Zie het
als een uitdaging
Elk jaar komen
er neer meisjes
Tropische landbouwschoolwegnaar ontwikkelingshulp
Zon en zomer op tafel
Koningklant
Tortillas in blik
TONADO'S
MKOMMERSLA
„LANDBOUWMEISJES"
Kom er ACHT-er
INDONESIË
f MOEDERLIJKE
OLEKEEllSZlAi, J
JATERDAG 15 TONI 1968 «"SaSSi
l LD EXTRA 1
Aan modewoorden heeft geen enkele taal
of tijdperk gebrek. Een taal moge dan geen
levend wezen zijn; beweeglijk, veranderlijk
en levendig is ze zeker. Regelmatig duiken er
termen op, die plotseling gemeengoed worden
en dus gebruiken we die om onze medemensen
duidelijk te maken ivat ive dus bedoelen.
Merkwaardig is echter dat kinderen minder
geneigd zijn om verslingerd te raken aan mo
dewoorden dan volwassenen. Weliswaar vin
den jonge mensen, vijf jaar lang mieters wat
de volgende vijf jaar lang het einde heet
maar kinderen doen daar nauwelijks aan
mee. Integendeel: zij haten stopwoorden en
dooddoeners en vermijden ze instinctief. Be
halve de stopwoordjes die ze zelf hebben uit
gevonden of aangenomen maar die maken
dan geruime tijd deel uit van hun persoon
lijkheid; het zijn geen modewoorden.
Een woord dat tegenwoordig bij de volwasse
nen in trek is en dat we daarom urelijks te
horen krijgen is: uitdaging. Alles is een uit
daging. Zodra iets van je wordt verwacht
heet het: dit moet je zien als een uitdaging.
Wanneer iemand een baan krijgt, waarbij
het vanzelf spreekt dat hij zich zal inspan
nen om er net beste van te maken, ten eerste
omdat hij ervoor wordt betaald, ten tivee-
de omdat hij er de capaciteiten voor bezit,
durft hij niettemin beweren: Jk zie dit als
een uitdaging", alsof het iets heel bijzonders
is gewoon je plicht te doen
Tegen een kind dat het op school moeilijk
heeft, zeggen we ijskoud„Kijk, jongen, je
moet dit opvatten als een uitdaging". En te
gen het dochtertje, dat haar beklag doet om
dat haar fiets zo gammel ivordt, terwijl de
ouders niet al te scheutig zijn met het belo
ven van een nieuw vervoermiddel, zeggen we
nota bene: „Meid, laat je door zo'n tweewie-
Ier niet op je kop zitten, beschouw de ku
ren en narigheden van het ding maar als een
uitdaging".
Het wordt steeds gekker. Natuurlijk ivordt er
de hele dag aan ons getrokken en geduwd,
worden eisen aan ons gesteld en moeten we
prestaties leveren en van tijd tot tijd hoog
op de tenen staan om iets te kunnen begrij
pen of te volbrengen. Natuurlijk zien we soms
tegen onze taken op, of vrezen we een mis
lukking, of bekruipt ons de neiging ons er
met een Jantje-van-Leiden af te maken
Maar daarom is alles wat we te doen en te
denken krijgen nog geen „uitdaging"
„Ik ben langzamerhand allergisch geworden
voor dat woord", klaagde Henk. „Nu moet ik
voor school een boekomslag ontwerpen. Dat is
een onderdeel van het leerprogram maar
hoe denk je dat de leraar het noemt? „Jon
gens. doe je best, beschouw het maar als een
uitdaging!" Nou, ik zie het als een opdracht
in overeenstemming met het lesrooster en
wat is daar voor uitdagends aan?"
Modekoningen zien het als een uitdaging een
nieuwe collectie te ontwerpen, alsof dit niet
hun beroep zou zijn. Journalisten zien het als
een uitdaging, kritische commentaren op het
nieuws te brengen, ofschoon dat hun dage
lijks iverk is. Onderwijzers zien het als een
uitdaging om de hun toevertrouwde hersen
tjes wat parate kennis bij te brengen; mon
teurs zien het als een uitdaging om een ka
potte auto weer aan het rijden te brengen
kortom: geen mens kan meer doen waarvoor
hij werd opgeleid, zonder zich uitgedaagd te
voelen. Het lijkt wel alsof we constant aan
het duelierC7i zijn met het dagelijks leven.
