ournet leidt Rotterdams
)rkest met groot gezag
Discussie over Vietnam
Leii nieuwe pianist
Bruno Gelber
Occasion van de week
AUTO BIERMAN
tv
mossel+
rsteege
Verveling heerste
AUTOBANDEN
A.K.R.O. n.v.
r
Dertig procent leest
nooit een boek
Grandioos solotoneel
ran Papathanassiou
pAG 22 MAART 1968
LEIDSCH DAGBLAD
EESTERSERIE K. O
„Fotomundi" in
Eindhoven
O"
n Fournet leidde het 5de K. O.-concert in de Meester-
aan het hoofd van het Rott. Philharm. Orkest, dat zich in
jbriden-ouverture van Mendelssohn (ook Fingalshöhle ge
el) als een herboren orkest kennen liet. Wagner rekende
ouverture tot een der mooiste hem bekende composities.
Mendelssohn uit Schotland aan zijn zuster schreef, moest
iken naar geteerd touw, zoute vis en zeewier.
heeft ze in de Stadsgehoorzaal
daan, want voor zoiets is Four-
el te verfijnd. Hij werd eerder
klankvorming dermate sensitief
it hij het prachtige stuk dicht
iet impressionisme wist toe te
ai. Verder dan aan spel en
van wind en zee en golven
tournet wel niet willen denken,
dirigent bleek zeer gelukkig in
aseringen en slaagde erin, tot
inste afzonderlijke orkeststem-
persoonlijkheid te verlenen. De
in het strijkerskorps was op
ijk. Fournet heeft gezag over
otterdammers.
irts Linzer Symfonie uit 1783
nr. 35, K.V. 425) heeft niet
de sublieme gaafheid kunnen
len van de Fingalshöhle. Een
is steeds afhankelijk van wat
izikanten hém van hun kant
iHet boven de vakverplichting
mtane liefde geven aan een
voelbaar. Orkestmusici heb-
veel Mozart moeten spelen in
ren. In ieder geval was dat fluï
de Mendelssohn-ouverture
er. Er was goed vakwerk, maar
wonderlijk schone finale toch
lien weer de echte muzikanten-
Ie, gematerialiseerd in een heer-
hte toonvorming.
solist was er een „nieuwe man"
Leonardo Gelber, uitgenodigd
et 1ste pianoconcert van
van rond 1854. Hier wordt
irmidabele techniek veronder-
Maar Gelber, met het „fiat"
arguérite Long de wereld inge-
is welbewapend, draagt het
van de krijger. Niet iedere
is een hard man, Gelber óók
Zijn cantabiles zingen eerlijk-
wel lieten zij soms de ex-
in de zangboog te vroeg los,
dat was dan om de aansluiting
dirigent in tutti-inzetten niet
sen. Zo'n combinatie van vak-
n toch nog podium-leerling kan
ympathiek aandoen. En deed
het aanwezige publiek (volle
terdege.
Brahms laat de pianist dikwijls al
leen aan het woord en daarin is nog
de afkomst van het concert te zien:
een vierhandige pianosonate. Het ge
heel is eigenlijk een symfonie gewor
den met ingewerkte pianopartij,
waarin briljante techniek en rustige
innigheid elkaar plotseling kunnen
afwijzen: van een zekere psychische
verwarring en daardoor verstroeving
is het concert o.i. niet vry. De echt
grote verdienste is de macht van de
uiterst nobele thematiek.
Geljjk inzetten en eindigen bij or
kest en solist in meer episodes wilde
wel eens rammelen. Het dunkt ons
een regie-fout, dat de pianist in een
werk als dit niet evengoed als elk or
kestlid door de dirigent wordt gediri
geerd. Wat Gelber betreft menen we,
dat deze in lyrische vervoeringen te
nadrukkelijk de linkerhand forceerde.
De elegische diepte van Brahms' wee
moed (Schumann's dood schokte
Brahms sterk in die tijd) werd nog
niet zo gepeild door de 26-jarige so
list, maar in zijn spel zitten zoveel po
sitieve kwaliteiten, dat de overduide
lijk hartelijke ovaties hem, en voor
Fournet, alle recht hadden.
