Frans muziekbestel is
op de helling geplaatst
Foto's en schilderijen
OMYL
EXTRA
Van „Père Gounod"
naar Xenakis?
el!
Magistraal orgelspel
van JEAN LANGLAIS
Bevredigende opkomst
bij Holland Festival
Vrouw met
ruilhart
overleden
Balansi culturele revolutie99 (II)
MET ORGANIST STEE
MEEDER DE LUCHT IN
in Katwijk
In Katwijk aan Zee:
"LI
WOENSDAG 10 JULI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
ADVERTENTIE
PARIJS (GPD) Met de cineasten en andere filmmensen,
zijn het, onder alle Franse kunstenaars, zeker de musici ge
weest, die het eerste in de trein van de „culturele revolutie"
zijn gesprongen en met die trein ook de verste afstand heb
ben afgelegd. Ofschoon men helaas ook voor hen natuurlijk
hog altijd niet weet of die afstand fictief of reëeel geweest is:
een keuze die uiteindelijk alleen de regering zal moeten doen,
zonder welke al haar plannen tot het rijk der utopieën moeten
worden verwezen.
den. Heel wat van hun doelstellingen I steld. dat die culturele toelage tot
haakten direct in op plannen die de een heel procent verdubbeld zal moe
muziekdirecteur van Malraux' mi- ten worden. Het Rjkt een bescheiden
nisterie voor Cultuur, Marcel Lan- verlangen, maar zelfs die verdubbe-
dowsky, ook al had ontworpen, zodat ling zou al als een revolutionaire
Bastion der
behoudzucht
Nog vóór het Odeon-theater door
Ie studenten, of de pseudo-studenten,
rerd bezet, hadden de leerlingen van
iet Nationale Conservatorium in hun
istelling de macht al in eigen ban
tod en genomen. Het woord „conserva-
»ire" Is afgeleid van „conserver" „be-
ouden" en dit bastion der muzika-
behoudzucht hadden de muziekstu-
eel aenten al gauw tot de onderste steen
fgebroken. De eerste kreet die van-
it het bezette conservatorium verno-
k' Hen werd, luidde dat vader Gounod
'.eneiSnnr de Griekse avant-garde compo
se rt
Xenakis verdrongen was, maar
rt
in
blijken tegen de werkelijkheid ofwel
de terugkeer der „normale verhou
dingen?" Men mag 't voorlopig al
leen maar vurig hopen. Maar wel
kan nu al worden vastgesteld, dat de
musici de wijsheid hebben opge
bracht, die hen behoeden kon voor
een revolutieromantiek, die de anar
chisten in het Odeon-theater binnen
een maand al noodlottig was gewor-
ipeTnjdcrtdien hadden de jonge muziek-
,°™f fudenten hun aandacht ook nog op
erscheidene andere objecten ge-
cht dan op het nauwe kringetje van
an fet geijkte repertoire waarin ze, om
lat: het Debussy te spreken, gedoemd
de haren als „gedresseerde clrcuspaar-
maratn" zonder onderbreking rond te
■f retIjjven draaien.
aani
aam Boulezvoorman
Het Franse muziekbestel bood al
1 geen decennia de aankomende.
laar ook de gevestigde, musici veel
Itzicht meer. Sedert generaties emi-
•eerden daarom Frankrijks grootste
Irigenten, en ook virtuozen en zan-
jrs naar Amerika en naar andere
inden, omdat ze hun talenten in het
gen vaderland eenvoudig niet of on-
oldoende konden ontplooien. Het
*>ectaculairste voorbeeld van zo'n
ïdwongen emigratie bood zeker nog
el de pionier der muzikale avant-
Schitrde, componist-dirigent Pierre
een apulez, die zich al bijna 20 jaar ge-
gt. zoden in West-Duitsland vestigde en
gewtfe, sedert enige tijd, alle muzikale
'-raainden met zijn vaderland zelfs prin-
ïet sl<pieel had doorgesneden. En diezelf-
geme« Boulez is, mèt componisten als
te doenri Dutilleux. Joseph Kosma, Ser-
ilduse Nigg en nog andere figuren met
e schile hij tot voor kort ook niets te ma-
i&n. <fcn wilde hebben, sinds begin mei.
er afgetreden als een der voormannen
1 de .revolutie der muziek".
