Wijziging in verkiezing Amerikaanse presidenten Sond „keilde" naar de aarde Drie Baltische landen: Kiescollege komt op de helling Omdat schooljongens ook dóórfietsen als het begint te gieten. Brand in Glasgow: 21 doden 59.90 Italië door stakingen lamgelegd MET EEN ENKEL WOORD in '18 zelfstandig in '40 geannexeerd LETLANI Sjauliai^odwilisjkis, ^lemellKloipedol Panevezji? Kedainia* WILNA*? (Wilnioes) (Van onze correspondent) WASHINGTON (GPD) Deze week komt de subcommissie van de •enaat voor grondwetsherzieningen bijeen om zich te beraden over andere methodes voor het kiezen van een president. Na de angstige nachtelyke uren op 5 november, toen het ernaar uitzag dat geen der presidentskandida ten de meerderheid van de stemmen in het kiescollege zou halen, werd de subcommissie bijeengeroepen door de nieuw herkozen Democratische se nator Birch Bayh uit Indiana. Senator Bayh zal een ontwerp indienen, waarbij dié kandidaat president wordt, die de meeste kiezersstemmen op zich verenigt. Wanneer echter geen der kandidaten meer dan 40 procent van alle stemmen krijgt, moet er, zo stelt de senator voor, opnieuw een verkiezing worden uitgeschreven tus sen de twee topkandidaten. Dit voorstel zou dus voorzien in de afschaffing van het kiescollege. Een onderzoek van de openabre mening heeft inmiddels uitgewezen dat 79 pet. van de ondervraagden in stemt met een plan zoals dat van de senator. Er zijn inderdaad weinig Amerikanen, die niet van mening zijn dat de manier waarop een presi dent gekozen wordt, verouderd is en verandering behoeft. Maar op dit punt doet zich echter hetzelfde con flict tussen kiezers en politici voor, dat bijvoorbeeld zo duidelijk aan de dag trad tijdens het Democratische partijcongres, toen een kandidaat voor het presidentschap werd geko zen die de keus was van de partij- I bonzen, terwijl de stem van de kie zers zich in de voorverkiezingen dui- deliik voor een aruier had uitgespro ken. Want ook verandering in het kies- systeem voor de hoogste post van het land, met al of niet de vraag of het kiescollege gehandhaafd moet wor den, blijft voor de politici die hun goed- of afkeuring eraan moeten hechten een kwestie van eigen be lang. Zelfs John Kennedy, die de nade len van het systeem inzag, was niet zonder meer bereid het college op te doeken, omdat het systeem ervan ten goede komt aan de kandidaat die de staten verovert met het grootste aan tal stemmen in het kiescollege. En omdat de Democraten doorgaans juist deze staten (New York, Californië, Illinois, Ohio, Michigan en Pennsyl- vanië) achter zich hebben staan, zou een eenvoudige meerderheid van het totaal uitgebrachte aantal stemmen bij de afschaffing van het systeem van kiesmannen ten voordele kunnen werken van de Republikeinen mi een belangrijke factor was in de benoeming van Nixon tot Republi keins kandidaat. Thurmond gaat ook akkoord met het voorstel van de Republikeinse se nator Karl Mundt uit Zuid-Dakota, die het plan opperde om het college te handhaven maar iedere staat daar in vertegenwoordigd te laten zyn door twee algemene kiesmannen, ter wijl de rest districten in die staat zou vertegenwoordigen, die ongeveer over eenstemmen met de districten die door leden van het parlement verte genwoordigd worden. Geen roemloze dood Nog een ander plan is dat van de liberale senator Yarborough uit Te xas. die eveneens het kiescollege wil laten bestaan. Hij stelt echter voor, dat, wanneer geen meerderheid in