„Encycliek immoreel stuk"
neem
een bijbel
voor
uw rekening
Koop uw
nasi en bami met
oosterse wijsheid
Door klopsignalen op
liet nippertje gered
k
Wat ziet de
TV-cameraman
in dezoeker?
MAN GEDOOD MET
BRIEFOPENER
September: natste maand van deze eeuw
evoluon
EEL IN BOEK OVER HUMANAE VITAE
Verwarring
van moraal
en recht
EK
Hoofdagent
gaf zich aan
als autodief
ff'n'-vv
„Vredespiloot"
op doorreis
Mr. H. Kolfschoten
Haags ereburger
NSDAG 1 OKTOBER 1968
PAGINA T
GRONINGEN (GPD) „Ik weet het, dit is een scherpe term,
aar ik moet zeggen: deze encicliek is een immoreel stuk",
jnder aarzelen zegt dit dr. B. Delfgaauw, de Groningse pro-
ssor die er al bij andere gelegenheden niet tegenop heeft ge
in zijn mening in een bondige uitspraak vast te leggen. De
icycliek Humanae Vitae heeft deze uiterst geëngageerde hoog-
•aar in de wijsbegeerte en geschiedenis der wijsbegeerte be-
Dgen tot een geharnaste aanval op de pauselijke stellingen.
Niet alleen tegen het verbod
n pil en andere contraceptie-
i, maar ook en vooral tegen de
telijke gezagspositie, die de
us uitoefent. Prof. Delfgaauw
de zijn grote bezwaren neer in
i boek „Sexualiteit-pauselijk
zag-geweten"dat in oktober bij
t Wereldvenster in Baarn ivordt
gegeven. Hij is de eerste Neder-
ider, die aan deze encycliek in
ikvorm aandacht besteedt. Een
itse vertaling zal spoedig ver-
lijnen.
Dp de omslag deze aanduiding:
"e vraag naar de achtergronden
de encycliek Humanae Vitae en
scherpe kritiek op de ernstige
svattingen daarin: verwarring van
iraal en recht en miskenning van
t geweten van de individuele
ns". En in het woord vooraf wordt
aanval ingeleid, rechtstreeks, on-
iwonden het bewogen pleidooi
i een bezorgde katholiek: „Hel-
•heid kan alleen ontstaan als de
schoppen de paus verplichten zijn
jycliek terug te nemen of anders
i ambt neer te leggen. Iedere an-
•e oplossing laat de verwarring be
an". En het motto van dit boek is
uitspraak van Lord Acton: „Ie-
•e macht is aan bederf onderhe-
Volstrekte macht is aan vol-
•ekt bederf onderhevig".
Ondeugdelijk
Deze bezorgdheid om een pauselij-
machtsuitoefening, die in onaan-
irdbare zelfbeslotenheid het gewe-
der mensen geweld aandoet,
,*mt ook de ondertoon van het ge-
•ek, dat prof. Delfgaauw tussen
telbare telefoontjes door gaande
udt. Hij zegt: „Een van de ernstige
zwaren van deze encycliek is. dat
er geen deugdelijke argumen-
3 in vinden kunt. Zij zijn ont-
•nd aan de encycliek „Casti Con-
bü" (over het kuise huwelijk)
n 1930 en in die tijd waren de
jumenten al volkomen ondergraven
ondeugdelijk. Niettemin wordt ge-
•ld, dat de gelovigen ze toch maar
>eten aannemen. De paus doet
arbij een beroep op de Heilige
iest dat doet in dit verband
isfemisch aan, dat durf ik wel te
«en"
Richten uw bezwaren zich voor
tegen de vermenging van een bio-
,'isch en een moreel beginsel?
,Het is beter te spreken van een
•menging van een biologisch en
a antropologisch beginsel. De fout
n de encycliek is, dat de sexuali-
t vanuit biologisch gezichtspunt
irdt behandeld en niet uit het ge-
htspunt van de menselijke totali-
t. En dat is nodig: de liefde is met
t biologische toch zeker niet uitge-
t?"
