Een vreemde logé in huis
Kruiswoordraadsel
Vergeelde leerboekjes in
Limburgs dorp
n'
99
P1M EIS POM
Veiliger
wonen
Nieuw, nieuw
P
rfyrERDAG 12 OKTOBER 1968
LD EXTRA B
e lagere school van het Limburgse dorp Wahlwiller moet het nog steeds doen
met taal- en leesmethoden, die stammen uit de jaren 1946 en 1953. De ver
geelde, beduimelde boekjes, die na intensief gebruik door wel drie school-
generaties, nu haast uit elkaar vallen, vindt de gemeenteraad van Wittem nog
J geschikt voor de schooljeugd van Wahlwiller. Men zag er dan ook geen been in
ïeen verzoek tot het beschikbaar stellen van nieuwe, moderne leermiddelen, af te
min. De onderwijzers, een viertal progressieve krachten, weigeren nu om nog lan-
[les te geven volgens de verouderde methodes. Aangezien geen modern materiaal
Jpezig is, behelpt men zich voorlopig met present-exemplaren van nieuwe me-
memend schoolhoofd H. de Pijper: „Dat
erop neer, dat we ons per klas met één
je, zonder handleiding, moeten redden,
iderwijzers schrijven nu de lessen uit de
nt-exemplaren op het bord en dat vergt
n veel tijd. Maar dat kun je niet doen
hogere klassen. Daar is de lesstof te uit-
iid en het aantal kinderen te groot met
g: daar moeten we de oude methoden
lebruiken". Ongeveer 140 kinderen krij-
iu nog les uit de smoezelige oude boek-
Resultaten lager
ens de heer De Pijper zijn de resultaten
de aanvankelijke leesmethode „Zo leer
een" van Jan van Breda uit 1946, aan
vangen door gymonderwijs. Op school werken
de kinderen in teamverband, terwijl de ouders
geen cijferrapporten meer thuis krijgen,
maar persoonlijke beoordelingen. In hun
werk worden ze echter geremd door tekort
aan geschikt lesmateriaal.
Bij een werkbezoek van burgemeester J. Ficq
aan de lagere school in Wahlwiller hebben ze
hun standpunt kunnen verdedigen. „Ze droe
gen hun zaak fantastisch voor", aldus de
burgemeester. „Nu ik dit alles gezien heb,
moet ik toegeven dat ik niet voldoende op de
hoogte ben geweest van de kwestie, toen deze
in de raad kwam. Ik geloof niet dat dit be
sluit was gevallen als ik het geweten had.
Binnen een half jaar hoop ik de zaken, die de
onderwijzers na aan het hart liggen, beke
ken te hebben. Maar ze moeten nu niet gaan
denken: de burgemeester is langs geweest, nu
im ty
Q-Je-kifk 4»
.V:"
jgi Blijk lager dan bij het gebruik van de
i Ige onderwijsnormen. „De doorsnee
iren, die globaal waar nemen, zullen op
bi lanier beslist veel later tot een bepaalde
Ier van leesvaardigheid komen", aldus de
De Pijper. Over de taalmethode „Taal,
centrale vak" uit 1953 met imprimatur
A. Oomes A.H.D. zegt het waarnemend
i: „Het blijkt dat alle leerlingen die hier
d Ihool verlaten moeite hebben met het ont
IDI. Die methode begint er te laat mee".
31 volgens de uitgeefster Jacob Dijkstra in
rvlingen is de methode verouderd. Volgens
zouden de boekjes zelfs niet meer door
rl we te vervangen zijn, omdat er nog maar
l0; Binig exemplaren van bestaan. De auteur
J „Taal het centrale vak", J. Vintges uit
rsum heeft deze methode bovendien al
me tijd geleden vervangen door een on-
Ijssysteem, dat aan deze tijd is aangepast.
leer ik lezen" van Jan van Breda met
dngen van broeder Aloysius, is volgens
ltgeefster Van Langenhuysen te Amster-
nog steeds in trek bij de scholen.
nog bij katholieke scholen. Sinds de
3: ihijning van „Zo leer ik lezen" in 1946,
enwel niets meer aan de boekjes veran-
n Er staan nu nog tekeningen in die thuis
c*n bij het geschiedenis-onderwijs. Bo-
ien is de handleiding nog in de oude
fling.
