Weense Komödianten
met drie premières
uit grootvaders
in het Toneelmuseum
boeiend en amusant
Reactie op starheid
BOEK VAN JAN DEN HARTOG
OVER KOREAANSE KINDEREN
in dit gebied gaande spaarbanken
samenwerken: omunögmeer
service te geven!
hier is het eerste resultaat
enetië is bezorgd
over de Biennale
op rand van kitsch
Stroken papier
op „naakten"
kunst
kalei öos'coQP
GASLICHT EN GLOEILAMP"
ISTERDAM (GPD) „Toneel bij gaslicht en gloeilamp"
'naam van een aantrekkelijke zomertentoonstelling waar-
het Toneelmuseum in Amsterdam een zeer geslaagde bij-
levert aan het Holland Festival van dit jaar.
tot dusver veelal aandacht te hebben gevraagd voor mo-
ontwikkelingen op theatergebied is de conservator van
Museum, E. Alexander, deze keer een heel andere richting
lagen door in zijn domein de sfeer van het theater uit
ivaders tijd te laten herleven.
loogte en diepte
endeels geput uit de verzame-
jn het museum zelf, aangevuld
i a luiklenen van de Amsterdamse
f I jgse archieven en de Teylers-
J lg in Haarlem, geeft de ten-
illing een boeiend en dikwijls
lt beeld van wat er in ons
d tussen 1880 en 1920 te be-
liel op het gebied van toneel-
VER|opera, operette, variété en re-
rstgenoemde terrein werd
(heerst door de Koninklijke
ig „Het Nederlandsch Too-
aan enige hoogtepunten,
>k dieptepunten, in de pres-
dat gezelschap herinneren
[fiches, verbleekte portretten
-amatische spelfoto's. Er
itelijke souvenirs uit die da-
de vergulde lauwerkrans
uis J. Veltman, beroemd en
uitbeelder van .gemenerik
en Napoleonpij p van Louis
sester, herinneringen aan Ma-
ne-Gartman en Rosier Faas-
ituums waarin Rika Hopper,
luhs en Magda Janssens hun
vermaarde rollen hebben ge-
nd en wederopbouw van
iterdamse Stadsschouwburg
J is in foto's en tekeningen
ld, evenals het werk van Ver
maards en Heijermans en
Sreden Sn Nederland van bui-
se sterren als Sarah Bern-
Eleonore Duse en Ernst Pos-
aar het meest curieuze ©n-
van de expositie is toch
i lij n 1 ij k een drietal foto's van
iale drama „De werkstaking"
incois Coppe, op 2 augustus
iHpgevocrd in paleis het Lee,
toen nog ongekroonde byna
Koningen Wilhelmina in een
hoofdrollen!
Veel opera's
betrekkelijk korte periode
1896 en 1923 blijken er in ons
lleer dan 20 operagezelschap-
hebben bestaan (althans te
geprobeerd te bestaan) en
Saraan vindt men op deze ten-
jHing een aantal herinnerin
gen, zoals de Lohengrin-en Paljas
kostuums van Desiré Pauwels, een
treffend portret van Orelio als Me
fisto in „Faust" en een imposante
koningszetel uit de „Dohengrin"-op-
voeringen van de Wagner-vereniging.
De lichtere muze is vertegenwoor
digd door grappige silhouetten van
Frans Ter Gast voor „De schut
ters" van Speenhof, schetsen van
spelers en publiek door Isaac Is
raels gemaakt in de theaters Carré
en Scala, oogverblindende revuekos
tuums van de toen zo bewonderde
Louisette, allerlei zaken die aan de
grote cabaretiers Pisuisse, Jacobs en
Louis Davids herinneren en zelfs
een hele collectie goochelapparaten
van de bekende goochelaars Leoni
en Okito.
Dit alles en nog tienmaal meer
komt in de zalen, kamers en gan
gen van het mooie grachtenhuis (He
rengracht 168) uitstekend tot zijn
recht. Daarbij is zelfs gezorgd voor
Silhouetten van Frans ter
Gast voor ,Daar komen de schut
ters" van Speenhoff.
een passend geluidsdéoor, bestaande
uit oude revue- en cabaretliedjes die
met de primitieve grammofoontech
niek van toen toch maar voor het
nageslacht bewaard zijn gebleven.
De tentoonstellng is dinsdagavond
geopend met het voorlezen van frag
menten uit het destijds veelgespeelde
drama „Marguerite Gauthier" van
Alexander Dumas-fils, door Elisa
beth Andersen en André van den
Heuvel en demonstraties van de goo-
chelapparatuur door de heer R. A.