V.
Onder auspiciën van drie interna
tionale organisaties en de bond van
Ned. amateunotografenverenigingen
zal van 21—29 juni 1969 in het Phi
lips Ontspannings Centrum te Eind
hoven „Fotomundi", een internatio
nale fotosalon worden gehouden. Het
is voor het eerst dat in ons land een
evenement van een dergelijke om
vang zal plaatsvinden.
Zowel amateur- els beroepsfotogra
fen uit de gehele wereld kunnen
werk inzenden. Het initiatief is uit
gegaan van Philips' Fotoclub.
Als bijzonderheid zal Fotomundi
een selectie uit het beste werk van
een aantal topfotografen uit binnen-
en buitenland presenteren. Diverse
facetten van de fotografie zullen in
aparte stands worden belicht. Zo
komt er o.a. een installatie voor het
telegrafisch overbrengen van foto's.
Pers-, reclame- en medefotografie
worden „in de praktijk" getoond. De
geschiedenis van de fotografie krijgt
gestalte door >nzending van de col
lectie van het George Eastman-Fo-
tomuseum van Kodak uit Rochester
(Ver. Staten).
ADVERTENTIE
Opel Caravan 1965 f3500,—
Volkswagen 1964 f2450.—
Daffodil 1964 f 1600,—
Renault R4 1963 f1150,—
RUIME FINANCIERING
Stationsweg 1117 - Telefoon 40447
ADVERTENTIE
Dirigent Fournet en de jeugdi
ge pianist Gelber.
(Foto LD /Holvast)
ADVERTENTIE
piano's
irgels
Jhi-fi
g- Groningen - Heerlen^^
Wereldpremière in Frankfort:
Voor
Bandenservice - Kwaliteit
en voordeel
naar
Hoofdstr. 151, Leiderdorp
Telef. 01710-34777-21708
PARTICULIER - FLEETOWNER
GARAGEHOUDER.
Vraagt vrijblijvend onze
leveringscondities.
(Van onze correspondent)
„Discussie over Vietnam", het nieuwe stuk van Peter Weiss,
is in Frankfort in première gegaan. Deze première zou er een
van dertien in het dozijn zijn geweest, als enkele jonge suppor
ters van de schrijver niet na de voorstelling hadden gepoogd
de smaak van middelmatigheid weg te nemen door een „spon
tane" discussie op het toneel te beginnen. Maar wat er toen aan
argumenten over het voetlicht kwam was zo bijzonder gewoon,
dat auteur Peter Weiss zich gedwongen zag, afstand te nemen
van zijn naïeve sympathisanten, die de opvoering als „burger
lijk" en „huichelachtig" betitelden.
zoals hij die
overtuigen verlamt elke poging bij
de toeschouwer om werkelijk deel te
nemen aan dit stuk, zoals de schrij
ver heeft gewild. Weiss maakt zijn
toeschouwers constant tot leerlinge-
tjes, die vooral goed naar hem moe
ten luisteren. Maar omdat er in het
theater geen leerplicht bestaat, ke
ren de toeschouwers zich verveeld af.
Het slotapplaus was hartelijk, maar
men hoorde als het ware de opluch
ting van de schoolklas, die eindelijk
naar huis mocht.
Wilson wilgeen
wij ha ndelszone
met
Washington
Premier Wilson van Engeland heeft
in het Lagerhuis verklaard dat En
geland niet denkt over een vrijhan
delszone met de Verenigde Staten.
De nieuwe Britse minister van
Buitenlandse Zaken Stewart heeft in
een brief aan de ministers van Bui
tenlandse Zaken var. de EEG-landen
en aan de voorzitter van de Euro
pese Commissie bevestigd dat Enge
land nog steeds zo spoedig mogelijk
EEG-lid wil worden.
