N
Goudschip „Zuytdorp
gaf geheim prijs
Regenboog Lorre
KRYPTOGRAM
Kom er ACHT-er
PIM EN POM
HU EATERDAG 21 SEPTEMBER 1968 LD EXTRA S
55
'Alan Robinson, berglngsdeskundige van beroep, heeft naam gemaakt in Australië! Zijn
vondst aan kostbaarheden ter waarde van twintigmiljoen gulden in het wrak van
ie Oostindië-vaarder „Zuytdorp" heeft zelfs de wereldpers bereikt. Het Nederlandse
schip verging in 1712 560 kilometer ten noorden van de Australische stad Perth met aan
boord een miljoenenschat aan geldstukken en ongemunt edelmetaal.
Australische deskundigen hielden het er tot
enkele maanden geleden op, dat zich onge-
?eer 100.000 guldens en andere geldstukken
ter waarde van f250.000 aan boord van de
„Zuytdorp" bevonden. Voordat Robinson en
zijn team Perth verlieten, waren zij echter al
tot een taxatie gekomen van circa twintig
miljoen gulden. In het rapport dat Robinson
heeft uitgebracht, wordt gezegd dat het wrak
grote hoeveelheden zilveren munten en on
gemunt zilver ter waarde van ettelijke mil
joenen guldens bevat. Ook had Robinson ne
gentien kanonnen gevonden, waarvan er één
het jaartal 1700 droeg. Robinson heeft een
beroep op de Australische autoriteiten ge
daan om maatregelen te treffen ter voorko
ming van diefstal uit het wrak.
Het wrak van de „Zuytdorp" is eigendom
van de Kroon en valt onder de bepalingen
van de Australische Museumwet. De autori
teiten kunnen duikers en onderwaterzwem
mers echter niet verbieden om hun sport in
de buurt van een wrak te beoefenen. Geluk
kig is het door zijn ligging behoorlijk be
schermd tegen ongewenste attenties van dui
kende of zwemmende dieven. Het ligt na
melijk tegen een rif, aan de onderkant van
een bijna loodrechte, 65 meter hoge klip. Op
een paar dagen per jaar na beuken hoge gol
ven die klip en dat rif aanhoudend.
Op het vasteland strekt zich achter de (wat
wij nu maar noemen) „Zuytdorpklip" een
ongastvrije wildernis uit. Het gehucht Kal-
barri, 96 kilometer ten zuiden van die klip,
is de nederzetting die het dichtst bij het
wrak ligt. Van Kalbarri naar de Zuytdorp
klip loopt slechts een smal, moeilijk begaan
baar pad. Maar zelfs als zij alle moeilijkhe
den en gevaren te land overwinnen, mogen
alle op de schatten van de „Zuytdorp" belus
te avonturiers van geluk spreken, als zij een
poging om bij het wrak te komen niet met
de dood bekopen. De kust en de zee zijn er
namelijk uiterst gevaarlijk en verraderlijk.
Er zijn in dit gebied heel wat schepen ver
gaan. Ook minstens vijf trotse Nederlandse
Oostindië-vaarders: de „Batavia (in 1629), de
„Verghulde Draeck" (in 1656), de „Zuyt
dorp" (in 1712), de „Aagtekerke" (in 1726)
en de „Zeewijk" (in 1727).
Ondersoekingsteain
Robinsons team bestond uit een arts
(dr. Naom Haimson), een fotograaf (Leith
Goodall), een piloot (Terry Palmer) en enige
technici. Mevrouw Robinson bleef in Kalbar
ri achter om een radiozender te bedienen,
waardoor de expeditie in contact bleef met
de bewoonde wereld. Met twee Landrovers en
vier trucks kwam de expeditie bij de Zuyt
dorpklip. De technische uitrusting was beter
dan die van alle voorgaande expedities van
gelijksoortige aard. Toch kregen Robinson en
zijn mannen het zwaar te verduren.
Robinson vestigde de operatiebasis op het rif.
Alle mannen waagden hun leven in de woeste,
tot zes meter hoge golven. Bijna allen liepen
zij letsel op en dr. Haimson werd zelfs zó
ernstig gewond dat hij naar een zie
kenhuis in Perth moest worden gebracht.
Toch gelukte het de mannen het wrak te on
derzoeken en de ligging nauwkeurig in kaart
te brengen. Bovendien vonden zij Nederland
se munten met het jaartal 1711 vier voet bo
ven de zeespiegel in de klipwand geklemd.
Historische dag
De 21ste mei 1968 werd een historische dag.
