freer uitingsmogelijkheden
oor de Russische burgers
15
Alshetuomde
goede, pure tabak gaat
(Hoe minder gesaust, hoe liever...)
J och grenzen enger
lan ivij die kennen
Wei:
DOS-ESTAFETTE
)AG 22 APRIL 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
ADVERTENTIE
(Van onze bijzondere medewerker)
t stellen ons een communistische staat ongeveer zó voor:
peer dan één partij, af en toe arrestaties op grond van voor
jnbegrypelyke, zo niet onaanvaardbare redenen, de burger
Iniets in te brengen en hij zal ook niets durven inbren-
ir dat beeld is achterhaald. Het is wel zo geweest, in de
an Stalin. En er zijn veel engere grenzen, ook nu nog,
Ie vrijheden der Russen dan aan de onze. Maar binnen het
inde systeem zijn er in de loop van de laatste jaren ge-
- g veel mogelijkheden gekomen voor de burgers om zich te
is het niet eenvoudig de om
an die nieuwe mogelijkheden
stellen. De mensen zyn er
over aan de praat te krij-
Wissen wuiven heel gemakkelijk
leden weg „nu is 't anders"
eigenen zich even gemakkelijk
comst toe: „Binnenkort zal 't
-!Ün". Ze z(jn gewend minder
-^ge dingen uit het verleden te
zijn misschien nog al-
beetje bevreesd om zich
erg blij te tonen met de
jen die zij allengs hebben ver-
Het zou weer kunnen worden
nen.
zeker is, dat in het proces
alisering, dat door Chroesj-
s begonnen, de kranten een be_
Jee rol hebben gespeeld, al hou-
zlj zich aan spelregels die
s moeilijk te doorgronden zijn.
verschil
NARroeg aan Zjoekow, de co-
over buitenlandse politiek
Prawda, die mij werd be-
n als de grote dogmaticus on-
E Journalisten, waarom er altijd
gerefereerd aan „het twintig-
tij congres" en niet aan de
Li edevoering van Chroesjtsjow,
ngrijkste gebeurtenis van dat
Wij kennen, zei hij geen
Chroesjtsjow. Dit is de tijd
I Al communistische Party. Als de
L,vl 'aar eerste secretaris kiest, is
belangrijk man. Maar
£l«j tsjow is nu net zo belangrijk
p|II ?re burger die gepensioneerd
neemt diezelfde Zjoekow, een
dei bouwde vijftiger met een vier-
jaicht en een wat autoritaire
van spreken, actief deel aan
issies die op het ogenblik aan
estra^ Zjjn OVer de democratie bin-
partij en met name over de
en ptifoordelijkheid van de afge-
tegenover de kiezer. Hij
"ir in zijn functie van lid van
trale revisie-comité, een com-
lie alle voorgestelde verande-
de partij onderzoekt en die
PY li11' sa,rven met het hoogste be-
illege, het centrale comité. En
irteffl1^ hij, zoals alle afgevaardig-
nmaal per maand naar zijn
riet om met zijn kiezers te
En de krant waarvoor hij
geeft uitvoerige verslagen van
eussies die zich binnen de
fspelen en publiceert boven-
jracht ii flink deel van de duizend
van lezers, die er per dag
lenkomen.
jaar
t1<
9-1,
na and ,j1]
-iii1':
■i c-i-uou
lonlijl
ïting
gd t«
196» 1
(ou en China
ilste discussies schijnen zich
is niet af te spelen rondom
ïlandse politiek. Want op de
hij net zo scherp tegen zijn
zou kunnen schrijven als
eeld James Reston en Walter
tegen het beleid van presi-
inson, zegt Zjoekow fijntjes:
net zo tegen de Amerikaanse
in Vietnam als Reston en
n. Ik heb geen reden de bui-
politiek van de Sow-
te bekritiseren. Ons gezag in
ld neemt voortdurend toe en
eind van de oorlog hebben
lens Russische soldaten ver-
inicrisis
om Cuba dan?
geen fout. De Amerikanen
plan Cuba aan te vallen
hebben wij toen voorkomen,
beter om twee keer raket
en weer te varen dan de
lelijkheid van een land ver
gaan.
toenemende verwijdering tot
he bn?
teen verwijdering tot China
is een vriend van ons en
legi altijd blijven. Alleen de lei-
li troep handelt niet inover-
vt «ning met de goede verhou-
tussen communistische lan-
lar wij nemen aan, dat het
volk zelf orde op zaken kan
Brieven van lezers
Overigens blijkt de buitenlandse
politiek de lezers wel bezig te hou
den. Want Zjoekows collega bij" het
regeringsblad Izwestia. Wikonti Mat-
wejew, vertelt dat het nagezins-
en morele kwesties het tweede
onderwerp is waarover lezers schrij
ven in de 2000 brieven die zijn krant
per dag ontvangt.
