TRAGEDIE VOOR HET DORP WESTZAAN
Ruim 2000 mensen
moeten wijken
voor de industrie
Cafétaria in de trein
Menselijk leed
achtergesteld bij
economische
belangen
m "J r hebben zich donkere wolken samen-
gepakt boven Westzaan, het eeuwenoude
dorp aan de noordoever van het Noord-
zeekanaal. Bestuurders, die in het Pro
vinciehuis te Haarlem zetelen en wellicht nooit
een voet in de pittoreske Zaangemeente hebben
gezet, hebben een streekplan aangenomen, dat
voor het dorp ernstige gevolgen heeft.
Om de industriële ontplooiing van het Amster
damse havengebied mogelijk te maken zal op
korte termijn veertig procent van het dorp West
zaan moeten worden afgebroken. De zuidelijke
dorpskern moet verdwijnen. Ruim tweeduizend
van de 4800 dorpelingen moeten een heenkomen
zoeken. Hun huizen, 553 stuks, waaronder een
nieuwbouwwijk die pas twee jaar geleden tot
stand kwam, moeten worden afgebroken. Een
deel van deze vriendelijke wijk (de Vogelwijk)
ziet men op de foto hiernaast afgebeeld.
Voorts verdwijnen er 83 bedrijven met 455 ar
beidsplaatsen, drie scholen, drie kerken, een
voetbalveld en een bad- en zweminrichting. Ze
ven van de oude houten Zaanse huizen staan op
de Monumentenlijst, evenals de uit 1731 date
rende Doopsgezinde kerk. Zij zullen worden af
gebroken.
„Men heeft rich niet gerealiseerd wad dH bete
kent. Tussen 1970 en 1975 zal het nieuwe Indus
trieterrein bouwrijp moeten zijn. Zoals de situa
tie thans is, kan er voor die tUd geen vervan
gende woonwijk aan de noordelijke dorpskern
worden toegevoegd. Bulten Westzaan heeft men
ook geen besef van het menselijk leed, dat het
■treekplan veroorzaakt. Men is doof gebleken
voor onze argumenten en het had allemaal heel
anders gekund", aldus burgemeester mr. P. B.
J. Reeling Brouwer.
Onvoldoende inspraak
Weliswaar heeft het gemeentebestuur van West-
Baan er wel begrip voor dat Amsterdam behoefte
heeft aan havenuitbreidingen en industrieterrei
nen en daarom is er samen met negen andere
Zaangemeenten een structuurplan opgesteld
waarin onder meer op de noordoever van het
Noordzeekanaal 800 ha. voor industriegebied werd
gereserveerd zonder dat de bebouwing van West
zaan en Assendelft behoefde te worden aangetast.
De toenmalige Amsterdamse wethouder dr. J.
M. den Uyl heeft daar nog op gezegd, dat het de
6teun van Amsterdam zou hebben, maar sinds
z\jn heengaan is er van Amsterdam nooit meer
iets vernomen. Het streekplan is in grote vaart
tenslotte door de streekplancomimissie van Pro
vinciale Staten gejaagd en dat 16 wat West-
zaans burgemeester onmetelijk ergert. „Ons
structuurplan vond geen genade. De amovering
van de helft van ons dorp kwam op tafel zonder
dat er op onze argumenten behoorlijk werd gerea
geerd. Het ergste vind ik dat het streekplan ter
visie heeft gelegen in de maanden juli en augus
tus van het vorige jaar, wat nu niet de gunstigste
tijd is voor belanghebbenden die hun bezwaren
kenbaar willen maken".
De streekplancommissie heeft zes weken lang de
bezwaarden gehoord Vervolgens kreeg Ir. Den
Burgemeester mr. P. B. J. Reeling Brouwer
van Westzaan.
Toom, directeur van de Amsterdamse havens en
handelsinrichtingen gelegenheid iijn standpunten
op papier te zetten. Volgens mr. Reeling Brou
wer is deze brief, die mede een rol heeft gespeeld
bij het aannemen van het streekplan, met 55 tegen
11 stemmen geheim gehouden.
„De Amsterdamse wethouder drs. R. J. de Wit
ontkent het bestaan van dit geheime stuk thans.
Hij doet er goed aan de notulen van de Statenver
gadering er eens op na te lezen. Ik zie heus wel
de noodzaak in van de havenuitbreiding, maar als
Mooie noorden
Ook de Doopsge
zinde kerk in West
zaan, een houten ge
bouw, daterend uit
1731 en staande op
de Monumentenlijst,
zal bij realisering
van het streekplan
gesloopt moeten
worden.
del ijk deel van de gemeente op. Maar wij staan
met de rug tegen de muur. Voor zo iets heb je
mensen nodig en gezien onze smalle financiële
basis, werken we al jaren met een onderbezet
ting van ambtenaren. Ons verzoek om twee men
sen aan te nemen is bjj herhaling geweigerd. Toen
de gemeenteraad onlangs besloot de gymnastiek
vereniging een nieuwe springbak van een paar
honderd gulden te geven omdat de oude in el
kaar was gezakt, werd het raadsbesluit door Ged.
bi het Provinciehuis in Haarlem ziet men dat al
les heel anders dan w|j hier in onze kleine ge
meenschap".
