In Grenoble
titelstrijd
van de
angst
Ik geloof niet, dat ik ooit
zo '11 dag heb meegemaakt
Val van Elly van de Brom sleept Nederland mee
Speling
van het
noodlot
ORGANISATIE
Cijfers van Grenoble
ANS SCHUT (MET TRANEN IN DE OGEN)»
PAGINA 6
MAANDAG 3 FEBRUARI 1969£Ai
LEIDSCH DAGBLAD - SPORT - LEIDSCH DAGBLAD - SPORT - LEIDSCH DAGBLAD - SPORT - LEIDSCH DAGBLAD SPORT - LEIDSCH DAGBLAD - SPORT - LEIDSCH DAGBLAD
(Van onze speciale verslaggever)
GRENOBLE (GPD) De lach brak tenslotte toch nog door
bij Ans Schut, bij Elly van de Brom, bij Wil Burgmeijer en zelfs
bij Stien Kaiser, de onttroonde wereldkampioene.
Na een dag van tranen en bittere teleurstellingen kwam toch
nog de glijorie, al wilde men aanvankelijk slechts over troost
prijzen spreken.
Maar een volledige triomf op de 3000 meter, een prachtig
wereldrecord van Ans Schut, de ereplaatsen van Stien en Ans
achter de sympathieke Russin Lasma Kauniste en vooral de ge
weldige prestaties van Elly van de Brom vormen tenslotte de
prettige herinneringen aan twee dagen sfeerloos Grenoble, waar
de 'zekere' suprematie van de Nederlandse dames werd verbro
ken.
waarin Elly van de Brom haar on
dergang scheen te beleven. Niemand
kon op dat moment vermoeden, hoe
dapper zij terug zou komen en wat
er niet allemaal mogelijk was ge
weest als Elly haar evenwicht had
bewaard.
Maar pas veel later werd die
angst overwonnen. Later, toen de
beslissende slag al was gevallen.
Nimmer slechter reden Nederlandse
meisjes op de sprint: Ans Schut mis
te de start: 47.1 sec. Stien Kaiser
ging verkrampt de fatale bocht in:
48.1 sec.. Carry Geijssen raakte vol
ledig uit balans: 48.7 sec. Alleen Wil
Burgmeijer reed zoals alle buiten
landse concurrenten en werd de bes
te van het oranjekwartet.
Op de 1500 meter zou die lijn zich
voortzetten, al had Stien Kaiser na
veel praten van het begeleidende
kwintet een deel van haar mentale
kracht teruggewonnen. De winst op
de concurrenten was echter niet
voldoende.
Het leek uiteindelijk allemaal de
trieste speling van het noodlot. „We
hebben in Hamar speciaal getraind
op de bochtentechniek", had Kees
Broekman aan de vooravond van de
titelstrijd gezegd, die Nederland zo
mogelijk nog meer ongeremde vreug
de zou brengen dan Helsinki, toen
Stien, Ana en Carry Geijssen de bui
tenlandse concurrentie wegvaagden.
Bcchtentechniek. Nauwelijks vijf mi
nuten na het eerste startschot leek
het woord op een vloek. Te snel
stortte Elly van de Brom zich na
een messcherp duel met Kristi Bier-
ma nn in de laatste bocht.
..Ik ging te hard", zei Elly later,
toen ze een verklaring gaf voor de
trieste val, die tegen de onbescherm
de omheining eindigde. Met een snee
in het oor werd het geheel ontredder
de Amsterdamse meisje per bran
card naar de kleekamer gebracht.
Kristi Biermann was inmiddels met
een tijd geëindigd die goed was voor
dp sprintzege. Er zou na afloop nog
veel over gesproken worden.
Beslissend
De val van Elly van de Brom werd
beslissend in Grenoble. Lasma Kaü-
niste wilde dat later, toen zij als
's-werelds beste rijdster was gehul
digd, wel beamen. De 26-jarige lea-
res uit Riga, moeder van een 5- Ja
rige zoon, in het Russische kam
pioenschap naar de tweede plaats
gedrongen door Ludmilla Mochnache-
va. maar krachtiger dan ooit terug
gekomen: „De Nederlandse ploeg
ls sterk beinvloed door de val van
Elly. Ik geloof niet dat ik anders zo
ver gekomen was".
