„Liever geen leraar"
Vrouw wettelijk gepromoveerd
CABARETIER SETH GAAIKEMA:
KNIP
SPORT op
radio end v
Westphal toch
naar Mexico
Ludwig Müller
onder het mes
DAMESBEURS
en cjióteren
SATERDAG 28 SEPTEMBER 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
(Van een onzer redacteuren)
AMSTERDAM (GPD) Al zijn er hier en daar wat kriti
sche woorden gevallen na de première van zijn show, Seth
Gaaikema is op het moment meer dan tevreden. Iedere avond
(tot 1 oktober in Amsterdam en daarna het land door) een uit
verkochte zaal is natuurlijk ook wel iets om blij mee te zijn.
Een lach opent
oren
de
99
„Mijn show staat en valt met mijn
natuurlijkheid; als ik die niet onbren-
gen kan, valt er veel te veel weg en
wordt de zaak rommelig. Op de pre
mière kwam ik aan die natuurlijk
heid niet toe. -Sommigen noemden
me studentikoos, anderen vonden me
te Gronings misschien hebben ze
er gelyk aan: ik weet het niet. Ik
ben geen persoon voor de incrowd,
misschien ben ik te gewoon voor de
dat zal dan wel zyn Groningse aard
zijn. Een dominees zoon is hij; iets
van zyn calvinistische opvoeding
komt ook in zijn programma af en
toe om de hoek kijken. 29 jaar gele
den werd hij geboren in Enkhuizen,
In de stad Groningen doorliep hij het
gymnasium, studeerde er Nederland
se taal en letteren, richtte er in 1957
het Groninger Studenten Cabaret op
en deed er in 1964 zijn doctoraal exa
men.
In zijn studententijd kwam hij, via
zijn cabaret in contact met Wim
Kan. Die zei hem: Jongen, je schrijft
geweldige teksten; als je me maar
journalisten. Ze verwijten me ook
wel eens. dat ik geen rake dingen dln? bfl°o£t: noolt
Het contact tussen Gaaikema en Wim
Kan is er nog steeds. Er zijn een
paar verrukkelijk oudejaarsconfe-
rence-leidjes uit overgebleven; o.a.
„Nee nee nee. nee we noemen geen
namen".
Seth Gaaikema begon naam te ma
ken. In 1960 maakte hij de Nederland
se bewerking van de musical „My
fair lady", daarna volgde ..Oliver",
,Kiss me Kate" en „Carnival". Op
:t uau net au is en niet ouucia, jo
iets mis. Daarom word ik iiever patste hand
geen leraar dan word je ook tot
zeg. Ik wil best wel eens iets scherps
zeggen, maar dan alleen zo dat de
mensen er toch bij moeten lachen
Cabaret is een toenadering, geen ver
wijdering. Een lach opent de oren
Als ik zou gaan staan kwetsen, zou ik
voor me zelf afgaan. Dan zou mijn
communicatie met het publiek niet
deugen. Zodra je met het vingertje
gaat staan, op het moment dat je
zegt dat h*t zo is en niet anders,
zo'n houding gedwongen en dat ligt
me niet bijster".
Groningse aan!
Seth Gaaikema beweert op het to
neel zich net zo natuurlijk te gedra-
aan de musical „Sweet charity".
Maar Seth Gaaikema heeft het
advies van Wim Kan in de wind ge
slagen en brengt zijn teksten zelf.
Vier jaar lang reist hij rond met „een
avondje Nederlands", vorig jaar
bracht hij „Kom kom! tuut tuut
Ho ho! en nu is er weer een kant en
gen als thuis. Wat een kritisch toe- kiaar Gaaikemaprodukt „En.ik,
schouwer nog weinig verder brengt
Het is een man van uitersten: aan de
ene kant de niet uitgegroeide puber,
aan de andere kant de gevestigde
burgerman in het nette pak aan de
ene kant er soms op los rijmend, aan
de andere kant reeksen geestigheden,
wijsheden en spitsvondigheden op
schrijvend en debiterend. Er is moei
lijk contact met hem te krijgen,
Knip, knip, knip. Ik weet niet
hoe je licht in geluid omzet, en dat
weer in letters, maar dit geknip
geeft aan dat er op klaarlichte
dag lampen van tegenliggers kort
en fel oplichten. De meneer ach
ter het stuur zegt een woord dat
gemakkelijk in letters is weer te
geven, maar om het mooi te hou
den doe ik dat niet.
