Halve mammoettanker
gaat morgen te water
HAL
Nieuwe status
academische
ziekenhuizen
SIMCA
Russische satellieten
voor atoom-aanval?
Saturnus toch geschikt
voor vlucht naar maan
Nieuwe aanwijzing
Amerika handhaaft
landings-schema
Gooi
er
maar
EDELMÊ
op
VRIJDAG 26 APRIL 1968
leidsch dagblad
De eerste van vier oliegiganten bij de NDSM
AMSTERDAM (GPD)
De drie maanden geleden afgele-
Terde Shell-tanker „Neverita" is voor
de werkers op de werf van de Neder
landse Dok- en Scheepsbouwmaat
schappij slechts een bescheiden vin
geroefening geweest. Zij mag met
haar draagvermogen van 110.000 ton
de grootste tanker zyn, die tot nu toe
lis land van de helling liep, de
bouw ervan was „kinderwerk" verge
leken by wat de NDSM-ers nu onder
handen hebben.
Met duizend man sterk werken zij
op het ogenblik aan de eerste van
mammoettankers, die rond twee
keer zo groot worden als de „Neve
rita". Deze oliegiganten krijgen een
laadvermogen van 210.000 ton. Dit bij
lengte van 325 meter, een breedte
ruim 47 meter en een diepte van
24.5 meter.
Voortgestuwd door een ruim 40 ton
fware schroef (doorsnee negen me-
voor de aandrijving waarvan
28.000 pk sterke turbinemotor
zorgdraagt, zullen deze tankers moei
teloos vrachten van ongeveer 250 mil
joen liter olie over de wereldzeeën
gaan vervoeren.
Dj •ie velden
De tankers zijn zó groot ruim
drie voetbalvelden lang. wat inhoud
betreft kunnen zij vier keer het pa
leis op de Dam bevatten dat zij op
de NDSM-werf niet in één stuk ge
bouwd kunnen worden. Zy worden
daarom in twee delen gebouwd, die
afzonderlijk te water worden gelaten
vervolgens via een reeds bij de
bouw van een booreiland beproefde
methode in het water aan elkaar
worden gelast. Daarbij wordt e en
caisson gebruikt, dat rond de aan el
kaar te lassen delen wordt gelegd. De
lassers kunnen hierin droog werken.
Zaterdag is het zover dat het eer
ste deel. het achterschip, van de eer-
iste mammoet van de helling het IJ
in zal glijden. Over enkele maanden
volgt het voorschip. In september
hoopt men zover te zijn, dat met het
Ischip, dat de n aam „Melania" zal
krijgen, een proefvaart gehouden kan
morden.
Investeringen
Een belangrijke rol hierbij spelen
de relatief geringe investeringn, die
de NDSM voor de bouw van de mam
moets heeft gedaan. De heer Tol:
„Een mammoetdok kost al gauw hon-
Kentering
De „Melania" en nog twee van de
hnammoets worden gebouwd in op-
jdracht van de Shell. De vierde is be-
isteld door een Deense reder. Voor
ieder van de schepen tellen de op
drachtgevers 50 miljoen gulden neer.
Dat is evenveel als zij in Japan zou
den moeten betalen.
De vier mammoetopdrachten zyn
)or de NDSM een uitkomst. Toen
rond het eind van de jaren vijftig de
averij, die de wereldhandelsvloot in
de 2de wereldoorlog had opgelopen,
was hersteld en deze vloot weer op
sterkte was gekomen, betekende dat
felle opleving van de concurren
tie onder de scheepsbouwers.
De Nederlandse werven en andere
Europese werven, die in technische
ontwikkeling waren achtergeble-
dreigden het af te gaan leggen
tegen de Japanners, die ook dankzij
belangrijk minder dure arbeidskrach
ten goedkoper konden werken. Deze
situatie is inmiddels gaan kenteren.
,Een paar jaar lang hebben wij1 om
se kennis in stand en de mensen
het werk te houden, de bouw van
schepen moeten aannemen, waarbij
het bij voorbaat al vaststond, dat wij
met verlies zouden werken. Nu zijn
eer zover dat wij met deze vier
schepen quite kunnen spelen en als
het meezit een beetje winst kunnen
maken", zegt NDSM-voorlichter J.
Tol.
ADVERTENTIE
een volle
tank op de Zoeterwoudse-
weg nummer 11.
En op de hoek staat hier
een benzinepomp
Dat kan wel zijn - maar
als ik een paar minuten
verder rijd, betaal'ik voor
Supergold merkbenzine hijna
5 cent per liter minder.
Doe ik voortaan ook!
Stikt
ZOETERWOUDSEWEG 11
Leiden - West
derd miljoen gulden. Wy hebben
twaalf miljoen gulden geïnvesteerd.
