ENOOgleraar, die ontwikkelings-
afwijst, fel geattaqueerd
Kerkdiensten Leiden en omgeving
feeprof. Brugman: Hun armoe niet onze verantivoordelijkheid"
LOONBELASTING Coördinatie
1108
VAKANTIEGELD
VERSPREIDEN?
Klantenservice 0017
„Schot in de roos"
SPANNINGEN IN DE KERK
van
bezinning
onderzoek
militair
optreden
Lening voor
arbeidskracht
van elders
i Dienstmeisje door
stroom gedood
Ril
AG 8 FEBRUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
GjuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiw
^schiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMii
)ON j
JAAG (GPD) De Leidse hoogleraar dr. J. Brugman
•he taal en cultuurgeschiedenis) is het middelpunt ge-
van een felle polemiek. In het decembernummer van
lands Maandblad" deed hij een aanval op de ontwikke-
3 en kwam onder andere tot de volgende conclusie:
zal moeten beseffen, dat die armoede (van de ontwik
inden) niet meer onze verantwoordelijkheid is en kan
Kvikkelingshulp is immers in tegenspraak met de on-
(ijkheid, die door de ex-koloniën zo kort geleden is
>n en zo jaloers wordt bewaard".
ina-
lij kb
Bk<n ei
MBgssenaar wonende hoogle-
aldus: Een land, dat
uit is, kan niet welvarend
or ontwikkelingshulp. On
tbeid heeft zijn prijs en
Een land. dat onafhan-
ztfn, moet ook de prijs
economische ontwikkeling
i zolang er gratis hulp
eend. wordt de pijnlijke
dat ook deze prijs hoog is
Ontwikkelingshulp is een
dat de kwaal verergert
werkelijke genezing er-
uitgesteld''.
"H pagina's lange artikel
I I genomen door de Nieuwe
$e Courant, die in een
opmerkte: „Ontwikke-
in Nederland veelal een
emoties. Voorstanders zijn
emotionele redenen voor.
er meestal om
redenen tegen zijn. De
komen weinig aan het
met argumenten a la
^Ket resultaat is. dat een
over de motieven en
in ontwikkelingshulp nau-
j de grond komt. Daarom
gepla^age aan een discussie die
j is moet het artikel
EH worden dat prof. Brug-
^even heeft".
gsievan niveau
tussie-van-niveau is op
men in het januarinum-
let „Hollands Maandblad",
brfrenclien deze week het
Lersiteitsblad „Lub" een
I aan Brugman publiceert,
ie vo(£ie zicllzelf niet beschouwt
pert in deze stof", vond
■te tijd dat de ontwikke-
ins kritisch, ontdaan van
il karakter", werd bespro-
itgangspunt lokte scham-
uit.
,n meent, dat het hoog
itwikkelingshulp eens kri-
ipreken. komt zijn hoogtij
schrijft de commenta-
kn 't Veer in het januari-
toes#n het maandblad. Drs. C
landbouwkundige: „Wie
r eens kritisch moet wor
den over ontwikkelings-
nogal wat gemist",
lent René A. H. Vos:
de tijden nog goed
je openlijk tegen ontwik-
zyn: je kon komen aan-
de heilige koeien, de gou-
i, de gelukkige wilden en
loze putten. Tegenwoordig
ensen, die zulk stereotiep
lien en veroordelen. Maar
jg steeds geen poot uitste
le medemens en in de hoop
^■^fet niet in de gaten heeft.
het Hollands Maand-
l geen „ekspert" bent, maar
usen
dat je in de redeneringen van de wel-
eksperts denkfouten, lakunes en
vaagheden konstateert. die je dwin
gen tot de conclusie dat de ontwikke
lingshulp een twijfelachtige zaak is"-
Bodemloze pilt
Nederland stort in het komende
begrotingsjaar 632 miljoen gulden in
een bodemloze put. vindt Brugman.
Dat is meer dan voor de werkloos
heidsbestrijding wordt uitgegeven.
Waarom? Brugman citeert Neder
lands bekendste ontwikkelingsdes-
kundige prof. Tinbergen, die eens
heeft geschreven: „Een wereld die
verdeeld is in twee helften waarvan
de ene arm is en de andere steeds
ri.iker wordt, kan geen stabiele wereld
zijn. Een dergelijke situatie moet
vroeg of laat leiden tot een conflict".
De Leidse hoogleraar vat deze „vol
strekt onbewezen" stelling als volgt
samen: „Laten we zorgen, dat die
andere landen niet zo erg creperen
van armoe, dan zijn ze minder ge
vaarlijk".
In de reacties, die onmiddellijk
weer van Brugmans antwoord zijn
voorzien, wordt deze redenering be
streden. Er zijn namelijk andere ar
gumenten voor hulpverlening. Over
de sociale bewogenheid wil Brugman
echter niet discussiëren. Het gaat er
hem om dat ontwikkelingshulp ge
doemd zou zi/n op elk front te falen.