het college wordt behaald, de verkie zing, zoals nu, plaatsvindt in het parlement, waarbij de staten dan niet één stem hebben, maar evenveel als er parlementsleden zijn. Een andere mogelijkheid ziet hij in een verkie zing door het parlement en de se naat samen. In de komende debatten zal het dus voornamelijk gaan om de vraag of de president gekozen moet worden door een meerderheid van het totale aantal in het land uitgebrachte stem men. of door middel van een sys teem, waarbij het steeds meer denk beeldige beginsel van de autonomie van de staten belichaamd blijft in een kiescollege, dat dan .gemoder niseerd" zal worden. Omdat de poli tici het hierin voor het zeggen heb ben, en niet het volk, is het onwaar schijnlijk, dat het kiescollege een roemloze dood zal sterven. In 1950, toen ook een verandering in het college werd voorgesteld, werd het goedgekeurd door de senaat, maar het ontwerp werd toen afgestemd in het Huis van Afgevaardigden. Andere methode In zyn verkiezingscampagne stelde Richard Nixon een methode voor, waarby het college blijft bestaan, maar waarbü de stemmen die per staat worden uitgebracht niet, zoals nu het geval is, allemaal ten goede komen van hem die in die staat de meeste stemmen behaalt, maar per kandidaat verhoudingsgewijs ver deeld worden. Dit voorstel wordt ge steund door senator Strom Thur mond van Zuid-Carolina, die in Mia- MOSKOU (API —De Russen heb ben eerst gisteren bevestigd, dat de Sond-VI, die vorige week een vlucht om de maan maakte, zondag behou den op aarde is teruggekeerd. De landing vond echter niet plaats in de Indische Oceaan, zoals door waarne mingsstations buiten Rusland was geconcludeerd, maar in de Sovjet Unie. Uit de Russische mededelingen bleek dat de Sond tweemaal in de dampkring is teruggekeerd alvorens te landen, hetgeen wijst op een nieu we landingstechniek. De Russen hebben hiermee voor het eerst de enorme snelheid van een terugkerend ruimtevaartuig vermin derd door het systeem van een over het water keilend plat steentje, dat even over het water scheert en daar bij snelheid verliest, weer opspringt, opnieuw even het water raakt voor afremming etc. Bij een dergelijke etappe-afremming ontstaan veel min der hoge wrijvingstemperaturen. Bo vendien is het met deze techniek mo gelijk, de snelheid zodanig af te rem men dat bij de laatste terugkeer in de dampkring het ruimtevaar een snelheid heeft waarbij het enigs zins bestuurbaar is geworden. Een uit de omgeving van de maan terug kerend ruimteschip heeft een snel heid van ongeveer 11 km per secon de. De Russen hebben gezegd, dat de snelheid van de Sond bij de tweede terugkeer in de dampkring ongeveer 7,6 km per seconde bedroeg. Aan boord van de Sond bevonden zich levende dieren, ondermeer schildpadden en insecten. Camera's aan boord van het ruimteschip heb ben foto's gemaakt van de maan en vanuit de omgeving van de maan ook van de aarde. ADVERTENTIE U heeft al een echte Xpelair voor ROME (AP, DPA, Reuter) Dui zenden spoorwegarbeiders hebben gisteravond het werk voor 24 uur neergelegd in het kader van een landelijke staking van overheidsper soneel. Door de staking zullen er geen treinen lopen, geen post worden be zorgd, er zal niet over lainge afstan den kunnen worden getelefoneerd terwijl de scholen, rechtbanken eri regeringsbureaus niet zullen func tioneren. Bijna 2 miljoen werknemers zo wel leden van de communistische als van de katholieke vakbonden wil len betere