Die lezersbrieven spelen duidelijk
in het Sowjetrussische stelsel een
grote informatieve rol voor de lei
dende groepen om zich een beeld
te vormen van de gedachten die on
der het volk leven. Bij ons. met
ons veel rijker geschakeerde partij -
leven, met zoveel meer verschillen
de opinies in kranten en tijdschriften
wördt kennelijk een veel groter deel
van wat het publiek gezegd wil heb
ben, al neergeschreven. Maar in de
Sowjet-Unie schrijft de lezer het zelf.
Matwejew lijkt zich meer bewust
van het eigen aandeel dat de kran
ten In openbare discussies hebben.
Evenmin als bij zijn collega van de
Prawda wordt overigens wat hij
schrijft op andere wijze gecontro
leerd dan dat bij Westerse journa
listen gebeurt: de beoordeling ge
schiedt uitsluitend op de krant zelf,
door de hoofdredacteur en eventueel
door een redactieraad.
Hij zegt, op mijn vraag of kran
ten pas beginnen te kritiseren na
dat een partij- of regeringsorgaan
hun daarin is voorgegaan zoals
na het aftreden van Chroesj
tsjow dat er wel degelijk van
tevoren in de kranten kritiek is ge
weest. Op de te grote administratie
ve greep van de regering op het
land, op bepaalde hervormingen, met
name in de landbouw. Maar de be
slissing over de val van Chroesjtsjow
is overgelaten aan het centrale co
mité van de partij. Toch is het wel
voorgekomen, dat door de kritiek
onder andere van kranten, een mi
nister tot heengaan is gedwongen.
„Wij kunnen schrijven dat een mi
nister incompetent i6".
In beroep
En is hij voor zijn functie niet
sterk afhankelijk van de overheden
waai-van Izwestia het orgaan is?
Ik heb de indruk, zegt hij, dat ik
minder afhankelijk ben dan journa
listen in het Westen. Als ik zou wor
den ontslagen, zou ik bij de regering
en partij in beroep kunnen komen.
Westerse journalisten zijn meer af
hankelijk van de uitgever of de ei
genaar van hun krant.
Vijftienhonderd kilometer naar 't
zuiden zit Wielik Armenakowitsj Za-
karian in zijn hoofdredacteurskamer
aan een van de hoofdstraten van het
Armeense stadje Echmiadzin. De
dikke, goedlachse communist met
zijn pikzwarte haardos staat aan het
hoofd van zes journalisten die sa
men (in het Armeens) drie keer in
de week de weg naar het communis
me maken. Oplage 8000, omvang
vier pagina's op half krantenfor
maat. in vlakdruk gedrukt. De helft
van de kosten word! betaald door
de staat de andere helft door de le
zers. „De Weg" houdt zich vrijwel
uitsluitend bezig met plaatselijk en
landbouwnleuws.
Maar, zegt Zakarian, de mensen
zijn de laatste tijd meer dan vroeger
in culturele zaken geïnteresseerd en
hij laat een artikel zien over Bert-
hold Brecht. Overigens is deze hoofd
redacteur zich ervan bewust dat
zijn abonnees naast zijn krant ook
de republikeinse (Armeense) krant
of een nationale lezen.
En hoeveel brieven krijgt hij?
Toch nog 150 per maand.
Heeft hij door kritiek op een func
tionaris wel eens invloed uitgeoefend
op de gang van zaken bij het be
stuur?
Jazeker, nog niet zo heel lang ge
leden heeft hij op grond van klach
ten tegen het hoofd van een winkel
die zich onaangenaam tegenover
klanten gedroeg, een campagne ge
voerd, die uiteindelijk tot overplaat
sing van deze man heeft geleid.
