Bergen (werk) te verzetten
Spelende leren
op
school
ASPIRINE Junior
werkt snel en zeker
Griep?
Verkoudheid
De oorlogsmisdaden
Mijn sierring weg,
dan een andere
Kerkelijk Leven
Rond veemarkt
sporthal
Motivering keuze
artsenstudie
NIEUW PROJECT IN LEIDEN
Het ingebruiknenien van deze klas-
lc uimte vergroot de praktische moge-
ykheden van het speel/leer-systeem,
lat overigens al twee jaar geleden op
Ie Prinses Irene-school werd inge
voerd. De 27-jarige Nolleke van der
c moest daarvoor eerst een 1-ja-
ige cursus volgen aan het Christelijk
'edagogisch Studiecentrum in
Utrecht. Dit was een voorwaarde
io oor het krijgen van gemeentelijke
a [ubsidie.
het oude systeem opgevoed, ikzelf
ook. En dan is het logisch dat ze
meteen sommen willen zien. maar
daar beginnen wij pas na Kerstmis
mee". In het eerste schoolsemester
worden speeloefeningen gedaan om
begrippen als hoog, laag, dun. dik be
vattelijker te maken.
Kritischer
let b
Drf
4.Ü|0lg0
Gericht
Het speel/leer-lokaal ziet er op het
aak erste gezicht uit ais een dure speel-
[amer van een verwend kind, met
en rijk geassorteerd winkeltje en een
^Iroom van een poppenkast. Er steekt
t neer achter dan het zich Iaat aan-
ien. Het speelgoed dat er in staat
lex waarde van ettelijke honderden
uldens) is met zorg uitgekozen.
Door de leerlingen ermee op een
richte manier te laten spelen,
G^ormt het een belangrijk praktische
^:ei^anvulling op de theoretische lessen.
Juffrouw Van der Spek: „Een uur
hriaer dag neem ik een halve klas mee
^"jiaar dit lokaal, de andere helft is
Ban onder leiding van een kwekeling
gewoon in de klas aan het werk. De
kinderen mogen van mij hier zelf
hezen wat ze willen doen. Wel bin-
n«en een bepaald stramien natuurlijk,
Inders komen sommige kinderen
tooit aan andere dingen toe. De spel-
rekBetjes zijn allemaal doelgericht. De
Iriinkel bijvoorbeeld sluit aan bij re-
T
Opdrachten
rins Het nut van een leeshoekje is dui-
7 «lelijk. Aan een fors open poppenhuis
ichtunnen een paar leerlingen tegelijk
*Uezig zijn. Door kleine opdrachten te
'alervullen „richt de huiskamer in"
L- wordt spelenderwijs het begrip
Do|eamverband ingebracht. „Vooral
leze jonge kinderen", aldus juffrouw
Defan der Spek, „die nog erg indivi-
lueel zijn. moeten leren om samen
Dnjets op te knappen. Dat is ook de op-
:t bij de andere spelletjes: de één
een serie plaatjes in de juiste
ilgorde, zijn vriendje vertelt er een
me|erhaaltje bij."
Weer andere, geometrische spelle-
Ja^jes, met variërende moeilijkheids
traden, zijn bedoeld als trainingsmid-
iel op vormherkenning en onder-
icheidingsvermogen.
jur, Zoals gezegd introduceerde de pro-
5 festant-christelijke school aan de
ran Vollenhovekade reeds twee jaar
L*>-ieleden dit jonge onderwijs-systeem.
rt>-f)it heeft zich natuurlijk niet beperkt
Pabt het dagelijks speeluurtje (dat tot
[JJdju toe in de gewone klas werd ge-
louden met weinig hulpmiddelen).
„Kyk", zegt Nolleke van der Spek
laarover, „in de tweede klas kun je
tljan niet zeggen: nu gaan we de ta-
nn eitjes en stoeltjes weer in een rij
letten, in plaats van vier bij vier". Zy
dit schooljaar de derde klas on-
Her haar hoede, die nu geheel met
leer/speel-plan is opgeleid.
Met plezier
- 6
oj( Is er al een zeker rendement by
Exfk?e scholieren merkbaar? „Zoals is
Itijd moeilijk te meten. Maar als je
|'it rendement mag noemen: 100%
k *at met plezier naar school. Ik heb
og nooit een moeder horen zeggen
t haar zoontje geen zin had, wel
omgekeerde. Een tweede is dat
ig inderen die zwak zijn er snel ont-
T.ejekt worden. (Zo kunnen vormher-
enningsspelletjes een indicatie ge
leken voor bepaalde lees-moeilykhe-
all(en)'\ Een ander gevolg is volgens
iiffrouw Van der Spek dat de hele
nderwijsstaf frisse ideeën opdoet.
