ombinatie Schouwburg-T.V.
lw Leidsch Dagblad
Grandioze „Moses und Aaron"
ostuumkleren tonen
raclit van 17de eeuw
Vier Duitse kerkkoren
zongen in Rijnsburg
Ie
BRITS NAT. JEUGDTONEEL
IN ..LITTLE MALCOLM"
Israëlische dans nog
zonder eigen gezicht
mee op vakantie
Een daad van grote
artistieke waarde
an der Does over „Liicelle*
Onlust en opstandigheid
ONGEKENDE EMOTIE
Judith Salome
al verslagen
flSDAO ie JUNI 1968
LEID SCU DAGBLAD
PAGINA 7
It
tfSTERDAM (GPD) Als na 14 opvoeringen van Bredero's
it zo vaak gespeelde stuk „Lucelle", dat vrijdagavond in onze
'bioi d wordt opgevoerd, en een kleuren-tv-uitzending de kleding
jrgoed wordt opgeborgen en de acteurs van de speciale
illand Festival-stuk terugkeeren naar hun eigen gezelschap-
u™ n, zou het aardig zijn eens vast te stellen, hoeveel mensen
t stuk in werkelijkheid hebben gezien en hoeveel Neder-
.30; iders het in kleur op de tv. Welke waarde kan men hechten
?et«^eze »hand-in-hand-kameraden"-samenwerking van Hol-
- i id Festival-directie en NTS? In harde guldens uitgedrukt
A él veel.
Hoge kosten
NTS neemt een goed deel van
hoge produktiekosten voor zijn re-
er ing. Een Br ederode vraagt een
5 bare aankleding. Was hy niet de
lithartige representant van het
>s^ e en vrije goudeneeuwse Neder
ere I? zÜde en brokaat, versierd met
den opsmuk en kant uit Valan-
j ines behoorden tot de daagse
unl
n 9
cht.
Hollandse binnenhuisjes vege-
de de kunst van Hooft, Roemer
cher en Maria Tesselschadede
lerijkerstijd. Aan Maria droeg
11 derode „Lucelle" op. „Een bly- en
ir-spelletje". schreef hy haar.
Iers dan zijn wereldberoemd ge-
den tijdgenoot Shakespeare zocht
Hollandse schrijver de expressie
rinr in het woord, dan in woord en
q e. Het statisch toneel, zo geschikt
Si r de Hollandse binnenkamer, be-
t de regisseur van tegenwoordig
ie haren. Hoe krijgt men een le-
i2jdig toneel, zonder de sfeer van
stuk geweld aan te doen?
16
nbbele problemen
oerojnen het schouwburgtoneel en de
elkaar in een gezamenlijke
,'odMtie vonden, zat men met dub-
;d problemen. Toneel en televisie
Eieo en om t°taa-l verschillende over-
Isn jhtsmogelykheden. Een close-up
voor de TV-kijker juist de scène
waardoor hij geboeid raakt,
15. r op het schouwburgtoneel moet
Noi r gebeuren dan alleen maar tekst
"ol
zulke argumenten kwam re-
iur Johan de Meester aandragen
rla bns de eerste stafbespreingen, die
•s l nden geleden werd gehouden. Tot
cm veedse componist
v
om (lal overleden
roCKHOLM(DPA) De Zweed-
,1.' i tomponist Karl Biiger Blomdal,
6^fd van de afdeling muziek by de
ck<x ec*se radio, is eind vorige week op
arige leeftijd overleden. Buiten
den werd h:
O, ii ra „Aniara".
90-
het team behoort ook Jan van der
Does (36), een van NTS-kleuren-TV.
pioniers op het gebied van décors. Hy
zat bovendien voor de problemen,
welke kleuren er wel en welke er niet
zyn te gebruiken. Het prachtigste
rood op het toneel kan door een
paar kleuren eromheen voor het
kleurentelevisiescherm een onverteer
bare massa geworden.
Meedogenloos
„Met kostuumontwerpster Ellen de
Zwart hebben we vele gesprekken
gehad", zegt Van der Does.
