Frankrijk
Strijd om zelfbehoud beheerst de politie!
van Suriname
ontlast zijn hoofdstad
cultureel
en
economisch
Concorde welvaartsbron voor
modern Toulouse
rrenti
t scl:
i het
n aai
:i de
«ATERCAO 15 JUNI 1968
t eer
nger
Toen het onlangs tot officiële onderhandelingen kwam over het grensconflict tussen
Suriname en Guyana kon met redelijkheid gesteld worden, dat er één grote over
winnaar was: Johannes Adolf Pengel, Surinames handige premier, die met zijn poli
tieke feeling de Surinaamse bevolking aan zijn voeten heeft gekregen. Als één blok
hebben zijn politieke aanhangers en tegenstanders zich achter hem geschaard toen het
conflict midden-januari tot een climax dreigde uit te groeien. Wat Pengel misschien in
zijn stoutste dromen niet had verwacht is gebeurd.
Premier Pengel, de sterke man van Suri
name,
Na de verkiezingen in maart 1967, toen een
afsplitsing van zijn Nationale Partij Surina
me hardnekkig begon te knagen aan zijn
prestige, dreigde zijn aanzien bij de bevol
king een onherstelbare deuk te krijgen.
Er kon geen beleid gevoerd worden, daar
Pengel in het parlement onzeker was van de
steun van zijn coalitiegenoten, de „Actie
groep", een afsplitsing van de Hindostaanse
party. De economische planning lag stil, om
dat er geen gelden waren, ondanks de f 240
miljoen die Nederland had gevoteerd voor
het nieuwe Vijfjarenplan, en waarvan de
voorwaarden voor Suriname een al te dras
tische ingreep betekenden op het interne po
litieke beleid. Kortom, Suriname bevond zich
politiek en economisch in een periode van
stilstand, een toestand die zelfs voor de meest
verbeten aanhangers van Pengel onaan
vaardbaar was.
Toen kwam de toespitsing van het grensge
schil met Guyana als een door God gegeven
geschenk, een geschenk dat gretig door Pen
gel werd geaccepteerd om zijn populariteit te
testen en de Surinaamse bevolking achter
zich te scharen. Nederland was als oud ko
loniale mogendheid de rol van stootblok toe
bedacht, een rol die het bij de sterk geëmo
tioneerde volkeren in ontwikkelingslanden
tijdens crisisperioden altijd uitstekend doet.
De gehele Surinaamse politiek wordt bepaald
door twee factoren: de kleine gemeenschap
waarin zich het politieke spel afspeelt en de
individuele drang tot economisch zelfbe
houd. Tegen deze achtergrond krygen de
middelen die vereist zyn om als individu
bestaanszekerheid te hebben een geheel an
dere dimensie dan de Westeuropeaan ze toe
kent.
De politieke sfeer waarin Suriname leeft,
doet denken aan dictatoriaal bestuurde lan
den. Feitelijke constateringen van bestaande
situaties worden gezien als kritiek en kritiek
is altyd negatief, ja zelfs verraad aan de na
tionale zaak.
Dit heeft ertoe geleid dat in Suriname wan
trouwen en achterdocht de ondertoon vor
men van elke communicatie en van elke
handeling. Intelligente jongemannen, die
vooraanstaande posities bekleedden in het
overheidsapparaat en door hun kritische be
geleiding van de bestuuriyke werkzaamheden
als verdacht werden beschouwd, zagen zich
op een zijspoor gerangeerd. Zy worden niet
ontslagen, maar benoemd tot ambtenaar ter
beschikking, hetgeen net zo veel wil zeggen,
als blijf maar thuis, je krygt je salaris wel
en hou verder je mond dicht. Op deze wijze
is een groot aantal bekwame lieden dat het
niet eens was met Pengels opvattingen vleu
gellam gelegd en gedoemd een gefrustreerd
leven te leiden totdat zy het land verlaten
of vroeg of laat tot Pengels machtige Natio
nale Pary Suriname toetreden.