En dat was tenslotte de algemene
conclusie. Voor de Nederlandse
meisjes werd het de titelstrijd van
de angst. De angst voor de bocht.
Elly van de Brom is op de 500
meter gevallen. Kees Broekman
buigt zich bezorgd over de Am
sterdamse, die aan het oor is ge
wond.
Optimistisch
Kees Broekman bleef desondanks
optimistisch. „Als Stien morgen op
de 1000 meter bijblijft, heeft ze nog
uitstekende kansen. Ze kan Kauniste
op de 3000 meter met groot verschil
verslaan".
Over de kans van Ans Schut werd
zaterdagavond nauwelijks meer ge
sproken. Heel lang had Ans haar
verdriet in eenzaamheid proberen te
verwerken na een mislukte 1500 m.
waarin ze de voorsprong op Stien
bijna volledig verspeelde door een
misslag in de gevreesde bocht, die
bijna een val tot gevolg had. Ook
Ans Schut verspeelde daar haar we
reldtitel.
Elly van de Brom zou na Stien de
tweede plaats bezetten. Volledig be-
Voordat Elly echter op de tweede
dag mocht starten, beleefde Henny
Roos moeilijke momenten. De Ne
derlandse hoofdscheidsrechter gaf
zijn landgenote toestemming om bij
de laatste zestien uit te komen. On
der felle protesten van de Oostduit-
se ploegleider, die de plaatsing van
Rose-Maxie Taupadel zag afvallen.
Roos beriep zich op een artikel, dat
een niet. gediskwalificeerde rijdster,
die een afstand niet meer voltooit,
onder bijzondere omstandigheden het
recht geeft toch aan de 3000 meter
deel te nemen. Zij het uiteraard zon
der puntenwaardering in het eind
klassement.
De bijzondere omstandigheden
het ontbreken van een beveiligende
afrastering werden ook door de
Oostduitser niet aangevochten, maar
zijn voorkeur ging uit naar een
„sportievere uitleg" van het regle
ment, die ook Rose-Marie Taupadel
gelegenheid zou geven als 17de rijd-
ster deel te nemen.
Roos weigerde zijn mening te her
zien en het komende I.S.U. con
gres zal nu het Oostduitse protest
moeten behandelen.
Die tweede dag zou overigens vele
theorieën omver werpen. De theorie
van Broekman bijvoorbeeld, dat
Stien zonder verlies op de 1000 me
ter slechts 12 seconden op de lang
ste afstand op Lasma Kauniste zou
hoeven goed te maken, en Ans zelfs
nog minder.
Een wereldrecord leek voor Stien
mogelijk onder de bedekte hemel van
Grenoble, maar de illusies werden
de laatste randen in de nog altijd
beangstigende bocht vernietigd. Las
ma Kauniste en Elly van de Brom
hadden geen vrees voor het verleden.
Met 1.31.2 benaderde de Russin
Rekenmeester Jan Charisius had
het daarna snel uitgerekend: op de
3000 meter zou Stien 15.2 sec. op
Lasma Kauniste moeten veroveren,
terwijl voor Ans Schut bij 16.7 sec.
winst de weg naar het hoogste plat
form nog open lag.
Kees Broekman later: ,Jk heb er
steeds in geloofd dat het te halen
was. De beste persoonlijke prestaties
van de rijdsters gaven nog alle
hoop".
Persoonlijke records telden echter
niet meer. Ans Schut bewees het da
delijk in de rit tegen Kristi Bier
mann, het jongste lid van de bijzon
der snel opkomende Noorse generatie.
Wereldrecord
Na 1800 meter was de puntenmar-
ge op Kristi Biermann verdwenen,
maar toen kwam een nog imposanter
doel in zicht: een nieuw wereldrecord
Met bijzonder sterke ronden van 38
seconden bereikte Ans Schut haar
genoegdoening: 4.52,0, een verbete
ring van Stiens oude record met 2,6
sec.
