TV:
Openhartiger
iouding van protestanten
bver seksualiteit
Voorlichting op
school
ATEBDAQ 21 SEPTEMBER 1968
LD EXTRA 8
U de seksualiteit in brede kring een meer
open zaak is geworden, blijkt er een toe
nemende behoefte te zijn aan instanties tot
wie men zich kan wenden met vragen op seksueel
gebied. De N.V.S.H. is de bekendste instantie op
dit terrein, maar ook de Protestantse Stichting voor
Verantwoorde Gezinsvorming houdt zich daarmee
bezig. Sinds hort heeft de P.S.V.G. een arts uit Lei
den, moeder van vier kinderen, mevrouw C. van der
Plas-Kortenhoffin vaste dienst aangesteld om vra
gen over seksuele problemen te beantwoorden. Een
selectie uit die vragen, die voor meer mensen van
belang zijn, wordt, met de antwoorden, gepubli
ceerd in het maandblad van de P.S.V.G „Gezond
Gezin". Verder krijgt iedere vragensteller zo snel
mogelijk ook persoonlijk antwoord.
et
'i-'IT'.
teerd, dat de kinderen de ouders a-seksueel
beleven".
Consultatiebureaus
Is er ook nog een groep, die wel hulp
nodig zou hebben, maar die niet komt?
En hoe zou je die moeten bereiken?
Mevrouw Van der Plas: „Wij proberen daar
hard aan te denken. Als ze zover zijn, dat ze
ons blad lezen, ben je een heel eind. Maar
als je hoort van consultatiebureaus, in stre
ken waar het moeilijk ligt, dat mensen niet
in hun eigen plaats naar het bureau durven
of dat ze geen oppas voor de kinderen kun
nen krijgen, omdat ze niet durven zeggen
waar ze heen gaan, dan is de zaak onoplos
baar. Er zijn zelfs mensen, die vragen „Ge
zond Gezin" in blanco couvert te sturen, om
dat er anders over gepraat wordt. Dat komt
alleen in kleine gemeenschappen voor en het
zijn uitzonderingen, maar het bestaat".
„Ik geloof wel in een royale voorlichting. Ik
ken een leuke jonge dominee, die de noodsi
tuatie in zijn dorp aanvoelde en die de zaak
heeft aangepakt met de plaatselijke arts. Zij
hebben gespreksgroepen georganiseerd en
ook bijvoorbeeld met de catechisanten ge
praat. Dat is ook een oplossing. Het zou fijn
zijn, als de mensen gewoon bij hun huisarts
of hun dominee terecht konden. Maar dan
ontbreekt toch vaak het vertrouwen. Of er is
een schroom, die ook vaak ten onrechte is.
Maar ja, je bepraat niet gauw je seksuele
moeilijkheden als je weet dat je arts een
druk spreekuur heeft, of als hij op huisvisite
komt bij je kind dat ziek is. Wat de predi
kanten betreft, vooral bij hen merk je dat
de mensen liever een vreemde hebben. Er
zijn predikanten van verschillende kerkelij
ke richtingen verbonden aan de staf van
onze bureaus. Het gebeurt weinig, dat de
mensen met hun eigen predikant over hun
seksuele problemen praten. Misschien als het
een moderne, jonge dominee is, maar met de
oudere wijkpredikanten weet je nooit of ze
met hun tijd zijn meegegroeid".
Waarom niet allemaal gewoon naar de
N.V.S.H.?
Mevrouw Van der Plas: „De N.V.S.H. ziet nu
ook dat begeleiding noodzakelijk is, terwijl de
voorlichting een tijdlang een meer zakelijke
aangelegenheid is geweest. Maar toch is het
zo, dat de foutieve instelling ten opzichte
van de seksualiteit, zoals die in orthodoxe
kringen bestond, zo'n enorme invloed heeft
geh^d, dat je alleen een goed advies kunt
geven, als je zelf de situatie kent. Als bij
voorbeeld een moeder van een groot gezin
van de gynaecoloog hoort, dat zij geen kin
deren meer moet krijgen, kan zij het daar
moeilijk mee hebben door de gedachte: ben
ik nu niet ondankbaar tegenover God dat ik
niet meer hoef. Je bent dan niet klaar met
te zeggen: u heeft met al die kinderen echt
wel uw plicht gedaan en het is medisch niet
verantwoord. Er is een heel wezenlijke mo
gelijkheid dat die vrouw dat niet zou kun
nen verwerken. Er zijn veel mensen, die op
een christelijke wijze begeleid willen worden
bij deze problemen. Het gaat dan niet over
technische dingen, maar er zijn zoveel ethi
sche problemen. Dat is zo enorm verweven".
