Otto Dijk: een
plannenmaker
agressieve
kunst
voor
De vleselijke vermaken van Vriezenveen
SlNGER-oktober-aanbieding
'i
JÉ®*-
I II 111—
SINGER
STILLE RIJN 1-4
LANGEZAAL
EEUWFEEST VAN
RIJNSBURGSE
BAKKERIJ
bon
OTTO'S
PLANNEN
Ouderavond van
„De Rlligenlloek,,
M/NM/NimmwsNNmiNMm/mMëmimMNmÊfÊ/MÊMNMNM/mimtmN/mNMNimimN
schuine naald machine met vrije arm
fk J
W
f§ goedkoper
HAARLEMMERSTRAAT 79
ADVERTEREN DOET VERKOPEN!
LE1DSCH DAGBLAD
DUINDEKDAG 24 UKiubhzt
Hoe staat men ln Nederland tegen- s|Jn. Later krt]e Ik het verslag in han-
over het oorspronkelijke toneel? Otto
Dijk wordt verbitterd als hij er over
Met drie of vier hoorspelen per jaar
in West-Duitsland kun je riant leven.
Kom er eens om in Nederland. Een
avondvullend stuk brengt hier bij de
radio misschien f2000,-, hoogstens
f 2500 op.
Over de grens wordt dat vier keer
I zo hoog. Normaal is een honorarium
van 8 tot 10 mille. Dat zijn de rech
ten voor een eenmalige uitzending in
Duitsland.
den, waaruit blijkt dat de Zweedse tv
had gevraagd om oorspronkelijk Ne
derlands werk. En wat zegt die werk
groep Drama: de vergadering is het
er unaniem over eens dat er geen
Nederlandse dramatische kunst be
staat. Helaas zullen wij negatief moe
ten antwoorden. Ik ben er ziedend om
geweest en heb op eigen houtje ver
talingen van Nederlandse stukken
verstuurd."
UTRECHT (GPD) Otto Dijk staat in de telefoongids van
Utrecht onder Ad Odijk. Een man die intensief betrokken is bij
het Nederlandse toneel. Hij schrijft, werkt als dramaturgisch
adviseur bij de VPRO-tv bewerkt de Maigret-serie voor de
VARA-tv, doet nu hetzelfde met een aantal psychologische
romans van Simenon, is redacteur van het strijdvaardige lite
raire blad Kentering en bepaalt in de overgebleven tijd zijn
houding tegehover de poëzie. De Arbeiderspers bundelde een
aantal van zijn eenacters en tv-stukken in de paperback: „De
laatste der kolonialen" en hij werkt aan een aanvullend stuk
voor het Nieuw Rotterdams Toneel.
Niet liever lui
Niet iemand van wie je kunt
zeggen liever lui dan moe". Een
bezig toneelbijtje, pardon hom
mel, die overloopt van nieuioe
plannen en ideeën. „Mijn stuk is
voor zesachtste klaar. Een wat
bittere komedie in hedendaagse
vorm en stijl. Ik ga daarbij uit
van een geheel nieuwe speelstijl.
Als iemand toneel speelt is hij
zich op de achtergrond daarvan
bewust. In feite wordt er ook in
„Hóe denkt hij, wat dóet
hij, wat wil hij gaan doen?"
Otto Dijk is een bijzonder t
veelzijdig kunstenaar. Woord, l
gesproken, geschreven en ge- l
drukt. Ook als dichter was l
hij actief. Publiieerde de l
bundel Traumagie, maar t
werkt nu in een andere riih- t
ting. Ontmythologisering. t
,,Wat ik nu maak is weg-
gooi-poëzie. Ik aarzel nog om
ermee voor de dag te komen.
Het is eigenlijk gebeurd na J
een gesprek met Simenon. Ik f
sihrijf voor nu en niet meer J
voor de eeuwigheid. Simenon J
zei„Jongen, we werken al- J
lemaal maar voor héél even- v
tjes. We leven in een weg- J
gooitijd. Alles is minder de- f
gelijk. Ook de geestesproduk- J
ten. Maak er maar een ge- J
bruiksvoorwerp van, dat doe J
ik ook".
Als Kentering-redacteur
werkt Otto Dijk aan twee a
speciale nummers over de re- a
volutie en over het toneel. Hij a
zoekt naar de motieven van i
de Nederlandse toneelkuns- i
tenaars. Stelt zichzelf en an- J
deren de vraag: „Waarom J
zitten lue in een artistiek a
slop?" Is het toneel dood of
schijndood? Een veelgestelde a
vraag, waarop hij moeizaam J
of helemaal geen antwoord a
krijgt. J
Dan is er zijn eigen toneel-
stuk. dat langzaam vorm f
krijgt. Het nieuwe project l
Schrijverstheater"de hoor-
spelen voor Duitsland en
tenslotte film.