Zodra we de ogen opslaan, daalt de nieuwe
dag op ons neer, slaat ons met getrokken
handschoen in het gezicht en snauwt ons toet
U krijgt een kwartier om te ontbijten, daar
na zullen mijn secondanten zich bij u aan
dienen". En wij, als even zovele musketiers,
springen met onze blote voeten op het zeil
en melden ons gehoorzaam als uitgedaagde.
1Vat een onzin!
Blijkbaar versterkt het in hoge mate ons
zelfvertrouwen en onze arrogantie om ons
voortdurend uitgedaagd te weten. Ik ben blij
dat mijn kinderen er niets van moeten heb
ben en zich met deze aanstellerij niet ophou
den. Zij zijn er te nuchter voor en wellicht
ook te zelfverzekerd.
THEA BECKMAH
„Which?" het orgaan van de Britse consumenten
bond publiceerde een aantal brieven met betrek
king tot de verhouding klant-winkelbediende. Deze
boeiende lectuur zou ook in Nederland geschreven
kunnen zijn. Zo beklagen sommige klanten zich
dat vooral in grote zaken het personeel zich van
de klanten weinig aantrekt. Allerlei pnvégesprek-
ken worden voortgezet, terwijl de klant staat, te
wachten. Gebrek aan kennis van zaken en onver
schilligheid jegens de klant zijn zeer frequente
klachten. Ook die over bedienden, die niet weten
of een bepaald artikel voorradig is en ook niet de
moeite nemen om dit na te gaan. Een andere
klacht is de vaak uitgeoefende verkoopdruk: de be
diende achter de toonbank verklaart dat, wat de
klant wenst, helemaal uit de mode is en dat de
zaak alleen maar bij-de-tijdse artikelen heeft, die
men dus moet nemen als men „in" wil zijn. Eén
inzender vermeldt, dat hij op de vraag naar een
bepaald artikel ten antwoord kreeg: „Ik heb van
daag al aan een half dozijn bezoekers gezegd, dat
er naar dit artikel geen vraag meer Is en wij het
dus ook niet meer hebben".
De winkelbedienden klagen over klanten, die al
les overhoop laten halen en bijv. een groot aantal
mantels passen om na een uur mede te delen, dat
zij geen keus kunnen maken. Vele klanten behan
delen het winkelpersoneel als een soort lijfeigenen.
Velen vinden het overbodig „dank u" of „goeden
dag" te zeggen tegen de bediende. Anderen bekla
gen zich over het optreden van kinderen van klan
ten die, terwijl moeder inkopen doet of rondneust,
uit verveling tot allerlei kattekwaad overgaan en
soms grote schade aanrichten door krassen te ma
ken op dure gebruiksgoederen.
De Spaanse specialiteit „Tortilla Espanola' zal
binnenkort ook in de noordelijker landen op de
markt verschijnen. De Spaanse voedselindustrie
ging ertoe over dit produkt kant en klaar ln
te blikken en naar het buitenland te exporteren.
Men heeft hiertoe besloten, omdat deze typisch
Spaanse lekkernij een soort omelet waarin
aardappels en eieren zijn verwerkt door veel
toeristen voor hun vertrek uit Spanje werd meege
nomen. Vaak lieten zij deze tortillas dan vlak voor
hun vertrek klaarmaken om thuis nog te kunnen
genieten van het Spaanse voedsel.
deze tijd is er weer volop verse groente
'krijgbaar. Probeer de groente ook eens
een andere manier klaar te maken,
voorbeeld door er wat plakjes gesmoor-
tomaat op te leggen, komkommer, ei
peterselie of door er een nieuw sausje
te geven: tomatensaus op bloemkool,
assausje bij raapsteeltjes, een sour
amsausje bij spinazie. Op deze manier
fcft u groente weer een heel ander ge-
ht.
troensap en zout. Snijd de komkommer in kleine
blokjes en de radijsjes in vieren. Knip de gewas
sen peterselie zeer fijn. Meng alles door de sour
cream en garneer het met een paar plakjes hard
gekookt ei.
2 Va dl yoghurt, 1 kopje vlugkokende havermout,
50 g noten, 1 banaan, 2 appelen, 2 eetlepels ho
ning, sap van Va citroen.
Meng de yoghurt met de havermout en laat deze
een half uurtje staan. Meng daarna de geraspte
appelen, de gehakte noten, de in plakjes gesne
den banaan, de honing en het citroensap door de
yoghurt.