<je pSamen met nog andere musici als I
nlaritf ceI,ist PauI Tortelier en de musi- J
heer>,nosr professor Jacques ChalUey, i
?lang*bhen ze dagen en nachten gedis-
iliserifssieerd nooit heeft er in Frank-
n Sta|jk zoveel praatwater gevloeid als in
renigi^e historische weken en gebroed
20 pip plannen die, indien ze werkelijk
iVal vlochten worden uitgevoerd, plotse-
zes vpg een achterstand van decennia,
e liji» geen eeunwen, in zouden kunnen
elveldipen.
w Vernieuwingen
zou 1
tbalveEen overzicht van al die projecten
aan z» geven zou wat ver voeren. Boven-
de hden is 't natuurlijk toch wel zaak, de
unt vjchtkas telen van de concretere en
ïlljk chalbare objecten te onderscheiden,
taar twee fundamentele vernieu-
ingen die de muziekstudenten sa-
met hun leraren en oudere col
hebben voorgesteld, verdienen
jch gesignaleerd te worden. Eer
lens wilden ze de muziek bevrijden
It haar isolement. Het „Conserva-
pire" als onafhankelijk instituut zou
aarom moeten worden opgenomen
tt een faculteit voor alle kunsten,
jaarin naast de École des beaux-
rts, ook de toneelschool een onder
lak kon vinden.
Maar ze hebben niet alleen aan hun
Igen opleiding gedacht. Ook in het
I llgemene. lagere en middelbare on-
Wivijs zou voor de muziek een veel
nimere plaats moeten worden inge-
kimd. Ze hebben zelfs, ten behoeve
lljkn de minister van Onderwijs, al
Hwoosters ontworpen, waarin het on-
«rricht in muziek, toneel, ballet,
Benefk'lder" en filmkunst was opgeno-
Holland Festival
uitgeluid
DEN HAAG (GPD) Het
Holland Festival 1968 is ge
schiedenis geworden, maar aan
het Festival van 1969 wordt
reeds hard gewerkt. De pro
grammering is al in valle gang.
Vast staat, dat volgend jaar de
componisten Mozart en Stra-
winsky centraal zullen staan.
Dat heeft Holland Festival-voorzit
ter, mr. H. J. Reinlnk gisteravond
meegedeeld tijden de officiële slui-
tingsavond van het Festival van dit
jaar. Het H. F. werd eerst in Dili-
gentia in Den Haag uitgespeeld door
het Ned. Kamerorkest en vervolgens
ln de raadzaal aan de Javastraat,
waar B. en W. van Den Haag, ont
vangen door cabaretier Paul van
Vliet, nog eens op de korrel werd ge
nomen.
Mr. Rein ink bracht dank aan de
vele kunstenaars en werkers achter
de schermen, die in de afgelopen drie
weken hun medewerking aan het Fes
tival hadden gegeven, en memoreer
de de verbetering in de relaties tus
sen het Holland Festival en radio en
T.V. Spreker legde er nog eens de
nadruk op. dat bij de leiding van het
Festival niet in de eerste plaats de
bedoeling voorzit om volle zalen te
organiseren, maar dat het gaat om 1
het dienen van de cultuur. Daarom
was men ook zo bly geweest met de
grote belangstelling van de jeugd.
in beginsel, de weg voor een con
structieve samenwerking geopend
zou kunnen zyn.