toeslagen en een beter systeem van promotie in overheids diensten. De directie van de spoorwegen heeft de hulp van militairen inge roepen om althans nog enig vervoer In stand te houden, i Vorige week staakten meer dan i tien miljoen werknemers in indus- trie, handel en landbouw voor ho ger pensioen. Het gaat de ambte- I naren om optrekking van de sa-Ia- I rissen, meer zeggenschap van de j vakbonden en een betere ziektekos- I fenverzekering. De vakbonden heb- I ben voor hun actie juist het mo ment uitgekozen waarop rich hei aftreden va.n het overgangskabinet- Leone en de vorming van een j nieuwe „grote coalitie" van chris ten-democraten, socialisten en re publikeinen aftekent. Ze willen dui delijk maken wat ze van de nieuwe regering verwachten. De Italiaanse communisten en christendemocraten hebben bij de plaatselijke verkiezingen, waarin bij na twee miljoen Italianen in het weekeinde hun stem hebben uitge bracht, winst geboekt. De verkiezingen rijn de eerste sinds de landelijke verkiezingen voor de volksvertegenwoordiging in mei. toen de communisten en chris tendemocraten eveneens winst boek ten ten koste van de socialisten. ADVERTENTIE Daarom, daarom, daarom: Davitamon 10. Elke dag. Allemaal. Davitamon 10 het complete drageetje dat zorgt voor extra weerstand Onrust in Londonderry Zaterdag en gisteren is het weer onrustig ge weest m de Noordierse stad London derry. Zaterdag betoogden duizenden aanhangers van de r.k. beweging voor gelijke burgen-echten in een pro testmars en gisteren waren het ha venarbeiders, meisjes uit ateliers en demonstranten tijdens een rechtzit ting. die voor burgerrechten betoog den. Leiders van actiecomités wen sen bij de opening van het parlemen taire jaar op 17 decmber „drastische c 'ncessies". Zo niet. dan zal het tot uitbarstingen van geweld komen. Chinees-Russisch incident Twee kanonneerboten van de marine van c immunistiscli-China hebben verle den week in de wateren bij Hong kong een Russisch vrachtschip aan gehouden. De lading van het schip werd door de communisten door zocht. aldus meldde het dagblad ..Sing Tao Man Pao" in Hongkong 1 gisteren. Het incident is door de ka- pitein van het Russische schip, de 3359 ton metende Sinegorsk. gemeld 1 aar. de havenautoriteiten van Hong- 1 kong. Uitgesteld De ambassadeursbe- I spreidingen tussen communistisch - j China en de Verenigde Staten in Warschau zijn uitgesteld nadat pe- I king nagelaten had zich te houden I aan zijn eigen voorstel voor een bij- I eenkomst in november aldus de Aine- I rikaanse ambassade in Warschau. Het is de tweede keer dit Jaar dat deze besprekingen het enige of ficiële contact tussen de twee landen - uitgesteld worden tot een andere datum. Vliegtuig gekaapt Met pistolen en bommen gewapende mannen heb ben gisteren de piloot, van een DC- 6 van de luchtvaartmaatschappij Mexicana dc Aviacion" gedwongen naar Cuba te vliegen, tien minuten nadat het toestel opgestegen was van het vliegveld van Merida in zuidoost - Mexico. Het toestel landde twee uui- lai er op het vliegveld van Havanna. Bij de 18 passagiers bevonden zich 4 Canadese en 9 Amerikaanse toeris ten. Later keerde het toestel naar zijn oorspronkelijke bestemming terug. Dajan waarschuwt Libanon De Israëlische minister van Defensie, Ta jan heeft gisteren voor het Israë lische parlement verklaard dat de regering van Libanon verantwoorde lijk moet worden gesteld voor alle sabotagedaden en grensschendingen vanaf