Kunst ver valsingmoeilijk SoZil
grijpbaar verschijnsel
29 CENT
VOOR DEZE
HOFNAR BOUQUET
DAN STEEKT U
IETS
FIJNS O
SFEERVOLLE SCHILDERIJEN
VAN JULIA GIESBERTS
JVRIXBAG-1S APRIL 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA T
yt was de huisYriend-kunstschil-
J. H. Jurres, ale al vroeg het
onmiskenbare talent van Julia Gies-
berts onderkende en haar stimuleer
de dit grondig te ontwikkelen. Zo
-- studeerde zij een viertal jaren aan
de Rijksacademie voor Beeldende
Kunsten te Amsterdam (o.a. bij prof.
k. J. Derkinderen), later aan de
Kunstnijverheidschool te Haarlem,
waar haai- leraar S. Jessurun de
Mesquita was.
Julia Giesberbs betoont haar nau
we verbondenheid met de natuur in
haar talrijke in lichte toon gehouden
Impressies uit Italië en Bretagne. Zo
wijzen wij op „Hitte in Bretagne":
onder een strak blauwe lucht proeft
- men als 't ware de gloeiende trillen-
- de sfeer rond de witte huizen. Soms
brengt zij fellere, donkere kleuren
aan, o.a. in het dreigende en som-
- bere ..Bretagne na de bui". In ha ai-
kleurige havengezichten, o.a. uit het
prachtige te weinig gekende Belle
Isle, lijken de bootjes te schommelen
op het water en onder de zon.
Maar er is méér: de portretkunst
beheerst Julia Giesberts eveneens in
grote mate: men denke o.a. aan haar
„Zittend meisje". Een enkele maal
beweegt zij zich op het anecdotische
vlak, getuige de ..Lunchroom", waar-
In de figuurtjes reminicenties oproe
pen aan het oeuvre van Kamerlingh
Onnes. Sterk naturalistisch zijn haar
j sneeuwgezichten„Huizen in de
j sneeuw" en „Sneeuw en zon", het
eerste een kijkje vanuit haar woning
In Haarlem.
Enkele fijnzinnige aquarellen
Julia Giesberts:
„Hitte in Breto.gne".
(■Foto LD/Holvast)
Julia Giesberts:
„Zittend meisje".
Foto LD Holvast'
(„Jasmijn" en ..Witte rozen" zijn
eveneens vruchtbare en kundige re
sultaten van een nauwlettende obser-
Drie premières bij
Studententoneel
UTRECHT (A.N.P.I Utrechtse
studenten zullen deze maand en in
mei voor drie Nederlandse toneelpre
mières zorgen. Onder auspiciën van
de Astu (Associatie Studententoneel
Utrecht) zal een aantal opvoeringen
worden gegeven van twee stukken
van de jonge Engelsman John Arden
„Leven en laten leven" („Live like
pigs") onder reg-ie van Leonaid
Frank, met décor van Jan-Joris La-
mers en muziek van Rogier van Ot-
terloo en „Huize Avondrood" „The
happy haven"), onder regie van Shi-
reen Strooker. met décor en maskers
van Ria Rettich. Beide stukken van
John Arden zijn vertaald door Hugo
Heinen. Regisseur Rense Royaards te
kent voor de regie van een collage
van drie eenakters van de Belg
Michel Ghelderode. (t.w. „Un soli
de pitié". „Les veillards" en „Le
chevalier bizarre").
Schrijver John Arden heeft toege
zegd dat hij met zijn vrouw, de ac
trice Margretta d'Arcy. naar ons
land zal komen om de voorstellingen
van zijn twee stukken by te wonen.
UTRECHT, (GPD) Kunstexperts hebben „ernstige twijfel"
geuit over de echtheid van de Modigliani-verzameling Wel
ters van Hattum, die op het ogenblik tentoon staat in het
Utrechtse Centraal Museum. Daarmee is het zoveelste couplet
begonnen van de eeuwige stoelendans van kunstenaars, kunst
vervalsers, kunstkenners, kunstkopers en een enkele jurist rond
het moeilijk grijpbare en tweeslachtige verschijnsel van de
kunstvervalsing.