Mevrouw C. van der PlasKortenhoff is
Leidse van geboorte. Na haar HBS-tijd
studeerde zij medicijnen aan de Rijks
universiteit in haar vaderstad.
Driemaal per week houdt zij een consul
tatiebureau voor zuigelingen. Op aan
drang van een wijkpredikant wierp zij
zich een jaar of vijf geleden op het voor-
lichtingswerk inzake seksuele problemen.
Op de eerste en derde donderdag van de
maand houdt zij voor de Protestantse
Stichting voor Verantwoorde Gezinsvor
ming (P.S.V.G.) spreekuur in het Leidse
Diaconessenhuis, de tweede en vierde
donderdag in het Oranje Groene Kruis-
gebouw in Alphen aan den Rijn. Daar
naast werd zij onlangs door de P.S.V.G.
benoemd voor het schriftelijk beant
woorden van bij de stichting binnenge
komen vragen. Tot dusver zijn er zo'n
veertig a vijftig brieven per maand te
beantwoorden. Dat vergt vrij wat tijd. De
problemen zijn er doorgaans niet naar
om ze in enkele woorden af te doen.
Naast de zorg voor -man en vier kinderen,
heeft mevrouw Van der Plas dus een
drukke taak. Ze doet het echter met veel
genoegen en opgewektheid, loetend dat
zij hiermee een goede dienst jegens de
naaste verricht.
Encycliek
Gelooft u dat de uitspraak van de paus
over geboortebeperking in „Humanae
Vitae" invloed heeft op de mening van
orthodoxe protestanten?
Mevrouw Van der Plas: „Niet op de mensen
die ons blad lezen, maar wel op de groep die
hulp nodig had en die niet durfde komen.
Die zou daardoor nu juist weer belast zijn.
Die uitspraken van Van Dis en Jongeling,
die het van harte eens zouden zijn met Paus
Paulus, doen dan ook veel kwaad. De vraag
is: moet de kerk begeleiden in deze zaken?
En het blijkt, dat veel mensen dat nodig
hebben. Predikanten zijn hierin zo belang
rijk, omdat de mensen zoveel van ze ver
wachten. Als die beter zouden begeleiden zou
er een enorme winst geboekt worden".
Hoe beantwoordt u de vragen? Omzichtig
of open?
Mevrouw Van der Plas: Zo open mogelijk.
Niemand is erbij gebaat als je de dingen een
beetje omzichtig gaat omschrijven. In de
vragenrubriek is die openheid soms een
twistpunt, want er zijn mensen die erdoor,
worden gehinderd. Maar wij vinden dat het
zo moet om te laten zien dat het zo kan en
ook omdat zij dan makkelijker zelf met vra
gen komen."
U heeft iets gezegd over de reactie van
vrouwen op de pil: „Met de pil kan het
altijd, dus moet het ook altijd", wat als
onplezierig werd ervaren.
Mevrouw Van der Plas: „Ja, sommige echt
paren zijn gelukkiger met voorbehoedmid
delen zonder absolute zekerheid. Spannings
schommelingen kunnen soms positief zijn
voor de gemeenschap. Terwijl de absolute
zekerheid door sommige vrouwen ervaren
wordt als: je moet er nu altijd klaar voor
zijn".
Plezier is zondig
Komt daar niet bij, dat de idee: met de
pil is seks alleen maar plezier, in ortho
doxe kringen als verkeerd wordt ervaren?
Mevrouw Van der Plas: „Er kan inderdaad
een gespannenheid ontstaan, die voortkomt
uit de gedachte, dat plezier in bed zondig is.
Als de vrouw er niet aan toe is, dat zij ook
van seks .mag genieten, dan kun je een rem
verwachten als zij definitief uitgeschakeld is
wat betreft kinderen krijgen. En als je dat
negatief ziet, ga je je gebruikt voelen. Bijbels
is dit natuurlijk niet te funderen, maar van
kerkvader op kerkvader is de gedachte over
gebracht dat geslachtsgemeenschap er alleen
was voor het krijgen van kinderen en dat
kun je niet zomaar ongedaan maken".
Hoe is dat bij de jongere generatie?
Mevrouw Van der Plas: „Als je de problemen
gaat uitrafelen, merk je toch vaak, dat de
oorzaak ligt bij wat ze thuis hebben ge
hoord of juist niet hebben gehoord. Daarom
zijn zulke synodale richtlijnen zo belangrijk,
omdat ze aantonen, dat de situatie voorheen
scheef was".
