentarieven".
<8Q§c*<^c§<s<§o§cfrc8Q§ae<§csaf<£o§<3K8c§aK8<a§cs<ïK>§cs<segaK£o§cw§o^^
Het NVV vreest dat over het gehe
le jaar een prijsstijging van zes tot
zeven pet. onontkoombaar is. Het
handhaaft zijn standpunt dat streng
moet worden opgetreden tegen on
gemotiveerde prijsstijgingen.
Het CNV noemt de situatie „zeer
kritiek". Het is zeer onwaarschijn
lijk dat de prijsstijging over het ge
hele jaar zich zal beperken tot de
aangekondigde 5,5 pet. nu de hum-
verhoging per 1 april en de aange
kondigde accijnsverhogingen elk
voor een verhoging van 0,3 pet. ver
antwoordelijk zullen zyn. Er resteert
dan nog een geringe ruimte van on
geveer 0,5 pet. voor de rest van het
Jaar.
Strenge controle
Van NKV-zijde ds andermaal ge
wezen op het belang van een zeer
strak prijsbeleid. Strenge controle is
nodig wanneer prijsmaatregelen
zijn genomen, aldus een woordvoer
der van het NKV.
Drs. Den Uyl, voorzitter van de
PvdA- tweede-kamerfractie, zei dat
„voor de economie als geheel de
prijsstijging van 4,4 pet. in twee
maanden tijds de grens van het toe
laatbare ver overschrijdt".
De verantwoordelijkheid voor de
zware last, die een dergelijke stij
ging veroorzaakt, wil hij gelegd zien
bij de reg°ring en de regeringspar
tijen. die geweigerd hebben een al
gemene prijsstop in te voeren.
Het tweede-kamerlid van de KVP
mr. R. J. Nelissen bekeek de prijs
ontwikkeling met andere ogen. „Ik
acht het bijzonder verheugend, dat
zich geen herhailng heeft voorge
daan van de sprong, die de prijzen
in januari hebben genomen. Ik meen
dat de cijfers over de maand febru-
Specialisten
De situatie bij de specialisten ligt
moeilijker, aldus de heer Berends,
ook al omdat er thans richtlijnen
voor deze honorering in de maak
zijn. Wanneer die richtlijnen er zijn
zal het overlegorgaan van de vak
centrales opnieuw met de regering
gaan praten over deze tarieven.
De vakcentrales hebben verder va
ge aanwijzingen over een soms wat
te sterke verhoging van tandartsta
rieven en apothekerskosten voor
particulieren. „Het is terloop aange
stipt", aldus de heer Berends, „Een
klacht mag het eigenlijk niet heten,
daarvoor zijn die aanwijzingen te
schaars".
j GRONINGEN (GPD) In
j Leeuwarden, Groningen en Zwol-
I le zijn vannacht door zeer waar
schijnlijk dezelfde inbrekers drie
juwelierskraken gepleegd. De to
tale buit aan sieraden, gouden
ringen, diamanten broches en
briljanten bedraagt circa 60.000.
Bij de inbraken werd steeds
dezelfde taktiek toegepast: de etala
ge werd met een fikse steen vernield,
waarna de inbrekers met een zeer
snelle auto de benen namen.
Het eerst aan de beurt was de ju
welierszaak Rolf in Leeuwarden.
Volgens de politie zouden de inbre
kers hier om goed twee urn- van
nacht hun slag hebben geslagen.
De etalageruit van de zaak, waar
van de eigenaren op vakantie in
Spanje zijn, werd kapotgegooid met
een steen. De buitgemaakte juwelen
vertegenwoordigden enkele tiendui
zenden guldens.
Omstreeks kwart over drie werd
juwelier P. Hazekamp in Groningen
wakker door een harde knal en het
vallen van glas. „Ik vond een grote
steen wel vijf meter verder in de
winkel".