Nationaal Instituut
Terug In Moskou spreek ik, een
paar dagen later, met de man die
een blad leidt dat binnen de grenzen
van Sowjetrussische recht en ge
bruiken het verst gaat in kritiek en
ironie: hoofdredacteur Simjonow
van het weekblad Krokodil. Hij is
een kleine beweeglijke man met
een wat Indiaans gezicht: hij blijkt
een vertegenwoordiger te zijn van
het kleine volk der Kalmukken. Als
weeskind is hij op de zetterij geko
men en negen jaar geleden benoem
de het centrale comité van de com
munistische partij hem in deze func
tie. Want Krokodil is een van de ve
le uitgaven van het Prawda-concern.
Toen hij kwam. was de oplage van
het blad 1,8 miljoen. Nu, na negen
jaar, is die 4,8 miljoen.
Krokodil bestaat uit tekst en ge
tekende grappen en cartoons. Een
deel van de getekende grappen slaat
op algemeen-menselijke situaties die
bij elk politiek systeem ontstaan.
Daarnaast besteedt het blad veel
aandacht aan de uitwassen van de
bureaucratie, spot het met moder
nismen van de jeugd (op het Westen
geïnspireerde kleding), hekelt de
slechte woningbouw en de drank
zucht (nog altijd een groot probleem
in de Sowjet-Unie), maar ook het
kapitalisme en de Westelijke poli
tiek. Het blad gebruikt voor dat
laatste ook graag cartoons uit het
Westen zelf. Omgekeerd grappen
en politieke prenten uit het Westen
op situaties in de Sowjet-Unie
plaatst het niet
Ook de lezers schrijven brieven:
ongeveer 100.000 per jaar. Een van
die brieven kwam kortgeleden van
een groepje arbeiders en ingenieurs
die in Letland hadden gewerkt aan
de aanleg van een gasleiding. Daar
bij waren fouten gemaakt, die wa
ren ontdekt vóór de leiding werd op
geleverd.
Maar om de premie die aan snelle
oplevering verbonden was niet te
verspelen, werd daarvan door de lei
ding niets gezegd. De brief bracht de
zaak in de openbaarheid. Een rege
ringscommissie, die op de hoogte
werd gesteld, probeerde het geval te
bagatelliseren. De mensen die de
brief hadden geschreven, werden
ontslagen.
list te doen. In een geval als dit wor
den alle betrokkenen met naam,
functie en adres in het stuk ge
noemd.
Natuurlijk worden er ook wel aan
klachten niet gepubliceerd. Als wij
namelijk onvoldoende zekerheid heb
ben dat de beschuldiging waar is.
Want wij zijn ons er zeer wel van be
wust dat een artikel over een schan
daal in Krokodil als een openbare
aanklacht geldt.
Oefent Krokodil ook wel eens
kritiek op de regering?
Nee, want met de regering zijn we
't eens. Maar dat wil niet zeggen dat
we individuele ministers niet kunnen
aanvallen. Ons handboek is het par
tijprogramma en ons uitgangspunt
de besluiten van het centrale comité.
Maar het college van redacteuren
en de hoofdredacteur zijn in concre
te vraagstukken alleen verantwoor
ding schuldig aan zichzelf.
Wat voor soort journalisten
neemt hij het liefste aan?
Weer die snelle lach: als ze maar
geen gedichten schrijven. En verder
moeten ze vrolijk kunnen schrijven,
helder denken, humor hebben, goed
kunnen vechten en zéér objectief
zijn. De Krokodiljournalist moet
scherp en principieel zijn, maar ook
mild en vol mededogen. Bovendien
moet hij niet te laat op zijn werk ver
schijnen. Maar dat laatste blijft een
droomwens In totaal zijn er tien
redacteuren in vaste dienst en één
graficus. Daarnaast werkt Krokodil
vooral met losse medewerkers, die
ook deelnemen aan de zogenaamde
themabesprekingen, waar ideeën
worden bedacht voor het volgende
nummer.
Een van de -prenten waarmee
„Krokodil" de bureaucraten he
kelt.
worden en een groot schip verandert
niet meer zo snel van koers, zegt een
van hen. Maar de enorm gestegen
oplage is een bewijs voor het feit dat
wij in een geweldige behoefte voor
zien. Door wat we doen? Misschien
nog meer door de manier waarop we
het doen.
Maakt u ook grapjes over ande
re communistische landen?
Nee, wij willen de indruk vermijden
dat wij als grote broer toezicht op ze
uitoefenen of om ze lachen.
Is er verschil met de tijd van
Stalin?
Een geweldig verschil.» We kunnen
nu veel meer doen. Eigenlijk kunnen
we nu alles zeggen.