Dat geld is voor een groot deel ge
bruikt voor de aanschaf van een gi
gantische portaalkraan (61.5 meter
hoog. overspanning ruim honderd
meter, hefvermogen 150 ton) en voor
het ombouwen van vier veertig jaar
oude hellingen tot twee hellingen die
DEN HAAG (GPD) De academische ziekenhuizen bij de
openbare universiteiten krijgen zelfstandigheid. Een bij de
Tweede Kamer ingediend wetsontwerp tot wijziging van de
Wet op het Wetenschappelijk Onderwijs beoogt aan deze aca
demische ziekenhuizen de positie te geven van een rechtsper
soonlijkheid bezittend publiekrechtelijk lichaam, organisato
risch zelfstandig, doch met betrekking tot de uitvoering van zijn
taak nauw verbonden met de universiteit.
breed genoeg zijn om ieder een deel
van de mammoets te torsen.
Voorlopig worden de tankers ge
bouwd in een tempo van één per
jaar. Voor het achterschip van de
„Melania" werd de kiel augustus vo
rig jaar gelegd. Men wil dit tempo
echter opvoeren tot twee per jaar.
Het hiervoor benodigde personeel
ontbreekt echter. De NDSM kampt al
met een tekort van 400 metaalarbei
ders. Hierin heeft men proberen te
voorzien door een wervingscampagne
in het oosten van het land. Deze is
echter mislukt. Nu haalt men ge
schoolde arbeiders uit Turkije. De
eerste 150 werken sinds enige tijd op
de werf.
ADVERTENTIE
Nauw verband
met universiteit
De toe te kennen zelfstandigheid
komt ondermeer tot uitdrukking '.n
het recht van 't ziekenhuisbestuur
tot vaststelling van een eigen zieken
huisbegroting en in de bevoegdheid
tot aanstelling van eigen ambtelijk
personeel. Niet alleen op deze pun
ten volgt het ontwerp de regeling,
welke in de Wet op het Weten
schappelijk Onderwijs voor de open
bare universiteiten en hogescholen
zelf is getroffen doch ook in vele
andere opzichten is dat het geval.
Zo is met name ook overgenomen de
regeling voor de bekostiging, welke
naast de begroting, ontwikkelings
plannen en financiële schema's voor
schrijft.
Anderzijds wordt, met het oog op
de belangen die het wetenschappe
lijk geneeskundig onderwijs en onder
zoek hebben in het academisch zie
kenhuis, aan curatoren inspraak ge
geven ten aanzien van verschillende
zaken van het ziekenhuis.
De grondslag van het ziekenhuis
als academisch ziekenhuis is in het
ontwerp uitdrukkelijk gelegd door te
bepalen, dat bij het bestuur en de
inrichting, voorzover de belangen
van de patiënten zulks toelaten, zo
veel mogelijk rekening wordt gehou
den met de belangen van het weten
schappelijk geneeskundig onderwijs
De verbondenheid van het acade
misch ziekenhuis met.de universiteit
komt in de eerste plaats tot uiting
in het feit. dat de klinische hoog
leraren en lectoren van de faculteit
der geneeskunde met hun weten
schappelijke medewerkers en assis
tenten. de medische staf van het
academische ziekenhuis
Ten aanzien van het academisch
ziekenhuis bij de medische faculteit
te Rotterdam, het Dijkzigt Zieken
huis, is bepaald dat het dezelfde sta
tus heeft als het academisch zieken
huis bij een rijksuniversiteit. De hui
dige rechtspositie van de academi
sche ziekenhuizen bij de openbare
universiteiten is voor alle vijf ver
schillend. Te Leiden en Rotterdam
vormen deze ziekenhuizen een onder
deel van de universiteit respectieve
lijk de medische faculteit te Rotter
dam. te Utrecht een stichting, te
Amsterdam een gemeentelijk zieken
huis en te Groningen een ziekenhuis,
geëxploiteerd door de gemeente
krachtens een overeenkomst tussen
het Rijk, de provincie Groningen en
de gemeente Groningen.
ONZE SHOWROOM
AUTO BIERMAN
ADVERTENTIE
of 'n eethoek... voor tiet binnenhuis':.';.'
waar u woont, werkt, leeft.
U vindt tientallen levensvatbare
interieurs bij Jan Bentveld.
Jan Bentveld adviseert u in
persoonlijk wonen.
Jan Bentvehl jr.
satellieten in een baan gebracht, die
veel overeenkomt met de baan van
de Kosmos/218. en ook van die tien
weid geen omlooptijd bekend ge
maakt.