In de negentiende eeuwse nationa
listische sfeer van jonge landen,
staat de economie nooit los van de
politiek. Egypte heeft kapitalen ont
vangen. zowel van oost als van west.
maar heeft mil jaren verloren in de
oorlogen met Israël en Jemen. Uit
prestige-overwegingen heeft het ra
diozenders gebouwd die de Neder
landse in elk opzicht overtreffen.
Nigerië heeft zich in een burgeroor
log gestort, waarvan de schade niet
te bechijferen valt, ook daar is dus
de politiek primair en niet de econo
mie. Indonesië's politiek onder Soe-
karno was er ook één van supreme
minachting voor de harde economi
sch» waarheden.
Avouturengeld
Het praktisch gratis verschaffen
van financiële hulp aan zulke lan
den noemt de schrijver „ongerijmd".
Hel is te gemakkelijk verkregen
geld. dat de landen verleidt meer te
wagen dan verantwoord is en er
ger hen in staat stelt avonturen
te beginnen als die van Nasser en
Gowon.
Onder andere uit de frustratie van
terugkerende experts maakt Brug
man op, dat de hulpverlening bo
vendien niet welkom Is. De expert
is een pottekijker, de hulp zelf is
vernederend „en doet daarom de
niet voor brood, dat verpatst hij toch
weer voor drank). Zijn kwaal blijft
dan weliswaar latent, maar hij gaat
ook dood".
Harde noodzaak
Nuis vindt, evenals de andere
schrijvers in het januarinummer van
Hollands Maandblad ontwikkelings
hulp een plicht. Of de regering met
haar beleid op de goede weg is
ondermeer vanwege de politieke keu
ze wordt hier en daar betwijfeld,
maar dat neemt niet weg. dat (met
de woorden van Van 't Veer) „over
de harde noodzaak niet kan worden
getwist". Ontwikkelingshulp is niet
het vereffenen van een eenvoudige
rekensom, maar een samenwerking
totdat deze landen in staat zjjn om
zelf verder te gaan. „De Marshall
hulp redeneerde net zo", aldus Dick
Wentink, de schrijver van de open
brief in het Leids studentenblad.
Wentink wijst op de goede voor
beelden, die er naast mislukkingen
zijn: mannen als Kaoenda en Nyere-
re. De Brabantse burgemeester J.
N. Scholten noemt als voorbeelden
van landen die door een combinatie
van eigen inspanning en hulp voort-
uitgekomen zijn, Taiwan, Zuid-Ko-
rea. Mexico, India en Pakistan.
En dat het westen zijn relaties met
Afrika en Azië werkelijk zou kun
nen laten schieten, bestrijdt met na
me Van 't Veer krachtig. Zijn con
clusie luidt: „Wat is, heel nuchter
maar zeer politiek, de consequen
tie als wij arme landen tot het Brug-
mannianisme zouden veroordelen?
Niet dat zij het nationaal prestige
zouden laten varen en de juiste weg
uit de armoede zouden vinden, maar
dat zy het nationaal prestige zouden
dienen door zich tot de communisti
sche landen te wenden.
PEN HAAG <GPD» De Tweede-
Kamerleden A C. M. Weyters en F
A. A. M. Fièvex <KVP> hebben
staatssecretaris Grapperhaus van
Financiën gevraagd of deze de mo
gelijkheid wil overwegen om de loon
belasting. die over het vakantiegeld
betaald moet worden. over de
maand- of weeksalarissen te verde
len.
Daardoor zou bij de uitbetaling
van vakantiegeld hierover geen loon
belasting ingehouden behoeven te
worden.
DEN HAAG 'ANPi Naar wij
vernemen blijkt de sinds maandag
functionerende PTT-klantenservice
0017 een schot in de roos te zijn.
Per dag worden ongeveer 1000 aan
vragen behandeld, zodat men meent
duidelijk in een behoefte te voor
zien Ongeveer negentig percent van
de vragen betreft inlichtingen over
de postgiro en de postspaarbank. Een
klein aantal vragen gaat over klach
ten.
Naast informatie over PTT-aan
gelegenheden blijkt men 0017 ook te
bellen over vertrektijden van treinen
dergelijke Hiervoor verwijst men
uiteraard naar de spoorwegen, om
dat uitsluitend over PTT-aangele-
genheden informaties worden ver
strekt.
spanning niet af- maar toenemen".
Bovendien houdt hulpverlenen een
politieke keus in. Economische steun
aan een regering betekent ook po
litieke steun en bestrijding van de
j oppositie. Ontwikkelingshulp houdt
vaak corrupte regimes in stand.
Het argument, dat de rijke landen
door de ontwikkelingshulp een soort
j belasting betalen, suggereert volgens
j Brugman dat het wereldbestel een
staat is. Een regering die gezag heeft
over betaling en besteding van de
belasting is er echter niet. Neder-
land heeft meer in het groot ge
blunderd. aldus de hoogleraar, maar
waarom geeft het nu zoveel geld uit
voor iets dat zo slecht waai- te ma
ken valt?