Koopmans uit Rotterdam. Tot eind
augustus kan men voor deze exposi
tie in het Toneelmuseum terecht.
LOENERSLOOT (GPD) Met drie premierès in Mickery,
verdeeld over twee avonden, zijn „Die Komödianten uit We
nen begonnen aan een tournee van twee weken door ons land.
Dinsdag voerden zij in het Loenerslootse mini-theater „Bettler,
Bauern und Balladen" op, gisteren „Sintflut' (waarvan van
avond fragmenten in de tv-uitzending „Brandpunt en „Kes-
selflickers Hochzeit", dat in de plaats is gekomen van het oor
spronkelijk geplande „maskerspel" „Gesetze des Falls".
Het is te merken, dat de Weense
werkgroep „Die Komödianten" is
ontstaan als reactie op het verstar
de theater in eigen land. Alles wat
kenmerkend is voor de grote Weense
produkties (hogere kringen, belle
époque, schitterende aankleding,
„mooi" acteurswerk) heeft bij dit
„rebellerende" groepje geleid tot het
tegengestelde: stukken met een uit
gesproken volkskarakter, by voor
keur gesitueerd in de middeleeuwen
en uiterst sober aangekleed, die heel
direct, soms bijna opdringerig, op de
toeschouwers worden gespeeld.
Maar het contrast zit niet alleen
aan de buitenkant. „Die Komödian
ten" zijn kennelijk zeer begaan met
de slechtoffers van discriminatie en
in het algemeen van de „underdog".
Het merkwaardige ss echter dat ze
daarvoor niet uit de actualiteit pluk
ken, maar teruggrijpen in het ver
leden.
lAAR MEN GARANDEERT GEEN
RELLETJES OF OPSTANDEN
5ME (GPD) In Venetië maakt men zich enigszins be-
l i over wat er kan gebeuren met de vermaarde Biennale
i vee jaarlijkse tentoonstelling, die de grootste is ter wereld
t gebied van beeldende kunsten). Dit jaar nemen er be-
Italië nog 33 andere landen aan deel en de kunstwerken
I oor het grootste deel reeds aangekomen.
het schynt weigert Lloyds in
de gebruikelijke verzekering
luiten, daar men niet weet of
itjes of opstanden te wachten
De organisatoren achten dit
j >ten en wijzen erop dat reeds
alle paviljoens en het gehele
Vaar die paviljoens zich be
door een behoorlijke politie-
Worden bewaakt,
udien is er in Venetië zoveel
i d met deze Bleinnale die als
j-^ote attractie wordt beschouwd
toeristen, dat elke actie tegen
I 'nale de verontwaardiging van
erÜ zal opwekken,
als men bedenkt dat in Mi-
Triënnale, de driejaarlijkse
stelling van toegepaste kun-
i erd bezet en dat in Pesaro het
Sftlval min of meer een misluk-
rd door de bezetting van de
zaal waar de films werden vertoond,
dan is het begrijpelijk dat Venetië
een beetje bezorgd is.
Er worden pamfletten verspreid,
waarin de schilders, beeldhouwers,
dichters, studenten, arbeiders en in
tellectuelen aankondigen dat zij on
mogelijk deze tentoonstelling van
burgerlijke kunst, waar gearriveerde
kunstenaars hun werken laten zien
aan kapitalisten, die bereid zijn er
flinke sommen voor neer te tellen,
kunnen dulden.
Op 18 juni bij de vernissage zullen
de bovengenoemde categorieën laten
zien dat zij tegen de Biennale in zijn
huidige vorm zijn.
Ondertussen garandeert de burge
meester van Venetië dat er op 22
juni, als de plechtige opening van de
de grote expositie zal plaatsvinden
geen relletjes zullen zijn.
Een „Better, Bauern und Balla
den", 18 oude volksballaden uit ver
schillende landen, die oorlog, liefde,
moord en rassenhaat tot onderwerp
hebben aaneengeregen tot een bizar
re ketting, leidraad voor een gesti
leerd bruut en boertig ritueel. Een
boeiende kijkspel, maar wat komt er
van over? Dat geldt vooral voor
.Bintflut", een uit het jiddish ver
taalde eenakter van Steinman, die
een schoolvoorbeeld van het anti-se-
mitisme in de duisterste middeleeu
wen stitueerde. Een uit-de-tijdse be
nadering van deze problematiek, die
bovendien zo'n sterk geaccentueerde
interpretatie kreeg, compleet met
reien van krijgende wijzen, dat het
geheel balanceert op het randje van
kitsch.