Enkele tegenliggende automo
bilisten hebben inmiddels hun ge-
zei Seth". Er is na de kritiek wat
veranderd, geschrapt, verzet en het
is de show ten goede gekomen. Zelf
vindt hij het nog steeds een verrukke
lijke zaak. „Voor mij is het zoiets
vaardt hij niet als een gemis. „Het i
gekke te dat de mensen voor wte ik J„at nedele" «- rabbelen
1 eigen musical „De meisjesmaker"
bewondering koester, meestal ook
geen privé-leven hebben: mensen als
die ik heb geschreven voor het 75-ja-
njao oau,.. w* *j koen uiivc icvcu ücuucii. uiciibcii aio I
unieks dat zo'n theater avond na Robert Kennedy b« z«n leven, en bl* J""
avond vol zit het is geen zelfbe- Gilbert Bécaud. Bezeten mensen, die
vestiging, maar meer iets van ik spreken mij erg aan. Ik heb dat zelf
wist dat het goed zou gaan en het wej Terwijl ik nog volop in mijn
gaat ook goed".
Introvert
Razend druk, zo omschrijft hij zijn
eigen leven. Maar hij houdt ervan en
het gemis aan een privé-leven aan-
eigen show zit, zijn mijn gedachten
allang weer ergens anders: bij
„Sweet charity". Is die musical
klaar dan ga ik de show ombouwen
in het Duits, daarna ga ik weer voor
Wim Kan schrijven en in januari ga
nu eenmaal niet stilzitten. Visite heb
ben en gezellig thuis zijn maakt me
dood ziek. Sommigen zeggen wel
eens: je bent te extrovert, of je bent
voor iets'op de vlucht. Nou nee. Ik
ben introvert, maar ik heb nu een
maal de prikkeling nodig van iets
j dat net boven mijn macht ligt. Ik ben
i nu 29. Als ik 40 ben, heb ik wellicht
behoefte aan een rustpunt mis- i
schien word ik dan wel leraar. Maar
nu ik er nog toe in staat ben, wil ik
dat spanningsveld zo groot mogelijk
maken. Nu kan ik me nog permitte
ren me aan iets te vertillen en te val
ken maar elke verovering brengt
me weer verder".
ROTTERDAM (GPD) Van de
volgende voetbalwedstrijden worden
zondagmiddag (14.30 uur Hilversum
2) ooggetuigeverslagen of nabeschou
wingen gegeven: NEC-PSV, FC Twen
te-Go Ahead, Feijenoord-GVAV, Hol
land Sport-Sparta en HVC-SW. Te
vens zijn er reportages van het Ne
derlands kampioenschap biljarten I
Ereklasse 47/2, paardenkoersen en
de draverijen Nederland-België op j
Duindigt.
Voor de tv zondagavond (19.30 uur
Nederland 1) beelden van de voetbal- j
wedstrijden FC Twente-Go Ahead en 1
NEC-PSV. Eveneens zijn er beelden j
te zien van het Nederlands kampioen
schap biljarten ereklasse 47/2, van
de draverijen Nederland-België, de
tafeltenniswedstrijd Nedlloyd-Swift
en van de 24-uurs autorace van Le
Mans.
DEN HAAG (ANP) Het „actie
comité Westphal" heeft voldoende
geld elkaar gebracht om Wil West
phal, die kort voor het vertrek van de
Nederlandse Olympische ploeg zijn
tickets inleverde, als toeschouwer
naar Mexico te sturen. Zoals bekend
bedankte Westphal voor de eer om
mee te gaan naar de Spelen van
Mexico na een conflict om de ge
zagsverhouding met chef d'equipe
Moerman, die zijn chef d'equipeschap
ook over het technische beleid van de
coach wilde uitstrekken.
VOETBAL
NEURENBERG «ANP) Ludwig
Müller, speler van FC Nürnberg en
het Duitse elftal, kan woensdag niet
meespelen in de wedstrijd tegen Ajax
voor de eerste ronde van het toernooi
om de Europese beker voor lands
kampioenen. Müller, die woensdag in
Marseille nog meespeelde tegen
Frankrijk (11), moet een operatie
ondergaan wegens blindedarmontste
king, waardoor hij vier weken niet
kan spelen.
