1
conomisch leven hangt Gewetensbeslissingen
ak aan 'n draadje
De humaniteit ontbreekt"
ïflatiegolf dreigt
r economie in V.S.
Kerkdiensten Leiden en omgeving
'm
Gesprek met zes gedetineerden in
Gronings Rijksasiel Dr. S. van Mesdag
van
10 AUGUSTUS 1903
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA PO
(Van onze financiële medewerker)
\e mensen leven enkel om niet dood te gaan" is er
[zegd, maar een ondernemer, die niet de grootst mo-
iviteit aan deg dag legt, delft vanzelf het onderspit,
js hangt het voortbestaan van belangrijke onderne-
ak aan een zijden draadje, een draadje dat des te
naarmate er in het verleden niet tijdig voor is ge
tter voldoende reserves zijn opgebouwd.
'lIllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiiiliiliiiiililiiiiiH
FINANCIEEL
WEEKOVERZICHT
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
v b°
zware fiscale lasten,
op het bedryfsle-
;d, zijn de meeste on
to ons land weer wel
een appeltje voor
normen. Vooral omdat
gezorgd werd voor ty-
tog op de produktie-
gesteld worden dat de
'landse ondernemingen
•achtige financiële po-
i vafcgebouwd.
%e>
eefjt dat er veel meer ka-
jj ondernemingen wordt
Dodfan het geplaatste aande-
ochp de balans aangeeft,
zobij de beoordeling van
emiiltaten niet alleen ge-
üegfrden naar de winstont-
dep^ar vooral ook op het
lat het werkelijk geïn-
^in^ogen afwerpt. Hoe ho-
Pij^ement. hoe groter de
>ch).De kostenontwikkeling
i4 jaren heeft echter tot
dat in vele bedrijven
zodanig is ingekrom-
ivoldoende mogelykhe-
voor verdere expansie.
pare positie
tuurlyk niet op de grote
concerns, die door de
het werkterrein en de
jkheden op allerlei ge-
aan het werk komen,
kleine en middelgrote
die in een kwetsbare
De doorgaans toch
intplooiingsmogelij khe -
ïeeJnog beknot door het
reel financieringsmiddelen,
bedryf als Nyma
toorlijk kunnen ont-
ondÉtnks allekrachts-
„pushing power",
zat, het geld ontbrak
uit de voeten te kun-
bestaan van het be-
ook aan een (kunst)
gehangen. Het is al-
omslag op de rayon-
:t te danken dat de
>ed| betaling niet op erge-
t Jitgelopen.
feu uitkomst
iet grote bedrijf AKU
fetkomst geweest dat de
{heden zich hebben aan-
in voorgaande jaren
{ote produktiecapaciteit.
boordig zo dat allen met
•duktie-eenheden een
ienpeil kan worden be-
handschoen welke do
i toewerpt, kan woren
itige marktpositie zijn
rachtige bedrijven ge-
;elyke grote eenheden
;iecapaciteit toe te voe-
alle tegelijk van de
profiteren, komen er
iveel eenheden beschik-
een overcapaciteit ont-
ïet kleine zusje Nyma
ivolgen van een derge-
teling ondervonden, toen
het najaar van 1966
takte. Er is toen tij-
oorraad gewerkt, doch
ire aangelegenheid, want
V ®en het geld vandaan
aciering van de voorra-
was dat op een gege-
de voorraden gespuid
en moment dat de tex
in een meer dan >:wij
tie verkeerde, wat ui-
funeste uitwerking had
De mogelijkheid zal daardoor ont
staan om in het komende jaar wat
meer aan de reserves toe te voe
gen dan er voer 1967 in de spaar
pot kon worden gedaan.
Inkomen uit bezit
Het dividend werd toen op het ou
de peil gehandhaafd omdat de voor
uitzichten beter waren en het onbil
lijk werd geacht om aandeelhouders,
die doorgaans slechts een bescheiden
deel van de winst in handen krij
gen, onmiddellijk te kortwieken als
de zaken eens een jaar wat minder
florissant gaan. Bovendien werd er
rekening mee gehouden dat er heel
wat kleine beleggers zijn, die van de
inkomsten van hun bezit moeten le
ven.
Voor velen van hen is het leven
toch al moeilijk genoeg, omdat zy
geen compensatie krijgen voor de
geldontwaarding waaraan de wereld
nog steeds mank gaal.
Slachtoffers
De snelle optrekking van heit loon
peil sinds 1964 heeft de verhoudingen
tipssen het arbeidsinkomen en dat uit
vermogen in belangrijke mate gewij
zigd. Voor de kapitaalmarkt heeft
dat belangrijke consequenties gehad,
vooral omdat door de inflatie het ou
de in vastrentende waarde belegde
bezit steeds minder koopkracht ver
tegenwoordigt.
Door dit euvel worden niet alleen
de bezittende klassen getroffen, maar
ook al degenen die van pensioen en
andere vaste inkomens leven of zullen
gaan leven. De gemiddelde jaarlijkse
geldontwaarding met een procent of
vier neemt telkens een hap van hun
inkomen weg.
