'chrikhewiiid
san T rujillo wekte
aatgevoelens
Middeleeuwse pracht in kleine
Zuidduitse stad
HOE EEN DICTATOR AAN
ZIJN MILJOENEN KWAM
NEDERLANDER
RAPPORTEERDE
OYER ZUIVEL-
BEWERKING IN DE
DOMINICAANSE
REPUBLIEK
5 *hlRDAG 10 AUGUSTUS 1968
F LD EXTRA 3
it
,enyET is al weer enige jaren geleden, dat een Nederlands zuiveldeskundige op ver-
aee*.zoek van het ICA1TI, een research-instituut voor de industrie in Midden-Ame-
™rika, gevestigd in Guatamala, een onderzoek instelde naar de situatie op zuivel-
rcrcjri in de Dominicaanse Republiek, het oostelijke deel van een eiland in de Caribi-
Het rapport werd nimmer gepubliceerd, maar toch is het van belang er
fs van te nemen, al was het slechts om ervan doordrongen te raken in welk een
™*rrechte positie men in Nederland in dit opzicht verkeert.
kiefcleskundige was de heer J. Martens, tot
tenfcort directeur van de Almelose Melkin-
raamg ACO, landelijk bekend als voorzitter
Vale afdeling Coöperatieve melkinrichtin-
rooujan de FNZ, lid van het dagelijks be-
•enwyan het Bedrijfsschap melk en lid van-
pillende adviescommissies van het Pro-
Jphap Zuivel.
fzocht de Dominicaanse Republiek enige
nadat het beruchte bewind van dicta-
ijillo ten val was gebracht. Ook nadien
lit land met zijn schrijnende tegenstel-
orjsji van rijk en arm nog dikwijls het to-
ran heftige politieke beroeringen, waar
namen van Juan Bosch. Caamano,
en Balaguer geen onbekende zijn. Bij
led^rkiezingen in 1966 behaalde Balaguer,
legere medewerker van Trujillo, een
Juan Bosch met 55 tegen 42 procent
iet aantal uitgebrachte stemmen. Deze
[inning betekent geenszin, dat het be-
'van de Trujillo-kliek werd voortgezet,
jhad iets geleerd. Momenteel heerst er
betrekkelijke rust in de Dominicaanse
ï-1°pliek, al trekt men hier zo af en toe nog
irzean leer tegen Castro-gezinde groepen,
en d
teibrme kapitalen
"lEL TRUJILLO had zich. tijdens zijn
lt lurig schrikbewind van 1930 tot 1961
pe kapitalen veroverd. Toen hij in mei
werd vermoord en al zijn familieleden
geweldige vermogens het land uitvlucht-
bleek dat Trujillo de bezitter was ge-
t van dertig verschillende industrieën
hdvarï de melkfabriek in de hoofdstad
ikeé
Santo Domingo met een filiaal in Santiago.
Al deze bedrijven werden door de Staat over
genomen. Het beheer werd opgedragen aan de
Corporacion de fomento industrial de la Re-
publica Dominicana.
Geen wonder dat de corrupte Trujillo zich
miljoenen kon verzamelen. Wat de zuivel be
treft, werd de melk voor de fabriek in Santo
Domingo aangevoerd uit de drie grote veebe
drijven welke Trujillo bezat, terwijl er daar
naast nog een groot aantal particuliere le
veranciers was. De verwerkte melk werd in de
stad gratis uitgedeeld aan de bevolking. Zo
oa. kreeg Trujillo de naam van „the good
old man". Maar deze „goede oude baas" was
wel zo slim, dat hij de verstrekte melk door de
Staat liet betalen! Daardoor was hij steeds
van zijn inkomsten verzekerd.