NEDERLAND 1
16.00 Journaal (NTS)
16.01 Rick de Kikker, tv-feuilleton voor de jeugd (TROS)
16.17 Poppentheater Frank Kooman (TROS)
16.40 Rin-Tin-Tin (TROS)
17.05 The Munsters, tv-feuilleton (TROS)
18.50 Barend de Beer (NTS)
19.00 Journaal (NTS)
19 03 Reis naar de bodem van de zee (TROS)
20.00 Journaal (NTS)
20.20 Programma-overzicht TROS
20.23 Enrico Macias Tour, muzikaal showprogramma
(TROS)
21.15 De dief van Washington, tv-feuilleton in kleur
(TROS)
22.30 Journaal (NTS)
NEDERLAND II
18.50
19.00
19.03
19.35
20.00
20.20
21.55
22.15
22.20
--Barend de Beer (NTS)
Journaal (NTS)
Platenprogramma (NCRV)
Studenten- quiz (NCRV)
Journaal (NTS)
Mysterie rond Ellen Bowen, tv-feuilleton in kleur
(NCRV)
Jeugdappèl Internationale Vredesweek (NCRV)
Evangelie (NCRV)
Journaal (NTS)
ADVERTENTIE
VOOR ZATERDAG) 28 SEPTEMBER
Hilversum 1. 298 m.
KRO: Everybody happy!, tienershow.
ws. 18.46 Act. 19.05
HL.. Sjcok: progr. voor de twin
tigers. 20.00 In antwoord op Uw schrij
ven verz.pl.progr. 21.30 Stereo:
Operette-aria's (gr.). 22.00 Cursief, een
progr. dat schuin tegen de dingen aan
kijkt. 22.30 Nws. 22.40 Med. 22.42 Over
weging. 22.4:5 Goal muzikaa
sportprogr. met commentaren en ge
kruide nieuwtjes. 23.55-24.00 Nws.
progr. 10.00 Nws. 10.02 Juist op zon
dag 11.00 Nws. 11.02 Muz. Mozaiek.
VARA: 12.00 Nws. 12.02 Met vriende
lijke groeten verz.pl.progr. 13.00
Nws 13.07 NAR: Ned. Artiesten Revue
op cïe plaat. NRU14.00 Nws. 14.02 Ro
me- Ankara- Madrid: progr. voor de
gastarbeiders. 15.00 Nws. 15.02 Athene-
Rabat- Boedapest: progr. voor de gast
arbeiders. AVRO: 16.00 Nws 16.05
Rhythm and Blues: oude en nieuwe
oph. 16.35 Hillbilly time
muzikaal and western muz. 17.00 Nws. 17.02 Ra-
dlojourn. met toto-uttel. 17.05-18. uur
Muz.-Mélange.
Hilversum 2. 298 m.
VARA: 18.00 Nws. 18.16 Commen
taar op het nws. 18.22 Stereo: Melo
dieën Expres. 18.45 Stereo: Mod. ork -
muz (gr.). 19.00 Nws. 19.35 Artistieke
20.15 Stereo:
18.20 Uitslag Kanjer Koning Kompe-
knipper vergezeld doen gaan van i 11^6®- L®-30. 1*v"
het gespreide vingers opsteken
van de rechterhand. In Breemdr-
tels „Handwoordenboek van de
Nederlandse gebarentaal" vinden
we dit gebaar in de eerste druk
van 1884 beschreven als een aan
duiding van het begrip: „Ik heb
ze alle vijf nog goed bij elkaar".
Dertig jaar later, als het rijwiel
gemeengoed is gewonden, vinden
wij de tweede vermeerderde druk uii^
uitgebreid met een variant: het- j staaik^rt.' *20.15" 'stereoVMetropoie
zelfde gebaar met tioee handen j show: Metropoie ork. en sol. 20.45 d* muz (gr-). J\32 00V Jws
uitgevoerd in de betekenis van: gaidtamoo moNw..;. |.3o Nw..
„Kijk mij eens, ik kan al los rij- j Vlaanderen 1968. 22.30 Nws. 22.40
den". Maar ivij zullen op een der- Mcd. 22.45 Met naald en slinger: llch-
W/5 rtrnlc -m neten macht pn tot de te- te oude gr .muz. 23.10 Stereo: Lui luis
de aruK moeien wacnien iul ue te teren £var pl progr 23.55-24.00 Nws.
genwoordige betekenis van dit
handgebaar in het standaardwerk
w&rdt verankerd: „Pas op, je
mag hier niet harder dan vijftig,
en de politie ligt op de loer".