Aanpassingsperiode
De ex-koloniën maken, schrijft hij
een periode van aanpassing aan de
vrijheid door, waar ze zo gauw mo
gelijk doorheen moeten trachten te
komen, dan zullen ze heus wel de
ware oplossing voor het probleem
van de armoede vinden, namelijk het
verlenen van prioriteit aan de eco
nomische ontwikkeling. Dan zullen
ze ook gebruik kunnen maken van
het enorme economische potentieel
van het westen, door samenwerking
met het Europese of het Amerikaan
se bedrijfsleven.
Ze zullen hun ideaal van eco
nomische autarkie moeten laten
varen en bovenal hun rancune tegen
het eertijds koloniale westen moeten
opgeven. Het is heus wel bewezen
da? voor het westen welvaart niet af
hankelijk is van uitzuiging van de
Aziatische en Afrikaanse volken.
Uit deze redenering trekt de poli
ticoloog en publicist Aad Nuis in een
reactie de conclusie: „Men moet elk
contact met de arme landen verbre
ken totdat ze op de een of andere
geheimzinnige manier bij zinnen ge
komen zijn. Dat is zoiets als een al
coholische bedelaar genezen door hem
geen geld meer te geven (ook
Ieder, die enige belangstel
ling heeft voor het kerkelijke le
ven, zal met spanning hebben
gevolgd de ontwikkeling in de
Rooms-Katholieke Kerk in ons
land gedurende de laatste we
ken. En vooral zal men meer
dan gewone belangstelling heb
ben gehad voor de berichten
over de Amsterdamse studen
tenpastores, die hebben ver
klaard, dat zij bereid zijn, als
het moet, hun pastorale werk
voort te zetten buiten verant
woordelijkheid van hun bis
schop: wat concreet betekent:
buiten de officiële kerkorgani
satie. Deze verklaring was het
logische gevolg van een ontwik
keling, die al lang aan de gang
is, namelijk dat vele priesters
zich niet meer geestelijk thuis
kunnen voelen in de bepalingen
en voorschriften en tradities
van hun kerk.
Het is niet correct, deze
moeilijkheden eenzijdig te ver
klaren vanuit de bezwaren te
gen het celibaat. Natuurlijk
speelt het vraagstuk of een
priester gehuwd mag zijn wel
een rol, maar het is slechts een
onderdeel van het gehele com
plex problemen. Het is mis
schien alleen de druppel, die de
emmer met bezwaren liet over
lopen. Of het testpunt, waar de
al lang aanwezige geladen
stemming aan het licht kwam.
Het werkelijke probleem zit
veel dieper. Het werkelijke pro
bleem is principieel godsdien
stig: men ervaart de vormen
van het kerk-zyn, de voorschrif
ten voor de geloofsbeleving en
de omschrijving van de geloofs
leer ais niet meer passend in
deze tijd en 'soms) als in strijd
met het evangelie.
Dat het tot die kritische in
stelling is gekomen heeft een
aantal redenen. De eerste is
stellig afkomstig Van de Rooms-
Katholieke Kerk zelf. Het Vati-
caan heeft alle priesters de
vrijheid gegeven om weten
schappelijk onbevooroordeeld
bijbelstudie te verrichten. Het
onvermijdelijke gevolg daarvan
was, dat men kwam tot conclu
sies die in strijd waren met de
traditionele formuleringen van
de kerk. Dat gaf al grote span-
ningen. Want wat mag een
priester publiekelijk verkondi
gen: zijn eigen, na wetenschap
pelijk onderzoek gevonden eer
lijke overtuiging? Of de leer
van de kerk, die hij eigenlijk
niet meer onderschrijven kan?
Daarbij kwam een tweede
factor: de groeiende oecume
nische samenwerking. Prote
stantse en rooms-katholieke
theologen hebben met elkaar
gesproken over de betekenis
van doop en avondmaal En
daarbij bemerkt, dat ze in hun
opvattingen vlak bij elkaar
stonden. Ze hebben met elkaar
gediscussieerd over vroeger
controversiële geloofsvisies,
en ervaren, dat ze het vaak
roerend eens zijn. Ze hebben uit
die overeenstemming ook de
consequenties getrokken. Er
werden gezamenlijke diensten
gehouden, men nam deel aan
eikaars sacramentsviering. En
zo hebben protestanten en
rooms-katholieken elkaar beïn
vloed. Dat was een verheugen
de ontwikkeling in het streven
naar eenheid.
Maar van die verheugende
ontwikkeling worden nu deze
priesters de dupe. Want de kerk
heeft zijn regels en zijn bepalin
gen, die niet in een handom
draai te veranderen zijn. En ze
ker niet in een wereldkerk als
de Rooms-Katholieke, waarin
zo veel verschillende belangen
bij elkaar gehouden moeten
worden. Deze kerk kan, kerk
rechtelijk, niet toestaan, dat in
dividuele priesters hun eigen
gang gaan. En zo komen deze
priesters in conflict met de
kerk, die hen lief is, waarin ze
opgegroeid zijn, die ze hebben
willen dienen, maar die hen nu
verbiedt te werken, zoals ze dat
zouden willen.
