Michel Block:
Jan Pasveer heeft 't druk
ideale Mozart
Wie van de twee
is de vakkundigste
spaarder?
Olga Kr ij to va en Marko Fondse
kregen Nijhoff-vertaalprijzen
DIRIGENT VAN
UITGEREIKT IN DEN HAAG
pONDEHDAO 30 JANUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
Rotterdams Orkest o.l.v. Fournet
(Door Th. J. Hannema) I rectte kreeg ik dus van Beintema.
t rtan Do,Qtt, A1 &auw had ik elke avond een koor,
Leiden Jan Pasveer (35), ge- maar u moet niet vergeten dat in .t
boren in Coevorden, bekwaam iand der blinden één oog koning is!
koordirigent, gehuwd met een Avondjes met koorzang en toneel
hem altijd inspirerende vrouw en I doorbrak met solisten en het was
vader van drie muzikale kinde- eigenl"k voor dat *r m
muzikale kmde Drente concerten gegeven werden
ren, komt na een tv-bespreking ai gauw verdiende ik er wat méér
in Alphen aan den Rijn naar Lei- mee dan op de bank waar ik moest
den om er met zijn Chr. Oratori- werker*
um Vereniging „Con Amore"
Mendelssohns „Elias" in te stu-
LEIDEN De in zijn intenties steeds hoog grijpende Jean
Fournet zwaaide gisteravond met sober gebaar, dat een sum
mum aan uitdrukkings- en gevoelsoverdracht waarborgt, weer
eens de scepter over het Rotterdams Philharmonisch Orkest
op het vierde concert der K. en O. meesterserie.
deren.
Hij is een druk bezet man: di-
Mijn basis was echter nog véél te
wankel. Toen ik in 1950 mijn koorlei
dersdiploma behaalde dirigeren
was voor mij alles! solliciteerde
ik in 1953 voor een aanstelling tot
recteur van de muziekschool „De organist aan de geref. kerk in Zaan-
Zaanstreek" 1100 leerlingenin dam: ik ben gereformeerd en miin
Zaandam, behalve dirigent van j geloof heeft mij dikwijls over veel
Con Amore" ook van oratorium
verenigingen in Haarlem en
Heemstede, voorts bekend radio
spreker op de zondagmorgen en
verzorger van tv-uitzendingen.
Ondanks al die veelzijdige en
veeleisende werkzaamheden is hij
graag bereid een gesprek te voe
ren.
Hoe voltrok zich zijn snelle car
rière?
..Gevolg van héél hard werken.
Ik kom uit een arm gezin, waar
geldverdienen bittere noodzaak was.
Ik had een enorm zware jeugd. Va
der had een kolenhandel, maar was
zestien jaar ziek. Ik had als jongen
een kranten- en een petroleumwijk.
Daarnaast was ik altijd bezeten van
het orgel. Toen er eindelijk één in
huis kwam om door te verkopen,
heb ik mij uitsluitend door zelfstudie
op het orgelspel toegelegd. Na enke
le jaren kreeg ik les van Hendrik
Zwart. Op mijn zestiende kreeg ik
mijn eerste koor. Misschien heb ik
m'n grote liefde voor muziek van
moeilijke dingen heen geholpen. In
die tijd werd het al drukker en druk
ker. Ik reisde heen en weer van
Drente naar Zaandam, waar ik een
volledige orgellespraktijk kreeg.
Toen ik twintig was moest ik in
dienst, volgde de officiersopleiding
en werd luitenant bij de Verbin
dingsdienst. Voor 't eerst ging ik
wat verdienen. Kocht van m'n ge
spaarde geld een vleugel. Maar ik
voelde muzikaal ver boven m'n
stand te leven. Daarom ging ik
koordirectie en schoolmuziek stude
ren bij de nu 76-jarige Henri Ge-
raedts in Bergen op Zoom. oud-on
derdirecteur van het Conservato
rium in Den Haag. Deze heeft een
enorme invloed op me gehad. Hij
gaf me de brede basis, die ik zo
hard nodig had. Harmonieleer, con
trapunt, ja. wat niet al. Hij zei al
tijd: je mag geen muzikale hobby's
hebben, je moet je vak tot in fines
ses kennen. Ik heb dan ook bij hem
mijn eenzijdigheid verloren. Na vier
I jaar muzikale vorming deed ik
mijn grootvader geërfd. Die was staatsexamen koordirectie B en
horlogemaker en zilversmid, maar j schoolmuziek. Maar van één gulden
leidde ook zangkoren in Gasselter- vijftig voor een lesuur kon je toch
nyveen. niet leven. In 1958 volgde dan ook
Op m'n vijftiende was ik aange- gelukkig mijn benoeming tot leraar
steld als organist in de hervormde muziek bij het middelbaar onderwijs
kerk van Oosterhesselen. een jaar I in Amsterdam en in 1960 tot direc-
later kreeg is er e enkoor bij in teur van de muziekschool in Zaan-
Nieuwe Krim. Toen heb ik een koor- 1 dam. Zangles heb ik nog gekregen
leiderscursus gevolgd in Hoogeveen van Jaap Stroomenberg. pianoles j een zware selectie deelnemen aan
van Beintema uit Leeuwarden. Tel- van Cor Kee en celloles van Corrie de dirigentencui-sus van de NRU on-
JAN PASVEER
religieuze achtergrond
kennen en ik werd aangenomen. Hij
is van die tijd af altijd een goed
vriend van my geweest.