net meer te gebruiken
de moderne tijd is zoiets niet meer te ge-
'"en", aldus.de onderwijzer Henk de Pij-
»»We kunnen de kinderen niet meer
vertellen van Teun en Lies en de mooie
in de wei. Wij moeten op school
fluiten bij het dagelijkse leven, zoals dat
de radio en t.v. in huis wordt gebracht,
'hooi moet het niet lijken, dat dat weer
iets anders is".
longe onderwijzers op de school kunnen
niet verkroppen dat een dergelijk sys-
nog mogelijk is. Waar het kon, zijn
df met de moderne tijd meegegaan. Ze
oen op de hoogste klas o.m. seksuele voor
ging Ingevoerd en godsdienstlessen ver-
Beelden uit de beduimelde schoolboekjes,
die nog een vooroorlogse sfeer ademen. Zij
worden nog gebruikt in de lagere school van
Wahlwiller zeer tegen de zin van het onder
wijzend personeel.
gaat het gebeuren. Ik geloof wel, dat het goed
is, dat in zulke gevallen de mensen zelf hun
wensen verdedigen".
Over het verouderde en steeds weer opgelap
te studie-materiaal, dat ook volgens hem nog
bij vele katholieke scholen in zwang is zei hij
„Men heeft altijd gepreekt van huis uit: met
zuinigheid bouwt men huizen als kastelen,
't Is een kwestie van een lang gegroeide men
taliteit. Het onderwijs moet optimaal zijn.
't Klinkt misschien wel goedkoop, maar 't
beste onderwijs is nog niet goed genoeg".
99
r verzamelaarsters van poppen een nieu
we: mini-popjes die (volgens maand-
l Marie-Claire) op het ogenblik allerwe-
Brussel te koop zijn. Ze worden naar
toodel gemaakt, hebben allemaal dezelf-
houding en hetzelfde glimlachje,
zijn te koop in allerlei huid-, haar- en
Beuren en met verschillende kleertjes en
essoires. De mini-popjes zijn niet hoger
wen centimeter.
In de Ver. Staten groeit het aantal misda
den vijf maal sneller dan de bevolking.
Iedere zevenentwintig seconden wordt er
gens in de V.S. ingebroken. Het aantal in
braken is sinds 1960 met meer dan veertig
procent gestegen.
Aldus een artikel in Ladies' Home Journal,
waarin een aantal tips voor „veiliger wonen"
wordt gegeven.
Huisvrouwen moeten niet alleen zor
gen voor goede, vakkundig aangebrachte slo
ten op alle gemakkelijk bereikbare deuren en
vensters van de woning, maar ook voor een
of ander alarmsysteem dat met de voornaam
ste toegangen tot de woning correspondeert.
Aanbevolen worden een „magisch oog" in de
voordeur, waardoor men ongezien bezoekers
kan gade slaan, een elektronisch alarmsys
teem dat automatisch de politie oproept als
er een insluiper in de woning is, speciale slo
ten die niet kunnen worden geopend met het
celluloidstripje waarmee veel inbrekers de
deuren van apartementen weten te forceren.
Er zijn alarmsystemen met een radar-oog
dat de lichtste beweging in en om het huis
registreert, cylindersloten die alleen van bin
nen kunnen worden geopend, en sleutels in
modellen die niet gemakkelijk kunnen wor
den gecopieerd. Voor het bewaren van waar
devolle sieraden en papieren is er een alarm-
kistje dat op volle kracht begint te rinke
len zodra het wordt opgepakt.
Pim (rent als een pijl uit een boog de ka
mer in)Een dier! Een dier!
Pom: Wat zeg je?
Pim: Dat er een dier is! Hier... hier in
huis!
Pom: Wat? Een muis die niet wijs is, of
een mus die de weg kwijt is? Een ah-der
dier durft zich hier toch ze-ker niet te wa
gen!
PimMaar de vrouw heeft hem zelf mee-ge
bracht! In haar bood-schap-pen-mand-je
Pom: Ik ge-loof dat jij een bee-tje naar ge
droomd hebt, Pim. De vrouw hier in huis
een in-drin-ger- mee-bren-gen! Ga nou
gauw!
Pim: Ga dan zelf kij-ken! Ze staat hem te
toe-te-len en te troe-te-len in de keu-ken!