In de etalage trof de heer Haze
kamp een chaos aan. Er bleken ver
scheidene tableaus met dames-
en herenringen te zijn verdwenen,
alsmede diamanten broches en bril
janten. „Op de stoep vond ik nog
een paar ringen en een broch te
rug. Totaal schat ik de buit op zo'n
HILVERSUM (GPD) Een
hoofdagent uit Naarden heeft de
afgelopen nacht een fel gevecht ge
leverd met een beruchte inwoner van
Naarden. De worsteling ontstond
toen de 19-jarige jongeman werd
ontdekt op het ogenblik dat hij met
een schroevedraaier de achterdeur
van een benzinestation wilde ope
nen.
De politieman kreeg een klap op
zijn hoofd en de jongeman dreigde
hem te zullen neersteken. Al vech
tend slaagde de politieman erin vat
te krijgen op de inbreker en hield
hem vast in de houdgreep.
Een voorbijganger assisteerde de po
litieman later door op de benen van
de inbreker te gaan zitten terwijl een
ander het politiebureau om assis
tentie verzocht.
Pas toen er hulp was gekomen, kon
de inbreker in de boeien worden ge
slagen. Toen bleek dat hij een sla
gersmes in zijn bezit had.
f 20.000. Bij mij hebben ze nog vin
gerafdrukken gevonden. Erg handig
zijn ze dus niet geweest".
Ruim anderhalf uur later, hon
derd kilometer verder, in Zwolle
vond weer een juwelenroof van het
zelfde kaliber plaats. Dit gebeurde
bij een juwelier in het noordelijk
stadsdeel.
Ook hier werd de „ruitentikkerstak-
tiek" toegepast. Uit het gat in de
etalageruit werden voor f 4000 aan
horloges en sieraden weggehaald.
Waardevolle voorwerpen werden over
het hoofd gezien. Hier zouden drie
inbrekers met een auto, waarschijn
lijk met een Belgisch nummerbord,
zijn gesignaleerd.
'.ÏS'M fffj#
t::
m
z:jm
***WM
—Ml Zi
mstsm
ARNHEM (ANP)—De 18-jarige
José Siep uit Arnhem is gisteren
bijna miljonair geworden. Ze liet
haar broer Piet vijfenzestig gul
den van haar boekje bij de ge
meentespaarbank halen, waar
door haar tegoed zou slinken tot
146,23 gulden.
Bij een controle thuis bleek, dut
haar boekje bij vergissing een
saldo vermeldde van 999.946,23
gulden. Ze was er reuze mee in
haar sas, maar verwachtte toch
niet dat de bank haar dit tegoed
ook zou betalen.
<^c8cK®Q5dH3?c£<3<§C)§cfr<^Q§<3<£a§cK©03crocgcK80§c*<8cgc*<®0§oK©e)§a?^^^
ADVERTENTIE
Wat moet u daavoor doen? Gewoon met uw vrouw deel
nemen aan het Premie Spaarplan. Als u per jaar bij
voorbeeld samen f 500,— betaalt als premie aan een
spaarkas, krijgt u later per jaar een premie van 20%
(maximaal f 100,—). Belastingvrij.
U kimt met die f 100,— eventueel uitbreiding geven aan
uw spaarkasinschrijving. Dat betekent later meer uit
kering.
Aan het Premie Spaarplan kunnen deelnemen zij die
in Nederland wonen, tot de leeftijdsgroep van 21 t/m
59 jaar behoren en in het vorige jaar een belastbaar
inkomen hadden van ten hoogste f 15.000,-. Het maxi
male spaarbedrag is f 250,— per deelnemer per jaar en
f 500,— voor een echtpaar.
Vraag morgen eens inlichtingen. Spaarkassen zullen u
graag helpen. U kunt ook een brochure over alle spaar-
vormen van het Premie Spaarplan aanvragen bij het
Ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid, afde
ling Voorlichting bezitsvorming, Postbus 51, Den Haag.