Lammetjespap
Inflatie wordt weieens de lamme
tjespap van de massa genoemd, om
dat het er zo gemakkelijk ingaat als
er grotere loonsverhogingen worden
verkregen dan de produktiviteitsont-
wikkeling toelaat. In de V.S. zal men
er tfel gauw de gevolgen van onder
vinden dat de weritnemers in de
staalindustrie erin slaagden om een
grote loonsverhoging te bedingen.
De autoriteiten in Washington zou
den te vuur en te zwaard tegen de
daaruit voortvloeiende prijsverhogin
gen willen optrekken, maar zij zitten
met gebonden handen. Gedreigd is,
dat er geen staal meer door het De
partement van Defensie zal worden
gekocht bij de bedrijven die de prij
zen verhoogden. De staalproducen
ten hebben intussen verklaard dat zij
de prijzen van sommige staalsoorten,
die voor de vervaardiging van muni
tie worden gebruikt, zullen handha
ven.
De kans is groot dat een nieuwe in-
flatiegolf de V.S. zal overspoelen.
Dat zou uiteraard funest zijn voor het
sluitend maken van de betalingsba
lans, hetgeen op zijn beurt een ver
eiste is om de positie van de dollar in
het internationale verkeer te waar
borgen.
Voor de monetaire experts, die in
september naar Washington gaan om
de situatie van het internationale
geldwezen te bespreken, is het jam
mer dat er in geen vaste lijn zal zijn
ten aanzien van het toekomstige rege
lingsbeleid.
Ook bij ons zal de inflatiegolf niet
tot staan komen, want al is de situa
tie op de arbeidsmarkt nog niet van
dien aard dat erover naar huis kan
worden geschreven, toch ligt het
voor de hand om aan te nemen dat
als de vakantietijd achter de rug is
het procentengevecht om de lonen
zal oplaaien. Iedere werker wil meer
loon voor zyn prestaties, ook al gaat
het voor degenen die een vast pen
sioen in het verschiet hebben, ge
paard met het opeten van een deel
van de oudedagsvoorziening.
Hoe vaak hebben wij het de
laatste weken niet kunnen lezen,
dat ieder mens het recht heeft
met eigen geweten te rade te
gaan en op grond daarvan zijn
beslissingen te nemen, in het
bijzonder als het zijn gezin en
zijn huwelijk betreft? Aan het
persoonlijk geweten wordt een
primair gezag toegekend. In on
ze Nederlandse wetgeving wordt
zoveel mogelijk aan gewetensbe
zwaren van de enkeling tege
moet gekomen.
Hoeveel eerbied wij ook voor
het geweten van onszelf en van
anderen moeten hebben, het is
toch merkwaardig, dat er in de
christelijke dogmatiek weinig
aandacht aan het geweten wordt
geschonken. Ook in de bijbel
komt dat woord maar zelden
voor. Als het daar gebruikt
wordt, heeft het bovendien nog
een andere betekenis, dan wij er
tegenwoordig aan hechten.
De reden daarvan is, dat het
geweten op zichzelf niet in staat
is te zeggen, wat goed of wat
kwaad is. Het reageert bij ieder
mens weer anders. Zoveel hoof
den, zoveel zinnen; zoveel men
sen, zoveel gewetens. Wat de een
geoorloofd acht. vindt de ander
verboden. Diefstal vinden wij
een ernstige overtreding, maar
er zijn volken, die er anders over
denken. Als iemand zo zorgeloos
is. dat hij iets onbeheerd laat
liggen, mag men het gerust
meenemen.
Er zyn in ons volk genoeg
mensen, die er ook zo over den
ken en er 's nachts niet wakker
om liggen, wanneer ze „gevon
den voorwerpen" thuis hebben
gedeponeerd. Maar hoe verschil
lend wordt er onder ons ook ge
dacht over militaire dienstplicht,
vaccinatie, verzekeringen en be
lastingontduiking? Het geweten
is blijkbaar geen kenbron van
het goede.
De inhoud van ons geweten
wordt grotendeels bepaald door
opvoeding, publieke opinie, lec
tuur en studie en door gesprek
ken met anderen. Maar als het
goed is, wordt het voor een
christen beïnvloed door Gods
openbaring in Jezus Chrüftus,
van wie de bijbel getuigt.
Maar ook als een mens zich
aan de bfjbe lwil oriënteren, kan
de beslissing van de een nog an
ders uitvallen dan van de ander.
De bijbel is geen wetboek, met
zoveel hoofdstukken en artike
len, die stringent voorschrijven,
wat mag en niet mag.
Zelfs als de bijbel wel een
wetboek was. waren wij niet
klaar. De juristen weten wel,
hoe moeilijk de interpretatie
van een wetsartikel is. De Hoge
Raad moet daaraan vaak nog te
pas komen.
De bijbel doet ons Gods be
loften en Gods geboden horen,
de geboden van Zijn gerechtig
heid en barmhartigheid. God
heeft ons bekend gemaakt, wat
goe dis. niet wat nuttig, plezierig
of voordelig is„ maar wat in Zijn
oog goed is en dus ook goed voor
onszelf, in onze verhouding tot
de naaste.
