De muizeval" begint aan
het zeventiende jaar
Onnozele dametjes in
kinderlijk blijspel
Studie in twee in
beperkte fasen
TVorgels
piano's
hifi installaties
mossel+
BENDER
cteiir speelde 4600 maal
■oiad-aan-avond zelfde rol
Barnard heeft Van Gogli-expositie
maagbloeding in Londen
euw gebouw Ned.
Bijbelinstituut
kunst
„Twee onschuldige engelen"
„El Greco" na
gevecht terug
ANO PER _g
"Centimeter
[donderdag 24 oktober 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 27
LONDEN (GPD) ,,'t Was hoog spel maar ik moést
het spelen zegt David Raven op het toneel van het Am
bassadors Theatre in Londen voor de laat ik eens schatten
4600-ste keer. Hijzelf weet het ook niet meer precies. Het in
..The mousetrap" („De muizeval"), het toneelstuk van de be
kende detectiveschrijfster Agathe Christie. Een stuk dat nu op
25 november aan zijn 17-de jaar begint. Er zullen natuurlijk
weer véél bloemen zijn en velen in Londen zullen déze voor
stelling niet willen missen.
Toen ik enkele weken geleden het toneelstuk zag, wa,s de zaal uit
verkocht. Het trekt na een dikke 6600 voorstellingen nog steeds volle
zalen.
Waarom?
Het aanvankelijk succes is niet verklaarbaar, ofschoon het wel
een aardig en zeker ook spannend stuk is, maar zeker niet met kop
en schouders boven anderen uitsteekt. Nü is het een ander geval
geworden. Nü wil iedereen die in Londen komt, het stuk zien. Iets
dat al zó lang loopt, dat mag je niet meer missen. Dat is een beziens-
waardigheid op zichzelf geivorden.
Schatrijk
NED. HERV. KERK
epen te Emmen F. Feenstra te
te Zweelo J. van der
i te Bellingwolde te Brakel
Jong te Houten te Apel-
...jSrli als predikant voor b.w. (vrjjz.
I (toez.) J. van der Werff. laat-
pred. te Paramaribo, woon-
te Assen.
■m-kt vooi Huissen (Gld.) (toez.)
f,,[Oldenkeppel en voor Voorst
l) H. H. van der Neut te Em-
Compascuum.
IF. KERKEN VRIJGEMAAKT
;t voor Leeuwarden-Huizum
Kapteyn te Overschild.
EVANG. LUTHERSE KERK
dankt voor Deventer J. G. Bahn-
er te Stadskanaal.
LTHOVEN (ANP) De bij bel-
lendingsschool van de Stichting
Nederlands Bijbelinstituut vier-
fsteren haar twintigjarig bestaan,
deze gelegenheid is tevens het
gebouw van de stichting, „De
koppel" in Bilthoven, officieel
[end.
school, die met de meeste ker-
geen officiële binding heeft, leidt
N mensen op voor evangelisatie-
fcndingswerk. Er zijn op het ogen-
studenten. De school is offi-
aangewezen als theologisch op~
ngsinstituut voor de Evangelisch-
tokse Kerk in ons land (20.000 le
en voor de Evangelische Broe-
lemeente in Suriname.
Wlingen en docenten zijn af korn
uit bijna tien verschillende ker
en geloofsgemeenschappen.
li
Het eenvoudige Ambassadors
Theatre in Londen, ivaar na zes
tien jaar Aghata Christie's „De
muizeval" nog steeds stampvolle
zalen trekt. Inzet: de actrice Ma
deline Thomas.
Hoge prijs voor
Renoir
PARIJS (AP) Een vrouwenpor
tret van Renoir uit de collectie
Auguste Pellerin is in Parijs voor
260.000 franks geveild (52.000 dollar).
Het 41 bfj 33 centimeter metende
schilderij heet „Profil de femme".
De naam van de koper is niet be
kend gemaakt.
Het sucecs werd zeker niet voor
zien op die gedenkwaardige avond
van de 25ste november 1952, toen
„De muizeval" de première beleefde.