DEN HAAG (GPD) De socia
listische tweedekamerleden mr. R.
v. d. Bergh, mr. F. H. J. M. Daams,
dr ir A. Vondeling en drs Th. J. Wes
terhout hebben een initiatiefvoorstel
van wet ingediend om een wijziging
van de onteigeningswet te bereiken,
die de grondprijzen zal drukken.
Volgens de opvatting van de PvdA
kan alleen als werkelijke waarde bij
onteigening in aanmerking komen
een berekening op basis van het be
staande of gewezen gebruik. Niet dus
een nog niet gerealiseerd ge
bruik. Een dergelijke wijziging van de
onteigeningswet is blijkens medede
lingen van minister Polak niet van
de zijde van de regering te verwach
ten.
In him toelichting wijzen de ka
merleden erop dat de hoge grond
prijzen een ernstige belemmering
vormen voor de uitvoering van de
stadsvernieuwing. Grondverwerving
is maar een klein gedeelte van de
waarde van het eindprodukt, bouw
rijpe grond, maar elke gulden die een
vierkante meter meer kost scheelt een
rijksdaalder huur per maand per
woning.
SCHIPHOL (ANP) De Stich
ting tegen geluidshinder door
vliegtuigen heeft een provisorisch
plan openbaar gemaakt voor de
bouw van een tweede Schiphol,
midden in de voormalige Zuider
zee en wel aan de noordoost-rand
van de polder Zuidelijk Flevo
land.
Het economisch belang van het hui
dige Schiphol volkomen onderschrij
vend voert de stichting aan, dat het
luchtverkeer in circa 10 jaar tijds
verdubbeld zal zijn en dat daarmee
dus ook de huidige geluidshinder in
de omgeving van Schiphol zal wor
den verdubbeld, tenzij men het
luchtverkeer zal weten te versprei
den en daartoe biedt volgens de
stichting de Flevopolder nu nog unie
ke gelegenheid.
Volgens de stichting zal daar lucht
verkeer mogelijk zijn zonder dat ook
maar een enkele stad, dorp of woon
wijk last zal hebben van geluidshin
der (met uitzondering van enkele
zeer verspreid liggende boerderijen).
Naar dit tweede grote vliegveld in
Nederland, dat zich hemelsbreed op
slechts 30 km afstand van Schiphol
zou bevinden, zou de stichting alle
lesvluchten, de nachtvluchten, het
charterverkeer en in de toekomst
ook zoveel mogelijk vrachtvluchten
willen dirigeren. Schiphol zou het
geregelde lijnverkeer moeten behou
den met de internationale doorver
bindingen voor transit-passagiers.
Wel zal de aanleg van een tweede
nationale luchthaven, ook als depen
dance van Schiphol, grote kosten met
zich meebrengen, maar daarvan zou
men kunnen aftrekken alle kosten,
die in de naaste en verre toekomst
gemaakt zullen moeten worden voor
verdere uitbreiding van Schiphol, dat
naar algemeen erkend binnen
afzienbare tijd te klein zal worden.
SURINAAMSE POLITIEKE LEIDERS
(Door mr. H. L. Leffelaar)
PARAMARIBO (GPD) De
Partij voor de Nationalistische
Republiek (P.N.R.) van mr. E. J.
Bruma heeft nooit een zetel in
het Surinaamse parlement gehad.
Bij de laatste verkiezingen van
1967 werden er een 3500 stem
men op uitgebracht, ongeveer
1500 minder dan bij die van 1963.
Toch bleek premier Pengel zo be
ducht te zijn voor de invloed van de
PNR, dat hU eens een hypotheek in
trok, die door een vorige regering
was verleend op het partijgebouw
van de PNR. Partijleden brachten
zelf de vereiste 27.000 Surinaamse
guldens bijeen en ontliepen daarmee
niet voor de eerste maal de machtige
arm van de premier.
Pengels schijnbaar ongegronde
vrees in wezen blijk van een gezond
politiek intuïtief instinct. Toen kort
na de verkiezingen van 1967 in een
aantal vakbonden gestemd moest
worden voor nieuwe leiders, werden
niet de door de partij-Pengel (Natio
nale Partij Suriname) gestelde kandi
daten gekozen, maar de jonge Suri
naamse academicus mr. E. J. Bru
ma.
