Lranten als dagboek
an de
ajijbelse geschiedenis
ISES DEAD
D Extra
Chromiclcs
ACOB PROTESTS SONS' ARREST
Notenkrakers komen hier om te sterven.,..
ft ieti trfe»«iW Msni HaA I«USER#!
'Wtatisftig
%p<* Üw» b«gg
0* rnt ft* s t
<W MAN OF GOD Endl Gtoric.u. earaer on
Threshold of Holy Lona
Tat zou er te zien zijn geweest in de kiosken in Israël, wanneer in de dagen van
het Oude Testament daar kranten van enorme rotatiepersen zouden zijn ge
rold? Hoe zouden die kranten zelf eruit hebben gezien en hoe zouden die be
richten uit jaren vol strijd en triomf, jaren vol historie, hebben geluid? De
„Jerusalem Chronocles, news of the past in the days of the bible", verzorgd
[de Reubeni Foundation te Jeruzalem, geeft een indruk daarvan.
i boekwerk dat 26 kranten van elk
a's omvat alsmede een grote kaart
t oude Israël waardoor men zich be-
ii oriënteren. We hebben de stof (van
it 444 voor Christus) die in deze edities
|leld wordt op school of op catechisa-
eerd en laten we eerlijk zijn, meestal
|et vrij droge kost, terwijl we ons de
rond koningen, priesters en hogepries-
liannen die muren van steden omblie-
i koningen, die zich in hun eigen
a wierpen niet zo best konden voorstel-
ct weergegeven
edities van de Jerusalem Chronicles
In termen die wij vandaag in de kran-
itreffen over deze zaken geschreven,
een moderne opmaak en moderne wij-
illustreren, gaan de veldtochten van
Ise leger, de slagen tegen de Filistij-
ondergang van Sodom en Gomorrah
leven. De speciale verslaggevers en
men in deze uitgaven, ook de „roddelrubriek"
heeft er een plaats gekregen alsmede de ko
lommen „lezers schrijven". En wat te den
ken van de advertenties die ware sieraden
zijn geworden. Nieuwe landbouwmachines
worden inclusief een „foto" ervan aangepre
zen; een huwelijksannonce van Basmat en
Ezau en het overlijden van Joseph, medege
deeld zowel namens het Egyptische Huis Hat-
shepsut als de familie, geven de kranten het
aanzicht van dagbladen zoals we die vandaag
de dag nog kennen.
Verschil
or tme s r
Jjjgf litHM In Ekm*
Wi» Ubvfun e
*53
Hoe groot het verschil in verteltrant is om
nog niet te spreken van de visuele presenta
tie wordt duidelijk wanneer we het ver
haal uit Genesis 39-42 lezen, waarin wordt
verhaald, dat Joseph in Egypte een paar van
zijn broers als gijzelaars achterhoudt in de
hoop zo zijn vader naar Egypte te lokken.
In die dagen moet zulk nieuws schokkend
zijn geweest voor de Joden. De Jerusalem
.■km* *h»|- katmi tteey «I
]<jtm 8»? ia
Zonnetij acht in Egypteeen gebeurte-
ie de gemoederen in het oude Israël da-
li beroering gébracht zou hebben wan
ten krant was verschenen als de „Jeru-
:hifi Chronicles".
■J gscorrespondenten, de wetenschappelijke
.^werkers en de illustrators maakten in
26 edities een vrij statisch deel van de
il tot een boeiend gebeuren,
meent dat er „dus" wat onnauwkeurig
mwille van de aanpassing aan de „mo-
mt('le journalistiek" bezijden de waarheid is
hreven, zal moeten ervaren dat de diver-
oeken van het Oude Testament zeer exact
vaj weergegeven. Zo wordt de catastrofe van
>m en Gomorrah door een „ooggetuige"
70Pi eld aan 'n verslaggever en wordt door een
de ^schappelijk medewerker aan de hand
„luchtfoto's" de groei van de grote zout-
u/Wuidelijk gemaakt, maar het blijft zuiver
jWeergave van bekende feiten,
i&aast de Jerusalem Chronicle de boeken
de Bijbel neemt, zal de scribenten van
Raëüsche uitgave nergens kunnen be-
Pen op fouten. Het is de wijze van pre-
eren en het herschrijven van de histori-
stof die de actualiteit realiseert. Men be-
t zich pas na het lezen van deze edities
in feite niets nieuws te hebben gelezen.