Pom (stapt met al zijn ha-ren o-ver-eind
naar de keu-ken, bij de deur blijft hij
staan en luis-tert) Als-je-me-nou!
De vrouw: (te-gen' het vreem-de dier dat op
de aan-recht zit) Stil maar.stil maar
e-ven een lap-je om je poot-je. Wat piep
je me nou toch? Ik kon je daar toch niet
in dat gro-te bos ach-ter-la-ten met je
zie-ke poot-je? Wacht maar.wacht
maarwij ma-ken je wel be-ter!
Pim: (naast Pom) Hoor je het nou?
Pom: Een schan-daal! Een groot schan
daal! Een dier in ons huis ha-len! Hoe
durft ze? Ik wil nooit meer iets met haar
te ma-ken heb-ben!
Pim: (kijkt met een schuin oog-je naar de
e-tens-bak-jes) Maar-re.hoe doen we
dat dan? Wou je weg-lo-pen?
Pom: Daar zal ik nog e-ven o-ver den-ken.
Maar ne-men doe ik het niet!
Pim: Moet je zien! Ik zie zijn staart! Wat
een pracht-staart! Kijk eens, wat een
pluim! 't Is mis-schien wel een bee-tje
een kat met zo'n staart!
PomAl had ie een staart van hier naar To-
ki-o, dan nam ik het nog niet!
Pim: Ik wou dat ik zijn- kop zag. Dan wis
ten we ten-min-ste met wat voor heer we
te ma-ken heb-ben.Hè! Hè! Kijk nou!
De vrouw zet hem in de gro-te vo-gel-
kooi! Wat moet dat nou? 't Is toch geen
vogel?
Pom: Wat een mor-mel-tje! Van on-der is
het een mis-luk-te kat en van bo-ven een
dik-ke muis! Zie je dat? Een mui-zen-
snuit!
Pim: Maar die staart is mooi! (hij gaat
vlak voor de kooi met het dier zit-ten)
Pom: Wel-ja... wel-ja.ik zou maar
met-een vriend-jes met dat heer wor-den.
Van-a-vond eet ie uit je bak-je en mor
gen slaapt ie in jouw mar/d!
Pim: Zeur toch niet zo. Ik wil al-leen maar
we-ten hoe hij die pluim aan zijn staart
krijgt!
De vrouw: En Pim, wat vind je wel van on
ze lo-gé?
Pim: Hoor je dat, Pom! Het is een lo-gé.
Weet jij wat voor soort dier dat is?
Pom: Niet veel soeps, mui-zen-goed en
zo..zie jezie je... meneer gaat al
kna-gen ookl Mooi-e vrien-den houd jij er
op na hoor
Pim: Kijk eens, kijk eens, wat knap! Hij
knaagt zo maar een noot-je door-mid
den!
Pom: Pas maar op dat ie jou de o-ren niet
van je hoofd knaagt! Grrr.
De vrouw: Hè Pom, sta niet zo te bla-zen
te-gen dat ar-me eek-hoorntje. Hij is tóch
al zo bang. Uit zijn nest ge-val-len, zijn
poot-je be-zeerd.Je mag best een bee
tje lief te-gen hem zijn!
Pom: Lief? Lief? Te-gen zo'n mui-zen
snoet? Die in-drin-ger? Die noot-jes-kau-
wer? Maar vrouw, ken je mij na al die
ja-ren nou nog niet?
De vrouw: Als jij aar-dig te-gen hem bent,
gaat zijn poot-je ook weer gauw o-ver.
Dan kan hij weer te-rug naar zijn bos en
fijn langs de boom-stam-men roets-jen,
hè Pluim? Want roets-jen kan ie hoor,
daar zijn jul-lie niks bij, Pim en Pom (ze
gaat de keu-ken uit).
Pom: (ra-zend) Dat laat ik niet op me zit
ten! Die mui-zen-kop be-ter roets-jen dan
ik? Dat zul-len we nog eens zien! (hij wil
de mooi-ste roetsj van zijn le-ven ma-ken
langs de zij-kant van de keu-ken-kast.
Maar hij is zo kwaad en ook een bee-tje
te dik en te lui om nog goed te roets-jen)
rrrrrrrrrtsjjjj.plensplens
help... o, o, o.Pim! Vrouw! Ik ver
drink!