Samen met Kees Brusse
ben ik bezig aan een seks- f
film. Ik had vorig jaar al een f
scenario klaarliggen. Ontzet- v
tend gek. Met een totaal ge- f
brek aan eerbied voor het f
hele fenomeen seks! Maar ik f
ben opnieuw begonnen, want v
Kees wil het toch wel „men- l
selijk" houden
het dagelijks leven voortdurend
toneel gespeeld. Iedereen neemt
tegenover de ander een houding
aan. Aanwensels, die je totaal zou
kunnen veranderen. Dat is een
theorie die ik al langer heb, maar
2vaar ik nergens steun voor vond,
behalve dan in het werk van
Pinter. In „De minnaar" bijv. laat
Pinter zijn acteurs duidelijk rol
len spelen. Bij Genet vindt je het
ook. Hij heeft trouwens een hekel
aan de acteur".
V erwisselbaarhekl
Obto Dijk wijst op de absurdisten,
die kans hebben gezien vonn te geven
aan het geheel nieuwe gedragspatroon
van de mens sinds de jaren '30. De
uitingen van deze mensen zyn vol
strekt ander dan voorheen. Dat wijst
op een verwisselbaarheid van uitings
vormen. wat, ook het uitgangspunt
van Otto Dijk is.
„Dat fascineert mij. Als die uitings
vormen dus in wezen willekeurig zyn,
niet meer dan een overeenkomst,
waar ligt dan eigenlijk de kern van
de mens? Wat is dan essentieel? Dat
weet ik niet. In mijn stuk probeer ik
te komen tot een soort leegte van
waaimit de mensen opnieuw zullen
kunnen gaan handelen. Of het lukt
weet ik niet. En ik wil dat het stuk
gespeeld wordt vanuit het bewustzyn,
alles wat ik doe is acteren. Ik prik
Schrijverstheater
Enkele weken terug schreef Otto
Dijk schertsenderwijs aan Pierre H.
Dubois dat er een „Schrijverstheater"
moest komen. Tot zijn grote verwon
dering ging de sneeuwbal rollen.
„Het Schrijverstheater begint vaste
vorm aan te nemen. Ik heb al toe
zeggingen van een groot aantal men
sen. Binnenkort heb ik een gesprek
met Rltsaert ten Cate van Mickery,
die voor het idee zeer enthousiast is.
We gaan Nederlandse stukken spelen,
die weinig of geen kans krygen en
maar steeds in de laden blijven lig
gen. Met schrijvers, die zélf gaan spe
len. Om een paar namen te noemen:
Nel Noordzij, Jan Wolkers, Alaln
Teister, Helen Knopper, Wim Hazeu
en J. W. Holsbergen. Ik ben nu aan
het zoeken naar geld, naar een ga
rantie".
De bedoeling is dat het Schrijvers-
theater meerdere prod uk ties per jaar
gaat spelen. Voor het publiek is Otto
Dijk niet meer bang. En auteurs als
acteurs, lijkt inderdaad een aantrek
kelijke formule. Ook Ritsaert ten
Cate is optimistisch en spreekt over
het „verkopen van meer dan 20 voor
stellingen door het hele land". En
Otto Dijk heeft de eerste produktie al
bijna aan de tv verkocht.
één van de grootste radiostations
heeft hem opdrachten voor hoorspe
len verschaft. „Ze betalen geweldig
en het hoorspel is een in Duitsland
zeer gewaardeerde kunstvorm. In Ne
derland daarentegen werk je duide
lijk in de marge van de grote litera
tuur."
spreekt. Woorden als kruideniers
politiek" en „bekrompenheid" vallen.
Hij geeft een voorbeeld uit de prak
tijk van de NTS waar een „Werkgroep
Drama" zich bezighoudt met o.a. oor
spronkelijk Nederlands toneel.
