Magistrale confrontatie et werken van Bruckner Tweemaal Stabat Mater: van Bach en Dvorak lepe indruk ondanks vertrokken karakter Chr. Vocaal Ensemble gaf prachtig partij Utrechter reed auto vol vrienden in sloot bij Koudekerk }ENSDAG IS MAART 1968 l*! r LETDSCB DAGBLAD "oonkunstkooronder Iskcir Aribo ckner ten volle uit: effectrijk en zwaargeladen, in onge- iriljante en magistrale zang, zó zouden wij de avond van 'oonkunstkoor" o.l.v. Iskar Aribo in de welgevulde Stads- rzaal willen kenschetsen. Een avond van Godsverheerlij- leu jubel en aanbidding tijdens de uitvoering van de twee m in, waarover in ons blad van vrijdag j.l. reeds een uit- 0,1 ;e voorbeschouwing verscheen. w s rop werd voor het eerst in onze stad ten gehore gebracht rners „Grosse Messe No 3 in F moll" en na de pauze het nzeer magistrale „Te Deum Laudamus", reeds eerder 37 iet Toonkunstkoor gezongen. e le stemt tot Intense dankbaar- Cej at deze Oostenrijkse compo- Rijn 1241896)die tijdens zijn le- 7arnireel ongerechtvaardigde ver- moest ondergaan en daaron- geleden heeft, thans meer r in de belangstelling komt, o.a. het feit, da ook zijn van lyriek, mystieke diepte, ge- r anJcht en geestelijke hartstocht hi ken symfonieën kenmer- epiajens van de „Grosse Messe" en Deum" veelvuldiger wor- [evoerd. zoveel waarachtige kun- vol ledige erkenning valt en deel lang na him heen- ant ook het geval met de „mid- >e Gccïa^. -u', tegelijker- choijgrandioze Barokkunstenaar zonder enige twijfel een etste scheppende geesten van een eindeloze en grondige oet aan dit concert voorafge- Toonkunstkoor, waarin dit- A*ciaal de bassen excelleerden it SI tpranen een iets zwakkere in sult aakten dan voorheen, wordt ware door Aribo gebiologeerd, kunnen aangevoerd worden g- rtet feit, dat deze dirigent zijn Br koor welhaast bij voortdu- toppunt van zijn vermo- n G^t zingen, zodat deze machtig - m «nde zang menigmaal een nogi ;ken indruk maakt, terwijl jJgÊ1 schillende nauwkeurig voorge- nuanceringen te geringe it wordt besteed. Climaxen al, voordat de eigenlijke cli- p cfar intrede moet doen: daar- een „nóg meer" veelal niet aüseerbaar. overigens: hoe feilloos he men d<e beide partituren, ook modiulatorisch oneindig veel- fragmenten waarin de a cap- ig aan de orde is. n, t struikelblok lijkt voor dit koor 32^ rtnnelijk: alles „staat" on- de klank blijft, zelfs in de forti, die soms 'n vermoeien- k maken, waarna de stillere rlel1 s verademend aandoen, tot de toe absoluut verzadigd en Op enkele wankele inzet ^v. in het Gloria der F moll s - was de weergave perfect. De niet voor ldthurgisch gebruik, nuvtoor de concertzaal bedoeld ge- Doch nog meer indruk zou zij gemaakt in een daarvoor ge- öe( ruimte, want de akoestiek 1 gehoorzaal leek deze formi- klankdosering op meerdere ADVERTENTIE IN DE ..REEP'y /AN pE GRIEP? lA/ITTE KRUIS oeders helpen u eruit! Dit alles neemt niet weg, dat wij de grootste bewondering konden koes teren voor de wijze waarop Aribo bei de composities, waarvan de tweede qua opvatting en stijl het beste slaag de, reproduceerde. Ondanks het af en toe „overladene", heeft het Toon kunstkoor een sublieme impressie ge maakt, met een als een veldheer met breed armgebaar dirigerende Aribo aan het hoofd, op wiens intenties zangeressen en zangers in allergroot ste accuratesse reageerden. In samenwerking met het Kunst- maandorkest, dat deze partituren voor het eerst speelde en waarmee slechts één orkestrepetitie kon plaatsvinden, reden vermoedelijk waarom het soms een te zware intrumentale onder steuning verleende, voorts met een waardevol solistenkwartet en zeker niet in de laatste plaats met een uit zonderlijk „orgelmeester" als Albert de Klerk, die waar maakte, dat Bruckner vanuit het orgel