Als iemand in zijn speciale
omstandigheden, die van mens
tot mens verschillend zijn. tot
zekerheid is gekomen over het
geen de Here God in zyn situa
tie van hem vraagt, dan kan hy
er niet meer onder uit. Met Lu
ther zegt hij dan: „Myn gewe
ten is gevangen in Gods Woord
en het is de mens niet geraden
om iets tegen zijn geweten te
doent".
D. J. Vossers.
Herv. em. pred. in Leiden.
GRONINGEN (GPD) Een Amsterdamse advocate heeft
gesproken over „rücksichtlose martelingen" in het Rijksasiel
dr. S. van Mesdag in Groningen.
Een Amsterdams ochtendblad heeft de geneesheer-directeur
van het asiel getekend als een sadist en vergeleken met de
concehtratiekampbeul Mengele.
Dr. J. A. van Belkum heeft een
aankacht ingediend. Dat is allemaal
bekend bij zijn patiënten. Het brengt
hevige beroering en discussie in het
asiel. Het huisorgaan van de gede
tineerden „Ruimte" herleeft in een
exra editie over de heibel. Daarin
komt de asielleiding er niet slecht
af. Dat wordt anders in een gesprek
met de zes asielbewoners die door
hun medebewoners van de open af
delingen zijn gekozen om onze ver
slaggever te woord te staan.
Alle gedetineerden zijn ter beschik-
Lelden Hervormde Gemeente
Pieterkerk 10 u. dr. G. P. H. Locher,
Hooglandse Kerk: 10 u ds. J de Wit
7.00 u. ds. H. J. van Achterberg.
Marekerk 10.30 u. ds. J. J. van der
Krift, te Ermelo. 5.00 u. ds. H. Tals-
ma té Den Haag.
BethlehemkerkDriftstr. 10 u. ds.
Joh. Poort.
Maranathakerk Lage Morsweg
10.30 u ds. H. J. van Achterberg.
Bevrijdingskerk Montgomerystr. 9
u. ds H. J. van Achterberg.
Koningskerk Koningstr 10 u. ds.
L. Kievit.
Vredeskerk Burggravenln. 10 u.
ds. A. L. Lamping.
Ver. Vrijz. Herv. Aula Asserstr.
10.30 u. mej. ds. A. G. Günther, Oos
terbeek (intervrijzliinige dienst ln de
Remonstrantse kerk). _rt0.
Eglise Wallone Breestraat 10.30
u. Pasteur J. M. Charensol.
Academisch Ziekenhuis: 10 u. ds. J
E. Brederveld.
Diaconessenhuis 10.30 u. Prof. dr. J
N. Bakhuizen van den Brink.
Jeugdkerk L.H.J.-Gebouw geen
Dienst.
Geref Kerk: Zuiderkerk, Lammen-
schansweg 15: 10 u. ds. E de Jong,
Rutten (N.O.P.). 7. U. ds. Kronemey-
erpetrakerk, Surinamestr. 10 u. ds. Bo
venberg. 5 u. dr. v. d. Zwaan.
Oude Vestkerk: 10 u kand. H. S.
Munnik te Den Haag. 6.50 u. ds Bo
venberg. (Dienst met belangstellenden)
Beloftekerk9 u. ds. Kronemeijer.
5 u. ds. E. de Jong.
Bevrijdingskerk, Aerent Bruunstraat
10.30 u. dr. v. d. Zwaan. 5 u. ds. G
den Heeten te R'dam-IJsselmonde
„Groenhoven" 10 u. ds. G. den
Heeten.
„De Mirt" 10 u (ouderendienst) de
heer Bakker.
Zuiderkerk (ingang Bloemistenlaan)
3 u. dienst voor doven.
Doopsgezinde gemeente (zie Rem. ge-
"^Ifvang. Christ gem. Middelstegrt
3) 10 en 5 u. dhr. Th. Dikkes.
Christan Science (Steenschuur 5):
10.30 u. dienst.
Oud-Kath Kerk Cronesteinkade 2)
10Nieuwe Apost Kerk (Hoge Rijndijk
241 9.45 u. en 4 u. dienst.
Evang. Luth Kerk 10.16 u. ds. J.
n^ere*' Kerk (Vrijgem 8.30 u. ds
D van Hout, 5 uur leesdienst.
Baptistengem (Oude Rijn 3) 10 u.
dhr A Gebel 5 u. ds. R. Reiling.
Vrij -Kath. Kerk Vreewykstr, 19)
10.30 \X. H. Mis.
Chr Geref. Kerk 10 en 5 u. ds.
J. H. Carlier.
Rem Gem. 10.30 u. mej. da. A G
Günthêr te Oosterbeek (interkerkelijke
dienst met doopsgezinde en Vrfjz. Her-
V°Gerefn)Gem 10 en 5 uur leesdienst
(dinsdag 7.30 u. ds. Hegeman (U.S.A.)
Leger des Heils 10 u. heiligmgsdlenst
7.30 u verlossingssamenkomst.