Gangstermethoden
ia
de foto's
OOOb boven: Dominicaanse vrouw voor haar
tonele woning in Santo Domingo.
p midden: Het gebouw van de nationale
van de Dominicaanse Republiek in San-
jomingo. In een vleugel ernaast is het
f tuut gevestigd, dat de vroegere eigen
wen van wijlen dictator Trujillo beheert.
rechts boven: Een sinaasappelstalletje
men er zovele tegenkomt in Santo Do-
jo. Met behulp van een apparaatje wordt
\haasappel voor de klant geschild. De hui-
pan de achterzijde vertonen geen weel-
„Ik scheen geen erg welkome gast", aldus de
heer Martens. „Ik was nog maar net in het
kantoor van de directeur, toen deze naar een
aangrenzende kamer werd geroepen. Nu moet
men weten, dat de arbeiderssyndicaten een
belangrijke rol spelen in de industrie. Men
zou haast kunnen zeggen, dat het dagelijks
bestuur in de fabriek zetelt. In de kamer
naast het kantoor ontstond een hevige rel. De
stemmen laaiden hoog op en ik begreep, dat
men het over mij had. Ik erheen. Daar
stonden ze tegen elkaar te schreeuwen. „Wie
van jullie spreekt Engels?" vroeg ik. Dat
bleek te zijn de man, die het hoogste woord
voerde. Een van de syndicaatsleiders. Ik zette
hem het doel van mijn komst uiteen. Dat dit
onzerzoek in het belang was van het bedrijf
en dus ook van de werknemers. Toen bedaar
de de rel".
„Ik was daar een week, maar in een paar
dagen had ik het al wel bekeken. Er man
keerde van alles aan.
Een butyro-meter (om het vetgehalte te be
palen) ontbrak, eveneens een apparaat om
het soortelijk gewicht te meten. De melk zag
er blauw uit en toen wist ik het wel. In de
koeler ik zelf moest de sleutel opzoeken
lag de meest mogelijke rommel en voor het
naspoelen van de flessen werd onbetrouw
baar water gebruikt. Een chloorinstallatie
was wèl aanwezig, maar werkte niet. Vooral
in dit tropische klimaat leverde deze onhy
giënische melkbehandeling grote gevaren op
voor de volksgezondheid. Na het indienen van
mijn rapport in Guatamala, kwam dan ook
onmiddellijk bevel, dat dit verbeterd moest
worden".
HET VIEL DE HEER Martens voorts op, dat
het aantal arbeiders in de fabriek veel te
groot was. „Voor een werkje dat één man
kon doen, waren er twee. „Wat wilt U", ver
klaarde hem later de syndicaatman, in elk
bedrijf hier werken teveel mensen. Maar ver
geet niet hoe groot de werkeloosheid is. Ging
men economisch te werk, dan kwamen er
weer meer op straat, waardoor de ontevreden
heid nog meer zou toenemen".
Erg bemoedigend waren de resultaten van-
het onderzoek bij de „Industria Lechera" dus
niet. De Nederlandse deskundige rapporteer
de zijn bevindingen bij de ICAITI. Tegelijk
de boeren. Dat was niet juist. Het bedrijf zélf
moest verbeterd worden. Bij de andere par
tij vond de heer Martens een voorzitter die
scherp inzicht had in de mogelijkheden.
Zou deze coöperatie er in slagen meer te be
talen dan de „Industria Lechera", dan zag de
Nederlandse rapporteur maar weinig kansen
meer voor laatstgenoemde, gezien ook heb
feit, dat zij met het oog op haar bevlekt ver
leden weinig sympathie had van de zijde
van de bevolking.
Het advies van de heer Martens was: Bouw
schreef hij aan de directeur ervan, dr. Otto
J. Stern, een brief waarin hij zijn bezwaren
toelichtte.
Adv
nes
TIJDENS ZIJN BEZOEK aan Santo Domingo
werd de heer Martens verzocht inlichtingen te
verschaffen aan president en andere leiders
van een nog op te richten coöperatieve melk
fabriek in de Dominicaanse Republiek. Hij
laakte het bij de staatszuivelfabriek, dat de
directeur ervan de schuld voor het slechte
eindprodukt afschoof op de schouders van
een grotere fabriek, breng daarin over de
bruikbare machines van de Industria Lechera,
koop andere noodzakelijke machines, neem
de beste krachten over van de bestaande fa
briek en laat de nieuwe het eigen-dom zijn
van de coöperatie. Deze zal dan de oude good
will moeten betalen voor de omzet, de gebou
wen en de overgenomen machines. Op die
manier komt Industria Lechera aan een
goed eindpunt en krijgt de coöperatie de bes
te start.
„Ik weet niet", aldus de heer Martens", of
het rapport mij in dank is afgenomen. Ik
heb er nadien nooit meer iets van gehoord".