MOSKOU (AP, RTR) Rusland heeft weer twee onbe-
mande kunstmanen in de Kosmos-serie gelanceerd: de Kosmos AARSCHUWING
217 en 218. Vermoed wordt dat de Kosmos-217 zal worden ge- j
bruikt voor een nieuwe enteringsmanoeuvre en dat de Kosmos- \7 a ivr VADCTED
218 deel uitmaakt van de experimenten tot de ontwikkeling All V\Jr\o 1 H/Il
van een systeem voor het lanceren van atoombommen door de
ruimte naar vijandelijke doelen op aarde. AAN WILSON
De Kosmos-217, die woensdag werd
gelanceerd hetgeen echter eerst gis-
teien bekend werd gemaakt, be
schrijft een baan om de aarde waar
de hoogte varieert van 396 tot
520 kilometer. De hoek met de eve-
bedraagt 62,2 graden en de om
looptijd 93,4 minuten. Men vermoedt,
dat een koppeling tot stand zal wor
den gebracht tussen deze satelliet en
de Kosmos 216 die zaterdag werd ge
lanceerd en waai over verder niets
De Kosmos-218 werd gisteren ge
lanceerd naar een baan waarvan de
maximum hoogte 210 kilometer be
draagt en de hoek van de baan met
de evenaar circa 50 graden. Er werd
geen omlooptijd bekend gemaakt het
geen er op zou kunnen wijzen, dat
deze Kosmos geen volledige omloop
heeft volbracht doch voordien weer
naar de aarde is teruggekeerd.
Robert McNamara, die toen Ame
rikaans minister van defensie was,
verklaarde op 3 november van het
vorige jaar de Russen er van te ver
denken dat zij een bombardeersy
steem vanuit een baan om de aarde
aan het ontwikkelen waren, welk sy
steem in 1968 voor gebruik gereed
zou zijn. Volgens dit systeem zou
een atoombom in een lage baan om
de aarde worden gebracht om op het
doel te vallen voordat een volledige
omloop was voltooid. Daarmee zou
den de Russen Amerika vanuit zui
delijke richtingen met atoomwapens
kunnen bestoken teiwijl het radar
detectiesysteem van Amerika voor
de nadering van intercontinentale
projectielen uitsluitend ingericht is
op een aanval via de noordpool en
het noorden van de Atlantische
Oceaan. Toen McNamara dit ver
klaarde, waren reeds tien Kosmos-
Recordwinst bij
Shell Oil
NEW YORK (Reuter) In het
eerste kwartaal van dit jaar heeft
de Shell Oil Company, Amerikaanse
dochteronderneming van de Konink-
zetten en andere exploitatie-opbreng-
towinst geboekt van 74,3 miljoen dol
lar, overeenkomende met 1.20 dollar
per aandeel, vergeleken met een
winst van 65.9 miljoen dollar, of 1.08
dollar per aandeel, in de overeen
komstige periode van vorig jaar. Om
zetten en andere exploitatie-opbreng
sten stegen van 874,2 miljoen tot
995,7 miljoen dollar.
(Van onze ruimtevaartredacteur)
LEIDEN De eerstvolgende proef met een Saturnus-V-
raket, waarmee de Amerikanen tegen 1970 de eerste ruimte
vaarders naar de maan hopen te brengen, zal tegen het eind van
dit jaar plaats vinden en daarbij wordt de tweede bemande
Apollo-maancapsule gelanceerd voor een vlucht van enkele
dagen.
Generaal Samuel Phillips, leider van het Apollo-project, heeft
voorts verklaard, dat Amerika nog altijd een goede kans heeft,
als eerste een mens op de maan te brengen voor het einde van
1969.
Scott en Russell Schweickart. Mc
Divitt maakte in juni 1965 een Ge-
minivlucht tijdens welke vlucht Whi
te de eerste Amerikaanse ruimtewan
deling maakte. White kwam januari
vorig jaar om het leven tijdens de
fatale brand in een Apollo-capsule
bij een grondtest. Scott maakte een
Geminivlucht in maart 1966. Tijdens
deze vlucht trad er een noodsituatie
ia een entering in de ruimte
rdoor Scott en zyn commandant
Armstrong een noodlanding moesten
maken in de Pacific. Van deze twee
de Apollo-bemanning is alleen
Schweickart een nieuweling in de
ruimte.
President Lubke
bereid tot aftreden
BONN (Reuter) De Westduitse
president, Lübke. heeft te kennen ge
geven, bereid te zijn tot aftreden vóór
het verstrijken van zijn ambtstermijn,
indien het parlement een grondwets
wijziging aangaande de presidentiële
ambtstermijn zou goedkeuren, aldus
wordt van welingelichte zyde in Bonn
vernomen. De 73-jarige Lübke is de
laatste tijd het mikpunt geweest 1
een campagne voor zijn aftreden,
beschuldigingen dat hij bouwplannen
had ondertekend voor nazi-con
tratiekampen.
Een woordvoerder van Ltibkes
christendemocratische partij in de
bondsdag, Barzel, heeft de grond
wetswijziging met Lübke besproken,
die zijn steun eraan gegeven zou heb
ben.