Libanees grondgebied. In de afgelopen drie maanden hebben zich volgens Dajan 10 gi-ensincidenten vanaf Libanees grondgebied voorge daan. Volksleger in Egypte Het opper bevel van het nieuw gevormde Egyp tische volksdefensieleger is begonnen wapens en munitie te verdelen over 82.000 vrijwilligers. Het blad Achbar meldt, dat de vrijwilligers worden getraind in verzetstactiek. De aanval van Israël op Nagi Hammadi in bo ven-Egypte van de vorige maand beeft blijkbaar de stoot gegeven tot de oprichting van een volksleger. (ADVERTENTIE) xwiT; RUSLAND Spoorweg Rivier Agenten gewond bij aanslag Vier Spaanse politie-agenten, die dienst deden bij de grenspost Port Bou zijn gisteren door een exploderende hand granaat gewond. De man die de handgranaat wierp is een 22-jarige Tsjecho-Slowaak, die zelf zwaar ge wond werd. WEERRAPPORTEN Van hedenmorgen 7 uur a 2 0 j. a 2 wo> V 3 a i-> 1 it a a- Amsterdam regen 5 4 0.3 De Bilt regen 5 4 1 Deelen mist 5 3 0.6 Eelde motregen 8 5 2 Eindhoven regen 4 4 0.6 Den Helder regen 6 5 4 Luchth. R'dam mist 6 5 1 Twente motregen 4 3 1 Vlissingen Luid-Limburg geh. bew. 7 6 1 motregen 2 2 2 Aberdeen regen 6 2 0.1 Athene geh. bew. 20 18 0 Barcelona onbewolkt 14 5 0 Belgrado zwaa® bew. 19 7 1 Berlijn regen 3 3 7 Bordeaux geh. bew. 5 5 0 Brussel mist 4 2 1 Frankfort sneeuw 3 -1 2 Genéve sneeuw -1 -3 5 Grenoble sneeuw -2 -4 4 Helsinki geh. bew. 14 -6 0 Innsbruck geh. bew. 3 -0 0.5 Kopenhagen regen 5 5 1 Lissabon onbewolkt 19 11 12 Locarno onbewolkt 7 -2 4 Londen geh. bew. 7 6 0.1 Luxemburg sneeuw 0 -0 1 Madrid mist 12 3 0 Malaga onbewolkt 21 13 0 Mallorca onbewolkt 15 4 0 München zwaar bew. -0 -4 0 Nice licht bew. 9 3 0 Oslo zwaar bew. -5 -13 0 Parijs mist 3 2 1 Rome regen 15 8 11 Stockholm geh. bew. -0 -3 0 W enen zwaar bew. 9 2 4 Zürlch licht bew. -1 -6 0.2 DINSDAG 19 NOVEMBER DINSDAG Zijlsingel 2: Volle Evangelie-»-! Spr dhr. J. Zijlstra. 8 uur nai" Den Burcht: Litt. faculteit Leidse studenten. Opv. van Hen' welljk van de heer Mississippi" j Diamantplein 27 Bahal-ireftnM, avond 8 uur nam. Stadhuis (wachtkamer trouwzaal) tlng Bouwfonds Ned, Gemeente i? namiddag. 7-l Schnitzlerzaal (Levendaal 141 tv gé Dia-avond „wandelingen in a, tuur", 8 uur nam. Schouwburg K. en O. Toneel»*., „Centrum vermoordt pianiste" namiddag. Rijksmuseum van Oudheden ker prof. dr. Stuart Piggot over henge en de Wessex-cultuur" 8 ii?,, middag. 111 WOENSDAG Oude Rijn 3: Baptlstengeme Spr. ds. R. Reiling over Doet nog iets ln onze tijd?". 8 uur m, nam. Rijksherbarium (Schelpenkade 1 Kon. Ned. Mij voor Tuinbouw Plantkunde. Spr. prof. dr. L v d over „Orchldeën". 8 ur nam. Stadhuis (trouwkamer) spreek» sociale raadsvrouw 4-6 uur nam. Geref. Oude Vestkerk Toonkunst a kest Leiden o.l.v. Henk Briër enjn. Vocaal ensemble van de Muziek en solisten. 8.15 uur nam. DONDERDAG De Lakenhal K. en O. Muziek deze tijd. Optreden van Chala Ge», (piano) 8 uur nam. Ars Aemula (Pleterskerkgrt 9) O. Spr. di\ J L. de Jongste „Een c mi op de sport, doping" 8 uur nam, VRIJDAG Stadsgehoorzaal (kleine zaal) tliT, Ver. van Huisvrouwen Filmavond» recreatie ln Nederland. 8 uur nam De Lakenhal tentoonstelling 1». dingsaankoop 1968" 4.30 uur nami^ Boshuis (Z.W.) Ruilclub voorn meiaars 7-9.30 uur nam. Oude Vest 13. Evang. christa meenschap „Ecclesia" 8 uur nam, Oegstgeest (Rijnzichtweg 27) Vt evangelie-bijeenkomst. Spr. dhr huls 8 uur nam. Auberge Francaise (Kloksteec 1 Cabaret Peter de Jong m.m.v Doi ten Hooven 9 uur nam. njo Gebouw Staalwijk. Ledenvergadat Leidse Tuiniers- en Bloemistver D Eendracht Verbonden. 