Duitenkwestie
Maar zelfs door diè constructieve
samenwerking tussen de officiële au
toriteiten en de voortrekkers der mu
zikale revolutie, worden toch al en
kele eisen gesteld, waarvan de inwil
liging nog een aantal voeten in de
aarde zou moeten hebben. Neem al
leen de duitenkwestie maar weer.
Frankrijk js het enige westelijke land
dat een ministerie van Cultuur bezit,
waarop de Gaullisten dan ook niet
moe worden zich te beroemen. Maar
Frankrijk is tevens het land in het
Westen, dat het laagste percentage
van zjjn budget voor diezelfde hoog
geroemde cultuur uittrekt.
Schrikt u niet: Malraux moet zich
met 0.43 van de Staatsbegro
ting voor het onderhoud van de ope
ra, de musea, de huizen van cultuur,
studiebeurzen en andere subsidies
zien te bedruipen
Wat staat
te wachten
Als eerste conditie hebben de mu
sici voor hun projecten dan ook ge-
ADVERTENTIE
t
motten, muggen, vliegen
één spuitbus voor
aile kamers
grote bus: f3.95
hele grote bus: f5.30
daad geboekstaafd kunnen worden,
en wie weet wat Frankrijk komende
weken of maanden, als echo van de
culturele revolutie, dus nog te wach
ten staat. Al waait de wind in het
Ministerie van Financien, tengevolge
van diezelfde culturele revolutie, de
laatste dagen dan helaas ook eerder
uit de hoek der drastische bezuinigin
gen
v. d. WATER
Juwelier, horloger. Haarl.straat 181, Leiden
L. VAN DUYN
Juwelier, PRINCESTR. 15, KATWUK AAN ZEE
Koningin Juliana
onthult standbeeld
DEN HAAG (ANP) HM. Ko
ningin Juliana heeft het voornemen
op vrijdag 6 september a.s. tijdens
een bezoek aan de gemeente Utrecht
het standbeeld van Koningin Wil-
helmina te onthullen. Dit beeld, dat
door Marl Andriessen is vervaardigd
wordt geplaatst aan het hoofdwan
delpad in het Wilhelminapark te
Utrecht.
Rechtenstudie
voor HBS'ers
DEN HAAG (GPD) Ook de Eer
ste Kamer heeft gisteren haar goed
keuring gehecht aan het voorstel van
minister Veringa van Onderwijs om
HBS'ers. die rechten willen studeren,
zonder nader staatsexamen gymna
sium toegang te geven tot alle stu
dierichtingen van de juridische facul
teit. Er zal alleen een aanvullend
tentamen Latijn moeten worden afge
legd. Tot dusver kon langs deze weg
alleen de notariële en fiscaal-juridi
sche studierichting gekozen worden.
Minister Veringa zei dat wordt ge
streefd naar een stelsel van gediffe
rentieerde kandidaatsexamens, te re
gelen in het academisch statuut.
PIERROT
Juwelier, horloger
LEIDEN - MAARSMANSST. 21 -
Fa. MATTH. BRINKS
SCHOOLSTRAAT Tl
VOORSCHOTEN
Fa. MATTH. BRINKS
HAARLEMMERSTRAAT 126 LEIDEN
N. BINK
Juwelier, horloger, HOOIGRACHT 45 - LEIDEN
Oostduitse spion
in Denemarken
kreeg 2Vï jaar
KOPENHAGEN (GPD) De
Oostduitse spion Haase is gisteren
door een rechtbank in Kopenhagen
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van 2 jaar wegens spionage voor
rekening van Oost-Duitsland. By de
bepaling van de straf hield de recht
bank er rekening mee, dat Haases
werkzaamheden waarschijnlijk op
geen enkele wijze schade hebben toe
gebracht aan het Deense of Zweedse
defensievermogen.