De vrouw: (komt hard aan-hol-len) Wat is
er? Wat ge-beurt er hier?
Pim: Pom is naar be-ne-den ge-roetsjt in de
pan met sper-cie-boon-tjes, vrouw!
De vrouw: O.o nóg een stak-kerd-je om
voor te zor-gen.
Pom: (bib-be-rend) Maar niet in zo'n kooi,
vrouw.niet in zo'n kooi! (hij laat zich
toe-te-len en krijgt de mooi-e blau-we
hand-doek om).
Pim: Je lijkt een bee-tje op een mui-zen-
kop met die nat-te oor-tjes. Als je nu een
krui in je staart legt, krijg je mis-schien
ook zo'n pluim ou-we roets-jer! (Pom
zegt niets. Pim lacht en de klei-ne eek
hoorn kijkt met heel ern-sti-ge zwar-te
kraal-oog-jes naar die vreem-de die-ren)
MIES BOUHUYS
47. lidwoord
48. kloosterlinge
49. zandheuvel
50. loofboom
Verticaal
1. wetsteen
2. torentje van moskee
3. in de voorste rij
4. wenteling
5. warmte-eenheid
6. aas
7. begiftigen
8. heerlijkheid van een baron
21. berg op Kreta
22. wier
23. zijrivier van de Donau
25. zeepwater
26. achting
27. compagnie
28. wrong
29. ter controle opnieuw meten
30. ahorn
31. kracht geven
32. stremmen
33. ontvangst
34. Griekse munteenheid
35. onzin.
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag as. te 9 uur vm, in het
bezit te zijn van de redaotie, Wit-
tcsingel 1 in Leiden. Onder de goe
de oplossingen stellen wij een eer
ste prfjs van f 5,- en twee prijzen
van f 2.50 beschikbaar waarnaar al
leen abonnees kunnen mededingen.
OPLOSSING VORIGB PUZZEfc
Horizontaal
1. bedrag
3. jonge stier
5. klein vertrek
7. sneeuwslede
9. wereldtaal
10. zijrivier van de Wolga
11. lofdicht
12. snelle loop
13. wilde haver
14. bosje haar
15. schraal
16. atmosferische overdruk
17. onverschrokken
18. vlas bewerken
19. rivier in de Sowjet-Unie
20. wisselgebed
24. aromatisch aftreksel
28. meetkundig begrip
32. haasten
36. voorzetsel
37. geneesmiddel
38. uit het geheugen verdwijnen
39. cilindervormig voorwerp
40. kloosteroverste
41. eveneens
42. dochter van Laban
43. bijwoord
44. voordat
45. plaats in Gelderland
46. oude vochtmaat
T_
A
B
A
K
o
L
D
G_
E
R
E
S_
E
R
V
_E
D
T_
N
E
6
E_
N
0
O
G_
w,
w
£j
E
S
N
JE_
L
H
E
1
D:
E
1
R
L
T
1
M
M_
A
T
1
C_
J_
O
S
F_
R
A
S
T
1
A
E
D
G
T_
E
A
R
E
M
A
L
M
0
E
O
S
G
T
E
O
A
E
_N
L
N
T_
S
N
Z
R
T
O
N
N
D
u
d
1
1
J
1
L
E
P3
B
A
E
R
D
N
a
a
a
a
Si
R
_E
T_
LÜ
C_
_E
A
a
a
11
a
H_
C_
U_
z_
K
a
3
3
3
3
R
O
V
D
N
1
K
S
De eerste prijs van f5,- werd toe
gekend aan de heer W. L. A. Vlie
ger, Bejaardencentrum Hofwijck,
Oegstgeest, de twee prijzen van
f 2,50 aan mevr. M. Boekee, Leid-
seweg 235 in Voorschoten en aan
de heer D. N. F. Kiehl, Antillen-
straat 184, Leiden.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
20 jaar geleden onbekend waren in hel
dagelijks leven~~~SJ
Kommunisfisch blok
Onderonlwikkelde
gebieden .Bromf iels
Aardsatelliel.EEG.
Geluidsbarrière.
Voetbaltoh).
Waterstofbom
Langspeelplaat.
Snelkookpan.^
Geleid projekhel.
Balpen. Radar.
Europoort
Caravan. Plastic.
Televisie, Aardgas
Pocketboek. India.
Anli-raket. Vietnam