Stervend dorp
Westzaan kan zich niet meer verzetten: het
streekplan is nu eenmaal aangenomen. Het is dan
Staten nietig verklaard omdat onze financiële po
sitie dat niet zou toelaten. Hoe denkt men eigen
lijk dat wij binnen twee Jaar een nieuw dorp voor
2000 mensen kunnen bouwen?
Nu al schade
gemeentebestuur wil je toch wel eruge inspraak
hebben wanneer die uitbreiding ten koste van je
grondgebied en ingezetenen gaat".
Als eerste stap wil de burgemeester alle te amo-
veren woonhuizen laten taxeren. „Ik schat de to
tale waarde van de bebouwing op circa 50 mil
joen gulden. Maar er is meer schade en die is er
zelfs nu al. Nu de bewoners weten dat ze tóch weg
moeten, doen ze niets meer aan het onderhoud
van hun huizen. Timmerlieden en schilders, die
van onderhoudswerk leven, hebben vrijwel niets
meer te doen. Voorts zijn er mensen die van baan
veranderen en naar een andere gemeente moeten
verhuizen. Zij kunnen bij het verkopen van hun
huizen geen gegadigden vinden of moeten met een
zeer lage prys genoegen nemen".
Het b vooral het menselijke leed dat de gemeen
te zich aantrekt. „Er zijn jonge mensen die zes
jaar geleden hier voor 29.006 gulden een huis heb
ben gekocht. Zü moeten nu helemaal opnieuw be
ginnen met een huis dat veel duurder k». Zware
geldzorgen kunnen huwelijken kapot maken. Maar
maar gaan vragen om meer bouwvolume en fi
nanciële garanties. Resultaat tot dusver: nihil.
Eerst moeten commissies zich met de uitwerking
van het streekplan gaan bezighouden. Er speelt
zich op de achtergrond iets af waarover burge
meester Reeling Brouwer om tactische redenen
liever zwijgt. Ged. Staten hebben bij de Kroon
het voorstel gedaan de tien Zaangemeenten sa
men te voegen tot één grote gemeente van 125.000
inwoners. Als dat gebeurt en de kans hierop
is vrij groot dan is afbraak van het halve dorp
Westzaan een niet minder groot probleem Dan
zal er waarschijnlijk nooit een nieuwe dorpskern
worden gebouwd en zal de verjaagde bevolking
nieuwe woonruimte worden toegewezen in de
nieuwbouwwijken van Zaandam, Koog aan de
Zaan en Wormerveer.
De burgemeester zou dat verschrikkelijk vinden.
„Het merendeel van de bevolking Is al sinds ge
neraties ln Westzaan gevestigd en zal met de
grootste tegenzin vertrekken naar andere gemeen
schappen, Een andere zaak is ook, dat ons bloel
ende verenigingsleven die 2000 mensen niet kan
missen. Als het niet zal lukken de Westzaners in
één gemeenschap bijeen te houden, zal ons dorp
sterven".
Gedeputeerde Staten hebben over de te verdrij
ven Westzaanse bevolking gezegd dat dit „een
menselijk probleem is dat een maatschappelijke
begeleiding nodig heeft".
Burgemeester Reeling Brouwer kan mch hierover
opwinden. „Het zijn alleen maar mooie woorden.
Er is tegen ons gezegd: stel maar een bestem
mingsplan met een nieuwe woonkern ln het noor-
Reizigers, die per trein
van Londen naar Leeds
gaan, kunnen op het
ogenblik genieten van een
nieuwe service van de
British Railways een
cafetariarijtuig.
Het nieuwe rijtuig heeft
veel weg van de eenvoudi
ge, goede restaurants, die
de laatste jaren overal in
de Engelse steden als pad
destoelen uit de grond zijn
verrezen.
De nieuwe rijtuigen zijn
een compromis tussen de
luxueuze restauratiewa
gens van weleer en de dik
wijls trieste atmosfeer
van het Engelse stations-
buffet-
De maaltijden worden snel
geserveerd tegen prijzen,
die iets lager liggen dan
die in de oude restauratie
wagens. Roken is verbo
den, waardoor de door
stroming in de wagens
met 20 zitplaatsen vlot
ter gaat dan ooit.
Een andere nieuwigheid
Is, dat de wagens tijdens
de reis steeds open zijn.
Op het menu staan zowel
eenvoudige ontbijten als
complete avondmaaltij
den. Een kok bereidt alle
spijzen. Hij maakt op
grote schaal gebruik van
diepgevroren en verpakte
levensmiddelen.
Verwacht wordt dat de
nieuwe cafetariarijtuigen
langzamerhand op alle
trajecten van de Britse
spoorwegen zullen worden
ingevoerd.
Ë&rSé V ■>'-.* SS&bJ'SïA*'fy&Ê v
v:-
ii-'d tr, I
Weekendbijlage Leidsch Dagblad
Zaterdag 1 juni 1968