Ontoelaatbaar
—Het natuurbegrip van de paus.
„Het thema van de ontoelaatbare
rmenging van twee beginselen
rk ik uit in het eerste hoofdstuk,
t een kritische analyse van de
cycliek bevat. Ik wijs er daarbij
dat het natuurbegrip van de
us onhoudbaar is, omdat sexuali-
t heel wat meer is dan een biolo-
•.ch gegeven
Prof. Delfgaauw zegt dat een ze-
r kerkelijk recht moet bestaan,
or benoemingen bijvoorbeeld, of
or zaken van organisatorische
rd.
Maar waar vindt dat kerkelijk
;ht zijn begrenzing?
„Het is moeilijk grenzen te trek-
n. Maar niet aanvaardbaar is het
t'kerkelijk recht te gebruiken om
mensen hun moreel gedrag bin-
nd voor te schrijven. Dat gebeurt
het evangelie ook niet. Het evan-
lie geeft ideale richtlijnen aan,
tarnaar men zoveel mogelijk moet
zeker- Maar de morele act
'oet je nooit op zichzelf zien, maar
tijd binnen het kader van de om-
'mdigheden."
Deze stelling kan voor de kerk
gezagsinstituut van revolutionai-
betekenis zijn Heeft u in uw
ek wat dat betreft een toekomst-
rspectief geschetst?
„Zeker is dat van grote beteke-
s... maar ik geef nog geen toe-
mstperspectief. Eerst moeten we
boel open breken, eerst het
ruikgewas opruimen om beter
:ht te krijgendat gebeurt door
t boek."
ook geschreven vanuit mijn bezorgd
heid om de toekomst van het katho
licisme. Je voelt je medeverant
woordelijk."
Hoe kon het naar uw oordeel ge
beuren, dat de paus tegen een meer
derheidsadvies in deze encycliek
kon uitgeven?
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
Bezorgdheid
Hebt u dit boek in de eerste
aats geschreven als wijsgeer of als
katholiek?
de „Ik ben meer op de wijsgerige
el ij kunt ingegaan dan op de theolo-
sche, maar wel degelijk heb ik
„Het betreft hier een heel complex
van verschijnselen. Natuurlijk heb
ben karakterfactoren meegespeeld.
Maar het handelen van de Paus
hangt ook samen met zijn kerkelijke
opvoeding. Hij leeft volop in het
overtrokken paus-idee, dat in 1870 is
ontstaan, nl. dat het gezag geheel en
al bij de Paus ligt. In oorsprong is
dat volstrekt geen katholiek denk
beeld. Voordien leefde sterk de ge
dachte van de „primus inter pares",
de voorzitter van het college van bis
schoppen. Maar helemaal duidelijk is
de positie sinds het concilie van
Constanz in de 15de eeuw al niet
geweest. Over de verhouding tussen
conciliaire en pauselijke bevoegdhe
den heeft altijd veel vaagheid be
staan.
Bij het opstellen van Humanae
Vitae heeft de Paus zich óók niet
kunnen losmaken van zijn moraal
theologische opleiding van vijftig
jaar geleden. Typisch daarvoor is
die verwarring van moraal en recht,
van filosofie en theologie, die in de
encycliek zo'n grote rol speelt".