Het experiment van de Prinses
ene-school laat ook het kleuter- en
liddel baar onderwijs niet onberoerd,
tej. Van der Spek neemt in 't voor-
tar contact op met de leidster van
e kleuterschool uit de buurt. „Wij
loeten weten wat de kleuterschool
oet, de kleuterschool moet weten
at wy doen. opdat ze daar een beet-
naar toe kan werken"." Zij laat de
uders van kinderen die voor het
erst in september naar de grote
:hool gaan. lang voor die bewuste
ag een kijkje nemen in het speel'
erlokaal. ..Alle ouders zijn nog met
„Het doet er eigenlijk niet toe of
je veel of weinig materiaal hebt",
merkt juffrouw Van der Spek op.
i „Als je maar in de geest werkt. Ik
heb het idee dat als je hen zelfstan
dig opvoedt, dat de kinderen dan kri-
I tischer op eigen werk worden. Het
najagen van ouders op het maken
van huiswerk lijkt my goeddeels ver-
I holpen op de middelbare school".
De proef op de Prinses Irene-school
j Is thans tweeëneenhalve klas ver en
wordt consequent voortgezet. Op een
gegeven moment komt het zover dat
één klas die geheel volgens 't speel
leer-plan is opgeleid, aan de middel
bare school wordt afgeleverd. Dat
vereist aanpassing van beide kanten.
Maar dat is een hoofdstuk apart,
waarover de heer Labordus en mej.
Van der Spek overigens wel zo hun
gedachten hebben.
Voor de officiële opening van het
nieuwe lokaal („zet u er wel bij dat
we bij de inrichting van alle kanten
geholpen zyn") worden de genodig
den donderdagavond om half acht
verwacht. Alle verdere belangstellen
den zyn welkom van kwart veor ne-
een »f
20
tabletten
fl.05
Een winkeljuffrouw in de dop I Van der Spek, bekijkt hoe het er
rekent nauwkeurig met haar aan toe gaat.
klanten af. De onderwijzeres, mej. I (Foto LD Holvast»
Wat my steeds weer opvalt de
laatste dagen by alle verhalen over
oorlogsmisdaden in Indonesië is de
eenzijdige manier waarop er over
wordt gepraat. Er wordt wel steeds
gezegd dat dat niet de bedoeling is,
maar als er steeds uitsluitend over
Nederlandse wandaden wordt ge
sproken dan doe je dat toch. Het
lijkt nu net of de Nederlandse mili
tairen in die jaren weinig anders
J hebben gedaan dan gemoord en
I platgebrand. Ei" wordt dan nog wel
i by gezegd dat de Indonesiërs ook
zer«3 óchrijven
Haagse
politierechter
DEN HAAG LEIDEN Een 32-
jarige lasser uit Leiden gaf de
schuld aan de drank, dat hij op 26
juli een sierring van een auto had
gestolen, doch de Haagse politie
rechter hield het er meer op, dat
verdachte er de „smoor" in had.
Daar was trouwens wel een beetje
reden voor, want van zyn auto was
een sierring gestolen en toen hy dan
in het late uur na caféfoezoek-mef-
glaasjes-bier huiswaarts keerde, zag
hij eenzelfde auto staan als hij b?-
zat, waarop de lasser op zijn beurt
diefstal pleegde. Er bleken drie ge-
tuigen te zijn geweest, zodat de las-1
ser al heel snel in de kraag werd j
gegrepen
..Het was stom van me", aldus het I
oordeel van verdachte over zijn op-
treden.
„Het was ook misdadig", hield de]
officier van justitie zich aan de wet
maar omdat het geen diefstal van
grote omvang was, zag de officier
reden het met een geldboete van
f 150 af te doen.
..Daar had u beter een sierring
voor kunnen kopen", bedacht de
rechter, die overeenkomstig de eis
veroordeelde.
E. J. Bongers
inspecteur PTT
LEIDEN De heer E. J. Bongers.
directeur van het postkantoor te Lei
den. is benoemd tot inspecteur der
PTT. Het betekent voor de directeur,
die tien jaar in Leiden werkzaam is.
een promotie, in rang. Hij blijft de
zelfde functie uitoefenen.