&neer u gewend bent in de vakantie kilo's
ken mee te sjouwen denk dan ook eens aan
lichte pakken rijst, spaghetti en macaroni,
'Pleet met sausen en kruiden. De inhoud is erg
'er, daarom is het wel jammer dat de twee
sonen die er volgens het pak van moeten eten
l^r wel het laatste hapje uit de mond zullen
®Q, want er zit gewoon te weinig in voor twee
^assenen. Zeker als je bedenkt dat je de hele
buiten zult zijn. Bent u dus macaroni-, spa-
itti- of rijstliefhebster, neem dan ook losse
'ken van uw lievelingsvoedsel mee. De hoe-
toeid saus is meestal wel voldoende.
'te komkommer, 1 bosje radijs, peterselie, Vs
ïn- iets zout. gemalen tijm, peper, worces-
■us. potje sour cream.
sour cream romig met de kruiden, ©i-
(voor vier personen) zie foto
1 blikje tonijn (plm. 200 g)
1 losgeklopt ei
25 g <3 afgestreken eetl.) havermout
1 fijngesnipperd uitje
2 eetl. melk
zout, peper en pikante saus naar smaak
eventueel paneermeel
boter of margarine om in be bakken
Meng alle ingrediënten, tot en met de pikante saus.
met een vork door el kaai' tot een smakelijk ge
heel. Vorm er vier koekjes van, bestrooi deze
eventueel met wat paneermeel en bak ze in plm.
10 minuten aan beide kanten bruin.
Deze kunt u bij de avondmaaltijd, maar ook aan
de koffietafel geven.
Naar verkiezing warm at koud serveren.
jesstudenten mogelijkheden in Indonesië zullen
komen? Daar ia nog weinig van te zeggen. Voor
de jongens la het aJ moeilijk".
Hij noemt een voorbeeld van het werk dat
meisjes na een „Deventer"-studie in de ont
wikkelingshulp kunnen vinden: een studen
te die in 1965 eindexamen heeft gedaan, werkt
nu bij het jongeren vrijwilligerswerk in Co
lumbia. „De organisatie van vrouwenclubs in
de gehuchten moet daar, onder meer, op po
ten worden gezet. Er worden kookdemojistra-
ties gegeven en voorlichting over de aanleg
van moestuinen, over de noodzaak van inen
tingen en het koken van drinkwater",
Andere afgestudeerde meisjes volgden het spe
cialisatiejaar of vonden werk op een proefboerde-
riJ van de staatsmijnen in Nederland, In eigen
land biedt het einddiploma van „Deventer" kans
op functies die helemaal „van deze tijd" zijn: bij
proefstations, bij landbouworganisaties of de land-
bouwvoorlichtingsdienst, cultuurtechnische dienst
of verkooporganisaties van de moderne bestrij
dingsmiddelen en meststoffen. Het kan ook de
aanloop betekenen tot een studie voor verschillen
de middelbare onderwijsakten. Bij de buitenland
se mogelijkheden komt het accent meer en meer
te liggen op werk in ontwikkelingsgebieden over
al ter wereld.
Toch vindt directeur Heringa dat de land-
bouwmeisjes" nog te weinig bij ontwikke
lingshulp worden ingeschakeld. ,JBij een or
ganisatie als de F.A.O., de wereldvoedselorga
nisatie, zouden uitstekende kansen liggen,
maar de plaatsing is niet zo eenvoudig. Van
daar dat sommige meisjesstudenten na het
eindexamen nog verder studeren in Canada,
om daar de veelgevraagde graad te halen. Alt
ze die hebben zijn er meer perspectievendan
kunnen ze zó bij een organisatie als de F.A.O
worden geplaatst".
„Home economics", dat typisch-Amerikaanse be
grip dat men in Europa vrijwel niet kent, zou Ir.
Heringa een prachtige aanvulling vinden van het
toch al brede studieprogramma van zijn school,
dat enkele tientallen vakken omvat en waarin een
gedegen vakopleiding èn een ruime algemene ont
wikkeling hand in hand gaan. „Home economics»
ja, het begrip Is moeilijk te vertalen in het Ne
derlands. Je zou kunnen zeggen: d« huishoudkun
de en de economie van de huishouding. Het 16 tob
nu toe niet gelukt om het als vak in te voeren.
Een van de problemen is ook wel dat er gebrek
aan docenten op dit terrein is. Maar in ons spe
cialistische jaar zon home economics uitstekend
bunnen worden ingepast".
hn Jacques Heim is deze ivollen tailleur
wit katoenen hesje. Kleuren: wit en
fineblauw, een combinatie die deze zomer
w wordt aangeprezen.