Twee jaar geleden mocht ik
bundel".
De altijd hard werkende Jan Pas
veer. zoals gezegd hevig gestimuleerd
door zijn religieuze achtergrond, ein
digt het gesprek abrupt: „En nu
moet ik toch echt naar de repetitie.
Ze zitten daar beslist al lang op me
sen gevolgd bij Jaap Spaanderman, te wachten
eveneens een enorm pedagoog.
kens vanuit Coevorden dertig kilo
meter fietsen naar Hoogeveen. Ja,
ik heb altijd hard moeten aanpak
ken, om er bovenuit te komen
Mijn eerste ondergrond voor kooi'di-
Jansen. In 1960 stond er in Mens en der leiding van Jean Fournet, van
Melodie een advertentie van Con wie ik ontzaglijk veel heb opgesto-
Amore. Men zocht een dirigent als i ken. Op het slotconcert dirigeerde ik
opvolger van Simon C. Jansen. Tij- de Vijfde Symfonie van Henk Ba-
dens de proefdirectie leerde ik hem I dings. Daarna heb ik nog directieies-
ADVERTENTIE)
Natuurlijk spaar je.
Maar krijg je nou de hoogste lente?
Het is gek,
maar ik weet het werkelijk niet.
Man, hij de Amro Bank krijg ik zes en
een kwart procent. Je kan daar kiezen uit
vijf spaarmogelijkheden. Hoe langer je
je geld laat staan, hoe meer rente je krijgt.
Ze hebben ook een spaarrekening waarvan
je dagelijks geld kunt opnemen.
Daarop krijg je vier procent
lk ben blij datje het vertelt.
„Uw lezingen voor de xadio heb
ben sterk de aandacht geti-okken".
„Ja gelukkig wel. Eerst die over di-
verse bekende oratoria, daarna die
onder de titel Schriftnoten en „De
Bybel in notenschrift gevangen. Nu
die over de liturgie, speciaal de func
tie van de kerkmuziek in de litur
gie. Zij gaan uit van het Convent
van Kerken. In 1960 vroeg men mij
als kerkmusicus mee te wei-ken aan
de gereformeerde werkgroep voor li
turgie. Ook ben ik betrokken geweest
by de samenstelling van de orde van
dienst, die door de Synode van de Ge
reformeerde Kerken is aangenomen.
Deze berust op vier motieven: het
schriftuurlijke (wat zegt de bijbel
ervan), het oeucumenische (hoe is
het in andere kerken gesteld en hoe
is het historisch gegroeid)het pasto
rale (hoe functioneert het in de ge
meente) en het confessionele (wat
zegt de eigen belijdenis over de
samenstelling van de orde). Voor my
persoonlijk komt er nog het estheti
sche motief bij. De lezingen over de
liturgie duren tot Pinksteren. Daar
na ga ik weer verder met Schriftno
ten. Het Convent van Kerken zendt
ook tv-diensten uit. Daarmee willen
wij experimenteren met de nieuwe
orde van dienst. Men heeft mij ge
vraagd als adviseur voor deze „live"
diensten op te treden, samen met dr.