ROZEMARIE RUYTER
>or
e mogelijkheid om schriftelijk vra
gen te stellen, blijkt voor velen
een uitkomst, hoewel er in het
land 38 consultatiebureaus van
P.S.V.G. zijn, waar men op het spreek-
ur kan komen. Er zijn zelfs mensen, die
hun brief vragen: „Verwijs me niet
aar een consultatiebureau, want daar
rjjj ab ik de moed niet toe", terwijl dat soms
enige oplossing is, bijvoorbeeld omdat
achter de seksuele problemen ook hu-
pj elijksmoeilijkheden zitten. Dat vertelde
evrouw Van dhr Plas tijdens een ge-
la irek, dat ik met haar had in haar wo-
?°ng aan de Witte Rozenstraat 28 in
aiden.
et wat voor soort problemen krijgt u het
c, eest te maken?
1 vrouw Van der Plas: „Dat is in de loop
r jaren nogal veranderd. Vroeger waren
t voornamelijk problemen op het gebied
geboorteregeling, wat nu wel aardig ver-
rkt is. In het begin werd aan geboortere-
ling in protestantse kringen nogal zwaar
tild.
herderlijk schrijven van de Generale Sy-
Pde van de Ned. Herv. Kerk in 1952 over
huwelijk en de in 1963 door de Gerefor-
eerde Synode vastgestelde richtlijnen ten
inzien van de gezinsvorming hebben velen
holpen een juister inzicht te krijgen in de-
problematiek.
zijn die uitspraken natuurlijk geen dog-
'~i, maar voor veel mensen is die officiële
[keuring toch heel belangrijk. Er is onder
orthodox-protestantse bevolking de laat-
jaren een hele verschuiving gekomen,
stelt nu meer technische vragen over
loden van geboorteregeling bijvoorbeeld,
erg veel over de pil. Verder zijn er veel
►uologische vragen. Een grote groep brie-
betreft bijvoorbeeld de storing in de be-
liging bij de vrouw. En dan brieven van
:eren, die heel open en leuk vragen over
verhouding jongens-meisjes in de seksua-
It en die vragen stellen over seksuele
"lichting".
NCRV heeft samen met de P.S.V.G. een
isie-uitzending gemaakt, getiteld
sualiteit kent geen pensioen", waarin
ir het eerst gesproken is over seksualiteit
bejaarden. Wij hebben daar veel reacties
gekregen van mensen, die dolgelukkig wa-
dat eindelijk eens over dit aspect van de
c gepraat was. Ook van anderen, die nu
met hun problemen durfden komen".
„Ik krijg ook veel vragen over seksuele op
voeding en van verloofde mensen, die vragen
stellen over geslachtsgemeenschap voor het
huwelijk".
„Wat zegt u dan?*'
Mevrouw Van der Plas: „Dokter Dupuis heeft
daar een serie artikelen aan gewijd en ik on
derschrijf graag zijn advies: „Zolang ze het
vragen moet je het afwijzen".
Het ligt natuurlijk heel anders als ze schrij
ven: „Wij hebben al een jaar seksuele om
gang, wij deden tot nu toe periodieke ont
houding, maar willen nu iets anders. Kunt u
ons adviseren?" Dan doe je dat gewoon".
Spoedig trou wen
„Schrijven ze echter: „Eigenlijk bewaren we
het liever tot na het huwelijk, maar er tre
den zulke spanningen op: dan adviseren we
zo spoedig mogelijk te trouwen en dan voor-
behoedmddelen te gebruiken, in verband
met studie of het opbouwen van een carrière.
Het is heel natuurlijk dat men ernaar ver
langt en als men zelf vindt dat seksuele ge
meenschap voor het huwelijk verantwoord is,
zullen wij de nodige hulp verlenen".
„Je kunt natuurlijk vragen: moet je morali
seren? In de regel doe je dat niet, maar ik
krijg soms brieven van heel jonge meisjes,
overigens erg leuke, open brieven, met naam
en toenaam, waarin die kinderen schrijven,
dat ze geen verkering hebben of zo, maar wel
regelmatig gemeenschap hebben, en waarin
ze heel nuchter en zakelijk technische in
lichtingen vragen. Dan moet je je wel een
beetje moraliserend opstellen, want het gaat
er om dat de mensen gelukkig worden en
dan moeten ze zich niet verkijken op dit éne
aspect van de verhouding tussen de geslach
ten. Ik geef dan bijvoorbeeld het advies: iso
leer je niet zo, leg niet de nadruk op het
seksuele aspect alleen, wat wel belangrijk is,
maar gauw te overtrekken. Leer het te han
teren, door de situatie zó te maken, dat je
ook samen nog iets anders kunt doen, dan
op een kamertje kruipen. Hou je vrienden, ga
bij een club of leer iets, dat de moeite waard
is".