Om de politie zijn loer terug te
draaien heeft de geivaarschuwde
heer het rempedaal ingetrapt en
VOOR ZONDAG 29 SEPTEMBER-
Hilversum 1. 402 m.
KRO: 8.00 Nws. 8.15 Stereo: Badl-
nerieklass. en mod. muz. (gr.). 8.55
Inleiding Hoogmis. 9.00 Hoogmis. 10
uur Nws. 10.15 Stereo: De Toon-Bank:
licht muz.progr. 11.00 Stereo: Prome
nade-ork.: amusementsmuz. 11.45 Bui-
11.55 Med.
j. ~nri omplhpidimeter I tenlands commentaar. 11.55 Med.
de wijzer van zijn meineiasmeic NCRV; 12 00 De platenbybei: bijbeis
tot ver beneden het toegestane klankbeeld. 12.45 viool en piano: mod.
maximum gebracht. Met de on- 1 muz. 13.00 Nws. 13.07 voor de jeugd.
schuld van een schaap en ook by- vlooi
na met de snelheid daaivan. pas- en pla£0: klass. muz. 14.10 Lied - Boe-
seert hij het zichtbare deel van
1 het vangnet dat de politie voor
hem gespannen heeft: twee dra
den over de wegwaaraan hij als
overtreder zal hangen.
De lach van de triomf besterft
echter op zijn gezicht wanneer hij
ziet dat de politie aan de linker
kant van de weg staat opgesteld
en alleen het verkeer dat hem te
gemoetkomt controleert. Het
woord waarmee hij zijn gevoelens
uitdrukt is nog in geen enkel
handwoordenboek te vinden. Hier
wordt hij volkomen nodeloos in
zijn snelheid, en daarmee in zijn
broodwinning belemmerd. Want
tijd betekent geld, de auto is zijn
brood, en zelfs wanneer de zijne
overeenstemming vertoont met
paine-de-luxe betekent dit dat hij
er nog harder mee moet rijden
om het broodbeleg daarmee in
overeenstemming te brengen. Hij
trapt het gaspedaal dus diep in
om de verloren tijd te herwinnen,
niet alleen in zijn eigen belang,
maar ook in dat van de verkeers
veiligheid, want bijna alle botsin
gen hadden vermeden kunnen
worden als één van de betrokke
nen door sneller te rijden het fa
tale punt wat e#rder ivas gepas
seerd. De meneer scheurt zich
dus weg uit ons gezichtsveld, om
daarin pas terug te keren in de
krantenkolom waarin de uitzon-
deringen op deze regel staan in
gelijst.
De kivestie van het knipperen is
actueel geworden nu de rechter te
Haarlem een knipperaar met vijf
gulden heeft beboet. Dat gaat te
ver. Een democratie waar je el
kaar niet voor de politie mag
waarschuwen is geen knip voor
de neus waard.
KEES STIP
ket van Brederode: literair klankbeeld.
NRU: 14.30 Langs de lijn: sportrep.,
- ultsl. en lichte gr .muz. CVK: 17.00
Gerei. kerkdienst (vrij gem.). 18.00
Schriftnoten: gew. muz. IKOR: 18.30
De Geref. Bond en het nieuwe ge
zangboek, beschouwing. 18.45 Kerk
veraf en dichtbij. NCRV: 19.00
Nws. 19.07 Stereo: Klass. gew. muz
(gr.) 19.30 Het gesloten gezin, lezing.
19.45 Klass. gr.muz. 20.05 Geestelijke
liederen. KRO: '20.30 Stereo: Stereo
club: muzikale en technische tips voor
stereo-fans. 21.30 Mldavond: Ned.
cabaretliedjes. 22.15 Nieuw zicht,
godsdienstige lezing. 22.30 Nws. 22.40
Med 22.42 Overweging. 22.47 Audio-vi-
sle op festivals. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum 2. 298 m.
VARA: 8.00 Nws. en soc. strijdlied.
8.18 Weer of geen weer, gevar. progr.
(Om 9.00 Sportmed.). 9.45 Hum. Ver
bond Marxisten en Humanisten, een
ontmoeting. Toespr. door Prof. Dr. J.
P van Praag IKOR: 10.00 Het ge
laden Schip: rubriek in het raakvlak
van kerk en cultuur. 10.30 Doopsgezin
de kerkdienst. 11.30 Balans: gebeurte
nissen en opinies, gewogen en getoetst.