G. N. Lammens, die voorzitter is van j
de Gereformeerde Jeugdorganisaties. ■V'
Aan deze diensten neem ik deel als
cantor. Op 23 maart komt er des >y '""/V* - - ||||gi 7" J JH|
avonds van vijf tot zes een dienst j
uit Alphen aan den Rijn en op 4 Ie!
april (Goede Vrijdag» hoogstwaar- itaESPBfc
schijnlijk één uit het Groene Kerk- SM
je is Oegstgeest. Zij staan onder re- JftÊ
gie van Nico Bogaart. Ik heb op- Mfll
dracht gekregen vier programma's JSÊSÊrr SÊSe «Hl
met solokantates van Bach te ver- MJjV
zoi'gen en deze vanuit het medium «MnijfHÉS
televisie te benaderen. We zullen
proberen daarvoor de beste Neder-
landse solisten aan te trekken. De
diensten moeten eenvoudig zijn,
maar toch hoog muzikaal be- JB
F
Bachs
manne^ikoorItSlUitend Jongens e I in waarheid een „meesterconcertDirigent Jean Fournet rechts
Naar aanleiding van myn radio- want naast Fournet was daar nor en pianist Michel Block.
u,uendin?en héb Vontkend vee. andere meester aan het woord. Foto LD.Holvast,
goede reacties gekregen, o a. van <J®. Amerikaanse piani. ventief. in een rjjk instrumentaal
Ignace de Sutte, priester uit het Bel- Mlchel Block. coloriet geschreven Passacaglia, be-
gische Sint Niklaas, dé autoriteit Diens verdroomd en ingetogen, staande uit variaties op een thema
voor kerk- en schoolmuziek in dat technisch zowel als geestelijk vol- van acht maten, geen sprake. Doch
land Hij heeft mij door deze uit- maakt Mozartspel in het één jaar reeds kondigt, de latere meester, die
zendingen leren kennen en een van voor diens dood geschreven Concert hier nog chromatisch en melodisch
miin nieuwe kerkliederen opgeno- m Bes <K.V. 595) werd tot een open- onder de invloed van de neo-roman-
men in een. door hem uitgegeven I baring tiek staat, zich reeds aam Fournet
Blocks uitgesproken zuiver stijlbe- dlt bondige, naai hoge cli-
sef. gevoel voor doorzichtige klana- ma*en voerende opus. waarin de va-
kleur bezonken evenwicht en klaa. natles °P dudr onherkenbaar
toucher waren precies de elementen. en mtmondt m de stilte,
waarom dit geiijpte en verstilde con
cert vraagt. Zelden zal men het zó
diep geconcentreei-d en met zulk een
innerlijke rust hebben horen voor-
dragen in een opvatting, welke de
En in z'n autootje koerst hij in het kamermuziek zeer na stond. Daai-
expressief verklankt.
Na de pauze de wereld van Beet
hoven: diens Zesde Symfonie, de
„Pastoi-ale". Beethoven vervuld van
de natuur rond Wenen. In 1803
kwam deze symfonie in Heiligenstadt
avondlijk duister naar het repetitie- door groeide een ideale Mozart op. ^^«rluke^^ering
lokaal. in elk détail superieur gehanteero heeIt aan deze heerlijke omgeving
door een pianist, die dit van onuit- t
sprekelijke schoonheid vervulde con-
cei't superieur neerzette en tot een
DEN HAAG (ANP) De ambas- j onvergetelijke gebeurtenis
met het Wiesental, de Kahlenberg
en Gi*inzing in het rond, wordt toch
wel steeds opnieuw het meest gegrc-
maakte P611 door de -Szène a® Bach" („Bij
'de beek"), waar Beethoven zijn ge-
sadeur van de Ver. Staten in Neder- Het was alsof hy magnetisch con j d j t
land. William Tyler, zal morgen de t«t "Kt^on «d.1Deze Pastorie. hcS menigmaal ook
tentoonstelling ..Contemporary Ame- a(a™P™lle zaal. Het leektwn. gehoord 5ehoort nog steeds tót de
rican Sculptors, Painters and Gra- «toot iM volkommi dom de - onverwoestbare s<,heppingen. waar-
phic Artists" in Nijmegen openen. ™nr« weU« J Ptelke„niale een n.euw publiek
De tentoonstelling wordt gehou- heeft men hem beluisterd Helaas Zl®h °or?!. ^fanil.eer
den in „De Waagkon het orkest er niet in slagen een- uitgebalanceerd klinkt als dlt on-
Deze tentoonstelling is een com- zelfde absolute fijnzinnigheid bv hovmTS ze^'Sr^i^el'^Un hei
binatie van de tentoonstellingen „28 voortduring te realiseren, mede ah H^ v^de l^ h^ wkè
Contemporary American Gmphic gevolg van een naar ons gevoel nog ^tTet mp^Z van" jïT^nen
Artists" en „8 Amencan Sculptorste z» are bezetting. i weereave dle doortrokken
and Paintei*s", welke verleden jaar in
de Rijkacademie van Beelden Kun
sten in Amsterdam te bezichtigen
waren. De collectie omvat onder meer
werken van de schilder Fairfieüd
Porter, wiens werken verleden jaar
werden geëxposeerd in het Ameri
kaanse paviljoen op de Biennale in
Block richtte evenwel deze avond
voor Mozart een onvergankelijk mo
nument op, dat de opgetogen toe
juichingen volkomen verdiende.