Er is zelfs een proef uitzen
ding in „Concordia" aan te pas te-
komen om te zien, welke stoffen en
kleuren waren te gebruiken. Heel erg
leerzaam. Voor alle medewerkenden
was deze vorm van samenwerking
ideaal. Daardoor is er van concessies
doen geen sprake geweest. De ach
tergrond heb ik rustig van kleur ge
houden, zodat de kostuums kunnen
nen excelleren. Een goede dieptewer
king zal er het resultaat van zyn.
Op grote achtergronddoeken zullen
kleurmaskers worden geprojecteerd,
waarmee ik al geëxperimenteerd
heb tydens de zwart-witopname van
„De vuurproef". Het middenstuk is
verrijdbaar, waardoor er veel bewe
ging in de mise-enscène kon worden
gebracht.
Kleuren-TV is meedogenloos. Een
prachtig in houtnerf geschilderd dé
corstukje. verraadt zich op het
scherm direct. „Bij het maken van
het ontwerp heb ik gestreefd naar
een stilering, niet naar abstractering.
We zyn by de materialenkeuze voor
zichtig te werk gegaan. Polyester bv.
is een veel gebruikt materiaal by de
televisie, terwijl het toneel er nu aar
zelend mee begint."
Vriendschapsconcert in Kijnsburg
RIJNSBURG Vier Duitse kerkkoren, als één zanglichaam
opgetreden, verzorgden gisteren een „Kerkelijke Avondmuziek"
in de Rijnsburgse Maranathakerk, die druk bezet was. De koren
waren uit Hüttental, Geisweid, Wiedenau en Setzen, niet zo
ver van „onze" Dillenburg vandaan. Al van vrijdag waren zij
hier en nu was het hun afscheid. Het blijde is, dat al jaren
geleden ontstane vriendschapsbanden hebben mogen blijven.
Het afscheid was waardig, want er is aantrekkelijk gezongen
in een serieus opgebouwd programma.
Muzikaal is er al een natuuriyke
baisis voor vriendschap en weder
zijds begrip aanwezig. Alle gezongen
en gespeelde werken van Bach.Bux-
tehude, Micheelsen, Ditstler, Gastol-
ADVERTENTTE
0|»Leidsch Dagblad wil gaarne mee met vakantie, als U wilt helpen, door:
gebruik te maken van het hieronder afgedrukte vakantieformulier,
n dit ten minste 8 dagen voor Uw vakantie aan ons in te zenden,
II ons niet op te bellen voor opzending of inhouding van de krant. Tele
fonische opdrachten kunnen wy niet aannemen.
brief verzenden en frankeren met 20 ct.
An^l HUISADRES is:
Naam
straat no.
woonplaats
Kwartaal
U hebben een Maand
Postabonnement
doorhalen wat niet van toepassing is.
1 VAKANTIE-ADRES is:
Pa
straat no
plaatsnaam
tydelyke inhouding, bovenstaand vakantie-adres niet invullen, maar
S datum le en laatste dag van inhouding)
^ZENDEN/INHOUDEN: doorhalen wat niet verlangd wordt
le dag
laatste dag
Duidelijke opdrachten voorkomen teleurstelling.
"sten van opzending/inhouding.
°°r Nederland, België en Luxemburg, f 1,25 per vakantieperiode Buiten de
«neluxlanden f 0,40 per dag. Luchtpost f 0,60 per dag.
°°r tydelyk in te houden kranten wordt by restitutie van het te veel be-
^'de abonnementsgeld f0,50 in mindering gebracht voor administratie-
iji "«ten.
de en Handel zingen en spelen wy
hier ook. We hoorden hier in deze
streek echter nooit iets van een in
1886 geboren Chr. Lahusen. van wie
a cappella „Komm, Trost der Welt"
werd overgebracht.
De Rijnsburger Dirk Schoneveld.
gaf een Concerto de Sigi. Tagliette
van Bachs neef Walther ten beste:
aangename muziek en aangenaam
verklankt, familietrekken vertonend
met Handels Concerto in Bes. We
nemen aan, dat deze muziek afstamt
van een niet op te sporen componist
Tagliette, vast Italiaan, en door Wal
ther voor orgel bewerkt. Men weet.
dat het ook Italië geweest is, waar
Handel zyn mosterd vandaan heeft
gehaald.