„Strijd gaat voort"
Hoewel het stuk steunt op docu
menten, kan men „Discussie over
Vietnam" toch geen documentaire
noemen. Het is vooral een stuk waar
in een zekere vorm van affichering,
van agitatie, van informatie ook tot
uitdrukking komt. Weiss heeft zijn
materiaal geordend volgens de histo-
Uitgever Ned, vertaling
'aeey Hill vrijgesproken
pet aanstootgevend voor eerbaarheid
rechtbank in Amsterdam heeft een 48-jarige uitgever
e hoofdstad vrijgesproken van het ter verspreiding in voor
hebben van een voor de openbare eerbaarheid aanstoot-
Qd boek, een Nederlandse vertaling van „Fanny Hill". De
Ibank overwoog dat uit een door het bureau bijzondere
ten van het ministerie van Justitie opgemaakt rapport
dat de onderhavige uitgave van John Clelands „Fanny
naar met vrij grote zekerheid mag worden aangenomen,
rote mate overeenstemt met de inhoud van het oorspron-
;e in 1749 in Londen uitgegeven boek.
m werd toen door de justitie on-
f id gelaten. Verder hebben door
'Wing van de hand van G. B.
de sexuele belevenissen van de
Persoon geen sterker accent ge-
of zijn uitgebreider en gede
nder beschreven. Voorts over-
ie rechtbank dat de "Nederland
ten ten aanzien van wat „aan-
k is te achten voor de eerbaar-
gedurende de laatste jaren
tón het veranderen zijn. De op-
daaromtrent keren zich
en meer tegen wat „hypocrisie"
genoemd. De vergelijking van
)terhavige uitgave en de „gekuis
te" leert dat daarin slechts en-
1 Passages werden weggelaten of
1 doch inhoud en strekking als
dezelfde zijn als de volledige
zelfs geen prikkelende omslag heeft
als geheel gezien aanstotelijk is voor
mensen met een normaal ontwikkeld
gevoel voor eerbaarheid.
De officier van Justitie, mr. H. E.
van Renesse, die het boek wel aan
stootgevend voor de openbare eer
baarheid vond, had 6 weken gevange
nisstraf voorwaardelijk en een boete
van f750 tegen de uitgever geëist. De
in beslaggenomen 149 exemplaren
worden aan de uitgever teruggegeven.
ADVERTENTIE
en bij zware of
hardnekkige verkoudheid
POTTER'S CATARRH
PASTILLES
Alleen bij apothekers en drogisten
risohe werkelijkheid
ziet.
Zijn „Discussie" omvat de onon
derbroken strijd, die het Vietnamese
volk van oudsher tegen onderdruk
kers heeft gevoerd uit China, uit het
eigen land. uit het koloniale Europa
en natuurlijk ook uit Amerika, steeds
weer onderdrukkers en onderdrukten
met een climax op het eihde.
Weiss stelt: „De V.S. willen in
Vietnam bewijzen dat revolutionaire
guerillaoorlogen in de ontwikkelings
landen steeds beslist kunnen worden
door het Westelijk imperialisme. De
toekomst, met dergelijke oorlogen
in Afrika en Latijns-Amerika is reeds
begonnen. „De strijd gaat voort",
dat zijn de laatste woorden van
Weiss' stuk.
Goede muziek van
Peter Schal
Het Frankfort»- toneelensemble
had voor deze voorstelling in regie
van Harry Buckwitz vooral de jonge
re 'garde ingezet. Hoewel zij zich in
spanden, schoten zij nogal eens te
kort in spreektechniek, waardoor het
ritme van Weiss' proza te weinig
overkwam en nuances veelal verlo
ren gingen. Van de voorstelling als
geheel ging een zekere monotonie ui c.
Daarbij moest de door Weiss zo ge-
wnste spanning in dit sobere stuk
plaats maken voor verveling. Bijzon
der goed was de muziek van Peter
Schat. Hij heeft slechts enkele accen
ten om het gesprokene te ondersteu
nen. Geen moment heeft Sohat ge
probeerd de boventoon te voeren.