„Ik zat er voor de VPRO in en kon
wegens ziekte een keer niet aanwezig
.Je vraagt je af, waar praten die
jongens over? Natuurlijk hebben wij
VprliittArrj ieen Nederlandse dramatische kunst,
v eriJllieru f afgei0pen seizoen 6 Ne
derlandse tv-stukken voor de VPRO
gebracht. Het Is een ellendige men
taliteit van die tv-dramaturgen, een
gefrustreerdheid, die voortkomt uit
het feit dat ze zelf niet kunnen schrij
ven. En dan maar zeggen dat er geen
Nederlandse toneelschrijfkunst be
staat
Hoorspelen
Een schrijver zoekt zijn brood. Otto
Dijk is niet enthousiast over zijn tv-
werk dat hij om den brode moet doen.
„Je krygt routine, èrg veel routine,
maar je spontaniteit verstikt. Als ik
nu aan een toneel- of tv-stuk werk,
hoor ik mezelf denken: kan dat wel,
is dat wel uitvoerbaar. Je gaat te kri
tisch tegenover de vorm staan".
Hy hoopt langzaam al zijn bijbaan
tjes te kunnen afstoten. Op de ach
tergrond doemt West-Duitsland op.
Niet alleen de Nederlandse showwe
reld zoekt het over de oostgrens, ook
onze talentvolle tv- en radioauteurs
verdwijnen. De Bondsrepubliek gaat
zelf voortdurend iedere emotie door" het werk van Otto Dyk vertalen en
LEIDERDORP De openbar»
kleuterschool „De Ruigenhoek" M|
in de school, die gevestigd is Willem
de Zwijgerlaan 50, dinsdagavond 29
oktober om 8 uur een ouderavond
houden.
Mej. G. Meyer, docente aan d«
kweekschool voor voorbereidend on.
derwyys in Leiden, zal spreken over
het onderwerp: „Muziek met kleu
ters". Als nieuwe leden voor de
oudercommissie worden voorgedra.
gen dokter P. van 't Woud en mevr.
M. E. KokkeSmits.
RIJNSBURG De brood-
en banketbakkerij Oudewater,
Vliet NZ 94 in Rijnsburg be
staat honderd jaar. Het eeuw
feest zal dinsdag 29 oktober
gevierd worden met een recep
tie, die 's middags van half vijf
tot half zeven wordt gehouden
in hotel-restaurant „De Mon-
yé" aan de Sandtlaan.
Het bedrijf werd een eeuw geleden
gesticht door de heer J. C. Oudwa
ter. Hy was geen Rijnsburger, maar
kwam van de Zuidholiandse eilanden
naar het bloemkwekersdorp. In
Brielle zag hij het levenslicht.. Wel
trouwde de heer Oudwater een Rijns-
burgse, namelijk mejuffrouw Van de
Vijver. Samen hebben zij het bedrijf
opgebouwd.
Het begon heel klein aan de Vliet
NZ. Met brood, wat kleingoed en
koekjes ging de heer Oudwater met
zijn handkarretje zijn klanten af en
zyn vrouw hielp in het kleine win
keltje. In een primitief oventje, dat
werd gestookt met takkebossen, bak
te hy zyn prod uk ten.
Door noeste arbeid groeide h«
bakkersbedrijf. Zyn zoon Willem, 4»
al jaren bij vader in de zaak wat
volgde hem in 1900 op. Hy schalt,
een fiets aan en met de mand vo!
brood voorop ging hy door Rynsburj.
Zevenentwintig jaar heeft hy leiding
gegeven aan dit bedryf, dat steetii
maar groeide. De klantenkring breid-
de ook uit, zodat, toen in 1927 diem
zoon J. C. Oudwater in de zaai
kwam, al spoedig een motorbakfieü
en een auto werden aangeschaft.
Sinds 1965 dryft de heer W. Oud-
water het bedryf. Een van diens vie
zonen bekwaamt zich in het bakkers-
vak, zodat het er wel naar uitziet,
dat de opvolger weer een Oudwater
zal zyn.
Iedere tyd stelt andere eisen
de ontwikkeling, ook op het gebied
van de brood- en banketbakkerij
staat niet stil. De winkel aan de Vliet
NZ voldoet niet meer aan de tharj
te stellen eisen en de uitbreiding van
de klantenkring. Daarom is een ver-
bouwingsplan opgesteld, waarin
niet alleen de winkel, maar ook dt
bakkery worden betrokken. Mee
hoopt met die verbouwing spoedig tt
kunnen beginnen.
VRIEZENVEEN (GPD) De ruim
13.000 burgers van Vriezenveen vieren
volgend jaar augustus het 600-jarig be
staan van hun Overyssels dorp. Voor vyf
procent van hen wordt dat een behoed
zaam balanceren op het scherp van de
Calvinistische schede en zede. By Vrie-
zenveens gemeenteraad en het feestco
mité liggen twee brieven met het krach
tig verzoek alle vleselyk vermaak uit de
Jubileumpret te bannen.