De arbeiders van suikerfabrieken
Paranam en Mariënburg stemden op
Bruma, en Bruma-man H. Rusland
werd tot voorzitter gekozen van de
MAASTRICHT (GPD) „Ik
heb er niet aan meegewerkt, ik
heb er niets van gezien en er is
bij ons geen koffie gedronken.
Die bekentenissen heb ik bij de
politie afgelegd, omdat die mij
heeft overdonderd".
Dat verklaarde gistermiddag voor
de Maastrichtse rechtbank de 48-ja-
rige Amsterdamse wegenbouwarbei
der Gerrit V. die terecht stond op be
schuldiging van poging tot gifmoord
subsidiair medeplichtigheid aan zul
ke poging op zijn Geleense vrouw,
van wie hij inmiddels is gescheiden.
De poging zou verdachte hebben
ondernomen in samenwerking met de
beruchte gifmengster Riet H., uit
Schijndel, die behalve haar 82-jari-
ge vader en haar eerste man J. van
Eyndhoven, ook haar tweede man ge-
Fols (een van de nu stakende onder
wijzersbonden)
In het geval van Mariënburg was
Bruma's verslagen tegen-kandidaat
zelfs de hoofd-propagandist van Pen-
gels NPS. Een van de achtergrond
speculaties over de reden van het af
treden van de regering is dan ook dat
Pengel bevreesd was dat elke con
cessie aan de stakenden uitgelegd
zou kunnen worden als een overwin
ning van Bruma's groep.
De redenatie lijkt wat vergezocht,
maar het verleden toont aan dat
Pengel Bruma's aanwezigheid in de
Surinaamse politiek slecht verdraagt.
Mr E. J. Bruma Is 43 jaar, zoon
van een politie-man op Aruba, en
heeft zijn advocatuur gevestigd in 'n
donker houten huis aan de Dr. Nas-
sylaan.
Bruma wordt door de oudere Suri-
namers als het „enfant terrible" in
de politiek beschouwd. Men vindt hem
agressief, links, niet passend in de
gemoedelijkheid van Suriname. Daar
zijn redenen voor. Bruma was zes
tien jaar, toen hij in 1942 door het
toen nog Nederlandse bewind gevan
gen werd gezet voor nationalistische
activiteiten.
tracht heeft met behulp van vergif
om het leven te brengen.
Ook de poging de vrouw van Ger
rit V. te vergiftigen, mislukte. De uit
Frankrijk afkomstige Jeanne R.
kreeg wel tot tweemaal toe ernstige
vergiftigingsverschijnselen maar
kwam er weer bovenop.
De zaak kwam aan het licht toen
onlangs, 9 jaar nadat deze pogingen
zouden hebben plaatsgevonden, Riet j
H. haar gifmoorden bekende en de
voormalige vrouw van Gerrit V. haar
toenmalige ziekteaanvallen plotseling
in verband zag met de tweemaal dat
zij koffie had gedronken in gezel
schap van Riet H.
Officier van Justitie mr. W. Moors
achtte echter wettig en overtuigend
bewijs geleverd en vroeg, rekening
houdend met de verstreken 9 jaar, op
grond van poging tot gifmoord in
vereniging tegen Gerrit V. een ge
vangenisstraf van 3 Jaar.
Onafhankelijkheid
Bruma: „Al vanaf mijn veertiende
jaar had ik belangstelling voor de
politiek, en vooral voor de strijd voor
de onafhankelijkheid, die toen meer
het aspect had van een strijd voor de
erkenning van ons eigen volk.
We behoorden tot de oorlogsgene
ratie die voortdurend streefde naar
wijzigingen. Wij gingen uit van 't na
tionalisme, zoals dat beleden werd
door onze leraar aan de Hendrik-
school, Bosch Verschuur (die ook
door liet Nederlandse gezag langdu
rig werd geïnterneerd)".