Veulo aanvaardt
kostbare schenking
VENLO (ANP) Na een langdu
rig debat heeft de raad van de ge
meente Venlo zich gisteravond met
22 tegen 7 stemmen akkoord ver
klaard met het voorstel van B.en W.
om de aangeboden schenkong van een
kunstcollectie door de familie H. van
Bommel-Van Dam uit Amsterdam te
aanvaarden.
De uitslag van de stemming ont
lokte op de overvolle tribune een ap
plaus. De gratis over te dragen col
lectie omvat ongeveer 1000 kunst
werken, die een uitgebreid overzicht
geven van de twintigsteeeuwse kunst,
waarbij de nadruk valt op werk van
Nederlandse kunstenaars. De verza
meling omvat schilderijen, grafiek,
tekeningen, beeldhouwwerken en pri
mitieve kunst. Het echtpaar Van
Bommel-Van Dam wil de verzame
ling afstaan o.m. onder voorwaar
de dat deze uiterlijk medio 1970 door
de gemeente wordt ondergebracht in
een daartoe geschikt gebouw, gehe
ten „Gemeentelijk museum Van
Bommel-Van Dam".
De waarde van de collectie wordt
door kunstcritici geschat op ongeveer
anderhalf miljoen gulden.
Schoenaerts weg
bij toneel en BRT
BRUSSEL (ANP) De Antwerpse
atceur Julien Schoenaerts heeft be
kendgemaakt, dat hij zijn toneelcar
rière bij de Belgische radio en t.v.
en de Nederlandse Comedie te Am
sterdam vaarwel zegt. Hij wilde
niets zeggen over zijn verdere toe
komstplannen.
Op die manier schieten Die Ko
mödianten hun doel voorbij.
Overigens viel een opmerkelijk ta
lent voor het komische op. Dat kwam
vooral tot zijn recht in „Kesselfickers
Hochzeit" (De bruiloft van de ketel
lapper), een spel uit het vroege Ier
land van Synge, die met een bij
tend en heel effectief soort humor
de ellende van armoelijders schetst.
Hiervan maakten „Die Komödianten"
een voortreffelijk stuk onvervalst
volkstoneel.
Steeds meer mensen laten hun sala
ris via de spaarbank lopen. Gebeurt
dit via een der spaarbanken in het
Delta-gebied, dan kunt u nü bij meer
dan 200 spaarbank-kantoren over uw
salaris direct beschikken. Waar u
ook in het Delta-gebied bent, werkt
of woont. Hebt u bepaalde reke
ningen te voldoen, dan kan dat via
de spaarbank - zonder extra kosten.
Het geld, dat u niet dadelijk nodig
hebt, levert u nog rente ook! Een
reden temeer om uw salaris via de
spaarbank te laten lopen!
De Spaarbank te Rotterdam
Spaarbank Anno 1820 Schiedam
Spaarbank Vlaardingen
Nutsspaarbank Maassluis
Spaarbank te Dordrecht
De Spaarbank te Gorinchem
Nutsspaarbank Alblasserdam
Spaarbank te Delft
Nutsspaarbank te Tholen
Vlissingsche Nutsspaarbank
Nutsspaarbank te Middelburg
Nutsspaarbank Middelharnis-
Sommelsdljk
Nutsspaarbank ZIerlkzee
Nutsspaarbank Gouda
Leidse Spaarbank
'n publicatie van de
BONDSSPAARBANKEN, SAMENWERKEND IN HET DELTAGEBIED
In Brussel:
BRUSSEL (GPD; Het Belgische
gerecht gaat door met censuurmaat-
regelen tegen de kunst. Zo hebben
gistermiddag enige leden van de
B.OJ5., de Binnenlandse Opsporings
Brigade, een inval gedaan in een
Brusselse kunsthandel aan de Ave
nue Louise. Daar zyn ongeveer 150
schilderijen tentoongesteld van de
schilderes Jane Graverol, een be
jaarde surréaliste. Op die schilderijen
komen vrouwelijke naakten voor. De
dienaars van het gerecht hebben
over verschillende ervan stroken pa
pier aangebracht, omdat de voorstel
lingen „zedekwetsend" zouden zijn.
Veertien dagen geleden heeft men
iets dergelijks gedaan in een andere
Brusselse kunsthandel De schilder,
Castermans heeft toen echter de dag
daarop de stroken verwijderd. Daar
na is er proces-verbaail tegen de
kunstenaar opgemaakt.
„Het Laatste Nieuws" vraagt van
ochtend: „Wanneer zullen in onze
musea ook de schilderijen van Ru
bens met stroken papier worden be
dekt?"