Deze wijziging houdt in, dat de pre
sidentiële ambstermijn zeven jaai
wordt en dat de president niet her-
j kozen kan worden. Thans geldt
vijfjarige termijn met de mogelijkheid
van herverkiezing. Lübke is nu in zijn
tweede termyn, die in de zomer
'69 afloopt, kort vóór de algemene
verkiezingen.
KAAPSTAD (Reuter) Premier
Vorster van Zuid-Afrika heeft giste
ren zijn Britse ambtgenoot Wilson
gewaarschuwd, geen politieke be
slissingen te nemen die tot een open
lijke confrontatie kunnen leiden. Hij
deed dat in een rede in het par
lement in Kaapstad. Kennelijk doel
de hy op de nieuwe Britse campagne
in de VN om de sancties tegen Rho-
desië te verscherpen. Ook zou hy
gedacht hebben aan het Britse ver
bod tot levering van wapens aan
Zuid-Afrika.
Scherp veroordeelde Vorster de po
litiek van boycot en sancties. Als
men dergelijke maatregelen toepast
als landen verschil van mening heb
ben. zal tenslotte elke staat gevaar
lopen, dat andere landen zo'n actie
beginnen, aldus de Zuidafrikaanse
eerste-minister.
Ook oefende premier Vorster kri
tiek op het besluit van de Afrikaan
se en Aziatische leden van de VN
om zich niet uit te spreken over
het verdrag tegen verdere spreiding
van kernwapens, zolang de volkeren
organisatie niet een bevredigende re
geling voor de kwestie-Zuid-west-
Afrika heeft getroffen. „Als
dit ultimatum gebruikt wordt, zul
len er geen ordelijk internationaal
rechtsbestel of normale internationa
le betrekkingen meer zijn", aldus
premier Vorster.
GRONDTESTS NA1
VERBETERINGEN
Deze verrassende mededelingen ko
men na een aanvankelijk pessimis
me als gevolg van de mislukte vlucht
van de Saturnus-V op 4 april j.l. Op
die dag maakte de Saturnus zijn
tweede proefvlucht, waarbij zowel de
tweede als de derde trap een reeks
onvolkomenheden toonde. De vrees
werd toen uitgesproken, dat de raket
niet betrouwbaar genoeg zou kunnen
blijken te zijn voor bemande ruimte-
vluchten. Thans is gebleken, dat de
technische fouten, die tot de misluk
king van de vlucht leidden, niet van
ernstige aard waren, op korte ter
mijn kunnen worden verholpen en
tests daarna op de grond kunnen
worden uitgevoerd.
De verwachting is. dat de eerste
bemande Apollo-capsule in de aan
staande zomer of begin herfst kan
worden gelanceerd door een Satur
nus IB-raket, een aanzienlijk min
der krachtige versie van de Satur
nus dan de maan-raket. Daarna
volgt de thans aangekondigde vlucht
van de Saturnus-V met een beman
de Apollo-capsule. Het ligt in de be
doeling. daarna elke tweeeneenhalve
maand een bemande Apollovlucht te
maken. In principe zou de vijfde be
mande vlucht reeds kunnen leiden
tot een maanlanding, maar waar
schijnlijk zal men daartoe pas tij
dens de zesde vlucht overgaan.
Bemanningen
Voor de eerste bemande Apoilo zijn
Walter Schirra, Walter Cunningham
en Don Eisele als bemanning aange
wezen. Eisele verloor dezer dagen zijn
zesjarig zoontje. Het is nog niet be
kend of de psychische effecten van
dit verlies tot zijn vervanging zullen
moeten leiden, en daarmee tot ver
vanging van het gehele team. Van
dit team is alleen Schirra ruimteve
teraan. Hij maakte in oktober 1962
een vlucht met de Mercury en in de
cember 1965 samen met Stafford een
Geminivlucht waarbij hij het eerste
rendezvous in de ruimte tot stand
bracht.
Voor de tweede bemande vlucht
van de Apollo met behulp van de Sa-
turnus-V zijn thans aangewezen de
astronauten James McDivitt, David
Nieuwe uitgaven
Ballerina, door Nada Curclja-Proda
W. Bruna en Zoons. Utrecht.
50 rauwkost gerechten, door Ben J.
Kuyper. Uitg.: Zomer en Keunlngs,
Wagentngen.
50 Usgereehten, door Ben J. Kuyper,
(Zomer en Keunlngs).
50 TVP-gereehten, door Ben J. Kuy
per. Zomer en Keunlngs.
AD VERTEN TIE
M
w
De bemanning van de tweede
Apollo, die met de Saturnus-V
gelanceerd zal worden. Van links
naar rechts: David R. Scott, Ja-
mes A. McDivitt en Russell L.
Schweickart.
L. eN