Het begint al bij de opsporing.
Wat i3 een origineel kunstwerk?
Rubens liet een atelier vol leer
lingen werken aan zijn grote ba-
rokdoeken. Schilders hebben el
kaar gecopieerd of zoals El
Greco zichzelf. Veel kunstwer
ken zijn in slechte staat, ingrij
pend gerestaureerd of overge
schilderd. Rembrandt bewerkte
etsen van Hercules Seghers. Som
mige moderne kunstenaars stre
ven welbewust naar massapro-
duktie (en navolging van hun
werkj
Bovendien hebben ook grote kun
stenaars wel eens een slechte dag:.
De impressionist Max Liebermann
maakte eens dit ironisch compliment
ian de kunsthistorici: „Zij zullen ons
oeuvre zuiveren als zeker niet origi
neel! Picasso verklaarde botweg toen
hem gevraagd werd of een schilde
rij van hem was: „Als het mij bevalt
signeer ik het. anders niet".
Het is daarom niet verwonderlijk
dat er nogal wat betwiste kunst
werken zijn en dat de meningen van
deskundigen nogal eens uiteen lopen.
Natuurlijk worden er belangrijke
hulpmiddelen ontwikkeld bv. het
Röntgenologisch onderzoek van cra-
quelé (ouderdomsbarsten in het ver
nis) of het doorlichten van schilde
rijen of het chemisch onderzoek van
vcrfdeeltjes. De nieuwste techniek is
het „neutronen-bom hardement in
een kernreactor.
Voor een belangrijk deel blijft het
onderzoek echter nog berusten op het
uitpluizen van de .stamboom" van
een werk (met behulp van brieven,
boedelbeschrijvingenveilingcatalogi)
en natuurlijk het stijlkritisch onder
soek. Ben vervalsing is een holle fa
cade, zegt de Leidse hoogleraar dr.
H. van de Waal. Ei* mist iets aan
spontaniteit of evenwicht, vorm en
inhoud kloppen niet.
Een fascinerende complicatie is
daarbij dat de kunstwaardering
ook die van experts sterk „tijds-
bepaald" is. De 19de eeuw zag iets
heel anders in Vermeer dan wij. De
goede vervalser stemt zijn werk zo
trefzeker af op de visie van zijn tijd
genoten, dat het als bij een Pa-
vlow-reactie onmogelijk wordt
niet toe te happen. Vandaar het suc
ces van Han van Meegeren. Met ver
loop van tijd komen de meeste ver
valsingen natuurlijk wel uiit.
Maar wat dan? Er is wel gebleken
dat alles er nu niet bepaald toe bij
draagt het onrechtmatig karakter
van vervalsing duidelijk te maken.
Door de eeuwen heen is er "n soort
sympathie geweest voor de prestatie
van de vervalser en leedvermaak
met de bedrogen en vaak snobis
tische kuntkoper
Aan de andere kant is kunstverval
sing ook een keihard en misdadig be
drijf dat met de na-oorlogse stijging
van de kunstprijzen een nieuwe bloei
doormaakt. April vorig jaar kwam
via Interpol een Frans-Amerikaanse
zwendel aan het licht met een omzet
van ettelijke miljoenen guldens. (Al
leen al 50 valse Miro's). Een van de
slachtoffers was een Texaanse olie-
miljonair. Zijn totale verzameling
„Parijse meesters" (waaronder Mo-
digliani) bleek dubieus te zijn. Ver
zekerde waarde 1,3 miljoen dollar,
marktwaarde het dubbele. Ook met
de Utrechtse affaire ztjn een paar
miljoen gemoeid.