Wikenti Matwejew, de colum
nist over buitenlandse politiek
van „Izwestia".
(Van onze atletiekmedewerker)
ROTTERDAM Dit weekeinde
vond de officieuse opening plaats van
het baanseizoen 1968 met de traditio
nele DOS-estafette op de Nenijto-
sintelbaan. Bij de dames verscheen de
sterrenformatie van het Amsterdam
se Sagitta in het veld, die over de af
standen 100-100-200-400-600 meter
slechts 3.19.8 nodig had. Helaas wa
ren de Spartaan-dames (Lisse) José
v. Stein. Thea Oude Velthuis, Fran-
cien Bakker, Joke v. d. Stelt en Ilja
Laman ingedeeld in de tweede serie.
Hun tijd 3.27.1 was aanzienlijk beter
dan van de ploegen waar Sagitta
strijd mee moest leveren. Van de 12
ploegen bezette Sportief de 7e plaats
in 3.46.8. De meisjes liepen dezelfde
afstanden als de dames en hier wist
de Spartaan zelfs de zege te behalen
in 3.37.6. Dit succes werd behaald
door Toos v. Kesteren, Ivonne Deim-
veld, Trees Wetter, Carla Grimbergen
en Corien Kaufmann. De Leidse
Sportiefmeisjes werden achtste in
4.07.5.
Bij de heren over 6000 meter (ver
deeld in 10 diverse afstanden van 100
tot 1600 meter) was het wederom
„Metro" dat vrijwel van start af de
lakens uitdeelde. Geen enkele ploeg
kon een bedreiging vormen, al bleven
Sparta (Den Haag), V «Sc LTC (Den
Haag) en AVR (R'dam) aanvankelijk
goed volgen. Spartaan (Lisse) en Hol
land (Leiden) verbleven aanvankelijk
in de achterhoede. Door gebrek aan
specialisten op de middenafstanden
zagen de Leidenaren geen kans zich
van de 9e plaats naar voren te wer
ken. Verbluffend echter was de op
mars van de Spartaan, die door Wim
v. Gerven (800), Piet Beelen (1600) en
Jack Vernooy (1000) oprukten naar
de tweede plaats. Zo hard ging Fred
v. Herpen als laatste man van start
op de 600 meter (waar h\j 1.19.- over
deed) dat hij nog i n het kielzog van
Metro kon finishen. Metro verbeterde
het oude record van AAC met 0,2 sec.
Zeventien ploegen deden mee aan
deze race.
„Groot schip
Geen kritiek
Wij hebben, vertelt Simjonow, met
een tinteling in zijn ogen, dat toen
zelf uitgezocht. Een afgevaardigde
van het ministerie voor Gasindustrie
kwam toen bij mij en verzocht me,
uit naam van de vice-minister, deze
zaak niet te openbaren. De kop van
ons artikel daarover luidde op ver
zoek van de vice-ministeiEn aan
het eind ervan vraagt de schrijver de
vice-minister nooit meer in zijn leven
een dergelijk verzoek aan een journa-
Satire leeft van het onverwachte.
Kan Krokodil, nu 46 jaar oud. dat
nog altijd opbrengen? Ik heb horen
zeggen dat het niet meer zo goed i6
als het was.
I Wij blijven zoeken naar nieuwe ma-
I nieren om iets te zeggen. De meest
J krasse afwijzing die wU kennen van
een idee is: dat hebben we al eens
gehad. In hoofdlijnen is Krokodil
j hetzelfde gebleven, maar er komt
I steeds meer humor in de algemene
pers en vooral ook in de radio. Er
zijn ook meer andere satirische tijd-
I schriften gekomen: nu 19 in totaal,
waaronder enkele zeer scherpe, zo
als .Perets' (Peper) in de OekraSne
met een oplaag van 2 miljoen en ,De
Arend in Wit Rusland.
Later vertellen twee van zijn re
dacteuren, dat er naar hun mening
best plaats is gekomen voor een
meer satirisch blad en ze vermelden
niet zonder meesmuilen dat de Lite-
ratournaja Gazeta zichzelf als „in"
en de Krokodil als „out" beschouwt.
Wij zijn een nationaal instituut ge-
Voor de Holland-jeugd (Karei v.