niet alleen „het grote nieuws" vindt
74*
^eekeindbijlage Leidsch Dagblad
Zaterdag 14 september 1968
1 De uitgave „Jerusalem Chronicles" is
verkrijgbaar in de „Israël Galerie",
i Prinsengracht 744 te Amsterdam. De
prijs bedraagt 26,De galerie
waarin een expositie is ingericht over
grafisch werk uit Israël is op werk-
i dagen geopend van 10.30 tot 18.00 uur
en op zondagen van 13.00 tot 17.00 uur.
selijke reacties zijn geweest van de betrokke
nen en hoe worden die passend in „kran
tentaal" weergegeven?" Daarbij hebben de
auteurs gebruik gemaakt van de terminolo-
giën van vandaag zodat de koppen en ar
tikelen als van een willekeurig goed geïnfor
meerd dagblad klinken.
Dieptepunten
Hoofdartikel
Men vindt er eveneens een verslag van zijn
laatste weken; van zijn vergadering met de
stamhoofden. Daarnaast een necrologie en
een hoofdartikel dat leven en werken van de
zo belangrijke leider van het Joodse volk be
schouwt. Welk een ander dieptepunt moet in
die dagen niet de verovering van het noord
Chronicles meldt dan ook op de voorpagina!
„Jacob protesteert tegen arrestatie van zijn
zonen". „Spionnenjacht in Egypte". Als on
derkop een nieuwsmelding van het persbu
reau uit Memphis: „Beschuldigden ontken
nen spionage-activiteiten".
De inleiding tot het openingsartikel verhaalt:
„Tien van de zonen van Jacob, de rijke He
breeuwse veefokker uit Kanaan, werden hier
in Memphis vandaag in hechtenis genomen,
beschuldigd van spionage ten behoeve van de
Hyksos en de Habiru. Het bevel tot hun arres
tatie werd persoonlijk ondertekend door
Zaphnat-Peneach, onder-regent van koning
Tahutmes van Egypte. De tien beschuldigden
hebben de aanklacht van de hand gewezen
en verklaard slechts naar Egypte te zijn ge
komen teneinde daar graan te kopen ten be
hoeve van hun familie in Kanaan. Een
officiële bekendmaking van het paleis van
Zaphnat-Paneach spreekt over „een bende
Hebreeuwse spionnen deel uitmakend van
een uitgebreid net dat informaties verzamelt
ten behoeve van de Hyksos-Habiru-regering".
Juist in onze dagen spreekt een dergelijke
taal aan. Een speciale correspondent had te
zelfdertijd een onderhoud met Jacob, die hem
vertelde: „Het is allemaal een verschrikkelijk
misverstand en ik hoop dan ook dat mijn zo
nen erin zullen slagen de Egyptische autori
teiten te overtuigen van hun onschuld".
Daarnaast wordt een brief afgedrukt die Ja
cob aan Zaphnat heeft geschreven. Bij het
artikel wordt een groot aantal scherpzinnige
détails gegeven en worden korte biografieën
van de gevangenen met archeologisch be
langwekkende afbeeldingen afgedrukt.
Een correspondent in Memphis meldt: „Bij
eerste confrontatie hebben de broers een uit
stekende indruk gemaakt".
Het spreekt van een zich inleven èn in de
stof uit die dagen èn van kennis van zaken
van de journalistiek van vandaag dat men
zich bij het samenstellen van de Chronicles
afgevraagd heeft: „Wat schrijft een krant,
waarvoor hebben de mensen belangstelling?"
en daarnaast: „Hoe zullen de gewone men-
¥&rvm4l Mcmagc
De „Chronicles" is zo een moderne krant ge-
p worden. Er wordt met kaarten gewerkt die
door een eigen cartografische dienst zijn sa
mengesteld. Kaarten van veldslagen maar
ook kaarten van de toenmaals bekende we
reld. Het nieuws dat dikwijls slecht en toch
ook sensationeel is, wordt in grote opmaak
gebracht. „Prins Mozes is een Hebreeër!" met
als toevoegingen „Beschuldigd van moord
op een Egyptische officier vlucht hij uit
Egypte". Een andere kop: „Politie volgt een
spoor". De speciale correspondent meldt dat
de dochter van de farao haar geadopteerde
zoon beschermt. Op het moment dat er rond
de Joodse slaven moeilijkheden in Egypte
zijn, zegt de Egyptische premier: „De rege
ring overweegt 'n herziening van de status
der Hebreeuwse slaven". Onder „laatste
nieuws" brengt de krant: „Mozes' zuster ge
arresteerd".