Aarlandprveen Herv Gem. 10 u.
ds M H Boogert Jeugddienst. 6 30 u
ds M' H. Boogert Gertf. Kerk 10.30 u.
ds A Brink te Hazerswoude. 6.30 u.
ds F de Jong te Alphen aan den Rijn.
Chr Geref. Kerk 9.30 u. Dienst des
Woords. 6.45 u. ds. D. H. Biesma te
Lisse
Alpben aan den Rijn Herv. Gem.
Adventskerk Jullanastr. 9.30 u. ds. P. A.
Lefeber 6.30 u. ds. Joh. Poort te Lei
den Kruiskerk Gouwsluis 9.30 u. ds
W. Chr. Hovius te Katwijk aan Zee.
Opstandingskerk 9.30 u. ds. M. Hane-
maaijer. 6.30 u. ds. P. E. Lefeber. Ge
bouw Nabij 9.30 u. ds. J. H. Bogers.
Martha-Stlchtlng „Rijnstroom" 10.30 u
ds. I. J. Walpot. Oudshoorn. Kerk
Oudshoornseweg 10 u. ds. G. Cadée.
Sionskerk 9.30 u. ds. H. Koudstaal. 6.30
u. in kerk Oudshoornseweg ds. H
Koudstaal Gebouw Onderweg 10 u. ds.
B J Lletaert Peerbolte te Voorburg
Aula Alphen-Noord 11 u dhr. C. Stroo
öe en afzet betrokken zyn. te Koudekerk aan den Rijn. Geref.
iar heeft AKU het dan
akkelijk gehad, terwijl
het Caudijnse juk door-
Ie Romeinen na de ver
lij Caudium onder het
Westen doorgaan. Het is
grote financiële kracht
!-groep en de daar be-
'Ükmogelijkheden te
eest dat er in Arnhem
ireten geslaakt behoef-
P der jaren heeft AKU
eefd om wat minder af-
worden van de conjunc-
t textielnijverheid.
inlngen, welke AKU zich
to met de tijd mee te
,en goede resultaten af.
jokten er niet om. Een
winststijging ten opzlch-
eerste halfjaar, die nog
gj werd door het feit dat
1 Duitsers ontvangen divi-
I het tweede kwartaal werd
tegen de vorige keer in
kwartaal, was de beloning
rede efficiency. Dus van
inning van allen die bij
kerk Maranathakerk Raadhulsstr. 9.30
ds R van den Berg te Bodegra
ven. 6.30'u. ds. A. Bomian. Salvatori-
kerk W. de Zwijgerln. 9.30 u. ds .A.
Borman. 6.30 u. ds. G. O N. Veen-
huizen Alphen -Noord Goede Herder
kerk 9.30 u. ds. G, O. N. Veenhuizen.
6 30 u ds A Borman. Geref. Kerk
(Vrijgem.) 9.30 en 6.30 u. ds H.
Schol te. Chr. Geref. Kerk Jeruzalem-
kerk Grijpensteinstr. 9.30 u. en 5 u.
Dienst des Woords. Oud. Geref. Gem.
Kerkgebouw Hoofdstr. 240 9.30 uur en
4 u. Leesdienst. Rem. Geref. Gem Van
Mandersloostr. 10 u. ds, F. Palmboom.
Baptisten Gem. 10 u. dhr. A. Rama
ker te Rotterdam. 6.30 u. dhr. G. Plan
ting te Amsterdam. Volle Evang.-Gem.
(Volksbelang) 10 u. dienst.
Bodegraven Henv. gem. 't Anker 9
en 10.30 u. ds. C. A. van Harten. 6 30
u ds W. Balke. Salvatorkerk 10 u. hr.
Kievit, kand. te Putten. 6.30 u ds C.
van Harten (Bethlehemkerk 9.30
u ds Balke. 6.30 u. hr. Kievit, kand.
té Putten. Geref Kerk 10 en 6.30 u. ds.
de Regt Nieuwendijk (N-B) Ge-
Kerk (vrijgem.) 9.30 u. leesdienst
4.15 u ds. H. Scholte Geref. Gem 10
en 6 u leesdienst. Evang. Luth. Kerk
9 u. ds'. B. G. te Winkel. EvangJtring:
10 u. eredienst 6.45 u. A. T. Polder
man 'te Den Haag.
Buskoop Chr. Geref. Kerk 9.30
en 6 u ds. J. Manni. Geref. Gem. 9.30
u. Leesdienst 7 u. ds. H. Rijksen uit
Gouda. (Donderdag 7.30 u. ds. C. He-
geman uit Ontario (Canada). Geref.
Kerk 9.30 u. ds. H. Dijkstra 4.30 u.
ds Stolk Nieuwveen. Herv. gem 9.30
u ds Boertje uit Moerkapelle 6.30 u.
ds J' Gebraad uit Nieuwveen (Jeugd
dienst) Vrijz. Prot. Geloofsgem. (in de
Rem. Kerk) 10 u. ds. P. N. Vellekoop
uit Papendrecht.