Prof. Delfgaauw keert terug tot
zijn relativerende stelling („Terecht is
een instelling als het monogame hu
welijk ideaal te noemen. Ook in ge
bieden, waar dat nog niet bestaat,
werkt die gedachte door. Maar an
derzijds zijn zaken als voorechtelijk
geslachtsverkeer en echtelijke zij
sprongen en echtscheidingen niet te
negeren. Het bezwaar is, dat de
Paus probeert deze zaken te verabso
luteren. Je kunt geen volstrekt ver
bod van echtscheiding opleggen, om
de doodeenvoudige reden, dat soms
een echtscheiding de voorkeur ver
dient. En datzelfde geldt misschien
in bepaalde omstandigheden voor
voorechtelijk geslachtsverkeer en
voor die zijsprongen
De geboorteregeling
„Ja. De paus erkent wel in theorie
dat het niet gaat om het maximale
maar om het optimale kindertal. En
dat mag dan alleen bereikt worden
door periodieke onthouding. Andere
middelen zijn ontoelaatbaar.kijk,
dat begrijp ik eenvoudig niet. Het
morele criterium is toch gelegen in
wat de beide huwelijkspartners in
het verband van hun huwelijk aan
vaardbaar achten? Die criteria zijn
niet „in zich" slechts en daar heeft
de paus het maar steeds over, dat
toepassing van andere middelen „in
zich" slecht is.
Wat hem het meest geërgerd heeft,
zegt prof. Delfgaauw heftig, is de
merkwaardige verkrampte opvat
ting omtrent de sexualiteit. De ver
klaring, dat toepassing van contra
ceptieven zou moeten leiden tot hu
welijksontrouw. tot verlies aan eer
bied voor de vrouw. „Die merkwaar
dige zorg om de vrouw.Zou zU er
niet veel beter aan toe zijn als zij
zonder angsten aan de geslachtsge
meenschap zou kunnen deelnemen.
En dan met stemverheffing: „De
ze encycliek rammelt zo verschrik
kelijk aan alle kanten. En dat alles
dan met een beroep op de Heilige
Geest. Maar de Heilige Geest zou
toch verlichting moeten brengen
en geen verwarring".
Verzet
De slotsom: „De bisschoppen moe
ten hun gezag laten gelden en leven
naar de opvattingen van het tweede
Vaticaanse concilie". En niet alleen
de bisschoppen: „Het is de plicht
van de rooms-katholieken om tegen
de encycliek en tegen de pauselijke
machtsuitoefening in verzet te ko
men. In een democratische maat
schappij is deze gezagsopvatting niet
bruikbaar, zelfs gevaarlijk. Het kan
de eerbied voor het wereldlijk gezag
doen vervagen en verdwenen, de nei
ging tot onderwerping aan dictato
riaal gezag versterken".
ADVERTENTIE
Stort f7,- op
postgiro 44000 t.n.v.
NBG, Amsterdam.
Vermeld daarbij.:
bijbel voor Tanzania
of Kenya of Uganda
of Zambia of Java
of Roemenië.
Tenslotte nog dit tekenend citaat
uit het boek van de Groningse hoog
leraar, waarin hy paus Paulus met
zyn voorganger vergelijkt: „Johan
nes XXIII was waarschijnlijk minder
geleerd, en ook minder intelligent
dan zjjn voorganger en zyn navolger,
maar hy had geen last van kramp
achtigheid van een door het ambt
opgelegde heiligheid".
AMSTERDAM (GPD) Een
hoofdagent van de Amsterdamse po
litie is aangehouden, nadat hy
zichzelf had aangegeven als de da
der van een autodiefstal. Hy is in
gesloten in het hoofdbureau van
politie.
Do 32-jarige hoofdagent heeft
verklaard, dat hij de auto gestolen
haa nadat pech met zijn eigen
tweedehands auto hem had gedwon
gen deze te verkopen.
Hy wilde toch een wagen hebben
en liet een sleuteltje maken voar
een Citroën-ID, die onbeheerd in
Amsterdam-Zuid stond. Tien dagen
reed hy in de auto rond. Volgens
zijn verklaring parkeerde hij de
auto zaterdagavond voor zyn wo
ning Zondagmorgen bleek de auto
verdwenen. De hoofdagent ging hier
op naar het hoofdbureau om zich
zelf aan te geven. De auto is nog
niet teruggevonden. De man was acht
jaar bij de politie.