Een andere editie heeft een voorpagina ge
heel in rouwkader. „Mozes is dood" luidt de
kop over de gehele paginabreedte. „De man
Gods, de man die ons uit de slavernij van
de Egyptenaren leidde en ons naar de berg
Sinaï bracht, er ons Gods geboden bracht en
ons veertig jaar door de wildernis leidde, is
niet langer onder ons. Mozes stierf in het
zicht van het land van onze vaderen; het
land dat hij zo lief had maar op welke grond
hij geen voet heeft mogen zetten". Bij het
artikel een foto die een beeld geeft van dat
wat de Man Gods gezien heeft vanaf de plaats
waar hij stierf: het Beloofde Land gezien
vanaf de berg Nebo.
rijk zijn geweest. „Noordelijk koninkrijk valt
in handen van de Assyriërs", „Juda houdt
stand" en het artikel begint: „Iedere hoop
dat het Koninkrijk Israël in de naaste toe
komst zijn onafhankelijkheid zou kunnen
herkrijgen, werd gisteren de bodem ingesla
gen toen koning Sargom van Assyrië het be
vel tot deportatie van de bevolking gaf. Ruim
150.000 mensen zijn gedeporteerd. Deze mas
sa-deportatie werd reeds lange tijd gevreesd
sedert de Assyriërs Samaria in een verbitter
de oorlog die twee jaar geduurd heeft, heb
ben bezet. Bethel is een dodenstad gewor
den".
Maar een volgende editie meldt triomfante
lijk: „Het Assyrische leger vlucht Jeruza
lem is gered". Dit naar aanleiding van het
beleg van de heilige stad. „Het beleg van Jeru
zalem is voorbij. Koning Sennacheribs eens
zo machtige Assyrische leger is door de pest
neergeslagen. De weinige krijgers die niet
door deze ziekte werden aangetast, hebben in
paniek 't legerkamp verlaten. Koning Heze-
kiah, vergezeld door de profeet Isaia ver
scheen vanochtend op de stadsmuur om dit
glorierijke moment aan te kondigen en Ja-
weh te danken voor Zijn ingrijpen".
Documentatie
In een reeks kaarten die menige ge-
interesseerde in geschiedenis zullen boeien
wordt de 200-jarige geschiedenis van het
Noordrijk weergegeven met zijn koningen
maar ook de campagne tegen de Assyriërs
vanuit Jeruzalem. Deze uitgave is bijzonder
indringend geschreven, dat zal iedere lezer
wel duidelijk zijn. Maar tevens is ze smette
loos verzorgd. Voor ieder die belang stelt in
de historie van het oude Israël een boek-
De Jerusalem Chronicles news of the past'*
meldt hier op de voorpagina de dood van
Mozes en diens opvolging door Jozua.
werk om direct aan te schaffen. De artike
len zijn veelal geïllustreerd met archeologisch
belangwekkend materiaal, deels prenten,
deels foto's terwijl ook speciale maquettes
werden gebouwd. Het leven van alledag komt
uit de beschrijvingen gaaf tevoorschijn, want
het wereldnieuws wordt steeds begeleid door
een aantal artikelen rond dat nieuws. Zo
vindt men een schat van gegevens over het
leven van de Egyptenaren, hun goden en hun
gewoonten van balsemen, het bouwen van
tempels en graven. Ook het leven der Assy
riërs en Perzen is uitvoerig beschouwd. Een
serie prenten over Babyion hoort thuis in de
reeks die o.a. Athene in woord en beeld pre
senteert. Zelfs over Confucius weet een spe
ciale medewerker te berichten.
De uitgever, die nu ook een tweede deel heeft
laten volgen, handelend over de jaren 165
v. Chr. tot 696 na Chr. heeft zo in iets meer
dan 100 pagina's een compleet beeld opgehan
gen van een bijzonder belangwekkend deel
van de Bijbel: het Oude Testament. Voor ve
len zal de wijze waarop de stof benaderd
wordt een openbaring zijn, voor sommigen
wellicht een indicatie hoe deze stof aan leer
lingen op boeiende wijze kan worden overge
dragen. De oude geschiedenis heeft een mo
dern gezicht gekregen zonder storende ana
chronismen. Dat is een der grootste com
plimenten die men de samenstellers en de
voortreffelijke auteurs kan maken. Deze uit
gave is dat compliment meer dan waard.
HANS VAN ROOT
Het invasieleger is gedoemd te ster
ven. De horde bruine vogels, op
nieuw na een keurige cyclus van
zeven jaar over West- en Mid
den-Europa uitgezworven, heeft de on
metelijke Siberische naaldbossen verlaten
om elders de hongerige magen te vullen.