We kunnen aanvoelen, wat
voor tragiek hier in zit. En het
past niet-rooms-katholieken be
slist niet, om nu met een zeker
leedvermaak te constateren,
„dat ze het altijd al gezegd
hadden, dat het fout moe6t
gaan."
Het past ons veel meer om
deze crisis-situatie op te vatten
als een stimulering voor ons
zelf om nog meer dan vroeger
ons in te zetten voor alle acties,
die de eenheid onder de chris
tenen kunnen dienen- Die een
heid zal immers van onder op
moeten beginnen, bij de gelovi
gen die elkaar niet meer ver
ketteren. maar elkaar zien als
behorend bij de ene Kerk van
Jezus Christus.
A. J. Lamping.
Herv predikant in Leiden
DEN HAAG 'ANP» Er ls een
stuurgroep ingesteld, die het de re
gering mogelijk moet maken zich
nog vóór het zomerreces tot de Twee
de Kamer te wenden over de kwes
tie van het optreden van nederlandse
militairen in Indonesië. Van deze
stuurgroep maken deel uit de secre
tarissen-generaal van Algemene za
ken (voorzitter), Defensie. Justitie.
Buitenlandse Zaken, Onderwijs en
Wetenschappen. Binnenlandse Zaken.
De stuurgroep moet er voor zorgen,
dat het werk van de werkgroepen
van de diverse ministeries worden
gecoördineerd.
De werkzaamheden dienen 1 juni
te worden voltooid. De regering zou
zich dan nog voor het zomerreces
op basis van een afgerond resultaat
tot de Tweede Kamer kunnen wen
den.
De opdracht voor de werkgroepen
luidt in de eerste plaats het den ver
zamelen en ordenen van al het ma
teriaal in de overheidsarchieven, als
mede de gegevens die eventueel van
andere zijde zullen worden verkregen,
betrekking hebbende op excessen
door Nederlandse militairen in Ne
derlands Oost-Indië begaan in de pe
riode 1946 - 1949. Vervolgens moet
dit materiaal worden gerangschikt
opdat men een algemeen beeld kan
samen stellen.
DEN HAAG (ANP) Ondeme-
mingen in een gewest van Zuid-Hol-
ladnd willen f 5.000 bijdragen voor
aankoop van een ééngezinshuis door
arbeidskrachten, die uit noord-, oost
en zuid-Nederland komen. Welke on
dernemingen dat zijn is nog niet be
kend.
De onderhandelingen hierover zyn
nog niet helemaal afgesloten, al
dus de heer K. Lewln, hoofdinspec
teur-directeur van de arbeidsvoorzie
ning in Zuid-Holland.
De werkgevers hebben berekend,
J dat een buitenlandse arbeidskracht,
j afgezien van de wervingskosten, per
j Jaar twee tot drieduizend gulden
duurder is dan een Nederlander, die
in de plaats woont, waar hij werkt.
De vijfduizend guldon vannen m
principe een renteloze lening aan de
I arbeidskracht, die hem wordt kwijt
j gescholden per duizend gulden voor
I elk jaar. dat hfj btf zfjn werkgever
in Zuid-Holland blijft werken.
DENEKAMP (AP) De 26-Jarlge
mej. M. L. J. Kamphuis uit Geeste-
j ren, gemeente Tubbergem is gister
middag door elektrische stroom ge
dood. Ze was bij haar werkgever in
Denekamp bezig ramen te lappen en
stond daarbij op een stalen aan
recht. Vermoedelijk is de Jonge
vrouw uitgegleden en met de hand
in een elektrische broodrooster ge
vallen.
Toen de huisgenoten, die het ge
stommel hoorden, gingen kijken,
vonden zij haar dood op de grond.
Bol»
Hervormde gemeente i
irk 10.30 u. ds. A. J. Kret j
Kerk 10 u. ds. I. S. Ky-
I 10.30 u. ds L. Kievit 5 u.
Is taal te Oudyhoorn
mkerk Drlftstr 10 u ds
lakerk Lage Morsweg 10
H. Locher te Oegstgeest
I A. J. Lamping
ystr
onkerk Konlngsstr, 10 uur
/erewegindewey
i pk Burggravenln. 10 u ds
ana (of 10 u Jeugdkapel. spr mej
iburg 7 u ds A J. Lamping
Jenst).
O»55 Herv Aula Asserstraat
fe L H Ruitenberg te Den
CO!
ufallone Geen dienst,
ziekenhuis IC u ds
Ussen.