Haase heeft een vrijwel volledige
bekentenis afgelegd, waarbij hij toe
gaf de leiding en opbouw in handen
te hebben gehad van een Oostduits
spionagenet in Denemarken en Zwe
den. Zijn pogingen om agenten te
werven voor de op te richten orga
nisaties deden hem begin dit jaar te
gen de lamp lopen, nadat hij sedert
geruime tijd door de Zweedse en
Deense geheime dienst was geobser
veerd. Hij was gedurende die tijd
voornamelijk werkzaam als koerier
en zorgde o. m. voor de plaatsing
van enkele radiozenders in beide lan
den.
DEN HAAG (GPD) Kennisma
ken met de Schiedamse organist
sportvlieger/zakenman Stef Meed er en
zijn album „Magie Meeder" beteken
de gistermiddag luisteren naar het
uit 140 registers bestaande orgel en
daarna op Zestienhoven met een
sportvliegtuig de lucht in. Beide objec
ten van technisch vernuft bestuurd
door de virtuoze organist en verwoed
sportvlieger Meeder.
uigc
•en. Ook zouden „gemengde lycea"
an B{0Pten worden opgericht, om de ba
ond Ir voor een ..a'fcemene culturele on-
iscussf te leggen, en zo de tanko-
van feode kunstenaars de gelegenheid
reces f b'eden over te stappen naar die
o#culteit der kunsten.
toe tij
regen Geen „revolutie-
ipelai
romantiek"
ttssecr
n H. Ge ziet 't: de muziekstudenten heb-
dt ee*n 't in hun idealisme bij hun revo-
r nadtie niet gelaten bij de vervanging
EEG ton de brav Père Gounod door de
Icn. #riekse beeldenstormer Xenakis. De
narissfrote vraag is natuurlijk alweer: zal
een e|ün veelbelovend bouwsel bestand
act ff
KATWIJK AAN ZEE In het gebouw in de Voorstraat 44
in Katwijk aan Zee kan men vanavond terecht voor het bezich
tigen van een expositie van foto's en schilderijen. Deze expo
sitie, georganiseerd door Leen Manneke en Stoffer Winter, zal
niet alleen inwoners van de badplaats aanspreken, maar ook de
vakantiegangers trekken. Wat de foto's betreft, deze zijn een
ontlading van emotionele spanningen, waardoor èn communi
catie èn demensie werd verkregen. Diverse mensen werden
gebruikt om ideeën te fotograferen. Uiteindelijk werden geen
mensen gefotografeerd, maar werd een visie op het leven ge
geven. Het werk van Leen Manneke getuigt van een zeer per
soonlijke visie en techniek, waardoor zijn foto's grote zeggings
kracht bezitten.
Op deze expositie waren vele geno
digden aanwezig.
Leen Manneke heette in het btfZon-
zonder welkom de burgemeester
•van Katwjjk en wethouder H. Haas
noot. Spr. dankte de heer Haasnoot
voor het vele werk, dat hij voor de-
ee expositie had verricht. Verder
was het spr. een genoegen, zyn foto
vriend de heer Victor Meeuwsen, van
de Vrjje Academie uit Den Haag te
mogen begroeten, wie eveneens dank
•werd gebracht voor de bezieling,
waarmee deze expositie tot stand kon
-worden gebracht. De werken van
Stoffel Winter dient men te zien als
Leen Manneke (links) maakt
met Katwijks burgemeesterde
heer A. G. Vermeulen midden
en wethouder H. Haasnoot
rechtseen rondgang langs de
in het pand Voorstraat 44 in
Katwijk aan Zee geëxposeerde fo
to's en schilderijen.
(Foto LD/J. v. Duijn, Katwijk-Z.).
•een taal waardoor communicatie ont
staat.
Hierna opende de burgemeester
van Katwijk de expositie. Hij bracht
zijn compliment aan beide exposan
ten, en hoopte dat men van hetgeen
tot stand is gebracht, zal genie
ten. Schilderijen die bijzonder
Dit alles ter gelegenheid van zijn
nieuwste „elpee", die onder het mot
to de .Magical Meeder Tour" op het
land en in de lucht ten doop werd ge
houden. Hoogtepunt van de middag
was echter niet Rotterdam in vogel
vlucht maar het steevast op de grond
staande Magic Organ, dat de Berkel-
se technicus Jaap Keizerwaard elf
jaar geleden voor Cor Sbeyn 6Chiep.