dacht en bovendien in elk opzicht bewees, welk een grote verrijking dit instrument voor concerten als deze betekent, heef Aribo beide werken met grote overtuigingskracht veel meegegeven van de vereiste religieuze sfeer, welke er inhaerent aan is. Aoinette de la Bije betoonde zich een verrukkelijk glanzende en stralende sopraan, die zelfs daar, waar koor en orkest hun sterkste troeven aan bod deden komen, duidelijk verstaan baar bleef, hetgeen niet altijd van de andere solisten gezegd kon worden. Maar dat was dan ook haast een on mogelijkheid. De alt Martha van Kerkhoff voldeed verdienstelijk, maar ook niet méér, de niet altijd edel zingende Engelse tenor David Johnston dient zich nog sterker te vereenzelvigen met de wa re Brucknerstijl om volledige bevre diging te kunn engeven en Max van Egmond was de sonore en doeltref fend zingende bas, die ook aan de kwartetten een krachtig fundament verleende. Dat harmonisch samengaan tussen koor en orkest niet constant verwe zenlijkt kon worden, is de dirigent na één repetitie zeker niet kwalijk te nemen, temeer omdat diens con centratie in de eerste plaats op het koor gerioht diende te zijn. Al met al een machtige en impo sante Bruckneravond, getuigenis van een oprecht gelovig mens, die in dit opzicht nooit getwijfeld heeft en niet kón twijfelen. Bruckner heeft hemel en aarde in zijn „Te Deum Laudamus" betrokken Aribo en de zijnen hebben dit getuige nis éclatant, juichend, dan weer als een smartelijke kreet in een wereld waarin zich verschrikkelijke dingen afspelen, indringend aan ons doorge geven. Dat allen na afloop voor hun be wonderenswaardige prestatie ovatio nele toejuichingen ten deel vielen, was dan ook geen wonder. Grote erkenteiiikheid voor deze sug gestieve en diepgaande Brucknercon- frontatie is zonder reserve geboden! H. Dirigent en solisten tijdens de magistrale Bruckner-manifes tatie van gisteravond. V.l.n.r. Da vid Johnston (tenor), Annette de la Bije (sopraan), Iskar Aribo (dirigent), Martha van Kerkhoff (alt) en Albert de Klerk (orgel). (Foto LD/Holvast) Paul Cammermans weer naar België Paul Cammermans, de Belgische toneelspeler die enige jaren in Ne derland heeft gewerkt, zal volgend seizoen worden verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg te Brussel. Hij zal waarschijnlijk om te be ginnen optreden in twee stukken waarin hij enige jaren geleden reeds in Brussel succes heeft gehad, n.l. in „De regenmaker" en in „Slechte tijd voor sergeanten". Daarna volgt de rol van Mackie Messer in de Drie Stuivers Opera van Brecht, terwijl hij d'e regie zal voeren van Cactusbloem van Bairillet Gredy. Klacht over boek „Alias Teixeira" De officier van Justitie te Amster dam, mr. J. F. Hartsuiker, heeft een klacht ingediend wegens een beledi ging die zou voorkomen in het pas verschenen boek „Alias Teixeira" en waarin de betrokkene met name zou zijn genoemd. Dit boek, geschreven door de heer A. V. F. van der Gouw uit Amsterdam, is het eerste van een trilogie van zijn hand over zwendel- affaires in ons land. Het genoemde boek behandelt de déconfiture bij het Amsterdamse bankiershuis Teixeira de Mattos. Groep A van de Amsterdamse cen trale recherche, die drukpersdelicten behandelt, zal in opdracht van de officier een onderzoek instellen. Culturele uitwisseling Nederland - Polen In het kader van de Pools-Neder- landse culturele samenwerking zal in de maanden april-juni a.s. een uit wisseling van tentoonstellingen plaats vinden tussen de historische musea van Warschau en Amsterdam. In Warschau wordt in het Historische Museum van de stad Warschau een tentoonstelling georganiseerd met als onderwerp ,De bloeitijd van Amster dam, 1580-1600" en in Amsterdam in het Amsterdams Historisch