„Ik krijg ook vragen van ouders, over de sek
suele opvoeding van kinderen. In de trant
van: „We vinden het zo moeilijk. Onze zoon
is nu 13 jaar, kunt u ook een boek adviseren".
Ik schrijf dan dat het kind er waarschijnlijk
al meer van weet dan de ouders vermoeden.
Maar ook, dat ze samen moeten praten over
wat ze willen vertellen. En dan een natuur
lijke aanleiding moeten kiezen uit de krant
of in de nabije omgeving, om er met het
kind over te praten".
Er zijn vooral in protestantse kringen veel
mensen, die zich verzetten tegen seksu
ele voorlichting op school.
Mevrouw Van der Plas: „Het verzet van
ouders tegen seksuele voorlichting op school
is uit het ongerijmde. Aan de éne kant vin
den ze het absoluut een taak van de ouders,
aan de andere kant weten ze met deze taak
geen raad, omdat ze zelf nog helemaal niet
klaar zijn met het verwerken van de seksua
liteit in hun eigen leven. Dit laatste is waar
schijnlijk ook de reden dat zij zich verzet
ten tegen inlichting van buitenaf, die in
hun verzuim zou voorzien.
Onze oudsten, van negen en elf, stellen ge
woon allerlei vragen aan tafel. Dat is eigen
lijk geen probleem. Maar ze denken er wel
over na en komen dan bijvoorbeeld tot de
conclusie dat kinderloze echtparen nooit sa
men slapen".
„Het verzet van ouders tegen seksuele voor
lichting op school komt ook wel voort uit de
gedachte: „Wat zullen ze allemaal horen;
weet ik dat wel?" Er zijn middelbare scholen,
waar speciale krachten voor dit onderwerp
worden aangetrokken, die eerst de ouders
vertellen wat de kinderen te horen zullen
krijgen. Dan is er ook een makkelijker dis
cussie tussen ouders en kinderen. Je zit toch
echt met een behoorlijke tussengroep, die de
seksualiteit moeilijk kan verwerken".
„Ik heb eens in een lezing voor ouders van
lageré-schoolkinderen gesteld, dat de seksue
le voorlichting gegeven moet zijn vóór de
kinderen de lagere school verlaten hebben.
Ze horen het zeker op de middelbare school
en als ze dan van niks weten geeft dat zo
gauw, een vertrokken beeld. Het gaat niet al
leen om het doorgeven van technische gege
vens; juist als ouders kun je het geheel
plaatsen binnen het raam van de liefde.
Sommige ouders wilden dan wel graag, dat
het hoofd de stof in de zesde klas even zou
doornemen, maar er werd bij gezegd, dat het
wenselijk was dat de kinderen een briefje
mee naar huis zouden krijgen, waarin stond
wanneer die voorlichting gegeven zou wor
den, opdat ouders, die dat wilden, het nog
gauw even zelf konden doen.
„Deze dingen liggen in ieder gezin anders en
liggen ook voor ieder kind anders. Het is wel
grappig, dat als je over geslachtsgemeen
schap praat tegen kinderen, dat ze denken:
dè man en dè vrouw doen dat, maar niet de
eigen ouders. Een psychiater heeft geconsta-
De bekende badplaats Bad
Kissingen in het oosten van
de Westduitse Bondsrepubliek
houdt er nog een postkoets
op na. Tijdens het zomersei
zoen onderhoudt zij dagelijks
de verbindingen tussen Bad
Kissingen, Bad Becklet en
Slot Aschach. Als zij door de
straten van Kissingen rijdt
wuiven de wandelaars haar
toe en neuriën ze de oude
wijsjes mee welke de postil
jon blaast. De koets is een
trouwe kopie van het roman
tische voertuig uit overgroot
vaders tijd. Alleen van bin
nen is zij wat comfortabeler
geworden. Evenals vroeger
wordt ze getrokken door vier
prachtige paarden: twee
schimmels en twee appel
schimmels, waarvan de laat
ste op de foto zichtbaar zijn.
-¥■