Voor het Concerto van Handel was,
zoals het moet, een meegebracht ka-
merstrykorkestje beschikbaar. Er
bestaan vier Concerto's in Bes. Be
doeld »s dat met een beknopt inlei
dingsstuk met Vivaldi-achtige homo-
fone sterk gepuncteerde ritmen. Het
orkestmateriaal bleek van goed hout
gesneden. De organist Günther
Druks, die alleen maar met een paar
bliken uit de verte dirigeren kon,
bleek dat al evenzo. Zyn opvatting
sprak van eenvoud, op behagen ge
richte registratie.
Orgelsolo's van Druks werden de
zware eisen stellende trits Toccata,
Adagio et Fuga in C van Bach en
een juichende, frisse, eigentydse Toc
cata van Micheelsen. Alleen een vol
leerd vakman kan de pedaal-solo's
aan, die de gemelde Bach-Toccata
gevreesd maken. Aan Druks is dat
toevertrouwd, ook om een keuze te
maken, want hy koos een van de
rykste en doorzichtigste orgelcompo
sities.
By de lovende Toccata van Mi
cheelsen, werd het onbegeleide ko
raalmotet, „Lobe den Herrn" van
diens tydgenoot Distier onmiddellijk
aangesloten, waai na de zeer effec
tief door Druks gedirigeerde a cap
pella zang nog voortgezet werd met
„In Dir ist Freude" van Gastoldi,
die 350 jaar eerder leefde. Deze 5-
stemmige Gastoldi schonk een nieuw
bewys van waarlyk beproefde koor-
pedagogiek.
Onder andere leiding, nl. van Re-
nate Kramer stonden twee kantates
van Buxtehude: „Alles was ihr tut"
en ..Befiehl dem Engel", begeleid
door orkest en orgel (Druks». Ook
hier een perfecte orde, met een vaak
mooie evenwichtige klank tegen een
fyn van toon zich in alle korte mo
tieven aflynend orkest .Enkele vlek
ken in allerhoogste ligging stoorden
weinig. Een bas-solo van Peter Fries
was beslist verdiensteiyk, zy het
schuchter.
Einde van het sympathieke vriend
schapsconcert werden bloemen en
afscheidstoespraken, uiteraard in
de taal der gasten.
JAN VAN DER DOES
Leerlingenconcert
Jan Welmers
KATWIJK AAN ZEE Vyf leer
lingen van de organist Jan Welmers
zullen as donderdag elk een korte
orgelbespeling geven in de Trium-
fatorkerk te Katwijk aan Zee. Dit
zyn Leny de Koning, Ria de Zeeuw,
Rob van Efferink, Nico de Rood en
Jaap Roosendaal. Zij spelen werken
van Bruhns, Böhm, Pachelbel, Bach,
Stanley, Franck, Reg er, Andri essen
en Kee. De toegang tot het concert
is vrij. Aanvang 8 uur.
AMSTERDAM (GPD) Het Engelse Nationale Jeugdtoneel,
geleid door Michael Croft, is de laatste jaren al herhaaldelijk
in Nederland geweest met Shakespeare-voorstellingen, ver
toond door jeugdige spelers voor jeugdige toeschouwers.
Deze keer, in het kader van het Holland Festival, brengt het
gezelschap in zeven Nederlandse steden voor het eerst een
eigentijds stuk, dat weliswaar over moderne mensen gaat, maar
zeker niet speciaal voor een jeugdig publiek bedoeld is.
Het heet „Little Malcolm and his struggle against the
Eunuchs" (De kleine Malcolm en zijn strijd tegen de eunu
chen") en is de dramatische eersteling van de Engelsman David
Halliwell, die een beeld heeft willen geven van de onlustgevoe
lens, waardoor jongeren tot opstandige acties kunnen komen.
Tegen „het gezag"
Het gaat over een onhandelbare
student van een kunstnyverheids-
school. die door zyn leraar wegens
voortdurend slecht gedrag van school
wordt gestuurd en daarom wraak
wil nemen op „het gezag", dat in
zyn ogen door die leraar wordt ver
tegenwoordigd. Hy haalt drie mede
studenten over, hem als hun leider
te erkennen en met hem een poli
tieke party op te richten, die het he
le maatschappelyke stelsel omver zal
werpen.