Maar „elders" zijn de omstandigheden
dermate ongunstig, dat vrijwel geen enke
le notenkraker het avontuur zal over
leven.
De gaai-achtige vogel heeft de afgelopen
maanden in het kringetje van de vogellief
hebbers groot opzien gebaard, door veel vroe
ger te verschijnen dan normaal, door het gro
te aantal en door de reeks van zeven
nauwgezet voort te zetten. De invasies waren
in 1954, 1961 en 1968
In de eerste weken van augustus kwamen de
eerste meldingen binnen over een merkwaar-,
dige bruine vogel, met witte stippen
(druppels zeggen de vogelliefhebbers) op de
rug en een brede witte rand aan het einde
van de staart. Belangrijkste kenmerk: de
vertrouwelijkheid waarmee deze „kraai" de
mensen tegemoet trad. Bert Garthoff richtte
zich in zijn „Weer of geen weer"-programma
tot het Nederlandse volk en de telefoontjes
bleven na de oproep niet uit.
Het is bijzonder moeilijk een schatting van de
omvang van het invasieleger te geven. Het
gaat in elk geval om duizenden vogels. Prof.
dr. K. H. Voous, als hoogleraar in de orni
thologie verbonden aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam, durft evenmin het aantal te
taxeren. Ook hij slaat het verloop van de in
vasie nauwlettend gade en bepaalt voorzover
mogelijk, afkomst en leeftijd aan de hand van
dood materiaal.
Prof. Voous durft al heel voorzichtig te con
cluderen, dat gezien de bijzonder lange, dun
ne snavels, de vogels heel ver weg uit Sibe
rië komen. Maar om een definitief oordeel te
vellen zou hij alle gevallen moeten bezien en
dat lukt uiteraard nimmer. De zes dode vo
gels in zijn laboratorium (Zoölogisch museum
in Amsterdam) zijn verkeersslachtoffers.
Dik en dun
Er zijn dunbekkige- en dikbekkige notenkra
kers. Prof. Voous beschrijft in zijn „Atlas
van de Europese vogels", dat in grote trek
ken de Middeneuropese notenkrakers door
hun dikkere snavel, van de klaarblijkelijk uit
Azië afkomstige Russische- en Westsiberische
Notenkrakers, kunnen worden onderscheiden.
Er kunnen tussen de dunsnavelige, thans op
zwerftocht in Nederland, best eens wat dik-
snavelige voorkomenDe notenkrakers ge
ven de voorkeur aan de volgende omgeving:
naaldbossen, sparren en zilversparren, zowel
in het laag- als het bergland. Zij komen in de
Alpen voor op een hoogte van 800 m tot 1950
meter, ln de Duitse middelgebergten boven
300 meter, in de Mimalaja van 1900 tot 3900
en in oost-Tibet zelfs van 1800 tot 4500 meter.
Het voedsel bestaat uit zaden van allerlei
naaldbomen, maar ook vruchten van andere
bomen en struiken zoals eikels, beukenootjes
en hazelnoten. Zelfs insekten en wormen, en
eieren en jongen van bosvogels versmaden zij
niet.
Overlevenden
Een notenkraker ln
het Amsterdamse Bos,
gefotografeerd door
boswachter Henk de
Groot. Ook deze vogel
is in het geheel niet
schuiv en haalt rustig
zijn kostje op, terwijl
de boswachter zich bij
hem neerzet.
Ondanks dit uitgebreide menu toch een ver
plaatsing om aan de hongerdood te
ontkomen? Prof. Voous hanteert de volgende
(van de overigens vele) theorie: „Er is geen
sprake van een regelmatige populatie-op
bouw. Het aantal vogels neemt geleidelijk
aan toe. De opbouw neemt zeven jaar in be
slag. Er volgt een ineenstorting onder invloed
van bepaalde factoren, b.v. de mislukking van
de zadenoogst. En dan gaan de dieren op
avontuur".
Een deel wordt afgestoten om elders het ge
luk te beproeven, hetgeen echter meestal ein
digt met de dood. Zeker negentig procent
gaat ten gronde. De verplaatsingen ontstaan
door het ontbreken van basisvoedsel. Enkele
overlevenden van de „zelfmoordreizen" heb
ben in 1955 gepoogd in Duitsland nabij Mün-
chen en ook op een Zweeds eiland te broeden,
Europese notenkrakers (de diksnaveligen,
schijnen zich wel eens bij de Siberische aan
te sluiten, bij de dunsnaveligen dus. Men
moet maar eens opletten als zo'n Siberische
zwerver over het bospad scharrelt en amper
voor de hem onbekende mens opzij gaat!