Zeventien jaar geleden. Denk er wel
om. zoals ook in het programma
staat, dat het toen nog een héél an
dere wereld was dan nu. Sir Winston
Churchill was nog eerste minister
van Groot-Brittannië, Stalin regeer
de Rusland met een stalen vuist en
Harry S. Truman bleek een heel wat
betere president van de VS te zijn.
dan de meesten hadden gedacht. In
die wereld startte liet toneelstuk van
Agatha Christie, het zoveelste van
haar hand.
Het was naar de novelle „Three
blind mice", die zij reeds in 1925 had
geschreven. Zij werkte het om tot
een toneelstuk. Omdat ei' juist in die
tijd een kleinzoontje van haar was
geboren, wilde zij het jongetje een
pleziertje doen. Ze zette de rechten
van het stuk op de naam van het
ventje. Dat is er intussen schatrijk
van geworden is.
Dat Agatha Christie het waardeert
dat haar toneelstuk tegen ieders
en ook haar eigen verwachtingen
in, zo'n kassucces werd, blijkt uit het
feit dat zij bij de 5000-ste voorstel
ling het theater een gouden muis op
een zilveren muizenval heeft aange
boden. Het geheel staat levensgroot
in een vitrine opgesteld in de kleine
hal van het Ambassadors Theatre.
Natuurlijk zijn de spelers, die in
het begin in het stuk speelden er
eens mee opgehouden. Niemand *s in
staat om zo'n dikke zeseneenhalfdu'i-
zend keer avond aan avond dezelfde
rol te spelen. Nu kunt u tegenwer
pen dat het theater op zondag toch
gesloten is. Dat is waar, dan iser
geen voorstelling. Maar daar staat
tegenover dat er op elke dinsdagmid-
dat een matinee is en elke zaterdag
twee voorstellingen zijn; om 5 en om
8 uur! Ze hebben dus eigenlijk acht
werkdagen per week
De tekst is door die paai' duizend
keer spelen zo spijkergoed geworden,
dat er niets meer aan te verbeteren
valt. De uitgesproken tekst is in de
loop van de 16 jaar wel hier en daar
veranderd. Begrijpelijk
Repeteren doen de spelers niet
meer, dat zal u niet verwon
deren. Behalve natuurlijk als een
nieuwe acteur een rol opneemt.
Alleen toen Madoline Thomas in
1964 de rol van mrs. Boyle, een zure
oude-vrijster, opnam, behoefde ze
niets meer te leren: ze kénde het
stuk. Want zij had die rol al gespeeld
bij de première en daarna 30 maan
den achtereen. Toen vond ze het wel
letjes. Ze keerde terug in 1960 en
speelde deze rol weer twee jaar. Op
nieuw werd het te veel. Toen ging
ze weer weg en kwam een derde
keer in 1965 terug.
Rustig blijven
Dit wordt echter overtroffen door
David Raven, die de rol van de in
specteur al sinds 22 juli 1957 onaf
gebroken speelt. Uitgezonderd een
periode van een kleine verkoudheid.
Hij vindt het nliet naar. Hjj blijft er
kalm onder. „Rustig hoor", zegt hij.
„Ik behoef tenminste niet bang te
zijn dat ik m'n rol niet ken". En dan
te bedenken dat deze man in
Frankrijk is geboren en pas op zijn
negentiende Jaar Engels begon te
spreken!
KAAPSTAD (AP) De bekende
harttransplantatie-chirurg Christiaan
Barnard is gisteren zelf in het Groo-
te Schuur Ziekenhuis in Kaapstad op
genomen met een „kleine maagbloe
ding".
Eén van de artsen van het zieken
huis deelde mee dat Barnards ziekte
wellicht het gevolg is van overwerk.
LONDEN (Reuter) In de Har-
j ward Gallery, de nieuwste van Lon-
j den, is vandaag een grote overzichts
tentoonstelling van het werk van Vin-
l cent van Gogh geopend.
De Van-Goghstichting in Amster
dam heeft 100 schilderijen en tekenin_
sen van de schilder in bruikleen afge-
staan. Dr. Vincent Willem van Gogh,
j de zoon van Vincents broer Theo,
was als voorzitter van de Van Gogh-
I stichting bij de opening aanwezig.
ADVERTENTIE
Den Haag Zoutmanitr. 53d Tel.070-333970
Ook in Middelburg Groningen Heerlen
TURIJN (AP) Een revolverge
vecht tussen politie en vluchtende ro
vers in de straten van Turjjn is uit
gelopen op het vinden van een ge
stolen schilderij dat aan El Greco
toegeschreven wordt.