8 uur nam. boe Schouwburg Kinderoperette „Amtii ranna en de groene paraplu" 1 uur nam. Microtheater (Vestestr.) Imped mi met „Vuile handen" 8 uur nam. ZONDAG Ons Centrum (Hoolgrt. 84) nlngsb IJ eenkomst Hum. Verbond T« T IA 1 K 1 lie dr. J. Cohen 10.15 uur vóonn. s Rijnlandslyceum (M. H. Trompk te 1) Gem. voor oorspronkelijk chrlfl dom. afd. Oegstgeest. Spr. evang N m d Brugge 7.30 uur nam. Steenschuur 6 Kerk van Jezus tus van de heiligen der laatste dap Avondmaal 11.30 uur voorm. BISOSCOPEN Rex: „Zeventien" 18 Jr. Dag. 1 en 9.15 uur. Zondag 2.30. 4.45, 1 9.15 uur. Vrijdag en zaterdag ll',30i nachtvoorstelling ..Fellini 8 '/218 JrT Lido: „Gezocht", 18 Jr. Dag. 7 en 9.15 uur. Zondag 2.30, 4.45,71 9.15 uur Trianon: „Engel der liefde" 18 Dag. 2.30, 7 en 9.15 uur. Zondag* 4 30. 7 en 9.15 uur. Luxor: „Mijn naam ls PecoT Ir. Dag. 2.30, 7 en 9.15 uur. Zond 2.30. 4.45. 7 en 9.15 uur. Studio: „Zoals vogels sterven la ft1' ru" 18 Jr. Dag. 2.30, 7 en 9.15. ZonJ 0 2.30. 4.45. 7 en 9.15 uur. Camera: „Het wonder van de lielól 18 Jr. Dag. 2.30, 7 en 9.15 uur. Z« dag 2.30, 4.45. 7 en 9.15 uur. Vrf en zaterdag 11.30 uur nachtvoontsl!e Ung „Bezeten" 18 Jr. TENTOONSTELLINGEN De Lakenhal Expositie van kucil voorwerpen geschonken door de f van belangstellenden in de Lakeniull uur voorm.- 5 uur nam. 'sZondagtl' uur nam. (t.e.m. 30 november). Galerie Walenkamp Expositie I Dekkers. Dinsdag t.e.m. zaterdag l uur nam (t.e.m 21 november) Rijksmuseum voor de geeclilefó der Natuurwetenschappen Boert»' tentoonstelling l.v.m 3de eeuwfeeel' ziln geboorte Werkd 10 urn room uur nam,; zondags 1-4 uur nam I' 1 december) De Lakenhal: Dag ÏO—6 uur 16 uur Rijksmuseum van Oudheden |S» penburg 28): Werkd 10 uur voorn o uur nam.: zond 1-5 uur nam Rijksmuseum voor VoikenJutf (Steenstraat 1) dag 10—5 u.; 'n® dag? 1 - 6 uur rmm Rijksmuseum voor de gerxDI«&- der natuurwetenschappen- Dae uur zond 1-4 uur Rijksmuseum voor volker-KW® ler>toonstelling ..Viva Mexico Well dtvgeo it uur voorm.6 uur nas.' zon eD leestdageD 15 uu* nam 't/tri 1 december) Ned -Legermuseum. Geopend t—- tot eD met vrildag 9 uui voorm nam zon en feestdRgeD 1-5 uur Wassenaar Kunstzaal Heuff. tie Nora de Jong (wandkleden) en Hf- Severijns (keramiek) Maandag t/m5 terdag 10 uur voorm.-5 uur nam,dl® dagavonden 8-10 uur nam. (t.em. december). Avond- en nachtdienst der apothrt"! Geopend voor spoedeisende gevalfc Apotheek Tot Hulp der Mensclw- Hooigracht 48. tel. 21060. De zaterdag-, zondag-, avond-s nachtdienst van apotheek R. van BI» Smallenburg te Leiderdorp wordt wa£ genomen door Apotheek Tot Hulp® Menschheid. C Oegstgeestse Apotheek en theek Voorschoten zijn de gehele w geopend Schoolstaking geëindigd De flf' bond van onderwijzend personeel^ New York heeft gisteren met weldigende meerderheid een 0TfI' een komst goedgekeurd om een de te maken aan de staking een maand op de openbare SCP^ Vandaag zouden ruim een n#** kinderen weer naar school gaan- Basken aangehouden De P1»! dia civil van Pamplona heeft w loden van een Baskische revolt* naire commandogroep aangehoud®- die onder leiding van een meisje'* 22 jaar voornamelijk in de P1'0^ Navarra aotiel zou zijn Bewe^ d!], Valladolid heeft de politie vijf51 denten gearresteerd. PAGINA 1 LEIDSCH DAGBLAD De gebeurtenissen in Centraal- Europa, en meer in het bijzonder de gewapende interventie in