Steeds is zijn muziek terughoudend,
geïntegreerd in de tekst van de „dis
cussie". Hij deelde na afloop van de
voorstelling terecht in het applaus,
dat Weiss ten deel viel. Lof was er
ook voor de choreografie van Jean
Soubeyrans. waardoor een exact,
maar tooh vloeiend theaterbeeld
goed over het voetlicht kwam.
Statisch stuk
Het ensemble in Frankfort lieeft
binnen de grenzen van zijn n '"k-
heden gedaan wat het kón. Zijn be
perkingen zjjn er echter niet alleen,
debet aan dat deze première van
„Vietnam-discussie" een onbevredi
gende indruk achterlaat. Het stuk is
op zichzelf te statisch, het onophou
delijk gedemonstreer vermoeit de
Van de Nederlanders:
Van de Nederlanders boven de 15 jaar zijn 8 pet. intensieve
lezerskopen en lenen veel), 36 pet zijn geregelde lezers (ko
pen veel of lenen veel)27 pet. ongeregelde lezers (kopen of le
nen middelmatig) en 29 pet. leest geen boeken.
Dit zei op een persconferentie over j gevers 18,5 miljoen van deze boeken
de komende Boekenweek de directeur verkocht en in 1966 16.3 miljoen,
van de Commissie Collectieve Propa- j
ganda van het Nederlandse Boek. de
heer F. de Smit. Het aantal „boek-
heidenen", zoals de heer De Smit de
niet-lezers noemde, is aan het licht
gekomen bij een onderzoek van de
Stichting „Speurwerk betreffende het
boek". Als intensieve lezers worden
beschouwd mensen die 10 11 uur
per week lezen en de ongeregelde
lezer iemand die minder dan 3 uur
per week verstrooiing zoekt in een
boek
De groep „boekheidenen" wordt ge
vormd door ouderen met gezichts
moeilijkheden, totaal ongeletterden
en onrustigen, die zich niet tot het
lezen van een boek kunnen zetten.
De omzet van de Nederlandse uit
gevers heeft vorig jaar ruw geschat
300 miljoen gulden bedragen. Dit is
50 miljoen gulden meer dan in 1966.
De verhoogde omzet is voor een deel
het gevolg van prijsverhogingen. Het
aantal door Nederlandse uitgevers
uitgebrachte titels steeg in 1967 in
vergelijking tot het voorgaande jaar
met 10 met 11.262. De meeste van
de vorig jaar in ons land uitgegeven
boeken (55 waren nieuwe uitga
ven. Van de erkende uitgeverijen
(392) brachten er 150 meer dan 10
titels op de markt.
Over de pocket- en paperback-
De Boekenweek wordt vrijdag 29
maart niet met een boekenbal ge
opend. maar met een schrijversbal
in het Stedelijk Museum in Amster
dam. Hiervoor zjjn 260 auteurs, 60
uitgevers-boekverkopers, 40 ontwer
pers, 25 autoriteiten en een aantal
vertegenwoordigers van pers, radio en
t.v, uitgenodigd.
Het grafts boekenweekgeschenk
(oplage 214.000) is dit jaar zoals
gisteren gemeld het boek „Kom
eens om een keizer" van Max Den-
dermonde, dat gaat over de Duitse
Keizer Wilhelm II. Als speciale boe-
kenweekuitgave brengt de CPNB dit
jaar een door W. A. C. Whitlau en
drs. H. van Praag geschreven werkje
„Het argument van Solimon" uit
met opstellen over „Het gevaarlijke
Negentien doden
door lawine
In het Sudetengebergte In zuidwest-
Polen zijn tenminste negentien per
sonen in een lawine omgekomen. Het
ongeluk deed zich voor aan het „Wit
te ravijn" bij Karpacz tijdens warm
en helder weer. De slachtoffers zijn
voor het merendeel leden van een
markt zei de heer De Smit dat deze groep Sowjetrussische toeristen, die
een verzadigingspunt heeft bereikt, op een jeugdreis naar Polen ge-
In 1965 werden van Nederlandse uit- komen waren.