Die ontwikkelingshulp ziet men aan de School
voor Tropische Landbouw als een uitermate be
langrijk perspectief van de opleiding. „Er i» ook
veel belangstelling voor", zegt Ir. Heringa. „Zeker
veertig procent van de studenten komt hier met de
bedoeling om later ln de ontwikkelingshulp te
gaan. Dot geldt zowel voor de jongens als voor de
meisjes".
In het gebouw van de school stmikelt men, bij
wijze van spreken, over de nationaliteiten.
Meer dan twintig zijn er vertegenwoordigd. En
kele meisjesleerlingen komen uit Suriname, dat
in de emdexomengroep van dit jaar door me
juffrouw T. L. Amattaram is vertegenwoordigd.
Ook zijn er dit jaar voor het eerst, een paar
meisjes uit Tanzania.
En hoe staat het met Indonesië, vroeger ao'n be-
1. draad in naald is langer
2. boterham
3. steeltje op schilderij
4. mes
5. oortjes van muisje.
6. eierdopje
7. ketting van vrouw
S. snor van man
.Ontwikkeling-ulp" is een woord dat al
ipoedig valt ^ens een gesprek met ir.
I Heringa, r'ecteur van de Rijks Hoge-
e Landbou*0*100! met tropische en Ne-
lerlandse deling in Deventer, in de
yandelinfkortweg „School voor Tro-
lische L,<dbouw" genoemd. Een over de
ele w^id bekend onderwijsinstituut
at hovel er geen beperkende bepalin-
en ^r meisjes bestonden, gedurende
ersfeidene jaren als een „typisch-
marmelijke" studierichting is beschouwd.
Die situatie is echter veranderd. In 1960
is de eerste vrouwelijke leerling het in
drukwekkende schoolgebouw aan de
Brinkgreverweg in de snel groeiende
IJsselstad binnengestapt.
Die eerste leerlinge heette Renée Wientjen en zij
was op dat moment het enige meisje tussen meer
dan tweehonderd jongens. Ook die situatie is ver
anderd. Op het ogenblik heeft de School voor Tro
pische Landbouw versoheidene vrouwelijke cursis
ten.
„Er i« een duidelijke stijging in het aantal vrou
welijke studenten," constateert ir. Heringa. „Af
gelopen jaar hadden we er meer dan twintig. Ze
ven meisjes zitten voor het eindexamen. Voor het
komende schooljaar zijn er alweer een stuk of ze
ven nieuwe meisjesleerlingen".
Met een diploma 5-jarlge mms of mulo-b kunnen
die meisjes terecht op de sinds 1912 in Deventer
gevestigde school. Ze kunnen er na het eerste
studiejaar kiezen tussen N. en T.: de Neder
landse en de tropische richting in de landbouw.
„De meesten kiezen de tropische richting", zegt
de heer Heringa. Na drie studiejaren volgt het
eindexamen. Daarna is nog een jaar specialisa
tie mogelijk in bodemkunde, veeteelt, suikerriet
cultuur en technologie, plantenteelt, plantenziek
ten, en landbouwvoorlichting en -onderwijs. Meis
jes die zich specialiseren kiezen dikwijl» de bei
de laatste richtingen. „Maar het gros kiest geen
specialisatie", aldus de heer Heringa. „Ze gaan
bijvoorbeeld naar onderzoekprojecten in Surina
me. naar proefboerderijen of naar ontwikkelings
hulp".
tangrijk afzetgebied voor de in Deventer opgeda
ne kennis? „Niemand uit Indonesië", zegt direc
teur Heringa. „Men heeft daar zelf veel te veel
scholen op dit terrein. Daar is wel gebrek aan
personeel, maar landbouwscholen heeft men er
plenty. Misschien komt het nog wel eens op gang,
bijvoorbeeld via uitwisseling. We hebben wel twee
jongens uit West-Irian, en naar Indonesië gaan
wel jongens voor het werk van missie en zending.
Het zendings- en missiewerk is trouwens veel
praktischer geworden, met een ruime plaats voor
onderwijs en voorlichting. Of er voor onze meis-
Sinds 1960 volgen ook meisjes de opleidingen van de School voor Tropische
Landbouw in Deventer. In de beroemde tropische kassen van de school luisteren
een Surinaamse studente en een Nederlandse student naar de uiteenzetting, die
ee?i der leraren onder de (vruchtdragende) cacaoboom geeft.