Het doek, voorstellende de Kruis
afneming van Christus, werd in fe
bruari van dit jaar gestolen bij een
kunsthandelaar in Turijn. Tipgevers
deelden de politie mee dai de dieven
probeerden het doek in een auto bui
ten Turijn te brengen.
Bij het vuurgevecht lieten de die
ven de auto in de steek en ontsnap
ten. De waarde van het doek wordt
gescha/t op f 290.000
AMSTERDAM (GPD) De onschuld,in de zin van pure
kinderlijke argeloosheid, is tegenwoordig op het toneel een
weinig gevraagd artikel, en is zo mogelijk nog kleiner dan de
vraag.. De Duitse schrijver Erich Ebermayer schijnt niettemin
het vermoeden te koesteren dat hier of daar nog wel een
schouwburgpubliek te vinden is dat zich kan en wil laten ver
tederen door die onschuld, op de alleronschuldigste en kinder-
lijkste manier voorgesteld en levend tussen de complicaties
van de moderne wereld als een blanke lelie temidden van
onkruid.
De Nederlandse tcneelproducer Paul Kijzer schijnt dat vermoeden
met hem te delen, gezien het feit dat hij Ebermayers blijspel ,,Twee
onschuldige engelen" een Nederlandse opvoering heeft waardig ge
keurd. Of hij daar gelijk in had, zal de naaste toekomst moeten leren.
„Het wonder'
„Twee onschuldige engelen" dat
gisteravond in de Amsterdamse
Stadsschouwburg werd opgevoerd is
niet veel meer dan een dood on
schuldige anecdote over twee Ameri
kaanse dames, de gezusters Carter,
de ene tegen de 60, de ander tegen
I de 70, die uiterst bescheiden van een
I kleine rente leven en voor wie zich
up zekere dag „het wonder" schijnt
te voltrekken. Dat „wonder" bestaat
uit het feit dat zij worden geaccep
teerd als leden van een organisatie
die creditkaarten verstrekt waarmee
(advertentie)
1 Skale flatbewoner 'of concertpia-
IDB Wij streven naar maatwerk In
adviezen. Daarom nemen wij de
ons in Uw problemen te ver-
,«n. En daarom hanteren wij naast
d^J( stemvork ook de duimstok. Uw
J torulmte, budget of extreme eisen
kelen ons tot het vinden van een
»ende oplossing. Neem bij Bender
"ld om dit zelf te ervaren.
illfc
eskundig in klank
B| Lelden, Hogewoord 90 - tel, 20097
Wlterdani Arnhem Breda - Rotterdam
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Invoering van een propaedeutisch examen
voor alle studierichtingen en de opbouw van de studie in twee
fasen (tot en na het doctoraal) vormen de kernpunten van de
„Nota-Posthumus" over de herstructurering van het weten
schappelijk onderwijs. De eerste fase leidt op tot maatschappe
lijke functies, de tweede tot zelfstandig beoefenen van de we
tenschap.
Voorgesteld wordt een wettelijke regeling van de maximaal
toegestane studieduur, zowel voor het propaedeutisch als voor
het doctoraal examen.
De Elndhovense hoogleraar prof.
da*. K. Posthumus heeft als rege
ringscommissaris voor het weten
schappelijk onderwijs zijn nota uit
gebracht onder de titel „De Univer
siteit, doelstellingen, functies, struc
turen". Deze nota moet, aldus mi
nister Veringa van Onderwijs en
Wetenschappen, niet worden gezien
als een uiteindelijk advies. Op ver
zoek van prof. Posthumus wordt de
nota voor discussie in ruime zin be
schikbaar gesteld. Immers het wezen
van de herstructurering en het wel
slagen van elke hervorming in het
universitair onderwijs liggen in han
den van hoogleraren, staf en studen
ten. De minister hoopt spoedig voor
stellen te doen over de procedure
die bij de discussies zou kunnen
worden gevolgd. Hierdoor kan wor
den bereikt dat voorstellen, die de
groei naar de toekomst van het uni
versitair onderwijs waarborgen, op
zo kort mogelijke termijn bij de Sta
ten Generaal kunnen worden inge
diend.