Hazerswoude Herv. Gem 10.30
u ds C L. v. d. Broeck te Zwam-
merdam. 6.30 u. ds. A de Leeuw te
Boskoop. Geref. Kerk 9 en 5 u. ds.
Brink
Hillegoni Herv. gem. 10.30 en 7
u ds J. Bronsgeest (Junior) Geref.
Kerk 10 en 7 u. ds. J. Hartkamp Chr.
Geref Kerk 10 u. Dienst des Woords
(leesdienst) 7 u. ds. K. den Boer uit
Amsterdam.
Iioogmade Herv. Gem. 10 u. ds. J.
A. Eekhof te Leiden.
Kaag Herv. gem 10 u ds. A.
L Lapré te Noordwijk aan Zee.
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem.
dorpskerk 9.30 u. ds J. C Bregman te
Gouda; 6 u. ds. A Makkenze aula
Prinses Beatixschool 10 u. ds A Vink
te Katwijk aan Zee; 6.30 u ds W.
Sirag te Rotterdam gymlokaal school
Narcisstr. 10.30 u. ds. A. Makkenze.
Geref Kerk: 9.30 u ds. W Bakker
te Katwijk aan Zee; 7 u. ds. A. C. van
Beek.
Katwijk aan Zee Nieuwe Kerk
10 u ds C v. d. Bergh, 6 u ds. A.
Vink,' Oude Kerk 8.30 u. ds. G. Zonne
veld (baddienst) 10 u. ds. J. C va»
Hunnik. 6 u. ds. G Boer. Wijklokaal
bij de Oude Kerk 8 u Pfarrer Kroh
uit Neukirche-Vlüyn. Ichtuskerk 10
u ds P. van Roon; 5 u, ds. W Chr.
Hovius Pniëlkerk 9.30 u ds G. Boer;
6 u ds. J. C. van Hünnik. Groen van
Prinsterschool 10 u. Cand. B. van Oos-
ter om Kapel ziekenhuis Overdum.4
u ds J. G van Ieperen. Zeehospitium
kand B. van Oosterom, Geref Kerk
Triumfatorkerk 9.30 u. ds. A. C. van
Beek- 7 u ds H. J. Lambers Heer
spink te Joure. Vredeskerk: 9.30 u. ds
H J Lambers Heersprink, 5 u. drs. W.
Bakker. Ger. Gem. (Remisestr.) 10
u. ds P van der Bijl; 5 u. ds. P. van
der Bijl. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u.
ds H C. van der Ent. Geref. Gem.
(Remisestr.) (woensdag 7.45 uur Bij
bellezing ds. v d. Bijl) Geref. Kerk
(vrijgem.) 10.30 en 5 u. ds. J. G.
Meijer (B) 8.30 en 7 u. ds. J. Keizer.
Koudekerk aan den Rijn Herv.
gem 10 u. ds. Quak. 7 u ds. Linden-
burg te Ter Aar Geref. Kerk 10 u. ds
Makkinga. 7 u. ds. Minnema te Lei
derdorp.
Leiderdorp Herv. gem. (Hoofdstr.)
li. ds. J. P. Honnef. 10.30 u. ds. H.
Aalbers te Oegstgeest. Scheppingskerk
kapel 10.30 u. ds. Honnef. Gebouw 10
uur Jeugdkerk. Geref. Kerk 10 u. ds.
F Minnema. 6.30 u. ds. J. vam Drie,
Scheppingskerk 9.30 u. ds. van Drie.
5 u. ds. Minnema.
Leimuiden Herv. gem. 9.30 u. ds.
L. J. Wapenaar. Pniël 7 u. ds. P.
J. Wapenaar. Geref. Kerk 9.30 u. en
7 u. ds. D. Averes.
Lisse Herv. gem. Grote Kerk 10
u. ds. H. G. Oostinga (H.A.). 7 u. ds.
J M. Snijders te Warmond (H.A.).
Herv. Kapel 10 u, ds. J. J. Wolthuis,
te Zwartemeer. Geref. Kerk 10 en 7
u drs. A. E. van der Woude. Chr. Ge
ref Kerk 10 en 4.30 u. ds. D. H. Bies
ma. Geref. Gem. 10 en 4 u. ds. W. Suy-
ker. Geref. Kerk (vrijgm.) 10 en 4.30
u. ds J. J. Verleur. Oud. Geref. Gem.
9.30 en 3 u. Leesdlensten (dinsdag
7.30 u. ds. J. van Prooijen te Stavenis-
se) Ned. Prot. Bond 10.15 uur ds. J.
Zuurdeeg, te Maarssen.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u. de
heer J van den Hoek te Leiderdorp.
6.30 u dhr K B. A. Kielder te Amers
foort. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u. ds.
R J. A. Hanenburg. Chr. Geref. Kerk
9.30 u en 6.30 u. dhr. J. van Leeu
wen. Rem. Geref. Gem. 10 u. dsr Th.
Elders-Mayer.
Nieuwveen Herv. Gem. 9.30 u.
ds. J. Gebraad. 6.30 u. ds. J. de Vos
te Katwijk aan Zee. Geref. Kerk 9.30
en 7 u. ds. H. G. A. Meinders.