En daarna kwam dan het duel van
de waarheid: Stien KaiserLasma
Kauniste. Na enkele ronden was het
al duidelijk dat Stien geen 15 sec.
zou kunnen winnen. Ruim 10 sec.
bleef de Russin onder haar beste tijd
en aan de finish hoefde zij slechts
9,6 sec. aan Stien prijs te geven, die
Kees Broekman geeft Ans
Schut bij het ingaan van de laat
ste ronde van de 3000 meter het
sein „nieuw wereldrecord
eveneens onder haar oude wereld
record bleef en Ans juist van de twee
de plaats hield.
Lasma Kauniste „dit was het
ideale weer voor mij, net als in Riga"
dus wereldkampioene, maar Ne
derland zou nog tweemaal op een in
drukwekkende manier getroost wor
den. Eerst door weer Elly van
de Brom, die in een hartstochtelijk
duel met de Russische kampioene
Mochnacheva haar persoonlijke re
cord me ruim 15 sec. verpulverde.
En daarna nog door Wil Burgmeijer,
die de dapperste 3000 meter in haar
loopbaan onder de 5 minuten vol
tooide, als derde op het erepodium
kwam en hoger dan ooit in het klas
sement klom.
Wat zou er niet allemaal gebeurd
zijn als Elly op die 500 meter niet
was gevallen. Misschien was zij wel
wereldkampioene geworden, stelde
men na afloop. Met een tijd van
45,4 sec. zou Elly het gehaald heb
ben.
De werkelijkheid was echter an
ders. Elly viel na een halve minuut
en haar val sleepte de Nederland
se ploeg mee in een diepte, waarna
pas na vele sombere uren de zon weer
doorbraak.
Het damesschaatsen is slechts in
een gering aantal landen popu
lair. Veel animo om wereldkam
pioenschappen te organiseren
bestaat er dan ook niet bij de
leden van de internationale
schaatsunie. Alleen in Neder
land worden de prestaties van
de hardrijdsters met aanzienlijk
meer dan een beleefde nieuws
gierigheid gevolgd, en wellicht
is ook in Noorwegen een op
komst te verwachten, die de
Noorse dames in Grenoble een
reeks voortreffelijke resultaten
heeft laten noteren.
Dat Grenoble in ieder geval van
de rij van toekomstige titel-
strijdkandidaten moet afvallen,
is echter wel duidelijk gewor
den. Zelden werd een kampi
oenschap in een sfeerlozer om
geving uitgevochten. Slechts en
kele tientallen betalende toe
schouwers. van wie het grootste
deel uit Nederlanders bestond,
toonden interesse voor de da
mes. De entourage werd verder
gevormd door een paar honderd
Franse jongens en meisjes, die
achter de niets verbergende
hekken gratis konden meege
nieten.
Verwondering hoefde dit alles niet
te wekken. Tijdens de Olympi
sche winterspelen was reeds ge
bleken, dat wintersport in
Frankrijk voornamelijk uit skie
en en ijshockey bestaat. Veel
erger is het, dat ook organisato
risch in een jaar tijd niets was
veranderd. Niemand had er
blijkbaar aan gedacht, dat tij
dens de winterspelen reeds felle
inst
bjec
hui L
e er
He^-
protesten hadden geklonken te^l
gen het ontbreken van een be. I
veiliging in de bochten. Toei
konden echter nog tijdig stro
zakken worden aangebracht.
De Franse organisatoren, die di
inderdaad uitstekende kunst
ijsbaan als een prestige-objec
beschouwen, deden ditmaal hui
streven naar internationale
kenning nog meer afbreuk,
ontbreken van stretchers vooi
de schaatsters en slijptafels korRC
nog na enige moeite worden ge-,m,
corrigeerd, een bescherming van e
de omheining was onmogelijlr
De strozakken bleken te zijn gen 1
stolen en ander materiaal wavoi
niet beschikbaar. 5n
Scheidsrechter Henny Roos pro* -
testeerde krachtig, maar he|zet
enige gevolg was, dat hij de verst
antwoordelijkheid voor de gang.