AVRO: 12.00 Muzikaal onthaal: bonte
muzikale show. 13.00 Nws. 13.07 Radio
Journ., waarinDe toestand in de we
reld, lezing 13.25 Radar-periodiek.
14.00 Braziliana: lichte latyns-amert-
kaanse muz. NRU: 14.30 Omroepork.
en zangsol.: operaconcert. In de pau
ze: plm. 15.20-15.40 Gelijk verschenen:
kunstkroniek. 16.30 Tijding: nws. uit
de wereld van levensbeschouwelijke in
stellingen. VARA: 17.00 Stereo: Tango
rumba ork. en zangsol. 17.30 Stereo:
Electronisch orgelspel met ritmische
begeleiding (gr.). 17.50 Nws. NRU:
18.05 Med. 18.10 Langs de lijn: sport-
reportages en -beschouwingen. VARA:
18.30 Boeketje Romantiek: liedjespro
gramma. 18.55 Zin en tegenzin: disc,
over een actueel onderwerp. VPRO:
19.30 Nws. 19.35 En avant la zizique!:
Franse chansons. 20.00 Demokratie?
Een kritische benadering van demo-
kratische stelsels anno 1968. AVRO:
20.30 Rits. een open progr. 21.30 Na
tionaal Cum Laude Concours Gronin
gen- opn. uit de finale met het Noor
delijk Philharmonische Ork. 22.30 Nws.
22.40 Radiojourn. 22.50 Tout a tói, licht
progr 23.20 Stereo: Muz. voor midder
nacht- licht pl.progr. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum 3. 240 m. en FM.
AVRO: 9.00 Nws. 9.02 Drrruit!: pl.-
VOOR MAANDAG 30 SEPTEMBER
Hilversum 1. 402 m.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Badinerle: klass. en mod.
7.50
8.32. Voor "de huisvr. NRÜ8.30 Nws.
van deze eeuw (opn.). KRO: 11 uur
Nws. 11.02 Voor de zieken. 11.30 Be-
Jaardenprogr. 11.55 Med. NCRV: 12.00
Lichte gr.muz. 12.21 Voor boer en tuin
der. 12.26 Med. voor land- en tulnb.
12.30 Nws. 12.41 Act. 12.50 Parasola-
sldo: gevar. progr. 13.30 Stereo: Pro-
menadeork.: mod. amusementsmuziek.
13.45 Stereo: Licht lnstr. kwintet. 14.05
Schoolradio. 14.30 Fragmenten uit ope
ra's van Verdl (gr.). 15.00 Godsdiensti
ge uitz. NRU: 15.30 Zoeklicht op Ne
derland: Inf. over Zeeland, afgewis
seld met. muz. (16.00-16.02 Nws.). 17.20
Atletiek De internationale
amateur atletiek federatie zal niet
toestaan, dat de speciaal voor tartan-
16*02 banen ontworpen „borstelschoenen"
country j tijdens de Olympische atletiekwed
strijden zullen worden gebruikt. In
Mexico Stad is meegedeeld, dat alleen
op spikes met zes punten mag wor
den gelopen.
Mr. Dr.
Voor de kleuters.
ork.muz. (gr.).
17.45 Stereo: Lichte
Hilversum
298 m.
Nws. en ochtendgym.
VARA: 7.00
7.20 Soc. strijdl. 7.23 Uitgeslapen: lich
te gr.muz. en rep, (7.30-7.35 Van de
voorpag.) VPRO: 7.54 Deze dag. AVRO
:8.00 Nws. en act. 8.20 Uitgeslapen
(vervolg). 9.00 Stereo: Klass. muziek
(gr.) 10.00 Voor de vr. NRU: 11.00
Nws 11.02 Premières door de Neder
landse radio-ork.: mod. ork.muz. (opn.)
VPRO: 12.00 Blauwe maandag: gevar.
progr 12.26 Med. 12.29 Stereo: Muzi
kale aanwinsten. 12.50 Tien voor Eén.
praatje. 13.00 Nws. 13.11 Inf.: ont
wikkelingswerk. 13.20 Pro memorie.
13.25 Kamerork. van Keulen en sol.:
klass muz. 14.25 Schoolradio. NRU:
14.45 Stereo: Lichte gr.muz. AVRO:
15.15 Voor de vr. 15.45 Dixielandmuz.
(gr.) 16.00 Nws. 16.02 Lichte gr.muz.
