leer doden en gewonden dan
ooit in het Leidse verkeer
VERKEERSELLENDE
1 OVER 23 JAREN
1
„MAANFOTO'S ZIJN MONTAGES"
Klaas Dijkstra:
„Astronauten
zwijgen over
platte aarde"
3ALANS OVER 1968: 736 SLACHTOFFERS
aste lijn
Kruidendokter'naar
Zeeuws Vlaanderen
BIJZONDERE
MNBIEDINGEN
MINDER NIEUWE
HUIZEN GEREED
VORIG JAAR
Cijfers
over
12
maanden
a
5
H
O
s
sa
213
1
1
1
1
GGD Roosendaal: „Een kwakzalver"
IDAG 3 JANUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1
(Van een onzer redacteuren)
SIDEN Het Leidse verkeer heeft in het afgelopen jaar
r doden en gewonden geëist dan enig jaar voorheen, name-
resp. 19 en 717. Het dodenaantal lag vijf hoger dan het
rd, dat in 1967 werd gevestigd, en dat record van 1967 was
eer opmerkelijk, omdat het voorgaande in 1953 werd be-
t, toen er twaalf doden in het Leidse verkeer vielen,
et totaal aantal geregistreerde verkeersongevallen bedroeg
■eiden 2900, dat is een stijging van 3,3 procent ten opzichte
het voorgaande jaar.
toen een niveau van slechts 125 was
bereikt. Ook hier blijkt 1964 weer
een keerpunt te zyn geweest, want
nadien steeg dit percentage via 17,8,
17,6 en 24.5 naar 25.4 in het afgelo
pen jaar, het dubbele dus van 1964
en niet zo heel veel lager dan in het
recordjaar 1955.
Leidse ongevallen-statistiek laat
aste en angstwekkend stijgende
tien, zoals uit bijgaande gra-
blijkt. De scherpe daling van
totaal aantal ongevallen van
in 1966 naar 2807 in 1967 is
een reële verbetering doch
ts een in de notering van de on-
len. Sinds begin 1967 wordt van
vele lichtere ongevallen waar-
lauwelijks van schade sprake
geen proces verbaal meer
naakt, zodat deze ongevallen
geregistreerd worden. Vanzelf-
end is het totaalcijfer in 1967
loor sterk geflatteerd. De cij-
over 1968 zijn echter wel weer
die over 1967 vergelijkbaar, om-
a deze jaren wel een eensluiden-
ngevallen-registratie aangehou-
werd. En de stijgende lijn blijkt
(zij het in bescheiden mate) te
in voortgezet!
irigens zijn wel steeds de on-
len met doden en gewonden ge
jureerd. zodat deze cijfers over al-
5o*aa-oorlogse jaren vergelyk-
jl'j zijn. Die cijfers tonen niet veel
ce'.i aan.
et.
or. Toeval of tendens?
®*er het algemeen is het vallen
lef'dodelijke slachtoffers in sterke
van toevalskwesties afhanke-
®|^Er gebeuren ongelukken waarbij
urders van auto's zonder een
dejnmetje lichamelijk letsel de
wflot-resten van een verongelukte
aj.n van zich af schudden, maar er
n. ook ongelukken waarbij een
6. jjder .gewoon" omvalt, met zijn
*1 op de stoeprand terechtkomt
glfi dood vindt. Deze toevalsfactor
dan ook een sterk fluctuerende
in het dodencijfer tot gevolg,
uit bijgaand staatje blijkt. Toch
!n.' de laatste jaren in Leiden
fat vastere lijn in het dodency-
zien, en deze is verontrustend:
[o„n 1964. zes in 1965, tien in 1966,
98'len in 1967 en nu negentien in
ra* Misschien is ook dit toeval,
te denken geeft toch, dat na een
mielijke daling van het gewonden-
tussen 1959 en 1963 ook
antal weer een absolute stijging
oren geeft: van 1964 af resp. 449-
'10-675-717.
Percentage ongevallen met do-
eften gewonden ten opzichte van
ra-totaal aantal ongevallen is na-
Mik sterk gestegen na begin 1967
de lichtere ongevallen niet meer
rpnen genoteerd, maar afgezien
'g^yan heeft dit percentage toch
paèen neiging tot stijgen, waaruit
alAcludeerd moet worden dat er
"alleen steeds meer ongevallen
1fjtsvinden maar ook dat zij een
;iger karakter krijgen.
®5jt voor enkele jaren was er bij
of-»tffging van het aantal verkeers-
jridvallen altijd nog 't lichtpuntje,
iiejiet percentage met doden en ge-
;®£len dalende was, namelijk van
toen het 31,6 bedroeg tot 1964
Geprikkeld
Zoals ook de laatste voorgaande
jaren het geval was vielen in 1968
de dodelyke slachtoffers in het Leid
se verkeer voornamelijk buiten het
stadscentrum. Dat kan uiteraard een
gevolg zijn van het feit, dat in het
centrum net verkeer met zo'n slakke-
gangetje verloopt, dat ongevallen over
het algemeen een minder ernstig ka
rakter hebben. Maar toch is er hoogst
waarschijnlijk nog een andere fac
tor in het spel.