Hun eerste revolutionaire daad zal
zyn, de bewuste leraar te kidnap
pen, en hem door chantage, bedrei
ging en geweld voorgoed belachelijk
te maken. Maar ondanks al het hys
terische gebral, het speculeren op
primitieve gevoelens en de Hilteri-
aanse ontkenning van alle zedelijke
normen waarmee Malcolm zyn
groepje to deze „greep naar de
macht" opzweept, wordt het plan
niet uitgevoerd, voomamelyk door
het aarzelen van Malcolm zelf.
Want deze. die zo krampachtig pro
beert „de grote Malcolm" te spe
len, is in wezen maar een heel klein
laf mannetje, een impotent dicta-
tortje in zakformaat, maar niettemin
hoogst gevaorlyk, omdat hy ondanks
zyn onbenulligheid de techniek van
de meedogenloze machtswellust maar
al te goed kent
Stoeiende pubers
Dit gegeven zou stellig een boeiend
uitgangspunt kunnen vormen voor
een toneelstuk over de achtergron
den van allerlei roerselen waarmee
hedendaagse jongeren te maken heb
ben. Maar dat stuk heeft Halliwell
niet geschreven. Daarvoor heeft hy
de serieuze handeling teveel door
spekt met niet ter zake doende grap
jes, waardoor zyn vier jongeman
nen, af en toe de indruk maken van
stoeiende pubers, die bezig zijn zot
te spelletjes te bedenken.
Dat het Halliwell niet aan talent
ontbreekt, blykt uit zyn voortreffely-
ke dialogen en zyn rake karakterte
kening. Maar zyn lange monologen
(die merkbaar geinspireerd zyn door
Osborne) en zyn onvermogen om
datgene wat hy te zeggen heeft uit
de handeling zelf te laten spreken,
verraden de onhandigheid van de be
ginnende schryver. Het stuk be
vat meesterlijke scènes, zoals het
proces volgens Nazi-model tegen een
van de vier party leden, de toespraak
tot de imaginaire „duizendkoppige
menigte" waarmee Malcolm zich
voor zyn dictatorrol oefent, en de
oerkomische erotische fantasie van
een jongeman met dlchteriyke aan
leg.
Maar een beeld, of zelfs een vage
indicatie van wat de studentenwe
reld in vele landen op het ogenblik
beweegt, geeft „Little Malcolm" niet,
al heeft de schryver daar misschien
wel op gedoeld.
De voorstelling, zeer gevoelig en
effectvol geregisseerd door Michael
Croft, wordt gespeeld door jonge be
roepsacteurs. Middelpunt vormt Ken
neth Cranham, die als Malcolm een
fascinerende en soms angstwekkende
uitbeelding geeft van de totale mis
lukkeling, die in een hysterische
zucht naar leiderschap en macht zyn
enige bevrediging vindt.
Maar ook de andere spelers zijn
uitstekend op hun plaats. Bij alle
bezwaren die er tegen HalHwells eer
steling zyn aan te voeren, is de op
voering op zichzelf dan ook ruim
schoots interessant genoeg om te
zien.
ADVERTENTIE
doe mee aan de
Bensdorp boomschors
kleurwedstrijd in- Eva.
Libelle. Margriet en Prinses
oooooooooooooooooooooooooo
DEN HAAG (GPD) Met een grandioze, sterk aangrijpende
weergave van Schönbergs bijbelse opera „Moses und Aron"
heeft de Deutsche Oper am Rhein gisteravond in het Circus
theater een artistieke betekenis verricht, waarvan de waarde
nauwelijks te schatten is.
Het zowel vocaal, instrumentaal als scènisch zo vele proble
men scheppende muziekdrama is in een gespannen, abstracte
vorm ten tonele gebracht, die in zijn gestileerde, streng ge
ordende expressiewijze een ongekende emotie opriep. Meer dan
300 repetities zijn nodig geweest om te komen tot dit resultaat,
meer dan twee jaar geleden werd met de voorbereiding be
gonnen. Op 23 maart 1968 had te Dusseldorj de première plaats.
De bezetting was dezeljde als die van de Holland Festival
opvoering.