LEIDEN De veemarkt-sport
hal. de immense Groenoordhal.
staat te pronken op de hoek van
de Willem de Zwijgerlaan en de
Floris Ver sterlaan, maar er zijn
in de ruimte (groot genoeg om
een voetbalwedstrijd te spelen
nog bergen werk te verzetten
vóór de opening op 13 september.
LEIDEN Het Instituut voor So-
lale Geneeskunde in Leiden stelt op-
ileuw een onderzoek in naar het mo-
1 lef voor de studiekeuze onder de
ledische studenten. Het onderzoek
onoer leiding van de hoogle
er in de sociale geneeskunde prof.
P. Muntendam. De staatssecreta-
is van Sociale Zaken en Volksge-
•ndheid heeft een bijdrage beschik
bar gesteld voor het onderzoek. Het
iderzoek is het tweede in een reeks
»n drie. Elk onderzoek omvat een
eriode van drie jaar. Het onder
dek wordt verricht in samenwerking
it de Nederlandse Stichting voor
tatistiek.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Jutphaas: E. F. Ver
baas te Fijnaart: te Amersfoort: E.
H. Kalkman te Maassluis.
Aangenomen naar Ede: P. Land
weer te Nigtevecht.
GEREF KERKEN
Beroepen te Sohoonebeek: P. Vis-
j ser te Tilburg.
j GEREF. KERKEN (vrU«emaakt>
Beroepen te Hoek: kandidaat D. T
j Vreugdenhil te Zwolle.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Enkhuizen-Andijk en
te Haarlem: L. Blok. kandidaat ie
Zeist.
Bergen liggen er momenteel ook
zo hoog rondom de hal, dat het
nieuwe veemarktcentrum in een
heuvelland lijkt te staan. De heu
vels zijn uiteraard kunstmatig.
Draglines „bouwen" ze uit klei en
zand. grond, die wordt verzet om
een brede „gracht" rondom het
gebouw te graven.
In die put worden de palen ge
slagen. die de riolering gaan dra
gen. Met het leggen van de bui
zen 1.25 meter hoog en 75 cen
timeter breed is inmiddels een
begin gemaakt. Er zijn grotere
rioleringsbuizen, maar dit is een
fors formaat en nodig om de af
voer van het veemarktvuil te ga
randeren.
Na de vrijdagse markt kan alle
vuil vlot worden weggespoeld en
dat is nodig om de hal zo veel mo
gelijk te kunnen gebruiken. Voor
andere doeleinden zal het toch
een handicap zijn, dat de hal één
dag in de week vast bezet is. Neem
maar eens een grote tentoonstel
ling
In de zomer is dit bezwaar min
der groot, omdat bij goed weer de
veemarkt op het grote parkeer
terrein kan worden gehouden. Na
het ingraven van de riolering zal
het kunstmatige heuvellandschap i
rond de hal worden gladgestre
ken en hier kunnen in de toe
komst honderden auto's staan.
Wat een weelde vergeleken bij de j
huidige veemarkt, die het verkeer
in Leiden alleen maar extra moei-
lijkheden brengt op de vrijdag. i
De breedste foto geeft een beeld
van de activiteit op het terrein
rond de Groenoordhal. De andere
laat een gedeelte van de weer te
dichten gracht zien. waarin de
riolering op de palen komt te lig
gen.
(Foto's LD Holvast)
Drama in Granby Een 33-jarige
Canadese vrouw en zes van haar ze
ven kinderen zijn gisteren om het
leven gekomen by een brand in hun
boerderij bij Granby op 80 km ten
oosten van Montreal. De omgekomen
j kinderen varieerden in leeftyd van
j drie maanden tot veertien jaar. De
i 40-jarige vader en een dochter van
j tien zyn met derdegraads brandwon
den in het ziekenhuis opgenomen. i
geen brave jongens waren, maar
over hun misdaden hoor je verder
niets. En die waren er genoeg!