Tsjecho- Slowakije en de Russische druk op Roemenië, ro-iaen onwillekeurig herinneringen op aan 1940. toen de Sowjet-Unie de drie Baltische lan den Estland. Letland en Litauen an nexeerde. Voor een groot gedeelte is de bevolking, die een halve eeuw ge leden in 1918 haar zelfstandig heid verwierf, gedeporteerd en ver vangen door Russen, die in sommi ge streken reeds de meerderheid vormen. Alles is verlopen volgens het klas sieke procédé. In 1939 zette de Sow jet-Unie de Baltische landen onder druk en dwong het recht af militaire steunpunten in die landen in te rich ten. In juni 1940 beschuldigden de Russen de Baltische landen van een samenzwering tegen de Sowjet-Unie. waarna deze landen volledig wer den bezet. Vervolgens werden Rus- sisch-gezinde regeringen aangesteld, die in 1940 de inlijving door de Sow- Jet-Unie uitriepen. Estland, Letland en Litauen zijn thans „socialistische sowjet-repu- blieken" in het kader van de USSR. Verscheidene landen, waaronder de Verenigde Staten, hebben deze an nexatie niet erkend, noch de jure (rechtens), noch de facto (in feite). Hier volgen enkele gegevens over de drie landen: Estland, het kleinste van de drie. heeft een oppervlakte van 45.100 km2 (ongeveer anderhalf keer die van Nederland of van België) en telt 1,3 miljoen inwoners, van wie reeds een vierde Russen. De hoofd stad Tallinn telt 340.000 inwoners. Andere belangrijke steden zijn Tar- toe (85.000 inwoners), Pernoe (36.000). Kohtla Jarve (65.000); Letland strekt zich uit over 63.700 km2 (bijna twee keer de oppervlak te van Nederland of van België) en telt 30% Russen. Riga. de hoofdstad, telt 680.000 inwoners, Liepaja 84.000, Daugavpils 87.000; Litauen heeft een oppervlakte van 65.200 km2 en telt ruim 3 miljoen in woners, van wie thans 10 Russen zijn. De hoofdstad Wilna telt 320.000 inwoners, Kaunas bijna 280.000 en Memel 125.000. De bevolking van Litauen Ls in overgrote meerderheid rooms-fcatho- liek, die van de beide andere landen behoort tot de Lutherse kerk. GLASGOW (Reuter, AFP) Bij een brand in een grote textielopslag- plaats in de haven van Glasgow zijn gisteren zeker eenentwintig mensen om het leven gekomen. Het drama voKrok zich in enkele minuten. De brand brak uit op de benedenverdie ping. Slechts drie mensen wisten ty- dig naar buiten te komen, de rest van het personeel in het drie verdie pingen tellende gebouw, toebehorend aan een stoffeerderij, zag zich de weg door de vlammen versperd. In wanhoop verdrongen de ingeslo- tenen Zich voor de ramen die geen ontsnappingsmogelijkheid boden doordat ze waren versperd door tra lies, aangebracht toen het gebouw nog als whiskey de pot werd gebruikt. Het was een onbeschrijfelijk tafereel Schreeuwende mannen en vrouwen klemden zich aan de tralies vast tot ze door rook en vuur werden opge slokt. Sommigen sloegen met stoelen op de ramen in, maar de ijzeren tra lies vormden een onwrikbare barrière. Enkele minuten na het uitbreken van de brand stortte het dak al in. De vlammen waren in de wijde om trek zichtbaar. Brandweerlieden poog den tot driemaal toe binnen te ko men, maar werden teruggedreven door de verzengende hitte. Pas na uren was men het vuur meester en kon worden begonnen met het ber gingswerk. Het is één van de grootste rampen die ooit in Schotland zijn gebeurd. Er wordt een onderzoek in. gesteld naar de veiligheidsvoorzie ningen in het depot.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1968 | | pagina 2