Toch zonder wrok jegens de Hol
landers vertrok Bruma vier jaar la
ter naar Nederland, waar hij bleef
ijveren voor een nieuwe staatsrechte
lijke positie van Suriname. Toen in
Den Haag de ronde-tafel conferenties
werden gehouden demonstreerde hij
met Surinaamse studenten „om druk
uit te oefenen".
Handvat
Het was dit verleden dat eerste mi
nister Pengel als handvat aangreep
om te proberen Bruma's politiek de
das om te doen. Bij de verkiezingen
van 1963, twee jaar nadat Bruma
zijn partij voor de nationalistische
republiek had opgericht, werd hij
van regeringswege als „communist"
bestempeld, en Pengel kondigde aan
hem „te vuur en te zwaard te be
strijden".
Bruma zegt daarover: „Ik ben
nooit communist geweest. Ik ben wel
anti-kolonialistisch en anti-imperia
listisch. In die tijd had ik de leiding
van het AVRO's radio-station. Pen-
gels eerste poging was om het station
economisch te wurgen. Toen dat niet
lukte, werd de vergunning ervoor in
getrokken, werden PNR-leiders in de
gevangenis gezet, en andere die in
ambtelijke functies zaten, zonder
meer ontslagen.
In die paar jaren kon je spreken
van een totale vervolging". Later zou
Pengel Bruma ook proberen te „bre
ken" door te weigeren zaken te doen
met Surinamers die hem als advocaat
hadden.
Intellectuelen
Bruma's PNR werd voor de verkie
zingen van 1967 geacht de partij van
de jonge Surinaamse intellectuelen
te zijn. Over het verlies van stem
men in dat Jaar zegt hij: „Door de
overwinningen van Pengel in 1963
trokken veel jongeren uit Suriname
naar het buitenland, in de hoop dat
het bij hun terugkeer beter zou wor
den. Dat was een aderlating voor on
ze partij.
Maar daarnaast was er ook de fac
tor van Pengels verkiezingsmethodes.
De regeringspartij (NPS) besteedde
drie-kwart miljoen gulden uit staats
fondsen voor de campagne en had
bovendien het gebruik van regerings-
boten en vliegtuigen om het binnen
land in te gaan. Als wij ergens een
geluidswagen hadden staan, dan zet
te de NPS er twee naast.
Bovendien waren de verkiezingen
vol bedrog. In het district Brokopon-
do stemde een man voor het hele
district. In het district Marowijne
hetzelfde. Daar konden wij niet te
genop".
Bruma staat „een binding met de
landen van de derde wereld", voor,
de landen van de Afro-Aziatische
conferentie die door president Soe-
kamo in Bandoeng werd gehouden.
Deze conferentie werd door een de
legatie van Bruma's party bezocht,
ook namen zy deel aan de in 1966
in Havanna gehouden „tricontinen-
tal" conferentie, en aan de conferen
tie van de organisatie voor Latyns-
amerikaanse solidariteit, een jaar la
ter.
Nederland
De jonge Bruma Is van mening dat
Nederland de huidige crisissituatie in
de hand heeft gewerkt door „Pengel
te bUjven financieren, terwyi het
duideiyk was dat de gelden tegen de
oppositie werden aangewend en niet
voor nationale doeleinden werden ge
bruikt".
Hy noemt als voorbeeld het in
1964 voltooide televisie- en radiosta
tion. dat o.a. met Nederlandse fond
sen werd gefinancierd en dat exclu
sief door de regeringsparty wordt ge
bruikt.
Bruma is van mening, dat de for
matie van een nieuw kabinet grote
moeiiykheden zal opleveren", tenzy
het duidelijk wordt dat leden van
Pengels party in groten getale van
heir weglopen".
Wie deze stemmen ten goede zou
den kunnen komen, wil Burma niet
zeggen, maar uit zyn aarzelend ge
pieker bleek dat hy niet verwacht dat
er een toeloop op zyn PNR zal plaats
vinden.