De nota onderscheidt vier doel
stellingen voor de universiteit, na
melijk het geven van onderwijs, de
beoefening vaax de wetenschap, de
bevordering van het inzicht in de
samenhang der wetenschappen en de
bevordering van liet maatschappelijk
verantwoordelijklieicr-besef. De nota
somt voorts een reeks functies van
de universiteit vooral ten opzichte
van de maatschappij op om vervol
gens deg ewenste structuur van het
wetenschappelijk onderwijs te for
muleren.
Propaedeuse
In de eerste plaats moet volgens
prof. Posthumus de herstructurering
de verplichte invoering van een
propaedeutisch examen in alle
studierichtingen omvatten. In prin
cipe dient de opleiding tot dit exa
men slechts één Jaar te duren. De
minister kan desgewenst voor be
paalde studierichtingen een cursus
duur van maximaal twee jaar vast
stellen. Dit propaedeutisch onderwijs
zal een oriënterend karakter moeten
dragen, d.w.z. de student een inzicht
moeten verschaffen omtrent de
methoden en doelstellingen van de
studierichting die hij koos. Tevens
zal zijn geschiktheid dan door hem
zelf en de faculteit kunnen worden
beoordeeld. Overwogen zou kunnen
worden tweemaal per jaar gelegen
heid te geven tot het afleggen van
het propaedeutisch examen. Het
cursusjaar zal dan moeten worden
verdeeld in twee ongeveer even lange
semesters (14 of 15 weken college;,
zodat de examenperioden in januari
en juni vallen
Geen kandidaats
Van belang acht prof. Posthumus
voorts de opbouw van de studie in
twee fasen: de eerste fase afgesloten
met een doctoraal examen, de twee
de in de regel dooi' een promotie.
De bestaande wettelijke bepalin
gen omtrent kandidaatsexamen en
baccalaureaat dienen te vervallen.
In de voorgestelde structuur hebben
zij geen betekenis terwijl de diplo
ma's op dit niveau weinig of geen
maatschappelijke waarde bezitten.
Vier jaar
De cursusduur voor het doctoraal
examen dient in het academisch
statuut te worden vastgelegd. Aan
gezien gestreefd wordt naar verla
ging van de leeftijd van afstuderen,
zal de cursusduur tot het docto
raal met inbegrip van de propae
deuse in de regel 4 jaar moeten be
dragen.
In de studieprogramma's dient bij- i
zondere nadruk te worden gelegd op
het geven van inzicht in de metho
diek van het zelfstandig kritisch
denken. Deze herpregrammering zaï
mede student-gecentreerd" moeten
zijn. Het is daarom gewenst dat zij
plaats vindt, in voortdurend overleg
tussen studenten en docenten. Dif- j
ferentiatie in onderwijs- en examen
pakketten dient te worden bevorderd
mede in verband met het scheppen
van grotere mogelijkheden voor in- i
terdisciplinaire studies. Tenslotte
zullen de rechten, verbonden aan
de huidige doctoraal-diploma's, moe
ten worden gehandhaafl.
Maximale duur
Gesalarieerd
In de tweede studiefase, die de
voortgezette vorming beoogt tot zelf
standige beoefening van de weten
schap, krijgt een aantal doctorandi
de gelegenheid deze vorming voort
te zetten in universitair verband Zij
vervullen als zodanig een maat
schappelijke functie en zullen als
assistent-onderzoeker moeten worden
bezoldigd. De assistent-onderzoeker
wordt niet meer als student be
schouwd, maar als iemand die, een
werkkring vervult waaraan een sa
laris is verbonden, Naar deze func
tie dient dan ook te worden gesolli
citeerd. De duur van de voorberei
ding op een promotie in de functie
van assistent-onderzoeker wordt ge
steld op twee tot drie jaar.
De vereisten voor en de procedure
van de promotie zullen moeten wor
den herzien. Een promotie op tijd
schriftartikelen mag niet worden
uitgesloten, mits zij een samenhan
gend gehted vormen.
Voorgesteld wordt voorts een wet
telijke regeling van de maximaal
toegestane studieduur, zowel voor
het propaedeutiso'n als voor het doc
toraal examen, bij overschrijving
waarvan recht op onderwijs- en stu
dentenvoorzieningen vervallen. In
dien voor het propaedeutisch exa
men van studierichting wordt ver
anderd, wordt, de maximum^ toege
stane studieduur voor dit examen
met een jaar verlengd.