.teenhuis 10.30 u prof dr H
jrk L.H.J.-Gebouw 10.30 uur
llopkerk. Zuiderkerk. 10
5 u ds. Brederveld
10 u dr v. d Zwaan
^tkerk 10 u ds D. v. d. Meu
ssenaar. 5 u ds Kronemeijer
erk 10 u ds. Bovenberg. 6.50
t Zwaan (Dienst met belang-
jskerk 9 u dr Vlijm 5 u
1
koven" 10 u ds. Brederveld
Ols 10 drs J Veght te A"dam
|t" 10 u ds Post
rrk (ingang Bloemistenln.)
voor doven,
tek Par H Lodewijk (zat 19
19.45. 11. 12 15. 18 u. Par He-
l(zat 19 u) 8. 9.30, 11. 12.15
r-vfrtP'Jkerk Timorstr) 9.30 en 11
olol Petrus (zat 19 u) 8 9.15
r»|- \jPar Hartebrug (zat. 19.30 u)
J0.15. 12, 19 u 10.45. 193C.
te ifl Antonlus (zat 19 UI 8 9.30.
19 u Par Haagse Schouw
9.30. 11.30. 18.30 u Studen
te zat. 19.30. 11.45 u.
P Science (Steenschuur 6):
renst-
C p Herk (Cronesteinkade 2)
&th kerk Vreewijkstr.) 10.30
pef Kerk 10 en
Hells 10 u Heiligings-
u verlossingssamenkomst,
igem 10 u ds R Relling(H
|t J Tessers
(vrljgem): 10 en 5
Nieuw Apostolische kerk (Hoge Rijn- i
d(jk 24)9.45 u dienst
Rem Gem 10.30 dr J. van Goudoe
ver.
Evang Chr Gemeenschap (Mlddel-
stegrt. 3) 10 en 5 u dhr Dlkkes
Doopsgezinde Gem 10 u dr S. L. Ver-
heus te A'dam.
Evang Luth Gem 10.15 u ds J. Hap
pee
Gerei Gem 10 en 5 u ds W. Suy-
ker te Llsse.
Aarlanderveen Herv. Gem. 10 u ds
G van Doorn 7 u ds J. Gebraa-d te
Nleuwveen Geref Kerk 9.30 u en 6.30 u
ds A Borman te Alphen a d. Rijn.
Chi Geref Kerk 9.30 u Dienst des
Woords 6.45 u ds D H. Biesma te Lis-
\lplu*li aan (len Kljn Herv Gem
Aciventskerk Julianastr 10 u ds J. H.
Bogers 6 30 u ds L. Kievit te Leiden
voo: de GB Kruiskerk Gouwsluls IC u
ds M Hanemaaljer. Opstandingskerk
10 u ds F A L Franken te Woubrug-
Ee 6 30 u ds J. H. Bogers Gebouw Na-
:j 10 u Jeugdkapel dhr Taselaar Zaal
Opstandingskerk 10 dihr J Michielsen
Martha-Stlchting „Rijnstroom" 10.30 u
ds A Lenderink te R'dam. Oudshoorn-
seweg 10 u ds G Cadée. Slonskerk
9.30 u ds H. Kouds taal Kerkgebouw
Oudshoornseweg 6.30 u ds H. Koud-
staa) Gebouw Onderweg 10 u ds P.
Kloek te Lelden Aula Noord 11 u ds
H Koudstaal R. K. Aula Noord Ster-
renln 10 u ds H W Hemmes te Lel
den Gereformeerde Kerk Maranaiha-
kerk Raadhuisstr 10 u ds Fr. de Jong.
6.30 u ds F. D Kraan te Den Haag
Salvatorlkerk W de Zwljgerln 10 u ds
SJ Tiemersma te Zwammerdam 6.30 u
ds Fr de Jong Alphen aan den Rijn
- Noord Goede Herderkerk 10 u ds F
D Kraan te Den Haag 6.30 u ds SJ.
Tiersma te Zwammerdam Geref Kerk
(vrljgem 9.30 u leesdlenst 6.30 u ds
H Scholte. Chr Geref Kerk Jeruza-
lemkerk Grijpenst«lnstr 9.30 u Dienst
des Woords 2 3C u ds C. van der Ent
te Katwijk aan Zee. Oud Geref Gem
Kerkgebouw Hooftstr. 240 9.30 u. en 4
u Leesdlenst Rem Geref Gem. Geen
dienst Bapt gem Kerkgebouw Molen-
vlletln 10 en 6.30 u ds Koekkoek. Vol
le Evangelie gem (Kindervreugd) 10
en 7 u dienst.
Bodegraven Herv gem ('t Anker)
9 en 10.30 u ds J. H. Cirkel 6 30 u ds
van Harten Salvatorkerk10 u ds
Balke 6.30 u ds G Boer. Katwijk. Ge
ref Kerk 10 u ds R v. d. Berg 6 30
u ds B. J F Schoep Geref Kerk (vry-
gem 9 30 u leesdlenst 4.15 u ds H
Scholte Geref Gem 10 en 6.30 u. lees-
dienst Evang Luth Kerk 9 u ds G.