16.15 Stereo: Klass. en mod. muz. (gr.).
16.40 Voor de Jeugd. 17.30 Brabant Jn.
17.55 Med.
eHilversum 3. 240 m en FM
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Fit: licht
pl.progr. 10.00 Nws. 10.03 Popmuz. (11
uur Nws.). TROS: 12.00 Nws. 12.03 Ac
tualiteiten. 12.13 Als dat zou kunnen:
verz.pl.progr. KRO: 13.00 Nws. 13.03
Nws. 14.03 Pop-in. 15 00 Nws. 15.03
Holster: licht pl.progr. 16.00 Nws. 16.03
LORRRrrr tienershow. 17.00 Nws.
17.02 Act. 17.07-18.00 Draaijijofdraaiik:
verz.pl.progr.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I
NTS: 18.50 In kleur: De Fabeltjes
krant. NTS: 19.00 Journ. NCRV.
19.06 In kleur: Rinaldo Rinaldini, TV-
feuill (dl. 1). IKOR/ CVK/ RKK
19.31 Kenmerk, de wekelijkse inf.ru-
briek over kerk en samenleving. NTS:
20.00 Journ. NCRV: 20.20 De glazen
stad, TV-feuill. (dl. 5). 21.10 Nieuwe-
sluis van de kaart, doe. 21.55 Grieks
drama toen en nu, filmrep. 22.20
Koorzang. NVSH: 22.25 Wat vindt U
van pornografie?, pr. NTS. 22.35-22.40
Journ. 23.00-23.30 Teleac: Meten en
vergelijken (les 2 herh.).
Nederland II
NTS: 18.50 In kleur: De Fabeltjes
krant. NTS: 19.00 Journ. AVRO: Voor
de kleuters. 19.08 Muz. Mozaiek. NTS.
20.00 Journ. AVRO: 20.20 AVRO 's Te-
levlzler. 20.45 In kleur: De High Cha-
?arral, TV-feuill. 21.35 Peyton Place,
V-feuill. 22.00 AVRO's Regiovizier.
NTS: 22.25-22.30 Journ.
BOUW ZELF met PLASTIC
STENEN, die IEDEREEN
KAN HANTEREN tlm 1 okt.
HOUTRUST DEN HAAG
NEDERLAND I
11.00
15.30
15.32
18.55
19.00
19.05
19.30
20.25
20.30
21.00
22.00
22.15 --
NEDERLAND I'I
18.55
19.00
19.30
20.00
20.05
Eucharistieviering (KRO/RKK)
Journaal (NTS)
17.00 Monitor: ontspanningsprogranuna (NTS)
Plm. 16.30 Voetbaltoto (NTS)
De Fabeltjeskrant in kleur (NTS)
Bijbelvertelling voor kinderen
(IKOR/ CVK/ RKK)
Filmportret van Willem Flipse (IKOR/CVK)
Sport (NTS)
Journaal (NTS)
Een mens Is maar een mens, gesprekken (VPRO)
Het spoor van de Hollander, eenakter (VPRO)
Actie Ned. Bijbelgenootschap (VPRO)
Journaal (NTS)
De Fabeltjeskrant in kleur (NTS)
De Vrijbuiters, tv-feuilleton voor de jeugd (NTS)
Vogelkolonie bespied, filmreportage in kleur
(VARA)
Journaal (NTS)
Legioenen in het Laagland, deel I. Filmreportage
over archeologie van Romeins Nederland (VARA)
Cimarron Strip Uitwijkplaats voor vogelvrijen
(tv-feuilleton) (VARA)
22.05 Journaal (NTS)
Natuurlijk, het was mooi, het
was ontroerend, maar In feite
was „Vanity Fair" niet meer
dan een waterig aftrekseltje
van de „Forsyte Saga." De
stijl is vrijwel identiek, maair
vooral in deze bewerking blijkt
Thackeray het vermogen tot
uitdiepen van zijn figuur te mis
sen. En het was juist het sa
mengaan van beschrijven en
haarscherp karakteriseren dat
Galsworthy zijn faam bezorgde.
..Kermis der üdelheid" was een
nakomertje van goeden huize.
„Mies en scène" is terug.
„Dezelfde omroep, dezelfde ja
pon," zei ze en aJl gauw bleek
dat ook de opbouw niet is ver
anderd. Ook nu weer een over
schrijden van de in principe be
schikbare tijd en een inhaken
op de actualiteit.