Het is niet eenvoudig te hanteren, dat
begrip „vleselyk vermaak". Wat is vlese
lyk? Op goede gronden njag men veron
derstellen, dart, zonder dit soort vermaak
de wereld geen 600 jaar oud zou zyn ge
worden en Vriezenveen dus óók niet.
Maar zelfs daargelaten deze wat vrymoe
dige uitleg, zetten de strijdbare rechts-
orthodoxen van Vriezenveen ons voor gro
te problemen. Een van die maandbrieven
(waardoor 599-jarig Vriezenveen weer
eens in het nieuw geraakt), was afkomstig
van de 300 leden tellende Hervormde
Evangelisatie op gereformeerde grond
slag, de tweede van de afdeling Vriezen
veen der Staatkundig Gereformeerde Par
ty (150 leden).
Die Hervormde Evangelisatie vormt
een sterk-rechtzinnige modaliteit, een
soort geweten van de Hervormde Kerk,
die 84 pet der Vriezenveners achter zich
heeft. Het is ook een typisch-plaatselyke
aangelegenheid, onthult evangelist L.
Paul, een in driedelig pikzwart gestoken
aartsvader, die zyn 300 volgelingen mas
sief en zonder twyfels voorgaat op de wa
re weg.
Zeker, de heer Paul weet van deze
brief, al heeft ie hem zelf niet geschre
ven. Wel staat hy er achter, voor de volle
honderd procent. In die brief dan ver
zoekt de Hervormde evangelisatie „alle
vleselyke vermakelijkheden en oneer
baarheid zowel voor de jeugd als voor de
ouderen achterwege te laten"
Hoe dit begrip nader af te palen voor
een niet-ingewyde niet-Vriezenvener?
Evangelist Paul blykt terstond voor de
ruimst mogelijke Interpretatie te gevoe
len. „Vleselyke vermakelykheden", zo
zegt hy zonder een seconde blank. „Dat
is alles wat niet overeenkomt met Gods
woord. Dat versta ik er onder! Eri gaar
ne bevestigt hy desgevraagd, dat in de
Schrift voor nu en voor alle tyden haar
scherp de toetssteen voor de al of niet
zondigheid van menselyk vermaak te vin
den is. .Precies. Helemaal".
De evangelist-voorganger, vlezig gelaat
kort geknipt grys haar (hy wil niet op de
foto) verklaart, dat hy en zyn schare van
300 getrouwen, geen muggenzifters zyn
willen, maar dat het goed zou zyn, indien
alle volksvermaken uit het feestprogram
ma verwyderd zouden worden. Maar
waar blyft hy met zyn uitgangspunt der
vleseiykheid? VerfoeiUjke bezigheden als
een schuttersbal of een beatconcours la
ten zich zonder moeite als vleselyk ru
briceren, en dus weg ermee. Maar om
nauwkeurig te weten waar het voorlopig
feestprogramma de rode grens tussen
goed en kwaad overschrijdt, zal men het
op onderdelen moeten bekyken. Sport
wedstrijden zyn aanvaardbaar en hetzelf
de geld voor opwindende evenementen
als het lossen van duiven, rundveefokdag
(hoewel de vleselyke aspecten hier on
miskenbaar zyn), een congres voor be
jaarden. een ballon wedstrijd voor kin
deren. Maar een lunapark en het optre
den van een Tiroler band of van Swieber-
t.je en Bromsnor dat zyn daarentegen
Baalse bekoringen, waarvoor 600-Jaxig
Vriezenveen zich zou moeten hoeden.
Zelfs het meest on-vleselyke onderdeel
van alle festiviteiten, het vuurwerk als
hoogtepunt en afsluiting van de Vriezen-
veense jool, moest voor evangelist Paxil
en de zynen maar liever niet ontbranden.
„Neen", zegt hy, „Een vuurwerk op za
terdagavond. met de zondag er vlak op,
nee. daar ben ik niet voor".
„Omdat het, de gedachten a/leidt van
de dingen, die voor de zondag van belang
zyn?"
„Juist", zegt hy aangenaam verrast.
„U voelt het helemaal aan". Hy zegt ook,
dat Vriezenveen hem aanvaardt, dat hy
van zyn kant geen vijanden heeft, omdat,
hy wars is van huichelary. Hij «egt altyd
waar het op staat.