Huls Evangelisatiekring 10 u eredienst
6 45 u dhr A Ramaker. R'dam R. K.
Kerk zaterdagavond 7. 8. 10. 11.30.
5.30 u. en 7 u.
Boskoop Chr Gerei Kerk 9.30
en 4.3C u ds J. Manni; Geref gem 9.30
en 6 u leesdienst; Herv. gem. 9.30 u
ds W L, Heijmans. 6.30 u ds A. de
Leeuw Aula Mavo-school Snij del wijk
11 u ds W. L. Heijmans. R.K. Kerk
7.30 9. 11. en 5.30 u. (zat.avond 7 u. H.
M Vrijz. Prot. Geloofsgemeenschap
10 u ds J G Paardenkooper uit HU-
Hazerswoude Herv Gem 10.30 en
6.30 u ds L. Boer (H A.) Geref. Kerk
9 en 5 u ds Brink,
Ilillegoni Herv Gem 10 u ds C.
Boogaard. 7 u Jeugddienst (Dorpshuis
Venneperweg) 10 u ds C. A van Har
ten, van Boaegraven. Geref. Kerk 10 en
5 u ds J Hartkamp Ohr Geref Kerk
R K. Kerk (St Josef) (Zat avond 7 u)
8.30 10 Hoogmis: 11.30. 5 u. Beinsdorp
Dorpspl. 8.30 u (St Martinus) (zat.
avond 7 u) 7. 8.30. 10 11.30 12.45 5.30
tloogmude Herv Gem 10 u ds
D J Vossers te Lelden
Ivaag Herv Gem IC u ds C B.
Roos te Gouda R.K Kerk (Abbenes)
8 en 10 u
Katwijk aan den Kl|n Herv Gem.
(Dorpskerk) 10 en 6 u ds A. Makken-
ze (Ontmoetlngskerk) IC u dr F C.
Kamma te Oegstgeest; (Gymnastieklo
kaal school Narcisstr.) 10.30 u ds A
Vink te Katwijk a. Zee; Geref Kerk
9.30 u drs W Bakker te Katwijk aan
Zee, 5 u ds F Pijlman te Katwijk
a Zee; Interkerkelijke dienst in Ont
moetlngskerk 6.30 u ds A. J Schneider
te A'dam; R K. Kerk (zat.avond 7 u.)
7.45. 9.30. 11 15. en 7 u (De Wilbert)
(zat.avond 6 30) 6.30 u.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieu
we Kerk 10 u ds J. P. van Roon 6 u
I ds W Chr. Hovius. Oude Kerk 10 u ds
i C v. d. Bergh 6 u ds Jac de Vos. Ich-
tuskerk 10 u ds W. Vroegindewey 5 u
ds A. Vink. Pnlelkerk 9.30 udsW. Kool
I Wijkkerkeraad Hoornes-Oost) 6 u. ds.
C. van den Bergh. Groen van Prinste-
I rerschool 10 u ds. G. Boer. Zieken
huis Overduln 2 u ds J G. van Ie-
peren Zeehospitium 8 30 u vm ds G
Boer Geref Kerk Vredeskerk 10 u ds
A C v Beek 5 u ds W. Bakker. Trtum-
fatorkerk 10 u ds F Pijlman 5 u ds
A. C van Beek Chr Geref Kerk 10 en
I 5 u ds H. C. van der Ent Geref. Kerk
1 (vrijgem.) 9 u en 7 u ds L. E. Ooster
hof vaai Beverwijk Gerei. Gem (Re-
mlsestr.) 10 en 5 u ds v. d. Bijl.
Koudekerk aan den Ityn Herv ge
meente 10 u ds. Quak 7 u ds C. Spoor
te Alphen aan den Rijn (Jeugddienst).
Geref. Kerk 9 u ds Makkinga 7 u ds
Leijsen uit Katwijk.
Leiderdorp Herv gem. (Hoofdstr
Geref Kerk) 9 u ds F Oort te As
sen 5 u ds J. P. Honnel". (Schepplngë-
kerk) 11 u ds J. P. Honnef. Geref.
Kerk (Hoofdstr.) 10.30 u ds. J. van
Drie 6.3C u ds F. Mlnnema. (Schep-
plngskerk) 9.30 u ds Mlnnema 5 u ds
van Drie R.K. Kerk 9. 10.30 en 12 uur.
I.eimlilden Herv Gem 9.30 u ds
Wapenaar. Pniël 7 u ds Wapenaar
Geref Kerk 9.30 u ds D. Averes 7 u.
ds J Dethmers te Woubrugge.
Llsse Herv. Gem (Grote kerk) 10
u ds H. G. Oostlnga 7 u ds J van der
Velden (Herv. kapel) 10 u ds J. van
der Velden. Geref. Kerk 10 u drs A. E.
van der Woude; 5 u de De Zeeuw te
Voorschoten. Chr. Geref Kerk 10 en
4.30 u ds D. H. Biesma. Geref. Gem.