De opbouw van het program
ma heeft geen belangrijke wij
ziging ondergaan, maar Mies
Bouwman heeft toegezegd een
hoekje te zullen inruimen voor
het positieve geluid. Dat
kwam voor de eerste maal uiit
de mond van Remco Campert.
Dat hij van Holland houdt,
werd wel duidelijk. Het kwam
er alleen wat moeilijk uit. Het
kan overigens best leuk wor
den, zo'n positief hoekje in het
VARA-programma. Nu maar
afwachten hoeveel mensen kans
zien zich eraan te ergeren.
De stoel is op zijn plaats blij
ven staan. Ditmaal was Johan
Oruijff het slachtoffer. Zeer wil
lig en onderhoudend overigens.
Behalve de mededeling dat hy
op 2 december gaat trouwen,
trof zijn uitlading dat een bles
sure zijn grootste angst is.
Vooral omdat daarbij °P de
achtergrond bleek te zitten het
besef dat hij door het vastbij
ten in zijn vak verstoken is van
het onderwijs dat het hem even
tueel mogelijk zou maken later
met succes iets anders te gaan
doen. Beroepsvoetballer: even
riskant als enerverend.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniHiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiipiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiMiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiitiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliHniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiimiiini
(Van onze
parlementaire redacteur
J. J. Vis)
DEN HAAG (GPD) Over pakweg
anderhalf jaar is het uit met het
primaat van de man in het huwe
lijk. De Tweede Kamer heeft deze
week de bepaling geschrapt, dat de
man-het hoofd is van de echtvere
niging. In 1956. toen het eerste boek
van het nieuwe Burgerlijk Wetboek
in de Tweede Kamer werd behan
deld wa ser nog een hoop hei
sa om dit artikel. Het bleef staan.
Maar bij de behandeling van de in
voeringswet deze week in de Ka
mer wipte de meerderheid van de
Kamer het artikel zonder veel be
zwaren overboord.
De gelijkstelling van man en vrouw
moest, zo was de overheersende
redenering, nu ook maar in het
Burgerlijk Wetboek tot uitdrukking
komen. Als ook de Eerste Kamer
de invoeringswet heeft aangenomen
en het eerste boek van het nieuwe
B.W. van kracht wordt, hebben de
mannen in de „echtvereniging"
evenveel te vertellen als de vrouwen
Tegen die tijd zal het wel 1970 zijn,
zodat de mannen nog even de baas
kunnen spelen.
De ontwikkeling van de juridische po
sitie van de mannelijke echtgenoot
is een aardig voorbeeld van de
normsverandering, die zich in een
tijd van zelfs twaalf jaar kan vol
trekken. In het eerste boek zijn
meer van die voorbeelden aan te
wijzen. Dat is niet zo vreemd want
het personenrecht, dat daarin wordt
behandeld, is eigenlijk niet meer
(maar ook niet minder) dan de
weerslag van wat de mensen in
een bepaalde periode vinden. Zo is
het met t personenrecht altijd ge
weest. méér dan met de andere
gebieden van het recht.
Voorschriften inzake huwelijk, bepa
lingen over de vraag met wie Ie
mand wel en niet mag trouwen, de
positie van de kinderen, de proce
dure van de huwelijkssluiting- zijn
door de eeuwen heen meer aan ver
anderingen onderhevig geweest dan
de rechtsregels over het vermogen.
Het wezen van het bezit is dat het
in stand blijft. Rechtsregels, die
daar betrekking op hebben zullen
niet iedere generatie veranderd
worden.
Wie de huwelijkswetgeving door de
eeuwen heen bekijkt neemt kennis
van een flink stuk interessante ge
schiedenis, waarbij steeds weer
blijkt dat de regels in overeenstem
ming moesten zijn met wat de men
sen aanvaardbaar achtten. Waren
de regels dat niet dan slaagde geen
wetgever erin ze daadwerkelijk toe
te passen.
De eerste, die zich met die moeilij
ke materie bezigheid, de Ro
meinse Keizer Augustus, heeft dat
al gemerkt. Toen de Romeinse bur
gers het wat losser gingen nemen
met de huwelijksmoraal probeer
de de keizer daaraan paal en perk
te stellen. Hij schreef een soort
trouwplicht voor. Wie niet volgens
de voorgeschreven regels trouwde
zou niet kunnen erven. De regels
waren niet erg populair en raakten
dan ook steeds meer in het ver
geetboek. De christelijke kerk in de
vroege middeleeuwen ondervond la
ter wat Augustus ook al ondervon
den had: je kunt de mensen geen
huwelijkswetgeving opdringen, die
ze niet willen.