van zaken weigerde en de Fran
se schaatsbond voor de gevolgenlen
aansprakelijk stelde. s h
ttel
De heer Roos bezat de bevoegd^
heid om de wedstrijden na hei^rc
ongeluk van Elly van de Broirzel
af te gelasten. Hij maakte eijSa
terwille van de schaatsters geerl£ü(
gebruik van. De organisatorer
zouden het hebben verdiend
Het lijkt een redelijke eis, dat
de I.S.U. in de toekomst ook
voor de organisatie van de min-AD
der begeerde dameswedstrijdem i
dezelfde strenge normen zalïjt
hanteren als altijd voor de he-ti 2
renkampioenschappen hebbenll -
gegolden. r
ij ei
De
De oude en de nieuwe wereld-ch
zusterlijk naast el^?,
vrijd van spanningen na een gunstig Stiens wereldrecord op 0.2 seconde,
medisch onderzoek reed Elly de 1 Elly bleef er slechts 0.9 seconden
beste schaatsmijt in haar loopbaan. boven. Voor Stien was er slechts een
En daar bleef het niet bij, zoals gis- j vijfde plaats, voor Ans met een per
teren werd bewezen. soonlijk record de negende.
5.00 meter: 1. Kirsti Biermann
(Noorw.) 45,1 sec. (nieuw baanre
cord), 2. Rutih Schleiermacher (O.-
Dld.) 45.5 sec., 3. Laszma Kaoeniste
(Rusl.) 45,6. 4. Lisbeth Berg (Noorw.)
en Sigrid Sundby (Noorw.) beiden
45,8, 6. Loedmilla Titova (Rusl.) 45,9,
7. Galina Nefedova (Rusl.) 46,3, 8.
Vera Kraznova (Rusl) en Jean Ome-
lenchuk (VB.i beiden 465,. 10. Willy
Burgmeijer (Nederland) 46,6, 11. Ro
se-Marie Taunadel (O.-Did.) 46,8, 12.
Diane Holum (VS) 46.9, 13. Ans
Schut (Nederland) 47,1, 14. Loedmil
la Motsjnatsjeva (Rusl.) en Tarja 1
Rinne (Finl.) beiden 47,2, 16. Ar ja
Kantola (Finl.) 47,4, 17. Ylva Hed-
lund (Zwe.) 47.9, 18. Stien Kaiser
(Nederland) 48,1, 19. Kaja Keskivi- 1
tikka (Finl.) 48,2, 20. Carry Geijssen
(Nederland) 48,7.
1000 meter: 1. Kaoeniste 1.31,2
(nieuw baanrecord), 2. Van de Brom
I.31,9, 3. Titova 1.32.1. 4. Schleier
macher 1.32,3, 5. Kaiser 1.32,7, 6.
Sundby 1.33,3. 7. Motsjnatsjeva 1.33,4.
8. Holum 1.33,5, 9. Schut 1.33,7. 10/
II. Biermann en Geyssen 1.34,0, 12.
Keskivitikka 1.34.1. 13/14. Nefedova
en Berg 1.34,2. 15. Aruga 1.34.8, 16
Burgmeyer 1.35,2.
1500 meter: 1. Kaiser 221.5 (nieuw 1
baanrecord), 2. Van de Brom 2.23.4.
3/4. Motsjenatsjeva en Kaoeniste.
beiden 2 23.7, 4 Schut 2.23.9, 6. Bier
mann 2.24.2. 7/8. Burgmeijer en
Geijssen, beiden 2.25.1, 9. Nefedova
2.25.7, 10. Kestivitikka 2.26.0. 11
Schleiermacher 2.26.1. 12. Titova
2.26.4, 13. Holum 2.26.5. 14 Sundby
2.26.6, 15. Berg 2.26.9.
3000 meter: 1. Schut 4.52.0 (nieuw
wereldrecord), 2. Kaiser 4 53.2, 3.