De vertragingen, opgedaan in het
centrum, werken irriterend, en er is
niets zo gevaarlijk op de weg als
een geprikkelde verkeersdeelne
mer. Hy is veelal meer gehaast of
denkt dat te moeten zijn, en is meer
geneigd om het nu maar welletjes
te vinden, risico's te moeten nemen
en vooral nogal fors op eigen, „recht"
te staan en uit het oog te verliezen
dat een weggebruiker geen enkel
recht heeft, alleen verplichtingen je
gens de ander. Hy heeft geen recht
op het rechter weggedeelte, maar
mag alleen niet links ryden, hij
heeft geen recht op voorrang maar
slechts de plicht in bepaalde situa
ties voorrang te verlenen, hy heeft
niet het recht vtfftig kilometer per
uur te rijden maar de plicht niet
boven die snelheid uit te komen.
Hoe ver gaan?
In dat verband is het de vraag,
hoever gegaan moet worden met in
voering van allerlei regelingen, bv.
door middel van verkeerslichten, ten
behoeve van de hogere veiligheid op
bepaalde punten. Die plaatselijke
grotere verkeersveiligheid werkt vrij
wel altijd vertragend, daardoor irri
terend en dus nadelig op de verkeers
veiligheid elders. Leiden heeft in het
algelopen jaar enkele van die maat-
DEN HAAG (GPD) De woning
bouw, althans het aantal gereedgeko
men nieuwe woningen, is vorig jaar
in elf maanden met bijna 7000 ach
tergebleven vergeleken met 1967.
Het aantal nieuwe woningen.
108.500. bleef echter nog ruimschoots
boven het gemiddelde van de over
eenkomstige periode in de jaren 1962
tot en met 1966 dat op 87.000 ligt.
Eind november waren 153.500 wo
ningen in aanbouw. Dat is 7000 meer
dan een jaar eerder.
Procent
Totaal stijging of
Jaar ongevallen daling
Procent
doden en
Gew. Doden gew.
1946
1947
1948
1949
1950
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
Totaal
489
705
746
821
948
1134
1090
1303
1461
1447
1936
1920
2025
2333
2650
2649
2838
3188
3513
3582
4095
2807
2900
46580
44.2
5.8
10.1
15.5
19.6
3.9
19.5
12.1
1.0
33.8
0.6
5.5
15.2
13.5
0.0
7.1
12.3
19.2
2.0
14.3
31.5
3.3
138
187
207
193
261
324
285
397
464
448
438
462
503
560
549
537
513
447
449
631
710
675
717
7
3
6
7
9
3
8
12
3
9
10
6
4
1
6
5
6
10
14
19
10098 170
29.9
27.0
28.6
24.4
28.5
28.8
26.9
31.4
32.0
31.6
23.1
24.3
25.0
24.0
21.0
20.5
18.4
14.2
12.9
17.8
17.6
24.5
25.4
22.0
A500-
4000-
3500"
3000-
2500-
2000-
1500-
1000-
500-
0-
i i 1
TOTAAL ONGEVALLEN
MET DODEN
EN GEWONDEN
PERCENTAGE MET
DODEN EN GEWONDEN
-35
-30
-25
-20
-15
-10
- 5
f— CO cn O cvj rO -T vo K. eo (ji o esj cO -T" in h- CO
<T ^3" lo U~> Lo lo U~> LO io Lp ud ir> vO vO p O vO O vO vO «-Q
Z
H
3
PO
»a
z
p
z
H
Q
O
Ëz
E-
O
Q
Januari
42
0
19.7
Februari
227
33
1
15.0
Maart
242
60
6
27.3
April
241
68
2
29.0
Mei
262
71
1
27.5
Juni
261
77
2
30.3
Juli
190
57
1
30.5
Augustus
231
65
2
29.0
September
248
62
25.4
Oktober
263
68
27.0
November
266
61
23.3
December
256
53
20.7
Totaal
2900
717
19
25.4
pU&
regelen ingevoerd, en het is de vraag
of niet mede daaraan het algemeen
ernstiger karakter van meer aanrij
dingen in de gehele stad te danken
is. Strikt wetenschappelijk is dit niet
aantoonbaar, maar het is een ver
schijnsel dat overweging waard is by
het invoeren van nog meer goed be
doelde beperkende verkeersmaatrege
len.