De echtelijke trouw en de niet ont
bindbaarheid van het huwelijk wa
ren weliswaar voorname leerstuk
ken, maar het heeft eeuwen ge
duurd, voordat daar iets van in de
wetten te merken was. Soms wa
ren er drieste wetgevers die echt-
schelding zonder meer verboden,
maar al snel moesten ze de voor
schriften terugnemen, omdat de
mensen zich er toch niet aan hiel
den. Pas aan het eind van de
middeleeuwen komen ideaal en
gangbare moraal wat meer met
elkaar in overeenstemming, maar
dat is dan ook de tijd, waarin er
zoiets als huwelijksregisters ont
staan, zodat de administratie een
soort ondersteuning wordt van de
wettelijke voorschriften.
De mogelijkheden om via de wetge
ving de huwelijksmoraal te verbe
teren, bleven overigens beperkt
Echtscheiding b.v. was in de ze
ventiende en achttiende eeuw al
leen maar mogelijk op grond van
kwaadwillige verlating van meer
dan vijf jaar. In de praktijk werd
deze zware eis heel vaak omzeild
doordat de rechter de bewering,
dat er sprake was van kwaadwil
lige verlating accepteerde zonder
dat er bewijs werd 'aangevoerd.
De rechter moest wel, wilde hij de
ontwikkeling van het concubinaat
niet in de hand werken.
In onze tijd kennen wy iets derge
lijks: overspel wordt geaccepteerd
als echtscheidingsgrond ook als er
geen bewijs van dat overspel
wordt geleverd. De praktijk is rui
mer dan de wet. De rechters ac
cepteren „de grote leugen," om
dat ze wel weten, dat het weinig
zin heeft een mislukt huwelijk in
stand te houden. En mislukte hu
welijken zullen blijven voorkomen
wat er ook in de wetten staat.
Zoals het met de echtscheiding ging,
zo ging het ook met andere zaken.
Mogen neef en tante, nicht en oom
met elkaar trouwen? Door de eeu
wen heen is het antwoord ver
schillend geweest. In de middel
eeuwen is er zelfs een tijd geweest
waarin verwanten in de veertiende
graad niet met elkaar mochten
trouwen. Daar moet men snel van
teruggekomen zijn, want In de
kleine middeleeuwse gemeen
schappen was het natuurlijk nau
welijks te handhaven.
In het geldende Burgerlijke Wet
boek zyn huwelijken tussen oom
en nicht niet toegestaan, maar de
minister van Justitie kan onthef
fing van dat verbod verlenen. De
praktijk is, dat deze dispensatie
altijd wordt verleend en daarom
wordt in het nieuwe B.W. de regel
aan de praktijk aangepast. Onze
normen liggen anders dan die van
sommige middeleeuwse wetge
vers. Nog een vraag, die in ande
re tijden anders werd beantwoordt
mag een gescheiden man hertrou
wen met zijn voormalige schoon
zuster. Nee, zegt het oude B.W.
Ja, zegt het nieuwe B.W.De
overweging, dat de zus van de
echtgenote misschien eerder in het
huwelijk gaat stoken als zy huwe
lijksvooruitzichten heeft, was in
de vorige eeuw doorslaggevend
nu niet meer.
Wellicht vinden wij ons personen
recht straks helemaal up-to-date.
Maar het zal in de toekomst na
tuurlijk verouderen. Hoe zullen
dan de normen zyn? Broer en zus
mogen niet met elkaar trouwen.
Maar als broer of zus een adop
tief kind is, mag het dan ook niet?
De wet vindt van niet, maar het
is voorstelbaar, dat dit voorschrift
wordt veranderd.
Jean-Etienne-Marie Portalis, de
voornaamste samensteller van de
Code Civil het wetboek, dat
grote invloed had op ons Burger
lijk Wetboek heeft eens gezegd,
dat de wetboeken der volkeren de
neerslag zijn van de tijd en dat
men ze niet echt maakt. Minister
Polak had deze week in de Twee
de Kamer hetzelfde kunnen zeg
gen.