Noordwijk-Binnen Herv. gem. 10
u. ds J de Vos (Katwijk aan Zee) 7 u.
ds H. S J. Kalff (Bennebroek) Geref.
Kerk 9.30 u. ds. H. Lijessen. 7 u. ds.
W. Dekker. (Van den Berghstichting)
11 u ds H. Lyessen. Ned. Prot. Bond
10.30 u. Da. mej. E. van Steeni6
(Weesp.)
Noordwyk aan Zee Herv. gem. 9
en 10.30 u. ds. Van Veenen. (De Rank)
10.30 u. Duitse dienst. 7 u. ds. Jan
sen. Geref. Kerk 10 u. ds. W. Dekker.
7 u ds H. Lijessen. Sole Mio 10 u.
ds. C. Warner Herv. Geref. Evang.
geen opvage ontvangen.
Noordwijkerhout Herv. Gem. Wit
te Kerkje'9.30 u. ds. A. H. Smits. 7.30
u. Vacantieversper ds. H. J. v. Duinen
te Voorburg. Kerktem Vinketop 9.30 u
Prot. dienst. Gemeentewoning 10 u.
Duitse dienst pf. M. Junglnger. De
Ziik 7. u. ds. A. G. Smits.
Oegstgeest Herv. gem. Groene
kerk ÏOJBO u. dhr. J. Vink te Katwijk
(Jeugddienst) 7 u. prof. dr. H. Berk
hof Pauluskerk 10 u. ds. W. E. Ver-
donk. Vrijz. Herv, Gemeentecentrum
10.30' u ds. W. G Reddinglus te Alk
maar. Geref. Kerk: 10 en 7 u ds Hoek
stra Geref. Kerk (vrijgem.) Rijnlands
lyceum 8.30 u. ds. C. J. Breen 2.45 u.
ds. J, G, Meijer (Julianaln. 1) 8.30 en
3 u. ds. G. Th. Koopman.
Oude Wetering: Herv. gem. 9.30 u. ds.
Lalleman. Geref. Kerk 9,30 u. ds. T.
Fussen te Dordrecht. 6.30 u. ds. S.
Hoekstra. Rem. Geref. Gem. geen
dienst.
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9.30
en 7 u. ds. Ph. J. Leenmans. Chr.
Geref Kerk 9.30 u. Dienst des Woords.
2.15 u. ds. G. Bouw.
Rynsburg Herv. gem. Grote kerk
9.30 u. ds. E. Bouman uit Urk, 5 u.
ds. J. P. van Roon uit Katwijk. Bethel-
kerk Brbuwerstr. 9.30 u. ds. H. van Gos-
liga 5 u. ds. D. Bouman te Katwijk a.
Zee Geref. Kerk (vrijgem.) 10 eü 5.15
u. ds. M. Janssen. Chr. Geref. Kerk
9.30 u. leesdienst 3 u. ds. M. Geleijnse
te Hilversum.. Geref. Kerk Petrakerk
8.30 u. ds, B. Bouma, Noordwijk. 5 u.
ds. v. d. Linde. Maranathakerk (voor
kerkgangers Rapenburgkerk10.15 en
6 u. ds. Bosma. Maranathakerk: 8.45
ds. v. d. Linde. 4.30 u ds. H. Lijessen.
Sassenhelm Herv. gem. 9 en 10.30
u. prof. A. J. te Oegstgeest. 7 u. ds
H G Oostinga te Lisse; Geref. Kerk
9 30 u. ds. H. v. d. Ber{
king van de regering gesteld en al
le zes zijn het daarmee oneens, zij
het met nuanceverschillen. Een was
het er eerst wel mee eens maar is
van mening veranderd". „Sinds ik het
beleid hier heb meegemaakt". Slechts
twee van de zes kunnen zichzelf
zien als een patiënt wiens herstel
vordert. Allen vinden dat hun ver
blijf in het asiel veel langer duurt
dan nodig is.
Het regime wordt door tenminste
vier als veel te stug ervaren, hoewel
er ook gunstiger gevolgen worden ge
noemd: meer orde en rust sinds de
komst van dr. Van Belkum.
Zijn er onmenselijke toestanden ln
het asiel?
A zegt: „Geestelijk lijden heb ik
persoonlijk niet ervaren".
B: „Onmenselijk gedrag".
C: „Neen".
D: „Geestelijke druk, een zekere
dwang".
E: „Injecties onder dwang".
F: „Injecties onder dwang".
Zien zij in dr. Van Belkum een
sadist?
Geen van de zes beaamt het voluit.
A en B: „Bepaalde trekken zijn dui
delijk sadistisch".
E en F: „Deze man is blind en in
zijn beleid onmenselijk".
C: „Geen sadist, maar de behande
ling komt wel hard aan".
D: „Geen sadist, geen zondebok. De
kritiek moest meer algemeen ge
richt zijn".