Merkwaardig in de verdeling van
de ongevallen over de verschillende
maanden en seizoenen was ook dit
jaar weer, dat er van een bepaalde
tendens geen sprake was. Tot voor
kort droeg het tweede halfjaar al
tijd aanzienlijk meer tot het totaal
by dan het eerste halfjaar. Waar
aan het voordien gelegen had is nie
mand duidelijk geworden, noch waar
om het thans ineens nauwelijks meer
waarneembaar is.
(ADVERTENTIE)
Begin het jaar goed èn goedkoop,
want dit is een unieke
'Alfa'-aanbieding. Voor slechts heel
weinig geld is U op en top gekleed,
'n goed begin is het halve werk.
Zeer sterke schoen,
praktisch onver
slijtbaar.
Uitgevoerd in
origineel
gladbox.
Ruime
brede
leest.
Slechts
Voor weinig geld heeft
U deze vlotte
herenschoen.
In zwart leer
met suède.
Een bijzonder
voordelige
aanbieding.
Grandioos mooie
boxcalfs molière.
Zeer soepel leer.
Franse import.
Ruime
pasvorm.
De totaalcijfers over de naoorlog
se jaren zyn voor Leiden ontstel
lend: 46.580 ongevallen, dat is voor
iedere twee Leidenaren één, en ge
middeld elk gezin twee! Niet min
der dan ruim tienduizend gewonden,
dat is één op de tien Leidenaren.
En een dodental van 170 is al even
verbijsterend.
Er is geen enkel uitzicht op ver
betering wanneer niet een soort „del
taplan" voor het verkeer wordt uit
gevoerd. De financiële middelen daar
toe ontbreken helaas, mede doordat
de landelijke overheid slechts zorgt
voor het landelijk verkeersnet en
niet by draagt tot de plaatselijke
hoogstnoodzakelyke werken.
Tien jaar geleden werd het Leid
se wegenschema gelanceerd. Het zou
nu voor tweederde uitgevoerd moe
ten zijn volgens het indertijd opge
stelde fasen-systeem. De uitvoering
is echter zeer sterk bij de schone
voornemens achtergebleven, hetgeen
beslist niet aan de stedelijke over
heid verweten kan worden. Inmid
dels is het gemotoriseerde verkeer
echter veel sterker toegenomen dan
tien jaar geleden kon worden ver
wacht, zodat de noodsituatie ondanks
fraaie schema's en ontwerpen in dit
decennium niet is verlicht maar ver
ergerd.
De cyfers over de ongevallen illus
treren dat ook over 1968 weer op tra
gische wijze.
SINT-JANSTEEN (GPD) De in
Roosendaal en Leuven (B.) werken
de „kruidendokter" (naar eigen zeg
gen: fysio-therapeut) Th. Braem
heeft plannen om zich met zyn ..bio
chemisch laboratorium" in Sint-
Jansteen te vestigen
Al enige tijd geleden kocht de
heer Brami Zeeuws-Vlaming van
geboorte een boerdeij met eeo
stuk grond. Zijn plan om de boer
derij te vervangen door een bunga
low eventueel annex bedrijfs
ruimte werd afgewezen, omdat
het in strijd was met de voorschrif
ten.
Dhr. Braem onderhandelt momen
teel met particulieren over grond
aankoop op een ander punt in Sint-
Jansteen. Wanneer dit hem lukt wil
hij op korte termijn zijn „kruiden-
laboratorium" sinds '49 gevestigd
In Leuven overbrengen naar deze
Zeeuwsvlaamse grensgemeente.
In het bedrijf werken momenteel
zeven mensen, die zich bezighouden
met het bereiden van extracten uit
geïmporteerde kruiden. De heer
Braem vekoopt ze echter ook lo6.
Men kan zijn produkten voor
namelijk in België bestellen via
winkels, al gebeurt dat in de prak
tijk ook vaak rechtstreeks. Een be
stelwagen van het „laboratorium"
zorgt voor de aflevering. Het ligt in
de bedoeling om na vestiging in
Sint-Jansteen ook een bezorg
dienst in Nederland op te zetten.
Naast het beheren van zyn labo
ratorium behandelt de heer Braem
ook patiënten. Naar zijn zeggen
komt zijn klantenkring zowel uit
Nederland als uit België.
Gevraagd naar de beweegredenen
om zyn zaak te verplaatsen naar
Zeeuws-Vlaanderen: „Dat ligt ln het
persoonlijke vlak. Ik kom uit de
omgeving van Sint-Jansteen en wu
er graag terug".
Bij de Gemeentelijke Geneeskun
dige Dienst waar de heer Braem
regelmatig spreekuur houdt ver
telde men ons, dat men hem be
schouwt als „een kwakzalver, een
tweede van de Moosdijk, al opereert
hij op kleinere schaal".