Toen besloot Alan Robinson namelijk om een
poging te doen het wrak van zee uit te be
reiken. Mij ging daartoe aan boord van de
vissersboot „Psyche". De weersomstandighe
den waren gunstig. Er was weinig wind, maar
er stond een sterke deining. Robinson dook
in zee en kon twee uur achtereen in het wa
ter blijven. Hij onderzocht het wrak op zijn
inhoud en ontdekte toen de miljoenenschat.
Dank zij Robinsons moed, volharding en er
varing gaf de „Zuytdorp" op 21 mei 1968 na
ruim 250 jaar de kostbare geheimen van zijn
lading prijs!
maakte hem zó nieuwsgierig, dat hij besloot
af te dalen naar het rif. Daar vond hij een
paar wrakstukken, een aantal munten en een
houten schegbeeld. De grootte van het scheg
beeld maakte het vrijwel zeker, dat het eens
de steven van een groot houten schip had
gesierd.
Tom Peppar dacht veel aan zijn vondst, maar
hij sprak er weinig over. Niettemin lekte het
nieuws uit. Boeren vonden het nieuws inte
ressant genoeg om Tom een bezoekje te bren
gen en zijn vondst te bekijken. En sommigen
vertrokken weer met een aardig souve
nir (afkomstig van de „Zuytdorp", maar dat
wisten ze toen nog niet).
Verborgen kleine schat
Na enige tijd hoorde men ook in Geraldton
en Perth van Tom Peppars vondst. De politie
ging naar Toms huis om poolshoogte te ne
men. Maar vóór de politie arriveerde, had
Toms broer de op het rif gevonden voorwer
pen uit het huis gebracht. Hij begroef ze in
de wildernis. Later nam Toms broer dienst
in het leger. Hij sneuvelde in de tweede we
reldoorlog. Tot nu toe is het niemand gelukt
de begraven „kleine schat" terug te vinden.
Maar dank zij Peppars vondst, kon men bij
benadering de plaats vaststellen waar een
groot wrak moest liggen. Maar welk wrak?
Het antwoord op deze vraag gaf de geoloog
dr. Playford. Hij had veel belangstelling
voor de wrakken van Nederlandse schepen
en stelde aan de hand van op het rif aan de
voet van de Zuytdorpklip gevonden munten
en andere voorwerpen in 1955 vast, dat daar
het wrak van de „Zuytdorp" lag.
Kom er ACHT-er
1. Steen minder links onder
2. Trottoirband
3. Pompoen op muts van Schot links
A. Collectebus
5. 'Lantaarnpaal
6. Vlaggetje
7. Spin meer in web
8. Nagel van duim van vrouw.
De eerste
Robinson en zijn helpers waren al ontdek
ten zij de grote schat niet de ontdekkers
van het wrak van de „Zuytdorp". Die eer
komt toe aan Tom Peppar en dr. P. E. Play
ford.
Tom Peppar, een eenvoudig man, was op een
goede dag in 1927 op de dingojacht in de
buurt van de Zuytdorpklip. Hij vond er toe
vallig een paar brokjes glas. Die vondst
De expeditieleider Alan Robinson met een
pot munten uit een andere vergane Neder
landse Oostindië-vaarders, de „Verghulde
Draeck".
Mor-re-ge, goei-e-mor-re-ge,
zegt iets op de kast.
Pim zegt: Pom ben jij dat?
Pom bromt'k slaap nog vast.
Mor-re-ge, goei-e-mor-re-ge,
kraakt die vreem-de stem.
Pim roept: stem, waar zit je?
ja, daar vindt hij hem!
Pomeen ra-re vo-gel
Pom, Pom! kijk eens gauw:
Rood en groen en geel, Pom
en zijn kop is blauw.
Hij komt vast ge-vlo-gen
van heel hoog, héél hoog.
Hij is vast een vo-gel
uit de re-gen-boog.
Mor-re-ge, zegt de vo-gel.
Hoor je, Pom? Hij praat
met een men-sen-stem, Pom.
Dro-mer, zegt Pom kwaad.
Maar als Pom dan eindelijk
ook de vo-gel ziet:
't ro-de, blau-we, 't ge-le,
snapt ook Pom het niet.
Ja, hoor, ze-ven kleu-ren
sn die stem is echt.
Pim geeft Pom een duw-tje:
wat heb ik ge-zegd?
Lor-re weg-ge-vlo-gen,
zegt de vreem-de gast
in zijn mooi-e pak-je
bo-ven op de kast.
Als hij straks weer weg-vliegt
naar zijn re-gen-boog,
fluis-tert Pim zijn vriend in,
ga ik mee om-hoog.