De grote vervalsmgscomplotten zijn
echter niet mogelijk zonder het na
maken van deskundigen certifica
ten en aanverwante fraude. Tekenend
is de anecdote over de Franse mees-
ter-vervalser Sechroun, dat hij zijn
hand niet omdraait voor een pastel
van Braque. maar uren nodig heeft
voor het maken van het. bijbehorend
certificaat. In dit, element zit dan ook
het aanknopingspunt voor het recht.
aard of hoedanigheid. Wie willens en
wetens een vals schilderij als èchl
verkoopt is dus strafbaar. Daarnaast
gelden echter uiteraard de gewone
regels over oplichting, strafbaar ge
steld met drie jaar gevangenisstraf
Ook hiervoor is vereist dat de da
der wist dat het om een vervalsing
ging. Vereer moet hij zich bediend
hebben van .listige kunstgrepen",
een „samenweefsel van verdichtsels"
(bv. onjuiste certificaten» of- het
aannemen van valse naam of hoe
danigheid. Als de vei'valser niet zelf
verkoopt kan lnj toch strafbaar zijn
wegens medeplichtigheid of uitlok
king.
Onze Nederlandse strafwet kiest op
die manier een aanvaardbare mid
denweg. „De kunst van de vervalser"
wordt erkend maar het publiek wordt
toch beschermd tegen duidelijk be
drog. Een andere dergelijke bescher
ming wordt gegeven door het Bur
gerlijk Recht in de regels over ver
koop van kunstwerken.
Dwaling
Als de echtheid van een werk uit
drukkelijk is gegarandeerd, is de ont
dekking van vervalsing een grond
voor ontbinding van de koop en of
j schadevergoeding wegens wanpresta-
i tie (niet-nakommg van de afspraak),
j In veel gevallen is een dergelijke ga
rantie niet gegeven en dan rijst de
vraag of ei sprake is van „dwaling".
Het moet dan wel duidelijk zijn dat
de koper dacht dat hij e en echt
kunstwerk kocht en wel zodanig dat
1 deze kwaliteit voor hem de „zelf
standigheid der zaak" d.w.z. door-
slaggevend voor de koop was. Daar
naast moet de dwaling „verschoon-
j baar' 'zijn. D.w.z. dat de koper niet
j door eenvoudig onderzoek had kun
nen merken dat hij in de war was.
Problemen
In dit verband zijn nog al een»
problemen gerezen ten aanzien van
l expertises. Men neemt aan dat niet
ieder kanselement is uitgesloten. Een
latere verandering van de mening
van deskundigen maakt niet zonder
meer een beroep op dwaling moge
lijk. Zo'n beroep 1* overigen» alleen
mogelijk binnen een termijn van 5
Beurs- en Antiek-
Strafbare trucs beurs te Breda
Moboetoe boos
op Kabeya
I OESAKA (Reuter) President
Kaoenda van Zambia heeft gisteren
een beschuldiging herhaald, dat Por-
t ugese bommenwerpers tot in Zam~
1 bia aanvallen doen. Hij zei dat the
betekent dat Portugal en de NAVO
met zijn land in oorlog zijn. Zowel
1 Rhodesische als Portugese vliegtuigen
hebben het luchtruim van Zambia
i opnieuw geschonden en „wij zullen
spoedig genoodzaakt zyn het nemen
van vergeldingsmaatregelen ernstig
in overweging te nemen". Elf bom
men van NAVO-afkomst zijn op 22
maart door Portugese vliegtuigen op
j drie dorpen bij de grens met Angola
i afgeworpen, waardoor zeven perao-
j nen werden gedood, zei Kaoenda,
jPoitugal heeft deze beschuldiging te
gengesproken.
Bloedige gevechten
van Indonesiërs en
Chinezen in Medan
DJAKARTA (Antarai In het be
gin van deze week zijn bij bloedige
gevechten tussen jonge Indonesiërs
en Chinezen in Medan verscheidene
doden gevallen. Een tiental jongelie
den moest naar het ziekenhuis ge
bracht worden. De gevechten zijn uit
gebroken toen bekend was gemaakt
dat een lid van de jeugdorganisatie
Pemoela door een Chinees was ver-
moord. Een fabriek en verscheidene
woningen van Chinezen zijn in brand
i gestoken. Na ingrijpen van de politie
keerde de rust terug. Ongeveer rijf-
I tig personen zijn gearresteerd.