Ondanks de zes luidsprekers van 40
watt, is deze uit 1973 transistoren be
staande schepping zijn voltooiing nog
niet naby. Geluid komt er echter wel
uit. hetgeen de man. die vooral voor
Feijenoordsupporters geen onbeken
de is hij zorgt vaak in de „kuip"
voor muzikale aanmoedigingen op
zijn „elpee" en tijdens zijn radio- en
tv-optredens (Vara's „Zo maar een
zomeravond) bewijst. In Stef Meeder
hoopt zowel de schepper van het ma
gische orgel als de N.V. Bovema een
waardig opvolger van de enige tijd
geleden overleden Cor Steyn gevon
den te hebben.
KATWIJK AAN ZEE Voor het merkwaardige orgel
concert van Jean Langlais van de Sainte Clothilde te Parijs
was gisteren in de Nieuwe Kerk te Katwijk een verheugend
grote belangstelling, ook van buiten Katwijk. Het vermogen
van deze blinde organist om zich op een vreemd en toch groot
orgel snel in te werken is zonder meer geniaal. Na tweemaal
alle stemmen afzonderlijk gekeurd te hebben (en het zijn er
ruim 40) kénde hij het vnstrument. Het was voorts het gehele
concert duidelijk, dat er een niet-Nederlandse kunstenaar ach
ter de speeltafel zat. Dit was een attractieve belevenis op zich
zelf.
Wij vermoeden zo, dat het eerste
programmagedeelte niet aan aller
verwachting heeft beantwoord. Een
paar curieuze stukken van Couperin
en Marchand vormden een inleiding
tot zijn grote interpertaties. Hiervan
noemen we de E moll Prélude en
Fuga van Joh. Seb. Bach in een voor
ons ongewoon langzaam tempo exact
gespeeld en drie fraai geregistreerde
orgelkoralen van dezelfde componist.
Tot dusver dus niet belangwekkend.
Dit werd zijn programma pas door
de eigen werken van onmiskenbaar
Franse inslag. Voor een Kyrie, een
Gloria en een Te Deum bepaalt hy
zich voornameiyk tot het variëren
DEN HAAG (GPD) De belangstelling voor het Holland
Festival 1968 is over het algemeen bevredigend geweest. Met
uitzondering van „Platée", die slechts een zaalbezetting van
35% haalde, waren de Amsterdamse voorstellingen van de ope
ra's „Mozes en Aaron", „Macbeth" en „Salome" voor 100%
bezet. „Macbeth" haalde in Rotterdam een bezetting van 70%,
„Mozes en Aaron" in Den Haag eveneens. Dat was echter in het
Circustheater, dat een veel groter aantal plaatsen heeft dan de
Amsterdamse Stadsschouwburg. Als in dat theater „Salome" en
„Macbeth" dan ook resp. 80 en 90% bezetting hebben getrok
ken, dan betekent dat een relatief grotere opkomst dan in
Amsterdam.
Jean Langlais aan het orgel.
(Foto LD/J. v. Duijn, Katwijk-Z.h
van bestaande melodische gegeven»,
ongebonden, virtuoos, bijzondere re
gistratie. uiterst gevoelige harmo
nieën, doch vooral om zyn Franse
allure de vrye teugel te laten. Dit
alles imponeerde temeer als men
vaststelde hoe trefzeker hy van ma
nuaal verwisselde ln een vaak hoog
tempo.