Het concert was ingeleid met het
reeds eerder hier gehooide eer
ste opus van Anton von Webern,
een van de mentors van de twaalf-
was van de idyllische sfeer en de
puur verheven stemming zij het
onderbi'oken door het boerenfeesten
en het onweer waarvan deze sym
fonie doortrokken is.
Het oi'kest wist zich hier gestimu
leerd door een dirigent, die wara ia
van elk vals effectbejag en die Beet-
Venetië, en de beeldhouwer Robert toon techniek Daarvan is echter inhoven op dezelfde indrukwekkend»
White. deze in hoge mate intelligent en in- j eerde als Block het Mozart had
j gedaan.
Een avond om met een ster aan
te tekenen.
Th. J. Hannema,
Ja, zo'n bank is handig. Je kunt er ook
geld lenen, en bijvoorbeeld je verzekeringen
regelen. Makkelijk hoor.
DEN HAAG (GPD) De Mar-
tinus Nijhoffprijs voor vertalin
gen van proza en poëzie, inge
steld door het Prins Bernhard-
fonds. is voor 1969 uitgereikt aan
mevrouw Olga Krijtova voor haar
vertalingen in het Tsjechisch van
een aantal Nederlandse romans,
én aan Marko Fondse voor zijn
vertalingen uit het Russisch van
klassieke en moderne werken in
onze taal.
Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman
reikte als voorzitter van het Prins
Bernhardfonds de oorkonden en dn
geldprijzen in de Haagse raadzaal
aan de beide bekroonden uit.
Wat betreft de uit Bohemen af
komstige. en in Praag wonende me
vrouw Krijtova. die in 1956 met d"
Nederlandse televisieregisseur Hans
J Krijt is gehuwd, werd in he:
jury-i-apport de nadruk gelegd on
haar veelzijdigheid en haar aan
dacht voor onze lettei-kunde. Aan
de boeken die eerder in het Tsjc
j ohisch zijn verschenen, voegde zi
I een omvangrijke en zeer uiteenlo-
pende verzameling eigentijdse wer-
I ken toe. Haai- eerste vertaling was
I „De onrustzaaier" van Willem G. van
Maanen. Zij werd gevolgd door wer
I ken vaai Arthur van Schendel, zes
J romans van Theun de Vries, roman.
van Johan Fabricius, Herman Teir-
I linck. Jan de Hartog. novellen va\
Jan Wolkeis, prof. Jacob Presser en
I anderen. Bijna al haar werken zyi,
1 voorzien van een uitvoerige inleiding
waarin het volledige oeuvre van de
auteur wordt behandeld. Naast pu-
blikaties over onze letterkunde in
tijdschriften, vertaalde zij voor de
Tsjechische radio gedichten, o.a. van
Huygens en Bredero.
Op het gebied van vertalingen in
het Nederlands kwam de jury una
niem tot het oordeel, dat de Nij
hoffprijs dit jaar moest worden toe
gekend aan Marko Fondse. Hij pu
bliceert reeds zes jaar lang briljante
vertalingen, en zijn werk behoort tot
de ci-eatieve kunst. Fondse (pseudo
niem voor Martinus Cornelis van
Dijket, studeerde Slavische filologie
te Beograd, Utrecht en Amsterdam
Hij verbleef geruime tijd in Joego
slavië, Rusland en Griekenland Na
de staatsgreep in Griekenland ves
tigde hij zich in Rome. Buiten en
kele verspreide vertalingen van
memygriekse poëzie, legde hy zich
vinjwel uitsluitend toe op vertalin
gen uit het Russisch. Hy vertaalde
klassieken als Gogolj, Tolstoj, Dos-
tojewski, maar dooi'slaggevend waren
voor de jury zyn vertalingen van
moderne schrijvers als Majakowski,
Abram Terts. Koeznetsow en Boel-
gakow. Hij debuteerde in 1963 met
een verzamelbundel: ..En Rusland,
dat ben jij". In 1966 bleek zijn weer-
Wilt u ook een sigaretje,
schijnt Marko Fondse na afloop
van de plechtigheid aan Olga
Krijtova te vragen. Rechts op de
foto prof. mr. W. F. de Gaay Fort
man. die de Nijhoff-prijzen uit
reikte.
gave van Majakowski's „Een wolk in
broek", een prestatie van de eerste
orde.