Machtig
Het probleem van de onvoltooid
heid van de derde acte werd al
leen de tekst nagelaten is op een
geheel eigen wyze opgelost door de
muziek te kiezen van de prélude tot
de Genesis-suite, een stuk uit de
laatste periode van de componist,
waarin de gebeurtenissen die de
schepping voorafgaan, uitgebeeld
zyn. Het is een gelukkige oplossing
gebleken, geheel in styi met het ge
geven.
Na een herhaling van een koor-
fragment uit de eerste acte hoort
men de gehele slotmonoloog van Mo-
zes tegen de achtergrond van deze
muziek. Gelukkig was ook de toneel
aankleding van Heinrich Wendel in
de vorm van een machtige stralen-
koepel met diep in het middelpunt de
scène-aanduidingen: het bos, het gou
den kaïlf en 't oog van God. Door de
toepassing van subtiele lichteffecten
werd een fascinerende sfeer verkre
gen, waarin het verhaal van de ge
broeders Mozes en Aaron zich sug
gestief afspeelde.
De gestileerde, op een innerlyke
spanning gerichte regie van Georg
Reinhardt, die geen moment de zin
van het gegeven uit het oog verloor,
was hiermee geheel in overeenstem
ming. Prachtig was het contrast tus
sen de bewegingen van het magistraal
zingende koor en de dansen, die
vooral by het tafreel om het gouden
kalf een gepassioneerde climax be
reikten.
Perfecte solisten
Hoezeer gezocht was naar een sti
listische eenheid was ook te merken
aan de voortreffelijke solistische-
prestaties. Een ieder, die enigszins
thuis is in de muziekdramatische
kunst, weet, dat de samenstelling
van een vast voor een Schönbergope-1 aankleding,
ra een byna onmogelyke opgave is. Dit ballet,
Naast een behooriyke stemkwaliteit,
worden van de zangers en zangeres
sen een buitengewoon ontwikkelde
teohniek, een absoluut gehoor en eeu
meer dan middelmatige intelligentie
verwacht.
De vocalisten: Wilhelm Ernest als
Aaron, Jeanette Zarou als een jong
meisje, Pabio Giongo als man, Rat-
ko Delorko als een jongeman, Fran-
zisoks Voutslnos als een priester, In
geborg Lasser als een zieke, Kurt
Gester als Ephraimit en alle anderen
verdienden dan ook de hoogste lof.
Peter Meven, die de rol van Mozes
een spreekrol vertolkte, wist
zioh uitstekend aan te passen.
Aan dirigent Gunther Wich was de
opgave alle vocale en instrumentale
krachten, de laatste verenigd in de
Dusseldorfer Symphonlker, te bunde
len en de partituur een muzikale ge
stalte te geven. Hy deed dit met een
analyserende helderheid, die de klan
ken scherp omUjnd tevoorschyn
bracht en de luisteraars de gelegen
heid schonk de Schönbergpartituur
tot op de bodem te doorgronden. Dat
deze interpretatiewyze niet in sterili
teit ontaardde, was een prestatie op
zichzelf.
Als medium van het twaalftoon-
techniekdrama had men zich geen
betere kunnen wensen dan do Deut-
TENNIS Astrid Suurbeek, Ada
Bakker en Lidy Jansen-Venneboer
hebben gisteren in de eerste ronde
damesenkelspel van de internationale
tenniskampioenschappen van Londen
op Queens een nederlaag geleden. In
dit toernooi op grasbanen. een voor
bereiding op Wimbledon verloor As
trid Suurbeek met 60, 6—1 van de
Amerikaanse Rosemary Casals, Ada
Bakker met 6—2, 6—3 van de Russi
sche Galina Baksheeva en ging Lidy
Jansen-Venneboer met 68, 64,
7—5 ten onder tegen de Amerikaanse
Kathy Harter.
sche Oper am Rhein, die een van do
meest kundige en internationaal ge
richte ensembles heeft uit geheel Eu*
ropa.
Balhseva Dance Company i
DEN HAAG (GPD) Geen eigen gezicht, een programma
dat voor het overgrote deel sterk gedateerd is, een eenzijdige
techniek van het ensemble. Het zijn enkele bedenkingen wan
neer het gaat om een kritische beschouwing over de Batsheva
Dance Company. Ze sprongen naar voren gedurende de voor
stelling die dit gezlschap gisteravond als Holland Festival-
bijdrage in de Kon. Schouwburg in Den Haag gaf.