Wie daarom als Creool carrière in Suriname
wil maken is genoodzaakt lid te worden van
de Nationale Partij Suriname, zelfs als hij
het hartgrondig oneens is met het partij
programma. Men vindt dan ook by Pengels
aanhangers velen die het niet eens zyn met
zijn beleid en politieke opvattingen, maar
louter om de bestaanszekerheid de schijn
wekken lid te zyn van de Nationale Party
Suriname. De vrees waarin velen leven wordt
het best getypeerd door het steeds meer her
haalde „don't quote me" (citeer mij niet) in
dien de politieke situatie ter sprake komt.
Inlichtingendienst
Om geïnformeerd te zijn over de handel en
wandel van zyn volgelingen en tegenstanders
heeft premier Pengel een informatiedienst
ingesteld die vrij effectief werkt en door de
hele samenleving posten wist op te bouwen.
De activiteiten beperken zich niet tot het op-
schryven van nummerborden van auto's bij
oppositieleden, het afluisteren van gesprek
ken tijdens recepties of in de bars van hotels.
Ook moderne elektronische apparatuur wordt
ingeschakeld.
Het is vooral tegen deze kunstmatig opge
wekte sfeer van intimidatie en achterdocht
dat de oppositiepartyen, de Progressieve Na
tionale Party van de ex-minister van Op
bouw, Just Rens, en de Hindostaanse Vatan
Hitkarie Partij van Lachmon heftig in verzet
komen.
Just Rens: „Nog één stap verder en Pengels
inlichtingendienst terroriseert het gehele
land. Er zyn reeds wapens binnengekomen
voor de inlichtingendienst, maar minister
van Justitie, mr. Manlchand heeft ze in be
slag laten nemen, daar de gewapende poli
tie onder zijn beheer valt. Sinds de inbeslag
neming mag de heer Manichand niet meer
voor de televisie verschynen".
De kritiek van de Progressieve Nationale
Partij, waarin bijna alle „verbannen" pro
gressieve Surinaamse intellectuelen zich heb
ben samengebald, richt zich voorts tegen de
willekeur waarmee geregeerd wordt en tegen
de grote, miljoenen guldens kostende ontwik
kelingsprojecten die geëntameerd worden,
terwijl aan de projecten voor de kleine man,
zoals de volkswoningbouw, geen aandacht
wordt geschonken.
De houding van de Hindostanen in de hui
dige politieke situatie wordt beheerst door
grote terughoudendheid wat betreft de kritiek
op Pengel. De grootste Hindostaanse partij,
VHP, die acht jaar lang de coalitiegenoot was
van Pengels Nationale Party Suriname, volgt
thans een oppositiepolitiek, welke erop ge
richt is zo snel mogelyk weer met Pengel in
zee te gaan. Hierbij gaat men er van uit dat
volgens de inmiddels uitgelekte volkstelling
van 1964, zestig procent van de Surinaamse
bevolking uit Aziaten (Hindostanen en Java
nen) bestaat, en Pengel vandaag of morgen
toch genoodzaakt is met de VHP een rege
ringscombinatie te vormen.
De grote zwakheid van de joviale premier
Pengel, die voor iedereen een bon mot over
heeft en die het land gedurende de vijf jaren
dat hij nu aan het bewind is economisch
veel sterker tot ontwikkeling heeft gebracht
dan zijn voorgangers, is dat hij niet vol
doende weerstand kan bieden aan de kliek
van „ja"-knikkers die hem adviseren.
Deze kliek waarmee hij omringd wordt,
meent bij hem in het gevly te moeten ko
men indien ze hem adviseert tot maatrege
len die hem gemakkelyk tot despoot en
volksmenner kwalificeren. Het gedrag van de
ze lieden wordt bepaald door drie motieven:
geldingsdrang, status en financieel voordeel.
In haar eerzucht verliest de kliek alle nor
men bij het verstrekken van adviezen aan
Pengel. De Surinaamse premier die zich door
intensieve zelfstudie heeft opgewerkt van on
derwijzer tot een politicus, die in staat is een
moeilijk bestuurbaar land met vyf verschil
lende bevolkingsgroepen uit vyf continen
ten in het gareel te houden, dreigt het
slachtoffer te worden van degenen by wie
de vriendschap een dubbele bodem heeft.