Voor de zoekers naar vorm was ook
weinig van hun gading te vinden in
de slotimprovlsatie od het koraal
„Wer nur den lieben Gott lasst wal-
ten". Er was de oozet van een Passa-
cagüa en die van een Fuga ln te on
derkennen maar meer nog de vir
tuoze zwier en Franse drang naar
ongebondenheid. Wat ook gelangryk
was voor de orgellief hebbers: hij liet
dit orgel magistraal klinken. Tech
nisch kent deze zwierige Fransman
ook al geen problemen, zodat dit
concert ln de reeks van meer stren
gere voordrachten een bijzonder fris
element vormde.
AA
Ook op toneelgebied heeft het
Haagse publiek het Amsterdamse
ditmaal gekopt. De voorstellingen
van „Lucelle", „Iphigenie" en „Dom
Juan" ontliepen elkaar niet veel: ln
Amsterdam resp. 80, 90 en 80 in
Den Haag 80 en 95 voor de beide
„Lucelle"-voorstellingen, 85 voor
.Jphigenie' 'en 95 voor „Dom
Juan". Dat was voor Rotterdam be-
langrtfk minder: het Wiener Burg
theater kreeg de schouwburg 60
vol, ,Dom Juan" trok in Rotterdam
slechts 40 en „Lucelle" 80.%. By
de Engelsen, die de (voortreffelyke)
voorstelling van „Little Malcolm"
verzorgden, lieten de Rotterdammers
het echter afweten20 In Amster-
111 dam kwam „Little Malcolm" niet ho-
'Jg ger dan 40 in Den Haag was de
aandacht vragen zyn „Christus met
kruis" en „Martin Luther King".
■Hierin wordt tot uiting gebracht,
waarom de mensen zo wreed zyn
Ook moet het uitstekende schildery
van Jan Welmers vermeld worden.
zaal 75 bezet.
Ballet bleek ook nu weer in Am
sterdam en Den Haag meer aan te
slaan dan in Rotterdam: Alvin Ai-
ley, Batshewa en het Nationale Bal-
I let zorgden er in de hoofdstad voor,
dat de zaal voor 90 bezet was. Het
Ned. Dans Theater had hier een ge
middelde bezetting van 55 In Den
Haag waren de voorstellingen van
Alvin Ailey en Batshewa nagenoeg
uitverkocht, het Nationale Ballet en
het Ned. Dans Theater trokken hier
beide ongeveer 60 In Rotterdam
kwamen de Nederlandse balletgezel
schappen niet hoger dan 20 (Dans
theater) en 15% Batshewa en Alvin
Ailey kwamen hier echter beide tot
ongeveer 60
De Debussy-cyclus bleek zo in de
smaak te vallen, dat in alle drie de
grote steden deze concerten geheel of
vrywel uitverkocht waren. Het was
verheugend, dat de gedurfde concer
ten van het Residentie-orkest een
meer dan voor de helft gevulde
BRATISLAVA AP-Rtr) De eer
ste harttransplantatie in Oost Europa
en de 25ste ter wereld werd gisteren
verricht in 't Tsjechoslowaakse Bra
tislava. De hartpatiënte mevr. Elena
Horvathowa. wier leeftyd beneden
de vyftig jaar is. maar niet nader
werd bekend gemaakt, kreeg het hart
van een man die by een val dodelyk
hoofdletsel had opgelopen.
iGsteravond is de patiënte evenwel
vyf uur na het beëindigen van de
operatie overleden. Het hart was tot
de dood intrad goed biyven werken.
De doodsoorzaak werd niet bekend
gemaakt.
Inmiddels gaat de toestand van de
meest bekende transplantatiepatiënt,
Scheveningse Kurzaal opleverden, de Zuidafrikaanse tandarts Blai-
In Delft was er een gemiddelde be- berg, nog steeds vooruit. Hy is in
het Ziekenhuis Groote Schuur in
Kaapstad herstellende van een le
veraandoening en een dubbele long-
I ontsteking.
langstelling van 65
kerlyc"-voorstellingen.
In Leiden trok de
een volle kerk.
voor de „Elc-
„Hohe Messe"