Kwalificatie
wedstrijden
voor Wimbledon
LONDEN (ANP) Judith Salome
zal niet uitkomen in het enkelspel by
het tennistoernooi van Wimble
don. De Amsterdamse speelster, die
j direct was toegelaten tot het dames-
dubbelspel (met Marijke Jansen),
maar kwalificatiewedstryden moest
spelen in het enkelspel en Het ge
mengd dubbelspel (met Fred Hem
mes), verloor in de eerste ronde van
het kwalificatietoernooi. De Bel
gische mevrouw C. F. Penn won gis
teren op de eerste dag van de plaat-
singswedstryden in Londen met 62
en 61 van Judith Salome, die vorig
jaar het jeugdtoemooi op Wimbledon
won.
Fred Hemmes zal op Wimbledon
ook niet in het herenenkelspel kun
nen uitkomen. Hy verloor in de eer
ste ronde van de kwalificatietoernooi
in drie sets van de Zweed Olanderr
6—3, 6—1, 8—6.
Peter Soeters bereikte de tweede
ronde door een overwinning op de
Zwitser Stalder: 75, 63, 64.
Bridge-Olympiatle
DEAUVILLE (ANP) Na de 32ste
zitting luidt de stand in de bridge-
Olympiade: 1. Verenigde Staten
462 pnt.; 2. Italië 459; 3. Nederland
456; 4. Australië 444 5. Canada 441;
6.. Zwitserland 426 7. Frankrijk 424.
Gezien de opzec het brengen
van eigentydse dam zyn Gra
hams „Cave of the heart" en .Side
Show' van Norman Morrice op hun
plaats.
Nederland heeft echter reeds ken
nis kunnen nemen van bydragen als
die van Merce Cunningham en Eric
Hawkins en van een moeizaam tot
stand gebrachte syntese tussen aca
demisch ballet en de moderne tegen
hangers daarvan.
Merkwaardig genoeg is het echter
niet zozeer de beweging in „Cave of
the heart" gebaseerd op de mythe
om de jaloerse Medea die reeds
ouderwets aandoet, maar de
gedanst in strakkere
kostuums zou ook nu nog bijzonder
suggestief kunnen zyn. Dat is dan
vooral te danken aan Rena Gluck,
Rima Schenfeld en Gailay Gat, dan
seressen die gave en indringende be
wegingstechniek te zien gaven.
Sterke typeringen de kracht
van dit gezelschap leverde ook
„Side show op dank zy Rina
Schenfeld als een fascinerende bid
sprinkhaan. Linda Hoes als gevolg
van een liefde tussen Petroesjka en
Swanhilda en Galyu Gat, de levens
gevaarlijk' Gorgoon de vrouw met
slangen als haar. wier ogen allen
verstednden die ze zagen.
Met Glen Tetley'a „Mythical hun
ters" werd de voorstelling afgesloten
van een gezelschap dat nog bouwt
aan een meer eigen programma. Nu
is het nog de geest van Martha
Graham die in iedere produktie aan
wezig is. Het is duidelyk geworden
dat het slechts een kwestie van tyd
is dat een eigen richting wordt in
geslagen.
Wielrennen Henk Nieuwkamp
heeft gisteren op de wielerbaan van
Tula een afvalwedstryd over zestig
ronden gewonnen. De 25-jarige boek
houder uit Borne versloeg in de eind
sprint Janus Kekovski (Polen) en Ot
to Benewitz (West-Duitsland), die op
de tweede en derde plaats beslag
legden. In de tandemwedstrijlen, ein
digde het Nederlandse duo Jan Jan-
sen/Leyn Loevesyn op de tweede
plaats. De Nederlanders verloien in
de finale van het sterke Russische
team: Alexander Agapov en Igor
Tselovalnikov.
VOETBAL Indien tydens de bui
tengewone vergadering van do
KNVB over de promotie- en degra
datieregeling zaterdag mocht worden
besloten, dat niet drie maar twee
clubs uit de eerste divisie degraderen,
zullen RCH en WV, die met even
veel punten (23) op de 17de en 18de
plaats eindigden, op zondag 23 juni
een beslissingswedstrijd spelen. Do
wedstryd wordt op het HVC-terrein
in Amersfoort gespeeld.