Eek (500), Harry v. Bovene (300), Je
roen v. d. Boon (200), John Bey (800),
Cees v. d. Plas (300), Hans de Jongh
(100), Harry Frauenfelder (100) was
er meer succes weggelegd. In 5.13.4
behaalde zij een goede derde plaats
achter AVR (nieuw record 5.07.2) en
Sparta (Den Haag) 5.12 4, na lange
tijd aan de kop te hebben meege
vochten.
Uitslagen
Dames: 1. Sagitta 3.19.8: 2. Spar
taan 3.27.1; 3. Sparta 3.30.9; 4. AVR
3.32.-; 5. PAC 3.42.7; 7. Sportief 3.46.8.
Meisjes: 1. Spartaan 3.37.6; 2. AVR
3.40.4: 3. PAC 3.47.4; 4. AVR II 3.57.-:
8. Sportief 4.07.5.
Jongens: 1. AVR 5.07.2; 2. Sparta
5.12.4; 3. Holland 5.13.4; 4. Sparta II
5212.
Heren: 1. Metip 14.38.4; 2. Spartaan
14.42.8; 3. Sparta 14.45.6; 4. V LTC
14.51.-; 5. AVR 14.51.8; 6. AV '23
14.56.2; 9. Holland 15.26.8.
Jeugd-atletiek
LEIDEN Zaterdagmiddag orga
niseerde Holland op de sintelbaan
Leidse Hout een competitiewedstrijd
voor jongens CD.
Uit de grote jeugdgroepen van de
Spartaan uit Lisse komen nu niet al
leen kwantitatief maar ook kwalita
tief Jongens naar voren die de no
dige punten voor de ploeg kunnen
verdienen: opvallend was dat zowel
bij de C als de D Jongens de ploeg
uit de Bollenstreek veruit de sterkste
was.
Enkele prestaties;
4 x 60 C: 1. Holland I 30,4; 2. Spar
taan I 30,5. 4 x 60 D: 1. Spartaan
I 33.9; 2. Holland I 34.3. Ver: C: 1
J. Zuidhoff (Sparta) 5.15; 2. L. van
Schooten (Spartaan) 5.11. Kogel D:
1. G. Stigter (Schoonh.) 8.10; 2, K.
v. Schooten (Spartaan) 7.94 Ver D:
1. T. Visser (Holland) 3,89; 2. H. de
Haas (Spartaan) 3.68. Kogel C: 1. J.
Akerboom (Spartaan) 11.87; 2. Th.
Cordesins (V en LTC) 11.69. 60 D:
1. M. Schoone (Spartaan) 8.4; 2. R.
Habiboe (Cel.) 8.8. 80 C: 1. H. Brug
man (Holland) 9.9; 2. A. Sprey (AAV
'36; 9.9. Hoog C: 1. J. Akerboom
(Spartaan) 1,45; 2. J. Bakker (Spar
taan) 1.45.
Stand jongens C: 1. Spartaan I
9317; 2. Sparta 8651; 3. V «Sc LTC
8647; 4. Holland I 8367; 5. Spartaan
II 7114; 6. AAV '36 6745; 7. Spijkenis-
se 6704; 8. Schoonhoven 6477; 9. Hol
land II 5643; 10. Celebes 5335.
Stand Jongens D: 1. Spartaan I
5112; 2. Schoonhoven 4477; 3. Hol
land I 4211; 4. Spartaan II 4169; 5.
Holland H 3286; 6. Spartaan Hl 3248
7. Celebes 3171; 8. Spartaan IV 2945,
Turnnederlaag
tegen Denemarken
NAESTVED (ANP) Het Neder
landse heren turnteam heeft gisteren
in Naestved met 265.10—253.85 verlo
ren van Denemarken. De Nederland
se turners behaalden slechts op tweo
van de zes onderdelen, rek en paard-
springen, een overwinning. In het in
dividuele klassement bezetten de De
nen Ai-ne Thomson en Ole Benedikt-
son de eerste en tweede plaats met
resp. 55.05 en 53,95 punten. Oud-na
tionaal kampioen Cor Smulders
(PSV) was de bestgeplaatste Neder
lander. De PSV-er bezette met 52,85
punten de derde plaats.
Nederlands kampioen Hans Gunne-
man nam niet deel aan heo onder
deel ringen omdat juist voor hem de
Deen Nielsen ten val was gekomen,
doordat een touw brak.
Het individuele klassement is: 1.
Thomsen <D.) 55.05 pt.. 2. Benedikt-
son (D.) 53,95, 3. Cor Smulders (N.)
52,85.