10 en 4 u leesdienst. (Donderdagavond
7.30 u ds W. Suyker) Geref. Kerk
ivrhgem.) 10 en 4.30 u ds J. J. Verleur,
uid Geref Gem 9.30 en 3 u. leesdlent
(Donderdagavond 7.30 u leesdlenst).
Ned. Prot. Bond (Witte Zwaan) 10.15
u cis C. C. Pijpers te Den Haag. R. K
Kerk (H Agatlna) (zat.avond 7 u) 8.30
10.15. 11.45 en 7 u. (Mariakerk) Zat.-
avond 7 u) 8.30 1C.30 en 5.30 u.
(Engelbewaarders) zat.avond 7 u., 7.30
8 45. 10.45 en 5.45 u
Nieuwkoop Herv Gem 10 u ds Ph.
J Leenmans te Rijnsaterwoude6.30
u cand G. S. Alma te A'dam. Geref.
Kerk 9.30 u en 6.30 u. en 6.30 u. ds
R. J A. Hanenburg. Rem. Geref. Gem.
7 u ds W. J. Wery te R'dam Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u dhr J
van Leeuwen.
Nleuwveen Herv Gem 9.30 u ds
J. Gebraad 6.30 u ds G. van Doorn te
Aarlanderveen Geref. Kerk 9.30 u. en
6.30 u. ds H. G. A. Meinders.
N'oordwUk- Binnen Herv Gem.
10 u dr J. G. B. Jansen 7 u ds A. H.
Smits Noordwijkerhout) Geref. Kerk
9.30 u ds W. Dekker 5 u ds H. Ltjesen
(Van den Berghstichtlng11 u ds H.
Lijesen. Ned. Prot. Bond geen dienst.
R.K. Kerk (zat.avond 7 u.) 8. 9.30.
11 15 en 5.30 uur.
NoordwiJk aan Zee Herv gem
10 u ds P J. Mackaay (Oegstgeest)
(De Rank) 10 u jeugdkerk 5 u dr
J. B, G. Jansen. Geref Kerk 10 u ds H.
i Lijesen 5 u ds W. Dekker (Sole Mlo)
10 u ds J. Bijleveld (Rijnsburg) Herv.
Geref. Evangelis. 10 u ds W. Chr. Ho-
vlus (Katwijk a. Zee) VGLO-School.
Sclxoolstr. 2) 3.30 u ds W Vroeglnde-
wei) (Katwijk aan Zee) R K Kerk
(zat.avond 7 u) 7.30. 9. 10.30. 12 en 7
I u
Noordw hkerhout Herv. Gem. 10 u i
ds. A H. Smits. R.K. Kerk (St. Victor)
(zat.avond 7 u) 8.30 10 11.30 en 6 u
(St. Jozef) 7.30. 8.45, 10.16, 11.30 en
7 u (De Zllk) (zat.avond) 7 u) 8.30. 10
en 11.30 u
Oi'ghl geest Herv gem. (Groene
kerk) 10.30 u ds W. E. Verdonk (jgd.-
dtensrt). 7 u ds J. Irlk. (Pauluskerk)
10 u ds H P Hulsman (Jeugdkapel
ln zendingskapel) 10 u ds C. R. H. ter
Haar Romeny. Vrijz Herv. (Gem.cen
trum» IC.30 u ds J. Irlk, Geref. Kerk
10 en 5 u ds Hoekstra. Geref. Kerk
(vrijgem (Rijnlandslyceum) 8.30 u ds
J. Meilof. 3 u ds C. J Breen. R.K Kerk
(zat.avond 7.30 u) 9. 10.30, 12 en 6.30
Bonaventurakapel(zat avond 6.30
u) 8 en 10 u.
Oude Wetering Herv Gem 9.30 u
ds Lalleman. 3 u ds Poort te Leiden
Jeugddienst Geref Kerk 9 30 u ds S
Hoekstra 6.30 u ds G O N, Veenhui-
zen te Alphen a d Rijn. Rem Ge
ref Gem Geen dienst
Kijnsnlerwnude Herv Gem. 9 30 u
dhr Goedhart te Wllnls. 7 u ds Ph. J.
Leenmans. Chr Geref Kerk 9.30 u.
Dienst des Woords 2.15 u ds G Bouw
te Schevenlngen.
KUnslnirg Herv Gemeente i Grote
kerk) 9.30 u ds J. C. v. Hunnik van
Katwijk a Zee 5 u ds H v. Gosllga.
(BeUhel kerk) 9.30 u. ds. H. v. Gosllga
5 u ds J. v d. Wiel van Haarlem. Ge
ref. Kerk (vrljgem 10 en 5.15 u ds
H. Knoop uit NoordwiJk. Chr. Geref.
Kerk 10 en 5 u ds G. de Vries. Geref
Kerk Petrakerk 9.30 u ds v d. Linde.