Kunstvervalsing als zodanig is niet
strafbaar. Dat heeft een zeer prak
tische verklaring in de omstandig
heid dat het zo moeilijk is de grens
te trekken tussen „vervalsing" en
„navolging". De strafwet komt pas in
actie als er een „niet artistieke" truc
1 in het spel komt Hel Nederlandse
Wetboek van Strafrecht gaat op dit
punt verder dan de wetgeving van
veel andere landen.
In 1912 werd nl. Artikel 326 bis op
genomen. dat twee jaar of f 10.000
j boete stelt op het vervalsen van een
signatuur of een merkteken op een
I kunstwerk. Een historische parallel
hiervoor is de vervalsing van Dürer-
prenten in 1512. Het Neurenbergse
stadsbestuur verbood toen alleen het
gebruik van het beroemde Dürer-
monogram. de geestelijke eigendom
van de kunstenaar werd niet be
schermd. Hij moest het als een eer
beschouwen nagemaakt te worden.
Een andere speciale strafbepaling
is Artikel 329. Dat stelt een jaar gc-
vangenisabraf op bedrog bij verkoop.
met name bedrog ten aanzien van
BREDA. (A.N.P.I ln Breda la
gisteren de eerste Nederlandse kunst
en antiekbeurs officieel geopend. De
ze beurs, die is ontstaan na hel
mengaan van twee andere kunst
antiekbeurzen die vroeger in Breda
werden gehouden, is ingericht in het
kasteel Wolfslaer. De beurs herbergt
een groot aantal waardevolle kunst
stukken en antieke voorwerpen.
De opening werd verricht door de
burgemeester van Breda. ir. W.
Merkx. Hij sprak ei zijn voldoening
over uit dat de Stichting die de beurs
organiseert, haar domicilie in Bre- i
da heeft gekozen. Ook roemde hij het
feit dat men bij de keuze van de i
geëxposeerde stukken zeer streng
heeft geselecteerd, waardoor een
waardevolle en unieke verzameling I
bijeen is gebracht. H'ij sprak de hoop
uit dat de beurs een grote belang- I Mel krullen versierde .Ju-
stelling zal genieten, waardoor een genstil"-ornamenten en meer dan i
bijdrage zou kunnen worden geleverd levensgrote symboll-fig uren sie- i
aan het nage- i ren de ingang van dit ongeveer
leveren. De beurs is 70 jaren oude huis aan de Kur- J
zondag 5 mei.
fürstendam in West-Berlijn. Deze
stucgevel demonstreert een stuk
tijd- en kunstgeschiedenis en zou
naar de mening van vele Bcrlij-
ners voor het nageslacht bewaard
moeten blijven.
In Kunstzaal Heuff:
Gedistingeerd en smaakvol
Schilderijen en aquarellen van de in Haarlem wonende Julia
Giesberts in hoofdzaak landschappen en portretten vor
men een fleurige bijdrage in de reeks huidige voorjaarstentoon
stellingen. Zij zijn te zien in Kunstzaal Heuff, Hof laan 7 te Was
senaar.
Het is geen grootse of machtige
kunst, welke Julia Giesberts presen
teert. Daartoe lenen zich de door haar
behandelde onderwerpen niet. Maar
wel één, die door de gedistingeerde
visie en gevoelige smaakvolle kleu-
I renharmonie de Indertijd gekoester-
I de mening van Jurres, dat Julia
j Giesberts tot een kunstenares van
allure zou uitgroeien, tenvoile beves
tigt.
I Haar typisch vrouwelijk werk, rus
tend op een hechte technische basis,
is tot 24 april te bezichtigen.
RIIIM 5# DODEN
IN WELLINGTON
WELLINGTON (Reuter) Het
dodental bij het vergaan van de
veerboot Waihine is gisteren officieel
j geschat op 51 of 52. Eerst werd ge- i
I vreesd dat bij de ramp 150 personen
i de dood hadden gevonden. Er zijn 46
doden geborgen. Van de 605 passa
giers en 122 bemanningsleden hebben
566 passagiers en 110 bemanningsle
den de ramp overleefd. Duikers van
de politie hebben in het wrak ge- j
zocht nadat iemand klopsignalen
meende gehoord te hebben, maar zij I
hebben niets gevonden.