Burgmeijer 4.59,1, 4. Motsjnatsjeva
5.00,5, 5. Van de Brom 5.02.5. j
6. Kaoeniste 5.02,8, 7. Nefedova
5.06.7, 8. Keskivitikka 5.07,7, 9. Berg
5.08.2, 10/11. Geijssen en Sohleier-
maoher 5.08,7, 12. Aruga 5.11.6. 13.
Titova 5.12.4, 14. Biermann 5.14,3, 15
Holum 5.14,4. 16. Sundby 5.17,7.
Eindklassement: 1. en wereldkam
pioene Kaoeniste 189.567 punten, 2.
Kaiser 190,483, 3. Schut 190,583, 4
Schleiermacher 191,800, 5. Motsjna- j
tsjeva 191,883, 6. Burgmeijer 102,417,
7. Biermann 192.550, 8. Tatova i
192,817. 9. Berg 193.034, 10. Nefedova
193.083, 11. Sundby 194.267, 12. Ho
lum 194.883, 13. Keskivitikka 195.200.
14. Geijssen 195,517. 15. Aruga
197,833, 16. Van de Brom (geen 500
meter).
GRENOBLE (GPD) Ron
den lang reed Ans Schut zater
dag tegen het vallen van de
avond op de inrijbaan. Met tra
nen in de ogen reed zij rond tot
er bijna niemand meer op de ijs
baan was te ontdekken. Was dit
het kampioenschap waarvoor zij
zo hard had getraind? Was
dit de eerste dag van het wereld
kampioenschap dat haar wereld
kampioenschap moest worden?
„Ik geloof niet. dat ik ooit van
mijn leven zo'n dag heb meege
maakt. Eerst die val van Elly.
Ik was al op de baan, ik moest
twee paren na haar rijden. Ik
kon wel huilen, dit was een
waardeloos begin. Mijn vijfhon
derd meter was niet goed, maar
er was nog niets verloren. Toen
die 1500 meter. Het is niet mijn
aard om iemand anders de
schuld te geven, maar er was
iets met mijn schaatsen. Ze wa
ren niet goed in het blok gezet,
waardoor de buitenkant niet
scherp was en ik in de eerste
buitenbocht bijna onderuit ging.
Ik kwam helemaal niet in mijn
ritme en toen ik uiteindelijk toch
nog een goede tijd had gereden,
ja. toen ging ik huilen. Nader
hand kon ik mezelf wel slaan,
dat gejank. Maar op d&t moment.
Alles was voorbij, ik wilde stop
pen".
geweldig. Het kan nog harder op
die afstand, ik voel het".
Op de derde trede van het ere
podium stond Ans Schut even
later. En opnieuw lachte ze. „Te
vreden ben ik natuurlijk. Maar
gisteren had ik toch helemaal
ndets meer verwacht. Het is toch
ïooi zo". Als ze daarna terug
loopt naar de kleedkamer vertelt
ze: „Ja, ik had gerekend op dit
wereldkampioenschap. Ik had me
er zeer goed op voorbereid. Ik
wist dat het kon en ik voelde het
ook tijdens het trainen. Alles
wees erop dat het mogelijk was.
Ik kon Stien Verslaan, maar ja
die bocht".
Bocht
Lachend
Op de bovenste trede van het
erepodium stond Ans Schut, met
de bloemen en de gouden me
daille. Lachend zwaaide ze naar
het groepje dol-enthousiaste Ne
derlanders. dat ook in Grenoble
weer aanwezig was. Het Franse
publiek, dat buiten de hekken,
dus zonder te betalen het wereld
kampioenschap had gevolgd, was
toen al naar huis. Dat deerde
Ans Schut echter niet. Een eer
ste plaats op de drie kilometers.
In een wereldrecordtijd. „Ik was
niet eens echt kapot. Het ging
Ja. die bocht. Zonder die
bocht had dit ook het kampioen
schap van Elly van de Brom
kunnen worden. De Amster
damse ging steeds beter rijden,
maar juist zij was het die de
gehele Nederlandse ploeg, toen
er nog pas een rit op de sprint
was gereden, aan de rand van
een zeer grote afgrond bracht
„Ik was verrast door die snelle
stratvan Biermann. Ik ging veel
te hard achter haar aan en in
de bocht kon ik het niet meer
houden. Ik vloog er gewoon uit.