C. die zich het meest positief uit
liet over het asiel, zei mij na afloop
van het gesprek: „Als u nu denkt
door zes exponenten van het asiel
een globale indruk te hebben gekregen
dan is dat niet juist. De mening is
per individu zo verschillend. Ieder
een is zo nauw betrokken bij zijn
eigen behandeling dat u nooit een
doorsnee mening krijgt over de in
stelling. Geen van de zes heeft ooit
leesdienst. 4 ds. H. Mamai te Boskoop.
Valkenburg Herv. Gem. 10 u en
6.30 u ds. G, Zonneveld. Geref. kerk
9.30 u. en 6.30 u. ds. Langeler. Geref.
Kerk (vrijgem.) 9 en 3 u. ds. C. J.
Breen.
Voorhout Herv. gem. 10 u ds. A.
Oskamp.
Voorschoten Dorpskerk 10 uur
ds. Saraber, 7 u ds. Frederlkse te Was
senaar (Hulp en Heil) 10 u. ds. C.
J. Cal) te Den Haag Rijndijk 10 u. ds.
Meijering. Geref. Kerk 9. 10.30 en 5
u. ds. De Zeeuw. Geref. Kerk (vrijgem.)
10 en 5 u. ds. D. van Houdt.
WADDINX VEEN Herv Gem 9 30
li. ds T. van 't Veld. 18.30 u ds C.
Vos Herv. Wijkgebouw 9.30 u. ds. C.
\/os en 18 30 ds J. van den Heuvel.
Bethel 9 30 u ds J van den Heuvel
en 17 u ds T. van 't Veld. Immanuel-
kerk: 9.30 u dr. A. van Haarlem en
19 u ds J. de Ruiter. Geref. Kerk: 9.
10.30 en 18.30 u ds H. van Rhijn uit
Hardenberg. Chr. Afgesch. Gem.; 9.30
en 17 u ds A. P. Verloop.
Warmond Herv. gem. 10 u. ds. J.
M. Snyders. 7 u. ds. H. Aalbers uit
Oegstgeest.
Wassenaar Herv. gem. Dorpskerk
9 u. Toeristendienst; 10 u. ds. B. A.
Honders. Nieuw Zeeland 7 u. ds. W. G.
Meyering, Voorschoten. Kievitkerk 10
u. ds. J. T. Wiersma. Messlaskerk 10
u dr. Th, C. Frederlkse. Geref. kerk
Bloemcampln. 10 en 7 u. ds. Bech. Zijl
laan 10 u. ds. Langeler Valkenburg.
7 ds. W J. Smldt. Ned. Prot. Bond
Lange Kerkdam 10.30 u. mevr. Ds. C.
W. den Heder- Brugman. Den Haag.
Herv, Geref. Evang. Dorpshuis 9.30 u.
C. J. Kesting, Dirksland 4 u. ds. C. v.
den Berg, te Katwijk.
Woubrugge Herv gem. 9.30 en
6.30 u. hr. Van Gorkum te Soest. Ge
ref. Kerk 9.30 u. ds. Helner te Ter
Aar. 6.30 u. ds. Dethmera.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 uur
Kand. Alma te Amsterdam. Geref.
Kerk 10.15 u. en 7 u. ds. B. Bouma
te Noordwyk aanZee.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 u. ds.
L. Doorn.
Zwammerdain Herv. Gem. 10 u.
ds. P. Dirksen te Oegstgeest. 6.30 u. ds.
C. Gall te Den Haag. Geref. Kerk 10
u ds. A, P. Helner te Ter Aar. 6.30
u ds. T. Fossen te Dordrecht. Rem
Dr. J. A. van Belkum, de hevig aangevallen geneesheer
directeur van het in opspraak gebrachte Rijksasiel Dr. S. van
Mesdag in Groningen heeft voor een unicum gezorgd door
een gesprek toe te staan tussen gedetineerden in de inrich
ting en een onzer correspondenten.
Het gesprek duurde twee uur en 45 minuten met zes patiën
ten zonder andere toehoorders, zonder controle van de asiel
leiding. De zes mannen waren speciaal voor dit gesprek uit
gekozen door de 42 asielbewoners die zijn ondergebracht in
de zogenaamde open afdelingen, paviljoens van het asiel.
Bij het gesprek waren geen vertegenwoordigers van de zo
genaamde drie gesloten afdelingen aanwezig. Het overwegend
ongunstige beeld van het asiel en van de geneesheer-directeur
en de soms hevige kritiek die uit het gesprek voortkwamen,
deden dr. Van Belkum niet afzien van zijn voornemen om
geen commentaar op de voorstelling van zaken te geven.
D. te Winkel, Chr. Geref. Kerk; 10 u. Geref. Kerk geen dienst.
iemand zien slaan. Olleen A zegt
dat hy zes en een half jaar geleden
heeft gezien dat een jongeman in
de strafcel met een waterstraal tegen
de muur werd gespoten door „la
chende, gierende, brullende perso
neelsleden terwijl de overspannen
jongen hartverscheurende kreten
slaakte". Hij zegt ook dat hij dr.
Van Belkum er naar toe heeft zien
lopen en dat het slachtoffer, dat als
„hoogst gevaarlijk en agressief wordt
aangeduid" by het vertrek uit het
asiel nooit meer een delict heeft
gepleegd en weer goed iri de maat
schappij is terecht gekomen.