ADVERTENTIE
Neem Iglo. Dan proeft u lekker vlees. Lekkere krui
den. Goede groenten. Oosterse ingrediënten. En niets
meer. Dus geen bijsmaak. Dat hoort niet. Doe zoals
het wel hoort: neem Iglo nasi en bami. Dat is wijs.
NASI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
BAMI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
Schipper opgesloten in gezonken bak
na aanvaring in Europoort
ADVERTENTIE
Zie het zelf in het Evoluon.
Stel zelf de beeldgrootte in
en bekijk het resultaat op de
monitor; in kleur of in
zwart/wit, zoals u wilt
Veel van zulke Interessante
en vernuftige zaken maken een
bezoek aan het Evoluon tot
een belevenis. Voor iedereen
eindhoven
Toegang f 1.-
dagelijks 10-18 uur
zondags 13-18 uur
Ruim parkeerterrein
Gerieflijk restaurant
Voordelige Trein-
Toegangsbiljetten
verkrijgbaar op meer
dan 100 N.S.-stations
In 1966 gesticht door Philips.
Nieuwe antibioticawet De mi
nister van Landbouw en Visserij
heeft een voorontwerp van een
nieuwe antdibioticawet om advies
toegezonden aan het landbouw
schap. De staatssecretaris van So
ciale Zaken en Volksgezondheid en
de minister van Justitie zullen t.z.t
het definitieve ontwerp mede on
dertekenen.
Nieuw Jaarbeursgebouw De ar
beiders aan de nieuwbouw van de
Jaarbeurs (Beatrixhal) konden gis
termiddag een uur eerder naar huis.
Feesteiyke gebeurtenis, omdat het
hoogste punt van het nieuwe expo
sitie-gebouw aan de Croeselaan on
der de kap was. Het werk verloopt
tot nu boe geheel volgens schema
Eind van dit jaar moet het gebouw
tot in alle onderdelen gereed zijn.
WEERT (GPD) Een ruzie tus
sen twee mannen om de vriendschap
niet een van haar man gescheiden
levende vrouw heeft gisternacht tot
een dodelijke steekpartij geleid. De
werkloze chauffeur G- A. van de
Port (43) uit Weert, vader van een
zoon van twintig en een dochter van
veertien, werd daarbij door een 32-
jarige graafmachinist uit Leuth bij
Nymegen, na enkele woordenwisse
lingen in verschillende café's, in
kermisvierend Weert met een brief
opener doodgestoken.
De dader is na de doodslag op de
Weertenaar in de woning van zyn
vriendin door de politie aangehou
den en opgesloten in een cel van
het Weerter politiebureau. Hij zal
dezer dagen worden voorgeleid
aan de officier van justitie, mr. A.
Meschaert uit Roermond.
De mannen konden het tot zon
dagmiddag goed met elkaar vinden.
Toen vielen de eerste woorden tus
sen die twee over hun beider
vriendsohap met de vrouw. De man
nen gingen daarop ieder hun eigen
(kermis) gang, maar troffen elkaar
steeds weer in andere café's en tel
kens laaide de sluimerende ruzie op.
Zij troffen elkaar tenslotte voor het
huisje van de vrouw. Niemand heeft
gezien hoe het tot een handgemeen
kwam.
Tydens de worsteling trok de ma
chinist de briefopener uit zyn zak en
stak zyn tegenstander daarmee vele
malen. Een van de steken drong in
de hartstreek door Van de Port
strompelde terug naar zijn huis,
maar kwam niet verder dan de
voordeur van zijn eigen woning.
Daar viel hy dood neer.
De politie is ei- overigens nog niet
voor honderd proeent van overtuigd
dat verdachte de briefopener als
steekwapen heeft gebruikt. De man
zelf houdt dat vol. Een ander steek
wapen is niet ook wiet na het
zoeken met speurhonden gevon
den." Aan de ongeveer twintig cen
timeter lange, op een tafelmesje hj-
kende briefopener kleefde geen
spoor van bloed. Het onderzoek zal
helderheid moeten brengen.