Daarna wist ik niets meer.
Maar toen ik eenmaal in de
kleedkamer zat, bleek het alle
maal erg mee te vallen. Eerst
wilde ik niet meer rijden, maar
nadat iedereen met me gepraat
had, ben ik het ijs toch maar
weer opgegaan. Het is, geloof
ik. daarna wel goed gegaan."
voegt Elly van de Brom er met
een verlegen lachje aan toe.
Die ene bocht is van essen
tieel belang geweest voor de
hele gang van zaken tijdens dit
kampioenschap. Want zonder
die bocht, had waarschijnlijk
ook Stien Kaiser haar wereldti
tel kunnen prolongeren. „Voor
mij was de 'lol er na de vijfhon
derd helemaal af. Ik heb altijd
een achterstand na de rijfhon-
twee, drie en vijf in het eind
klassement. We kunnen van
avond feestvieren.
Davos
ANSSCHUT
derd meter, maar ditmaal was
het wel veel. Ik ging die bocht
helemaal verkeerd in en mid
denin durfde ik ook geen risico
te nemen, omdat Elly daar toen
gevallen was. Op de 1500 meter
liep ik weer wat in, op de 1000
meter verloor ik wat. Maar
toen Ans dat wereldrecord reed,
waardoor zij bijna die achter
stand op Kauniste had goedge
maakt, ja toen dacht ik nog dat
ik het zou kunnen halen. Maar
het ging niet. Ik wilde probe
ren eerst in mijn slag te komen
en dan weg te lopen van Kau
niste. Maar ten eerste kwam ik
niet in mijn slag en ten tweede
was Kauniste te sterk. Twee
maal heb ik geprobeerd van
haar weg te lopen, maar de af
stand tussen ons bleef te klein.
Ja. als ze niet tegen mij had
gereden, dan had ik het mis
schien wel gered. Maar ach, ik
ben best tevreden. Tenslotte
stonden er op de drie kilome
ter toch maar drie oranje jacks
op het erepodium en we zijn
„Morgen gaan we naar Davos".
vult Willy Burgmeyer lachend
aan. Kleine Willy, zo vaak in de
schaduw van haar ploeggeno
ten. reed in het laatste paar op
de 3000 meter zo maar naar de
derde plaats op deze afstand,
wat ook haar tot het middel
punt van een gelukkige oranje
equipe maakte. „Het ging hard-
stikke lekker, eindelijk ben ik
ook onder de vijf minuten".
„Ja we worden nog stayers
roept Elly van de Brom met een
oranjebloem, die zij van een toe
schouwer heeft gehad, in haar
hand.
„Hoe het komt. dat wij alle
maal zo'n goede drie kilometer
rijden?" Stien Kaiser denkt even
na. „Ik weet het niet. Die Rus
sinnen en die Noorsen zullen
toch ook wel veel conditietraining
doen. maar Je ziet het altijd
weer. De 1500 meter kunnen ze
nog net uitrijden, maar daarna
houdt het op. Zij kunnen echter
weer veel beter sprinten. Het bes
te zou zijn dat we meer wedstrij
den reden. Dan ging bij ons die
vijfhonderd meter beter en die
anderen zouden misschien een
1 betere drie kilometer rijden. We
moeten gewoon meer wedstrijden
hebben. Kijk nu eens naar Kees.
Die is vorige week tweede gewor
den. maar die kan volgend week
einde alweer revanche nemen.
Maar ik? Volgend jaar in Ameri
ka. Ja, ik ga naar Amerika, ik
blijf nog rijden. Wat dacht Je
dan? Ik wil nog een keer wereld
kampioene worden".
Stien stapt in de bus, die haar
straks naar het banket, zal bren
gen. Achter haar loopt als laat
ste Nederlandse Carry Geijssen.
Ook zij lacht. „Ja, natuurlijk, ik
was vorig jaar in de belangstel
ling. Nu is het een ander. Dat
kan toch gebeuren".