5 u. ds Baayen. Maranathakerk (voor
kerkgangers Rapenburg) 10.15 u ds.
Baayen 6 u ds Bijleveld. Maranatha
kerk 8 45 u ds Bijleveld 4.30 u ds v d.
Linde
Sassenlielni Herv Gem 9 en 1030
u ds A. Westra. 5 u ds A. J. H. Smits
te Noordwljkerhout; Geref Kerk 10
u ds J. D. te Winkel 5 u ds H. v. d.
Berg, Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u ds L.
S. den Boer; Ned. Prot. Bond 1030 u ds
J Voo ter te Leldschendam R.K Kerk
(zat.avond 7 u.) 8. 930. 11 en 5.30 u.
Valkenburg Herv. Gemeente 10 u
en 6.30 u; ds G Zonneveld; 10 en 6.30
u ds Langeler; Geref. Kerken (vrijge
maakt) 9 li ds C J Breen. 3 u ds J.
Mei lof
Yonrhoui Herv Gemeente 10 u ds
P C de Vey Mestdag; Geref Kerk
(In herv. kerk) 7 u ds Te Winkel; R.K
Kerk (zaterdagavond 7 u) 730, 830.
10.30. 11.45 en 5.30 u.
oorschoten - Herv Gem (Dorps
kerk i 10 u ds Hoekstra, Oegstgeest en
ds Sarabar 7 u ds Meijerlng (H. A
(Rijndijk) 10 u ds Meijerlng; Geref.
Kerk 9 en 10.30 u ds De Zeeuw. 5 u
drs. A. v. d Woude te Llsse: Rem.
Doopsgez Kring (Hal Cultureel Cen
trum): 1030 u dr W A Cramer te
Lelden: R.K. Kerk Laurentlus(za
terdagavond 7 u) 730. 9. 10.30, 12 en
5 u (Moeder Gods) (zaterdagavond 7
ui 8. 10. 11.30 en 6 u.; Geref Kerk
(vrijgem 10.15 en 5 u ds A W Box
man
Waddin.ween Herv Gem. (Brug-
kerk): 9.30 u ds J. R. Cuperus (HA);
6.30 u ds J. Kooien te Werkendam
(Wljkgebouw Esdoornlaan9.30 u ds J.
v. d Heuvel (HA); 6.30 u ds J. v. d.
Heuvel. (Bethel): 9.30 u ds T. van 't
Veld (HA); 5 u ds T. van 't Veld. (Im-
manuelkerk) 9.30 u dr A van Haar
lem: 7 u ds J W de Jong. Geref
Kerk: 9 en 10 30 u ds J. Couvée; 630
u ds J. Snoeij te Katwijk Christ.
Afgesch gem 9.30 en 5 u ds A. P
Verloop
Warmond Herv Gem 10 u ds
J. M Snyders; 7 u ds C Boogaard
uit HUlegom. R.K. Kerk (zaterdag
avond 7 u)8. 9 30 en 11.30 u
Wassenaar Herv. Gem (Dorps
kerk): 10 u ds J. D. Hoekstra te Rot
terdam; 7 u ds J. T. Wlersma; (Kle-
vletkerk): 9 u Jeugdkerk; 10 u ds J
T Wlersma; Messlaskerk10 u ds J
A. G. van Zanten. (Deylerhuls)10 u
Jeugdkerk. Geref Kerk (Bloemcamp-
laan): 10 en 5 u ds L. Bech; (Zijl-
laan): 10 en 5 u ds A. Vos. Baarn
Ned. Prot Bond (De Burcht): IC30 u
ds D. A. Werner Rem. Geref Gem
(Johannahuls)10.30 u prof. dr. H
Heerlng Hen- Geref. Evang (Dorps
huls) 10 u ds H. Stolk. Schevenlngen;
5 u ds G de Boer te Katwijk-Zee. R.K
K. Kerk Wllllbrordus) izaterdagav
7 u): 8. 9.30. 11. 12.15 en 5 u; (Goede
Herder) (zaterdagmiddag 5 u)8.30.
10 en 1130 u; (H. Joseph) (zaterdag
avond 7 u) 7.30. 8.45. 10.30. 12.15 en
7u.
Zevenhoten Herv Gein 9.30 u
ds Rehenga; Geref. Kerk: 9.30 u en 7
u ds C. Warner te NoordwiJk aan Zee.
Zoeterwoude Herv. Gem.: 10 u
de heer E. Loerakker; R.K Kerk (za
terdagavond 8 u)8.45, 10.30 en 12 u
Zwammerdum Herv Gem 10 u
ds P. A. Lefeber te Alphen aan den
Rijn, 6.30 u ds van Iperen te Katwijk
aan Zee. Geref Kerk: 10 u ds G. O
N Veenhulzen te Alphen-Noord; 6.30
uur A P Helner te Ter Aar Rem
I Geref. Gem Geen opgaaf ontvangen