Volgens een zegsman van de dienst
is de heer Braem „iemand die je
even diep in de ogen kijkt en dan
zegt wat voor ziekte je hebt. We
hebben bepaald geen beste ervarin
gen met hem opgedaan Aangezien
de titel „fysio-therapeut" niet wet-
telijk is beschermd, kan idereen zich
als zodanig uitgeven. Dat maakt het
Juist ook ko moeilijk om tegen der
gelijke praktyken op te treden", al
dus de Roosendaal se GGD.
Uitgeweken Ondanks mynen.
prikkeldraad en speurhonden zyn
297 Oostduitsers er in het afgelopen
Jaar in geslaagd naar het West-
duitse Neder-Saksen uit te wijken,
zo deelt de grenspolitie in Hannover
mee.
HILVERSUM (GPD) Dank zij de jongste sprong naar de
maan heeft Klaas Dijkstra van de platte aarde een fees
telijke dag beleefd, toen de maandeskundige Tjomme de Vries
van de Leidse sterrenwacht meldde, dat het maanreliëf vlak
is. „Je kunt op de hele maan wel fietsen".
Klaas Dijkstra: „Ik sprong ©en gat
in de lucht van blydschap. Zie je
wel, geen bergen. De maanfoto's
tonen slechts schaduwen van het
aardoppervlak, maar dan ln spiegel
beeld.
Een man, die byna een haJf men
senleven heeft gebruikt om te be-
wyzen, dat de aarde een platte schyf
is, gaat niet snel door de knieën, ze
ker niet door foto's van de aarde die
de maanreis hebben opgeleverd. De
Hilversumse Fries weet wel beter. De
foto's zyn montages. De NASA heeft
de wereld aardig bij de neus.
„Natuuriyk weten de Amerikaanse
en Russische deskundigen drommels
goed, dat de aarde plat is, maar zy
zwijger erover om geen onoplosbare
verwarring te stichten. Stel je eens
voor, wat allemaal veranderd moet
worden, wanneer blykt dat de aarde
vlak is, aldus Klaas Dijkstra.
De drie ruimtevaarders moeten de
wereld op zyn kant hebben gezien,
meent de nu 73-jarige Dykstra,
„maar zij moeten erover zwygen".
MONTAGES
Den Haag Spuistraat 14,
Leiden Haarlemmerstraat 53
Rotterdam Schiedam Vlaardingen
Dordrecht Breda Tilburg
„Uit twee dingen is af te leiden
dat de foto's montages zyn. Ten eer
ste tonen de zwarte gedeelten rond
de aarde geen sterren en je zou er
toch wel enkele verwachten ten
tweede is de rand van de aarde veel
te scherp. Je zou aan de randen
oneffenheden verwachten van ber
gen maar neen, aldus Dykstra.
De foto's zeggen hem niets. Welk
zinnig mens kan er werelddelen op
herkennen, of poolkappen? Dat kan
ook niet. want de aarde is niet al
leen vlak, de schijf heeft de wereld
delen op 'n kluitje en daarbuiten 'n
onontdekt werelddeel, immens groot,
waarvan de aantrekkingskracht zo
groot Is, dat geen mens ervan zou
kunnen terugkeren.
Dat toont een foto van het maan
oppervlak wel, die de hele wereld
in een spiegelbeeld weergeeft, ook
het onbetreden, niet te ontdekken
werelddeel waar geen mens ooft zal
komen.
De Fries weet waarover hy praat,
want zyn ziel heeft zich reeds en
kele malen buiten het lichaam ge
plaatst en uit contacten met boven-
menseiyke machten weet de Fries
wat er in de toekomst gaat gebeu
ren. Hy vertelt liever nog niet pre
cies wat: de tyd is nog niet rijp.
RUSTIG
Klaas Dij tra maakt niet de In
druk een man te zyn, die aan zijn
denkbeelden ten prooi valt. Rustig
als steeds ontvouwt hy zyn ideeën,
onontvankeiyk voor tegenargumen
ten die hy, desgewenst, ln alle rust
ontzenuwt.
De aarde ls plat. Haar staat nog
vreemde dingen te wachten. Neder
land zal daarin een leidende func
tie innemen, bijgestaan door Israël,
dat ln de wereldgeschiedenis een be
langrijke rol zal spelen.
De opbrengsten van zijn nieuwe
beek, als dat ooit wordt uitgegeven,
zullen daarom de Joodse staat ten
goede komen. Klaas Dykstra heeft
zijn wereld lief, zyn platte wereld,
die in ons oog helaas wordt verwron.
gen tot een bol.
De grote mogendheden weten be
ter Klaas Dykstra heeft hen door.
Maar zyn gelyk zal niet spoedig
worden erkend, er staan te grote be-
Geknield zit de man-van-
de-platte-aarde-theorie" Klaas
Dijkstra tussen foto's van de
maanreis die hij als NASA-mon-
tages" bestempelt.
langen op het spel. Daarom zal de
wereld slechts montagefoto's krygen.
Gewoon nep".