Uiterlyk probeert hy zich hiertegen te wa-
deze
De A
DU tl
penen door intimidatieschilden als bi
guards en wachten om zyn sobere woniniad,
de villawijk Zorg en Hoop. Innerlijk tra banl
hij troost te vinden bij de gedachte dat
de enige bindende factor is die de bevoll
groepen vreedzaam naast elkaar kan laj*en
leven.
Voorlopig is premier Pengel erin geslaagd irofi
bevolkingsgroepen byeen te houden. Otjandt
het deksel van dit vreedzaam samenleven
het al. De Hindostanen, die de grootste
nomische macht in het land vertegenwt jjj,
digen beginnen hun rechten op te ei ln
Planmatig werken zy aan hun toekomst,
het economische, sociale en politieke v
Daartegenover staan de Creolen, die te i
nig actief zyn om hun positie veilig te stiC
len en menen dat alleen het lidmaatschs
kaartje van een party de garantie voor Plai
toekomst is. In de strijd die zal volgen
maar één winnaar: de sterkste.
Just Rens, Pengels tegenspeler, leider i
de Surinaamse oppositie.
i W H
toel(
1 rbanl
(ere t
S kan
rei sc
nde
^Jfcorde
ftebbi
Toulouse, de steeds groeiendon z\ch mo mster
derniserende Franse stad, vanuU& lucht ge
zien. yntge
)ank
rika en Europa gevoerd. Een wed-y^ tegel
de klok, omdat de Ver. Staten eenjgen> re
volutionaire luchtgigant de Botg 0
stapel hebben staan, die de grote cy,urreiJ
van de Concorde moet worden.
De Concorde ligt echter in het tijc^i
niet alleen voor, maar wist die voor.ro]
volgens Sud-Aviation, ook nog aanzien.^
te voeren, doordat de Amerikanen, ai
hand van de ervaringen in de Vietnam-™ 111 c
(jeei
verw
log, het principe van de beweegvare vlei^
waarmee de nieuwe Boeing zou worden
gerust, weer geheel opnieuw onder de t Dtwlj
hebben moeten nemen.
Voorsprong op V.S.
In Toulouse meent men te mogen voorsj
lem, dat de Concorde daardoor nu zeker i
voorsprong van vyf jaar op de Boeing heientev
Die bewering hoeft nog niet eens Europ
grootspraak te zijn, wanneer men weet,
de helft der bestelde Concordes voor Ami
ipre
kaanse maatschappijen kon worden gefcee*
teerd. Ondertussen heeft men in Toulouse jj1
wakkere industriële oog al weer veel vei {en
op de toekomst gericht en in de Europ t ad
ruimte laten rondwaren. Na de Concoipink
waarvan het produktieschema voorlopig
1974 reikt, hoopt men n.l. een heel stuk
vorderd te zyn met de Airbus, die driehi ndit
derd passagiers zal kunnen bergen en
welks aanbouw, behalve Frankryk en En *®j"
land, ook West-Duitsland zal zyn betrokk
zodat Toulouse voorlopig nog wel werk j(Jed
de winkel denkt te hebben. Een winkel
zijn klanten uit de hele wereld betrekt
waarvan de directie op de (groot) Europ
éénwording vooruitloopt. laa'
Bd
F
id:
fold
LD EXTRA A
Het is een verkeerde gedachte Parijs met geheel Frankrijk te vereenzelvigen. Welis
waar heeft Parijs eeuwenlang zijn greep op de rest van het land versterkt uit vrees
dat het centralistische monopolie zou worden bedreigd.
De laatste tientallen jaren, zeg sedert de tweede wereldoorlog, is Frankrijk echter
intensief bezig zijn hoofdstad economisch en ook cultureel te ontlasten en wordt de
provincienieuw leven ingeblazen. Hele universiteitssteden worden uit de grond
gestampt, huizen van cultuur geopend en (vooral ook) economische centra gesticht en
uitgebreid.