Waar staat het op? „De hoofdzaak is.
dat de naam Gods niet gelasterd wordt,
dat het leven in bepaalde banen wordt ge
leid". Schriftuurlyke banen. Ook dat feest
dus. „Die brief was geen teken van wan
trouwen, we wilden alleen maar de stem
van onze wil laten horen". Geen volksbal,
geen bioscoop. „Dat is absoluut niet
sohriftuurlyk, daar zyn we tegen. Non, en
goed ook". En als dan blykt dat het feest
programma buiten die oevers treedt, dan
kan de heer Paul slechts de schouders op
halen, zyn stem heeft geklonken, „Ik zie
niet langer op die mensen neer, nee,
maar ik ga d'r niet met mee".
Officieel Vriezenveen is niet biy met de
bekendheid, die de brieven hebben gekre
gen. Lid van het feestcomité, hoofd van
de rJc. school, rJc. gemeenteraadslid en
plaatselijk correspondent van een dag
blad, J. B. M. van den Belt. zegt: „We
moeten nou eens positieve berichten over
Vriezenveen hebben. We gaan rustig door
met dit feest, waar vyf en negentig pro
cent van de bevolking achter kan staan
Weet u. we krygen binnenkort een groti
atoombom vrije schuilkelder. Daarover"
zou eens uitvoerig bericht moeten won
den. Dat is belangrijker dan die mening»,
verschillen".
In de raad heeft hy al verklaard: ,Ali
er feest wordt gevierd en deze beide groe
pen kunnen zich met bepaalde dingen n!4
verenigen, laten zy het dan birmenska-
mers doen".
Voor welk gevoelen in de overwegend
protestants-christelyke raad van vijftien
man veel instemming bleek te bestaan
Wethouder Joh. Feddema, vice-voorzitter
van het feestcomité: „Er zal zoveel mo-
gelijk rekening worden gehouden met d»
godsdienstige gevoelens van iedereen.
Maar dat kan nooit voor de volle honderd
procent. De zondag zal niet worden ont
heiligd. Het zal een waardige feestvierinj
worden".
Met een herdenking in de eigen kerken
op zondag. Maar ook met vruuwert
beart/band, Bromsnor en een lunapark. 0!
het een leuk feest wordt? Het zal ziet
goeddeels in de nieuwbouwwyken van de
ze lintvormige ex-veenkolonie afspelea
Alvast niet geheel tot genoegen van a
oaféhouders in het oude centrum. „Wi
worden er niet veel wdjzer van, eer
der".
(maar dan ook uitsluitend oktober)
Nieuwe voetweerstand
Ir *'7
met snelheidsregellng.
Rechte steek.
pL- 1l
N/WVWw
Schuine naafd.
Zigzag.
Kettingsteek met een
enkele draad, voor
rijgwerk, oprijgsels,
pasklaar maken.
AVuWWiw
/Wl MMWlW
Tweenaalds-werk met
gewone naaiden.
Vrije arm voor het
naaien van manchetten,
schouderstukken enz.
Horizontale
garenkloshouder.
Knoopsgaten.
Doorzichtig spo»Wo<|«
voor de naakt
S pan n i ngsregelaer
voor de persvoet.
Singer-exclusieve-schuine naald machine - type 677
als oktober-aanbieding f 100,- prijs reductie,
'n Unieke kans voor u. Voor u die gemakkelijk
en snel alles, maar dan ook alles wil maken voor
u en uw gezin: mode. kinderkleding, gordijnen,
kortom alles wat u maar wenst
Doe de ingevulde bon in een envelop. Plak geen
postzegel, die nemen wij voor onze rekening. Adresseer ais
volgt: SINGER, antwoordnummer 1551; Amsterdam.
Gaarne alle inlichtingen over Singer's unieke schuine naald
zigzag - type 677 - die nu als oktober-aanbieding 100,- in
prijs is verlaagd, 840
Naam -
Straat
neem een echte
voor uw geld
LEIDEN Breestraat 21 Tel. 01710—38568
Haarlemmerstraat 73 TeL 0171022109
ALPHEN A. D. RIJN Hooftstraat 19 Tel. 01720—4329
NOORDWIJK Boerenburgerweg 1 Tel. 01719—2654
Wegens uitbreiding van ons bedrijf op de Stille Rijn 14
wordt onze RADIO TELEVISIE EN ELEKTRO speciaalzaak van
per 1 november a.s. verplaatst naar
Uw adres voor de grootste sortering in: radio - televisie - band
recorders - platenspelers radio combinaties stofzuigers -
wasautomaten - elektr. huish. apparaten- verlichting, enz., era.