Geboorten in India Dank zy de
door de regering gesteunde maatre
gelen voor gezinsplanning is in 1967
het aantal geboorten in Indië met
meer dan een miljoen verminderd.
De regering, die het aantal geboor
ten nog verder hoopt te beperken, is
gestart met een grootscheeps pro
gram voor de verkoop van geboorte
beperkende middelen en heeft ook
het vergunningenstelsel voor sterili
satie van echtparen verzacht. India
telt thans 520 miljoen inwoners en
met het huidige geboortecijfer zal
de bevolking nog voor het eind van
deze eeuw het miljard bereiken.
ROTTERDAM (GPD) De 58-
jarige bakschipper G. Wiegers uit
Dordrecht heeft gisteravond zyn le
ven te danken gehad aan het feit, dat
zijn klopsignalen uit het wrak van
een half gezonken baggerbak tijdig
door toegesnelde reddingschepen zyn
gehoord. Hij was opgesloten geraakt,
nadat de bak op het Beerkanaal in
Rotterdam-Europoort was overvaren
door het 12.000 ton metende tank
schip „Tamara" van de Kon. Hol-
landsche Lloyd in Amsterdam.
De heer Wiegers was een van de
twee opvarenden van de bak. Zyn
collega, de 20-jarige C. W. Vissers uit
Zaltbommel, sloeg by de aanvaring
overboord, maar werd snel uit het
water opgepikt door de sleep
boot „Schouwenbank". De baggerbak
werd gesleept door een sleepboot.
Ook de kapitein van een naast de
bak varende duwboot is door de
schok van de aanvaring overboord
geslagen. De „Schouwenbank" heeft
ook hem opgepikt.
De ingesloten bakschipper is na de
aanvaring geruime tyd zoekgebleven.
Zyn klopsignalen werden gehoord,
toen de sleepboot „Schouwenbak" en
de intussen uit Hoek van Holland
toegesnelde reddingboot Koningin
Juliana" bezig waren in het water te
zoeken. De bemanningen veronder
stelden, dat ook de heer Wiegers te
water was geraakt.
De sleepboot heeft de al by na ge
zonken baggerbak onmiddellijk tegen
de wal gedrukt. Personeel van het
bergingsvaartuig „Dolfyn" heeft
daarna een gat in de romp van de
bater was geraakt.
De sleepboot heeft de al byna ge
zonken baggerbak onmiddelhjk tegen
de wal gedrukt. Personeel van het
bergingsvaartuig „Dolfyn" heeft
daarna een gat in de romp van de
bak gebrand, waardoor de heer Wie
gers uit zyn benarde positie kon
worden bevryd. Hy is met enkele ver
wondingen in een Rotterdams zieken
huis opgenomen.
Op de pier Azië in de Amster
damse Coenhaven is gisteren een mo
biele kraan waarschijnlijk doordat
hij een te zware last- een container
moest optillen gekapseisd en ten
dele op een binnenschip terecht ge
komen. De kraandrijver raakte in zijn
cabine bekneld en moest door de
brandweer worden losgesneden. Hij is
ernstig gewond naar een ziekenhuis
vervoerd.
(Van onze weerkundige
medewerker)
DEN HAAG (GPD) De eerste
van de drie herfstmaanden is er in
het noorden van het land in ge
slaagd het september' regenrecord
te breken. Landelijk gezien is het
de natste september geworden van j
deze eeuw, met die van 1918, 19501
en 1957.
In Groningen (stad) was het een j
absoluut record. Daar was sinds het|
begin van de regenwaamemingen in
1839 in esptember nimmer 182 mm
regen gemeten.
In het westen en zuiden van ons
land varieerden de hoeveelheid tus
sen 70 en 120 mm tegen ruim 220
mm op enkele plaatsen in noord-
Groningen. De oogs* van bieten en
aardappelen ligt in grote delen van
ons land vrijwel stil, nu ook okto
ber vanmorgen alweer met forse re-
gencijfers uit de regenmeter is ge
komen.