1 de Lange
Om de drie jaar wordt in het kleine stadje Landshut in het zuiden van de Duitse
Bondsrepubliek de tijd vijfhonderd jaar teruggedraaid. Onder fanfaregeschal en het
gejubel van vele duizenden mensen, laten de burgers van Landshut de grootste histori
sche gebeurtenis van hun stad drie weken lang weer herleven: de bruiloft van de
Beierse hertog Georg (Jonker Jörg) met de Poolse koningsdochter Jadwiga.
OVERIGENS hield Trujillo er ook ten aan
zien van zijn zuivelfabriek, waarin nog enig
Amerikaans kapitaal zat, gangstermethoden
op na. De melk van de kleine boeren- werd
tegen een veel lagere prijs dan de nor
male opgekocht door handelaren, die deze
grondstof in de fabriek lieten verwerken en
later weer elders op het eiland gingen distri
bueren. Elke melkfabriek kent perioden van
kleine en grote, soms te grote aanvoer. Met
dit laatste wisten Trujillo en zijn aanhangers
wel raad. Het spreekt vanzelf dat de melk van
de eigen bedrijven van de dictator voorrang
had. Wat de rest betreft, gebeurde het soms
dat Trujillo-gangsters de melkvervoerders
overvielen en mishandelden, terwijl zij de
melk-wagens omwierpen, waardoor de on
verwerkte melk over de weg stroomde. Dit
kweekte heel wat haat, maar zolang Trujillo
aan het gewind was, stond men machteloos.
Men vergat echter niet. De directeur van de
zuivelfabriek, die de heer Martens aantrof,
was nog een vriendje van Trujillo. Hij was
aangebleven. De angst voor wraakneming zat
er echter diep bij hem in. Hij droeg steeds een
pistool op zak. „Ik weet zeker, dat wanneer
een van de melkvervoerders de kans krijgt,
hij me neersteekt", zo vertelde hij zijn gast.
Oorspronkelijk was hij geneesheer in Mexi
co. Hij achtte wel de tijd gekomen om Santo
Domingo zo spoedig mogelijk te verlaten en
naar zijn land terug te keren.
DE BEVINDINGEN van de Nederlander wa
ren weinig vleiend voor de Dominicaanse
melkinrichting. De opzet was wel goed, maar
het bedrijf was totaal verwaarloosd.
jaar het middeleeuwse spektakel. Daarvoor
beleven de in drommen toestromende toeris
ten origineelgetrouwe ridderspelen, prachtige
optochten van lijf- en stadswachten, alsmede
stijlechte feestgelagen bij wijn en Beiers
bier. Zelfs de muzikanten spelen alleen mid
deleeuwse wijsjes op bij die tijd behorende in
strumenten. Tegen de weelde van de oor
spronkelijke bruiloft in het jaar 1475 zijn
de Landshuter vroede vaderen echter niet
opgewassen. Destijds werden namelijk ter
viering van het vorstelijke huwelijk niet min
der dan 333 ossen, 490 kalveren, duizend var
kens en speenvarkens. 40.000 kippen ,en
twaalf ganzen door de bruiloftsgasten veror
berd.
Deze Landshuter „vorstenbruiloft" is als een
van de meest luisterrijke feesten van de laat
gotische tijd de geschiedenis ingegaan. De
stijlechte kopie ervan wordt beschouwd als 't
belangrijkste historische feest op Duitse bo
dem. De overlevering getrouw, wordt de vors
tenbruiloft ook thans nog gevierd. Met een
kundig oog waken de vroede vaderen van de
stad ervoor, dat er geen stuk bij de rekwi
sieten terecht komt, dat niet overeenkomt
met de historische gegevens. Het belangrijkste
gesprek in de stad is al maanden voor de
grote gebeurtenis de verkiezing van de hoofd
rolvertolkers. Want schoonheid alleen
maakt in de ogen van de „Festspier'-arran-
geurs nog lang geen koningsdochter. Jadwiga
moet volgens de bepalingen uit een aanzien
lijk geslacht, van onbesproken gedrag, zwart
harig en van sierlijke gestalte zijn. Voor de
rol van de jonker komt alleen een statige
manspersoon in aanmerking, die bovendien
acteertalent heeft en stevig in een paarde-
zadel zit.
Bijna een half miljoen kostte Landshut dit
Bekoorlijke pages (foto boven) begeleiden
de vergulde pronkwagen van de koninklijke
bruid (foto hiernaast