Zelf heeft hij een keer zyn cel
in overspannen toestand in elkaar
geslagen maar „daarop is zeer cou
lant en behoorlijk gereageerd", E.
en F. meldden dat zij na het ge
ven van een grote mond aan een
personeelslid vier (acht) dagen in
een isoleercel zyn Ingesloten en door
een man of zes waren gedwongen
om injecties te ontvangen. E.: „Het
is jaar geleden, maar als het
koud is, voel ik die injecties nog. Ik
heb twintig injecties in drie dagen
gehad en ook een slaapkuur en me
dicijnen. Dat vind ik onmenselijk.
Ik word er suf van en krijg een
verlaagd bewustzijn. Je hebt geen zin
meer om je te scheren. Vanaf 1 de
cember krijg ik hier medicijnen. We
hadden een ontvluchtingsplan ge
maakt maar ik ben helemaal geen
man van geweld. Ik vermoed dat het
een rancunemaatregel is: ik heb
voor de rechtbank over de toestand
hier verteld".
F. zegt dat hij eens in zyn cel is
overmeesterd, buiten bewustzijn werd
gespoten met een injectie en in een
strafcel wakker werd waar hij dage
lijks zes injecties kreeg. Later ging
hy naar aanleiding van het incident
nog eens de isoleercel in en kreeg
hy weer injecties.
A en B zeggen ook dat zy wegens
een woordentwist met een bewaar
der enkele dagen in een isoleercel
hebben gezeten overigens zonder in
jecties of medicijnen. Al discussië
rend worden de zes het er wel onge
veer over eens dat de isoleer- of
strafcel niet vaak en zelden langdu
rig en in afnemende mate wordt ge
bruikt. Maar „een dag is al te lang,
want het zijn inderdaad beestenhok
ken".
Middenweg
Vier laten uitkomen dat het vooral
gaat om het geheel van grotere en
kleinere maatregelen en het Van
Belkum-regime wordt door de een
meer dwangmatig ervaren dan door
de ander.
D die al veertien jaar zit (de enige
van de zes die nooit in een gesloten
afdeling is geweest), zegt: „Ik heb
de oude gevangenis, het noodasiel,
meegemaakt. Het was een enorme
Janboel. Het oude gevangenisperso
neel werkte meer negatief dan posi
tief. Van Belkum heeft de teugels
geestelijk en maatschappelijk aange
haald. Veel te sterk aangehaald. Er
is een middenweg; de laatste paar
maanden gaan we naar die midden
weg toe".
F die na 2 jaar gesloten afdeling
pas ln een open afdeling is gekomen,
is het totaal niet eens met het beleid
en met de behandeling. „Nu niet en
nooit niet. Voor my heeft het geen
nut gehad. Ik ben er alleen een beet
je slechter van geworden".
C. die vier jaar en negen maanden
in het asiel is (waarvan tien dagen
gesloten afdeling) recht: „voor mij
is het regime hoe langer hoe meer
democratischer geworden. Er zyn nu
al allerlei mogelijkheden voor in
spraak gekomen. Hy bestrijdt de op
vatting: „Van Belkum gelooft zo in
zijn eigen beeld dat hy blind is voor
de mening van anderen en hun in
breng gewoon afkapt". Welke opvat
ting door zeker vier van de zes wordt
beleden. C stelt hier tegenover: „Van
Belkum staat altyd open voor dialo
gen en discussies. Maar hy heeft een
bepaalde lyn in zyn hoofd en die zal
hy niet wyzigen als je niet met argu
menten komt die hem overtuigen".
Verstard
B: /(Ik heb wel gehoord dat het hier
vroeger een vrijgevochten bende was.
Van Belkum heeft orde op zaken ge
steld en volkomen terecht. Alleen de
organisatie is verstard op het punt
van invoering. Het is niet doorge
gaan, niet gegroeid tot iets levends.
De humaniteit is gaan ontbreken. Al
les is even geestdodend. Er wordt
geen rekening met persoonlyke aan
leg of ontwikkeling gehouden".
D: „Sinds ik hier zit, ben ik verbit
terd geraakt. Ik kryg geen hulp. Dit
is alleen van belang voor beveiliging
van de maatschappy dat ik hier zit.
Er wordt by het ter beschikking stel
len van de regering teveel met de be
langen van de maatschappy rekening
gehouden en te weinig met de rechts
zekerheid van het individu. De psy
chiater heeft als niet-jurist te veel
macht om de t.b.r. te verlengen".
E: „Dat sarren en treiteren met
brieven en met het terugsturen van
pakjes is gewoon geesteiyke terreur.
In andere inrichtingen geldt de hier
gestelde limiet niet".
C: „Het valt onder de methodiek
van dit huis. Men moet leren te leven
met datgene wat men verdient",
(f 1.28 per dag zegt F). E: „Een ge
detineerde van myn paviljoen mag
al sinds een Jaar niet aan zijn zuster
schryven, alleen omdat nog niemand
van de buitendienst by die zuster is
wezen kyken".