Een (der zéér groten
Grootse Griekse tragedienne
(Van onze kunstredactie)
De vermaarde Griekse actrice Aspasia Papathanassiou trad in
het Instituut voor de Tropen in Amsterdam op met haar pro
gramma solotoneel ..Griekse vrouwengestalten", onder aus
piciën van de Anne Frank-Stichting.
Zij is thans een ballinge, verstoten door de machthebbers in
Griekenland, en die nu de grootheid van haar tijdelijk verloren
vaderland verkondigt door haar geniale vertolking van onver
gankelijke Griekse vrouwenfiguren.
1^1 in de zaal verstaat die gevoelens
Elektra 20 suggestief weet weer te geven dat
wU er onweerstaanbaar door worden
Alleen, up een leeg toneel met een meegesleept en mee-ontroerd.
zwarte achterwand speelt zij in de
eerste helft van de avond vrijwel de
hele titelrol van „Elektra" van Sofok-
les. Dat is mogelijk en volkomen aan
vaardbaar gemaakt door de inleiding
en de toelichting in het Nederlands,
die zeer verzorgd worden gegeven
door Hent van der Horst en waarmee
de ontbrekende delen van de hande
ling met precies het vereiste mini
mum aan woorden worden ingevuld
Meeslepend
De monologen uit ..Antigone", wa
ren van de zelfde meeslepende dra
matische kracht. Mevrouw Papatha-
nassiou's voordracht die de tekst
van Sofokles. in het nieuw-Grieks
overgezet, als muziek deed klinken
liet niets te raden van wat haar
Men kon daardoor zonder veel moeite bezielde bij het uitspreken van
vergeten dat het de actrice aan te
genspelers ontbreekt. Zij beheerst
trouwens, met haar kleine gestalte
die in haar creaties hoog boven zich
zelf uit schijnt te groeien, het hele
toneel zo volledig dat er bijna geen
noodzaak lijkt te bestaan voor de
aanwezigheid van anderen.
Fabelachtige
techniek
Met een fabelachtige stemtechniek,
een volmaakt estethisch gebruik van
de mogelijkheden van het lichaam,
maar bovenal met een diep aangrij
pende inleving in de gevoelswereld
van Elektra vertolkt zij die voortdu
rende wisseling van emoties van
vernedering en haat tot rouw. liefde
en vreugde waardoor deze figuur
door de eeuwen heen zo begrijpelijk
is gebleven. Het is de „grote kunst"
een begenadigde toneelspeler, dat
trotse opstandige woorden aan het
adres van de dictator Kreon: de eis
tot erkenning van menselijke waar
digheid en vrijheid. Die zelfde eis, nu
in het kader van het twintigste-
eeuwse Griekenland, sprak ook uit de
„Dodenklacht" van de hedendaagse
dichter Iannis Ritsos, die al onder
Metaxos de dictatuur in zijn land be
streed. Het is de aangrijpende mono
loog van een oude Griekse vrouw,
wier zoon by het neerslaan van een
demonstratie van stakers is doodge
schoten. Aanvankelijke smart en ver
twijfeling gaan tenslotte over in ge
voelens van solidariteit met de mede
standers van haar zoon. De tekst is
met een adembenemende innerlijke
spanning en een fenomenale ^evoels-
uitbeelding weergegeven.
Aspasia Papathanassiou behoort
ongetwijfeld tot de zeer groten van
de huidige Europese toneelspeelkunst.
Wie in de komende twee weken ge
legenheid krijgt, haar „Griekse vrou-
gestalten" te zien, moet zich die
toeschouwer. De wil van Weiss om te zij in een taal die bijna niemand kans niet laten ontgaan.
Vandaag heeft de Amerikaanse
ambassadeur W. Tyler in het
Haagse Gemeente Museum de ex
positie Minimal Art" geopend.
Minimal Art" is een nieuwe
kunstvorm: zij onderscheidt zich
echter door zeer grote kunstwer
ken. Tony Smith stuurde kleine
modellen, alle kubussen, in, die
de Haagse timmerman F. H. Gla-
ser (op de foto met een modelop
schaal vergrootte.