Ik ben 35 jaar in Indië geweest
(van 1914 tot 1950»ik ben er mili-
I tair geweest en ik heb er als bur
ger op plantages gewerkt; taal en
i volk ken ik goed, de periode „41-'45
heb ik in een Jappenkamp doorge-
bracht, ik weet dus wel zo ongeveer
j waarover ik praat. Laat ik dan dit
zeggen: wat de Japanners deden
was erg. verschrikkelijk, maar als
het om beestachtigheden ging. kon
den zij nog wat leren van sommige
Indonesiërs. Een paar voorbeeldjes
uit mijn eigen ervaring
1) In 1946 reed ik (met een gelei
de» van Batavia naar Bandoeng over
de Poentjak. Ongeveer 10 km de
berg op vonden we een Nederlandse
Rode-Kruissoldaat de band zat
nog om zijn arm —dood op de grond
liggen. Nu ja dood: hy was in vijven
gehakt. Er was nog meer met hem
gebeurd, maar dat tart elke be
schrijving dus dat laat ik maar ach
terwege.
2» In 1949 werd ik in Bandoeng
opgepakt door een stel guerrilla
strijders. Ik was zo onverstandig ge
weest me te wagen in een stadsdeel
waar geen militairen waren en ik
had het dus een beetje aan mezelf
te wijten. Met 13 anderen, onder wie
twee vrouwen, werd ik overgebracht
naar een hut aan de rivier de Tjika-
poendoeng. Eén van die vrouwen was
zwanger. Ik ga hier niet vertellen
wat er met haar gebeurd is. ik vol
sta maar met te zeggen dat ae m
doodgebloed.
's Avonds kregen we te horen dat
we de volgende zonsopgang niet
meer zouden beleven. Ik zocht naar
een oplossing. Ik moest zorgen aan
de overkant van de rivier te komen,
want daar lag een deel van de 7 De
cember divisie. Broodmager als ik
was. werkte ik me met enige moeite
maar geruisloos door het dak van de
hut, vandaar was het een sprong van
drie meter naar beneden. Dat kon
natuurlijk niet geruisloos Eén van
de bewakers hoorde het, zag me en
gaf me met een kapmes een paar
slagen op het hoofd. Andere slagen
weerde ik met de hand afwaarby ik
ernstige verwondingen aan mijn pols
opliep. Toch lukte het me te ontko-
men door de bewaker een trap te
geven. Ik rende de rivier in. Hoewel
j ik hevig bloedde kon ik toch nog de
overkant halen, maar even voordat
ik daar aankwam scheerde er nog
een kogel langs me. die licht myn
neus raakte. Ik ben daarna lang bui-
I ten bewustzijn geraakt, maai* geluk
kig tijdig gevonden door Nederland-
se soldaten. De mensen konden niet
I meer worden gered.
j 3) Twee maaDden later, ik lag toen
nog in het ziekenhuis, drongen guer
rilla-strijders in het Indische Bron
beek door, een tehuis voor gepensio
neerde. oude soldaten. Dat tehuis lag
vlak bij het ziekenhuis. Wat gebeur
de daar? Die oude mensen werden
het huis uitgesleept, moesten knie
len en het hoofd bulgen. Daarna
sneed men hen in de nek en wachtte
tot ze waren doodgebloed.
Er ztfn nog vele wandaden aan tos
te voegen. Wie nog meer wil weten,
kan by my terecht. Ik geef grif toe
dat de Nederlandse militairen met
brandschoon zjjn geweest. Maar hoe
kwam dat? Om daarover te oorde
len moet je weten hoe de stemming,
de sfeer daar tóen was. Je leefde in
een doorlopende paniek, in een soort
zenuwcrisis. En dan gebeuren er
dingen die normaal niet gebeuren.
Het was. dat moet iedereen goed be
denken. een jy-of-ik zaak.
Men wil nu een onderzoek over het
gedrag van de militairen in die tyd.
Goed. maar dan niet alleen van Ne
derlandse. óók van Indonesische zy-
de. Ik ben bang dat van dit laatste
niets terecht komt.
I. Tegelaar
Vestestraat 106
Leiden.
WOENSDAG 29 JANUARI 1969 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 3
ipe. h<
:oa d,
LEIDEN De Prinses Irene-school neemt morgen het eer
ste speel/leer-lokaal van Leiden officieel in gebruik. Het school-
ïoofd, de heer A. C. Labordus, en mej. N. van der Spek, de on
derwijzeres die het nauwst betrokken is bij dit nieuwe project,
zijn uitermate ingenomen met de pas verworven leslokaliteit.
Niet omdat ze zich nu trots op de borst kunnen slaan, dat hun
l0.school hiermee in Leiden voorop gaat. Geenszins. Beiden vinden
lomweg dat les geven met behulp van het speel/leer-lokaal het
tl meest tegemoet komt aan hun ideeën over hoe het lager onder
ijs dient te zijn.
ADVERTENTIE