Een goed voorbeeld van zo'n operatie op bre
de schaal, waarvoor generaties de tijd geno
men is, vormt de stad Toulouse. Een stad die
met haar kloosters, en andere historische
monumenten op een verleden van zo'n slor
dige tien eeuwen mag bogen. Als handels- en
cultuurcentrum is ze nu een heel nieuw
hoofdstuk begonnen. Vooral in deze stad, die
altyd veel Spanjaarden en ook Joden had
aangetrokken, kwam de decentralisatiepoli-
tiek op tyd. Als middelpunt van landbouw
en veeteelt (met name de zware trekpaar
den, die in de buurt werden gefokt, hadden
in het pre-tractorentydperk een hoge repu
tatie te verliezen) moest ook Toulouse de klok
nodig verzetten en niet in de laatste plaats,
omdat de bevolking zich, sedert de onafhan-
keiykheidsverklaring van Algerije, boven
dien nog met tienduizenden voormalige co
lons of zwartvoeten had uitgebreid.
plaren per maand, ook de kleine driehonderd
Franse luchtreuzen de Caravellee geboren, en
bij Sud-Aviation staat nu, naast de Concor
de, ook de Airbus op stapel.
Luchtreus
De geboorte van zo'n luchtreus is natuur
lijk geen peuleschll. Aan de Concorde, die in
de vliegtuigbouw de Trans-Engelse samen
werking weer tot een vleugje leven verwekt,
zal veertien jaar door de ontwerpers, in
genieurs en arbeiders gewerkt zyn, als deze
gigant, zo alles verder meeloopt, in 1971 zijn
(beweegbare) neus eindeiyk door de wolken
mag boren.
We hebben het pronkstuk vanaf een veilige
afstand mogen aanschouwen nadat eerst
alle fototoestellen en camera's en zelfs mag-
netofoons zorgvuldig in beslag waren geno
men. Met zyn byna zestig meters lengte en
zyn plaatsruimte voor 132 passagiers, belooft
de Concorde nog wel enige tyd van zich te
zullen laten spreken.
Die data zyn, zoals men byna wekeiyks in
de pers kan lezen, al heel wat keertjes ver
schoven. Sedert februari en maart van dit
jaar luidt de jongste streefdatum nu okto
ber. Bij Sud-Aviation gaf men ons echter al
fluisterend toe, niet ontevreden te zullen zijn
als de Concordevoor het einde van dit
jaar zijn eerste proefvlucht zal mogen ma
ken. Liefst natuurlyk in Frankryk, maar
desnoods in Engeland. Ondertussen zyn door
zestien nationale luchtvaartmaatschappijen
al 74 Concordes besteld. Tegen het zoete
prysje van ongeveer honderd miljoen Franse
Franken (terwijl een Caravelle er „slechts"
vijftien kost). Men rekent, dat er zo'n hon
derd en vyf tig Concordes aan de man moeten
zijn gebracht, aleer de kosten gedekt zullen
wezen.
De grote wedstrijd, die de Concorde nu al
levert, wordt ondertussen minder tussen
Frankryk en Engeland, dan wel tussen Ame-
Vliegtuigindustrie
De Concorde
nu nog in
maquette
de vliegreus welke
tot stand komt door
Frans-Engelse
samenwerking zal
straks de wereld
weer kleiner maken.
In het licht van die bevolkingstoename in
nauweiyks twaalf jaar is de stad met haast
vierhonderdduizend zielen byna verdubbeld
kan Toulouse van geluk spreken, dat al
in de eerste wereldoorlog door een ingenieur,
die toen in zyn privé werkplaatsje een eigen
vliegtuigje in elkaar knutselde, de grondslag
werd gelegd voor een vliegtuigindustrie, die
vandaag tot de machtigste centra ter wereld
behoort.
In de enorme fabriekscomplexen van Sud-
Aviation die door de regering al lang zijn
genationaliseerd, werken nu 28.000 arbeiders,
of wel ruim een kwart van de ongeveer hon
derdduizend Fransen, die vandaag in de vlieg
tuigindustrie hun brood verdienen. Hier in
Toulouse werden, a raison van twee exem-