Afzonderlijke regelingen zullen
moeten warden vaistgesteld voor
werkstudenten met volledige dag
taak, en met bijzondere persoonlijke
omstandigheden zaï rekening moe
ten kunnen worden gehouden.
Onderzoek en
Enny Molsde Leeuwe en Lily
Bouwmeester als de twee on-
schuldige engelen.
de bezitter alles en nog wat kan ko
pen zonder contant te moeten beta
len. Maar de domme oude gans jee
vatten de slagzin van de organisatie,
„U kunt kopen zonder te betalen", te
letterlijk op. Zij gaan al dadelijk op
kosten van de „club" een reis om de
wereld maken. Als daarna blijkt dat
ze geen cent bezitten om de kosten
van die reis te betalen komt er na
tuurlijk een rechtszaak van, en wat
wil het stomme toeval? Dat de fa
brikant van de computer, waarmee
het oreditkaartenbureau werkt, de
zelfde achternaam heeft als de twee
dametjes en dat hij bovendien tij*
dens de behandeling van de rechts
zaak op de publieke tribune zit. De
bediende van 't bureau, die de cre-
dietwaardigheid van de dames Carter
moest laten onderzoeken door een
computer, heeft die computer van de
verkeerde gegevens voorzien. Het ligt
dus voor de hand volgens Ebermayer
dat de fabrikant deze fout goed
maakt door de schulden van de on
schuldige wereldreizigsters te betalen.
Hun geloof in „het wonder" wordt
tenslotte door de feiten bekrachtigd.
Van 50 jaar terug
Het stuk zou volledig de indruk
maken, 50 of 60 jaar geleden te zijn
geschreven door een zwakke navolger
van de Duitse blijspelfabrikanten uit
die tijd als de woorden „computer"
en „vliegtuig" er niet in voorkwamen.
Maar die komen er wèl ln voor en
een van die geestigheden van het
stuk is zelfs dat de dames denken
dat de computer een meneer is. De
verdere humor van de tekst is nave
nant en de compositie van het ge
heel is zo kinderlijk naief alsof de
gezusters Carter het zelf hebben ge
schreven. Men moet heel ver terug
gaan in de geschiedenis van de to
neelschrijfkunst om grapjes te vin*
den zoals die waaruit „De twee on*
schuldige engelen" grotendeels be
staat.
Het spel
experimenten
Drie algemene punten worden ge
noemd die van wezenlijk belang zijn
voor de herstructurering. In de eer
ste plaats moet het onderzoek van
het universitair onderwijs krachtig
worden gestimuleerd. In de tweede
plaats dient de thans gangbare térm
„wetenschappelijk onderwijs" te wor
den vervangen door „universitair
onderwijs". Ten derde is de bevorde
ring van experimenten in de hoog
ste leerjaren van het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs ten be
hoeve van een soepele aansluiting
tussen de hoogste cursusjaren van
dit onderwijs en het wetenschappe
lijk onderwijs van belang. Het pro
paedeutisch wetenschappelijk onder
wijs zal dan gedeeltelijk kunnen
worden ontlast.
Lily Bouwmeester en Enny Mola-
De Leeuwe maken natuurlijk wel iet-a
aanvaardbaars van de twee onnozele
usters, maar de vertolkingen schreeu
zusters. maar de vertolkingen
schreeuwen vergeefs om een adequate
tekst. In de andere rollen zag men
Rob Gereards als rechter, Arnold
Gelderman als de bediende van een
reisbureau. Kommer Kleyn als een
nog levenslustige 80-jarige buurman.
Harry Boda met verbluffende jeug
dige allure als computerfabrikant en
Bert Dijkstra als de openbare aan
klager. Waarom een Duitse regisseur
Wolfgang Spier naar ons land
moest komen om dit niemendalletje
te regisseren, is een x-aadsel. De op
voering was keurig aangekleed door
Harry Wich.
Zie hier nu eens zó'n onschuldig
stuk. dat ouderen er hun kinderen
en zelfs hun klein- en achterklein
kinderen mee naar toe kunnen ne
men. Maar of zij die jongere gene
raties daar een plezier mee doen is
een andere vraag-