AMSTERDAM (GPD) „Een handleiding voor pleegouders
van Koreaanse kinderen". Zo noemt Jan den Hartog voor
drie maanden met vakantie in Nederland zijn nieuwste boek
„De kinderen", dat begin augustus bij uitgeverij Elsevier zal
uitkomen. In dit boek heeft hij zijn persoonlijke ervaringen
neergelegd met zijn twee aangenomen Koreaanse dochtertjes
Julia en Eva en die van 100 Amerikaanse pleegouders, met wie
Jan den Hartog correspondeerde.
.Mogelijk hebben de Nederlandse
echtpaien, die straks een Koreaantje
zullen adopteren, er iets aan", aldus
de auteur, wie gisteren in het Amster
damse Amstel-hotel een ontvangst
werd bereid, door zijn uitgever en
zijn litteraire agent.
Begin vorig jaar wees Jan den
Hartog in Mies-en-scène op het tries
te lot van de Zuidkoreaanse kinderen,
die geboren worden uit verhoudingen
tussen inheemse vrouwen en Ameri
kaanse militairen. Zyn hartekreet
sloeg aan. Ruim 1000 echtparen na
schifting bleven er 450 over ver
klaarden zich bereid een Koreaantje
op te nemen. De spontane reacties
werden gekanaliseerd in de actie
„hulpverlening aan Koreaanse kin
deren" van mevrouw E. den Dool-
^aard. Einde van dit jaar zullen mo
gelijk de eerste Koreaanse kinderen
in ons land aankomen.
Jan den Hartog, die thans met zijn
vrouw en zijn twee dochtertjes „er
gens in het zuiden" op een zeetjalk
verblijft, brengt hier de laatste cor
recties aan in zijn nieuwste boek. Ne
derland krijgt de primeur, want hoe
wel het manuscript uit het Ameri
kaans moest worden vertaald, zal het
boek pas in oktober op de Ameri
kaanse markt komen. Tot nu toe
werden in Nederland een miljoen
boeken van Den Hartog verkocht.
Europese school
voor violisten
KOPENHAGEN (AP) De Ame
rikaanse violist Paul Rosenthal en
zijn Deense collega Anker Buch heb
ben gisteren plannen bekendgemaakt
voor de oprichting van een Europese
school voor violisten in Denemarken.
In een vraaggesprek met het dag
blad „Aktuel" vertelden zij, dat zij
hiertoe waren aangespoord door de
beroemde Amerikanse vioolleraar
Ivan Glamain.
a Mies Boutvman, Mary Dressel-
huys. Jan den Hartog en A. Vi-
ruly in de tuin van het Amstel-
hotel tijdens de receptie in ver
hand met Den Hartogs nieuwste
hoek „De kinderen".
100 jaar Bruna
Ter gelegenheid van het 100-jarig
bestaan van het „Huis Bruna" (Bru
na NV en A. W. Bruna en Zoon's
Uitgeversmij NV) is een alleraardigst
herdenkingsboek verschenen onder
de titel „De buste van Beets wordt u
persoonhja aangeboden" van de
hand van Jacques den Haan, vorm
geving Paul Groenendaal. De il
lustraties en citaten zijn voorname
lijk ontleend aan de archieven van
auteur en uitgever.
Honderd jaar bestuursvoorziening
door het „Huis Bruna" biedt een op
vallend grote verscheidenheid en de
ze uitgave geeft daarvan op aantrek
kelijke, originele en bijzonder lezens
waardige wyze een uitvoerig over
zicht, waarbij ook de historische be
schrijving van de totstandkoming
van het Huis Bruna interessante lec
tuur is.
Men leest het gespannen; ook vi
sueel wordt men getroffen door tal
van onverwachte vondsten.
Jolian Fabricius
biedt Prinses
Margriet boek aan
DEN HAAG (GPD) De schrij
ver Johan Fabricius zal morgenoch
tend in liet Paleis 't Loo aan Prin
ses Margriet zijn boek „De scheeps
jongens van Bontekoe" aanbieden.
Hy schreef dit boek, zyn eerste, pre
cies 50 jaar geleden.
Voor een deel speelt de inhoud
van het boek zich af in Hoorn, waar
Johan Fabricius 's avonds bij de
hoofdtoren een beeldengroep zal ont
hullen. De beeldengroep drie
scheepsjongens is gemaakt door
de beeldhouwer Jan van Druten uit
Schellingkhout.
Prinses Margriet had aanvankelijk
het voornemen in Hoorn de beelden
groep te komen onthullen. Zij is ech
ter verhinderd. Vandaar dat Johan
Fabricius als schrijver van het boek
de onthulling zaïl verrichten.
AO IS JUNI 1903
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
ADVERTENTIE