Boven de Oceaan staat een zeer
sterke westelyke luchtstroom, waar
mee in de komende dagen meer de
pressies snel naar West" Europa zul
len komen en daarmee de situatie
alleen maar verergeren. Ook de
grote rivieren zijn deze herfst onge
woon vroeg buiten hun oevers ge
treden.
Een felle hagelbui heeft in het
afgelopen weekeinde voor naar
schatting ruim een half miljoen
gulden schade toegebracht aan de
fruitteeltbedryven in Zeeuws-Vlaan-
deren en oost-Zuid-Beveland.
De zwaarste slag viel In de kern
Stoppelsdyk en directe omgeving,
waar een veertig hectare appel- en
perenoogst totaal werd vernield.
In Zeeuw<» Vlaanderen wordt ge
schat, dat in gehee! honderd hecta
re schade heeft geleden. In ocst-
Zuid-Beveland nog eens veertig tot
vijftig hectare.
De Israëlische „Vredespiloot", Abi
Nathan, is gisteren op doorreis van
New York naar Sao Tomé, even in
ons land geweest. Hy maakte de
reis van New York naar Schiphol in
een DC-8 van de Amerikaanse lucht
vaar tmaatschappy Seaboard, die 27
ton voedsel en medicijnen bestemd
voor Biafra aan boord had.
„Ik heb deze goederen, ter waar
de van 250.000 dollar, met behulp
van de Joodse liefdadigheidsinstel
ling in New York, Biiai Brith, in
nog geen 48 uur by elkaar gekre
gen", zo zei de heer Nathan.
De heer Nathan heeft tydens zyn
verblyf van drie weken in de VS.
ook Amerikaanse ziekenhuizen be
reid gevonden een aantal Biafraanse
kinderen op te nemen. Volgende
week gaat hy van Sao Tomé naar
New York via Amsterdam en hij
neemt dan 50 Biafraanse patiëntjes
mee. Hy hoopt tevens in Neder
landse ziekenhuizen een aantal Bia
fraanse kinderen te kunnen laten
opnemen.
DEN HAAG (ANP) De eerste
burger van Den Haag is gisteren, op
dc laatste dag dat hy in functie was
als burgemeester, benoemd tot ere
burger van de Residentie. Dit werd
gistermiddag bezegeld met de „gou
den medaille van de stad", de hoog
ste onderscheiding van Den Haag. In
opdracht van het gemeentebestuur
is mr. H. A. M. T. Kolfschotens
beeltenis door Charlotte baronesse
van Pallandt in een sculptuur gevat
dat een plaats in een gemeentelyk
gebouw- krygt. Het beeldhouwwerk
werd gistermiddag in de buitenge
wone raadsvergadering onthuld.
Juist voor deze vergadering begon,
had de raad besloten een bedrag van
f25.000 in het „Burgemeester Kolf
schotenfonds" te storten, dat by het
afscheid werd gesticht om de ont
wikkeling van duideiyk talent te
stimuleren.
Met de raadsvergadering kwam
een einde aan de afscheidstoernee
die mr. Kolfschoten en zyn echtge
note veertien dagen geleden in de
Residentie begonnen. Daarop wer
den zy met alle rangen en standen,
lagen en geledingen geconfronteerd,
die blijken van waardering en hulde
gaven.
Mr. J. Klaasesz. de commissaris
der Koningin in Zuid-Holland, deel
de in de buitengewone raadsverga-
ring mee. dat mr. Kolfschoten was
benoemd tot Grootofficier in de Or
de van Oranje-Nassau.
Mr. Klaasesz meende, dat Neder
land nooit een betere ambassadeur
en de Koningin nooit een betere
commissaris had kunnen hebben
dan mr. Kolfschoten als burgemees
ter van Den Haag.