Met twee groe-ne poot-jes
en een ro-de rug, 1
blauw met geel kop-je,
kom ik dan weer te-rug.
MIES BOUHUYS
I. Een vertrek waar gecijferd
wordt 's lands financiën varen
er wel bij
6- Deze manier van lopen past
niet
10. Als U weinig inkomen hebt,
leidt U een dergelijk bestaan
II. Een verkoudheidverschynsel.
Zakdoeken gereed houden
12. Mens 't is 'n aanwijzing dat je
niet minder kunt
13. Als je dit ergens niet hebt, is de
kennis niet groot
15. De slapste staan op elkaar
17. Eet Paul aan dit schouderbeleg
sel
19. Al dopen we niet, we kunnen
wel bevrachten
21. Als het slechte weer wat gaat
verminderen, zullen de klanten
wel weer kopen
22. Waar U ook heen gaat in de va
kantie, deze weg ontloopt U
niet
24. Het lijkt een bandje om te le
zen, maar het sorteert wat erop
vermeld staat
27. Met Driekoningen trekken ze
ermee langs de huizen. Ondeug
delijke waar voor de pot?
28. De heilige duwt stijf een schaap
voort
29. De negende toon tijdens de
noen?
30. Als je positie dusdanig in ge
vaar wordt gebracht is het net
of je nog lager gaat dan de on
deraardse vindplaatsen van
steenkool
Verticaal:
1. De hoed van Oom Jan kost
f 1,- meer
2. Nederland bezit er één met een
scharlakenrood gewaad
3. Warme wijn in Ethiopië
4. Jacobus de V maakte er in
1540 een orde van
5. Lees mui maar denk aan een
melkachtige oplossing
7. Een drank in het circuit van
Assen voor de kweek
'tlint te pas laten komen met
deze blauwe kleur
9. Zonder dwang opstaan, 'n nobel
gebaar
14. Een spil schriften? Van koop
waar ruim voorzien!
16. Een goede oplossing als het uit
het binnenste voortkomt
18. Mineralen tot blik pletten
20. Achteraan gaan tot na Polen
21. Gereed en gesloten is zo nu en
dan
DEMK OM DE VEIIIG.
HEID VAM UW KIND!
23. Op ieder boekenstalletje te vin
den
25. Nog eens Anno Mundi. Wat een
scherpriekend vocht
26. Het zij zo in het testament
Oplossingen onder het motto
„Kryptogram" dienen voor woens
dag a.s. te 9 uur vm. in het bezit
te zfjn van de redactie, Witte Singel
1 te Leiden. Onder de goede oplos
singen stellen wij een eerste prys
van f 5,- en twee prfjzen van f 2,50
beschikbaar waarnaar alleen abon
nees kunnen mededingen.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Laat kinderen nooit
staan in auto's! Bij
plotseling remmen
kunnen zij zichern.
stig bezeren!!!1!'
Leeruwkind^
zo vroeg mogelijk bij
het uitstappen eerst
naar alle kanten te kij.
ken of er iets aankomt
Leer het kind zichzelf
vast te houden, maar
niet aan de deur
Leer uw kinderen.dat
stappen na toesf
ming van de bestuur,
der van de autotsoms
is deze nog niet klaar
met het manoeuvreren
van de auto. ook al
staat hij even stil
■ViL' I E GBPIMAS S'AI
RHcro R>v Auif_E;LBH
1-+- s-1—
LlyCliNBT'EiclEjUMT 0 fi A
y o viBv.ar o kOTBT'èIl,
ÜBB 0 MBIP |N 0 K|B|
E lapwiPv^iMPiÉH iT
smp^LBupiRji£;E
SBM'l SiHANPiEJ.E N«R
ER:D SÉWtAB I TfiljP |E E
ÖARBZBG I 'CBDÉE L!S
P ËE oBkophc
WPlNMlfOTfaRllfSMpjEIE
STSIÉK o iqoMBP [CQrt
KJBE L'KIÉPLI KB7U E
STARTMF.aV'1 'LI
De eerste prys van f 5,- werd toe
gekend aan de heer H. J. Kqpp-
man, Verdamstraat 58 te Leiden,
de twee prijzen van f2,50 aan
mevr. Hanson, Spanjaardslaan 19
te Leiderdorp en aan mevr. P. J.
v. d. Wateren-Linschooten, Jan van
Goyenkade 19 te Leiden.
De prfjzen worden de winnaars
toegezonden.
Kunt u de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u elders in dit nummer.