Museum een tentoonstelling met als onder werp „700 jaar Warschau". Zakelijk leider Zuidelijk Toneel Het Stichtingsbestuur van het Zui delijk Toneel (het huidige „Ensem ble") heeft met ingang van 1 sep tember 1968 als zakelijk leider van het door Ton Lutz nieuw samenge stelde gezelschap benoemd de heer Frits Bloemkolk, op het ogenblik di recteur van het Nederlands Centrum voor het amateurtoneel, de overkoe pelende organisatie van de Neder landse Amateur Toneelunie en het Werkverband Katholiek Amateur toneel. Kostbare kunst naar Parijs Gistermorgen vertrok naar het Louvre in Parijs onder begeleiding van de directeur van het Aartsbis schoppelijk Museum, dr. D. Bouvy, het transsport van de Nederlandse inzending voor de tentoonstelling „L'Eürope gothique". Deze expositie wordt gehouden in het kader van de Raad van Europa. Het Nederlandse aandeel omvat enkele zeer waardevolle stukken, w.o. de ook voor Frankrijk unieke verguld zilveren bisschopstaf uit Haarlem, twee zilveren reliekhouders uit het Rijksmuseum in Amsterdam, een aantal kostbare handschriften en sculpturen. De heer Bouvy heeft in opdracht van het ministerie van C. R.M. de Nederlandse inzending sa mengesteld en de omvangrijke cata logus bewerkt. De tentoonstelling is i 1 april tot 1 juni 1968. Mariëtte van Wijk in Amerika gehuwd De bekende Noordwijkse pianiste Mariëtte van Wijk (24), is aldus de „Tel." in New York in het huwelijk getreden met de Ameri kaanse zakenman Burton D. Fischer. Mariëtte van Wijk heeft diverse malen met veel succes deelgenomen aan internationale muziekconcoursen, o.a. te Lausanne en Barcelona. Ook in Frankrijk genoot zij veel bekend heid. De laatste jaren woonde zij in Amerika en gaf ook daar concerten. Op een van deze ontmoette zij een half jaar geleden haar echtgenoot. Het echtpaar woont aan de Park Avenue, in een van de duurste wij ken van New York. Mariëtte van Wijk zal haar muzi kale loopbaan voortzetten. Charles Ives Society opgericht In Amsterdam is opgericht de Charles Ives Society, met het doel de muziek van deze Amerikaanse componist (18741954) meer bekend heid te geven. Het bestuur bestaat uit Refinbert de Leeuw, musicus, Louis Andriessen, componist, J. Bernlef, auteur, Hans de Roo, direc teur van het Residentieorkest, Koen van Slogteren, musicus, en prof. dr. F. R. Noske. In samenwerking met de Stichting Nieuwe Muziek zullen op 1 april in Rotterdam, op 5 april in Den Haag én op 18 april in Amsterdam geheel aan de muziek van Ives gewijde con certen worden gegeven. Op 28 maart vindt in het Concertgebouw te Haar lem eveneens een aan Ives gewijd concert plaats. Première „Jeux" van Peter Darrell Het Ned. Dans Theater heeft in de Kon. Schouwburg in Den Haag gis teravond het ballet „Jeux" van L'e- ter Darrell in première gebracht, uitgevoerd door Marian Sarstadt, Mea Venema en Tony Hulbert. Het premièrepubliek dat zorgde voor een goedgevulde schouwburg zaal, beloonde de uitvoerenden met een langdurig applaus. Peter Darrell, artistiek directeur van het Western Theatre Ballet uit Londen, maakte „Jeux" vyf jaar ge leden op de gelijknamige compositie van Debussy. Een halve eeuw ge leden was op dezelfde muziek een ballet gemaakt door de legenda rische Nyinsky van Les Ballets Rus- ses van Diaghilew. De uitvoering werd begeleid door het Ned. Ballet Orkest onder leiding van Leo Drie- huijs. Contrastrijk concert te Voorschoten Met de katholiek Dvorak en de lutheraan Bach op één pro gramma heeft Louis van Wijngaarden waarlijk voor een con trast gezorgd. Van de eerstgenoemde heeft het Voorschotens Chr. Vocaal Ensemble, 40-hoofdig, in de geheel uitverkochte Herv. Kerk het „Stabat Mater" uitgevoerd en van Bach een „torso" van wat met zeer grote mate van waarschijnlijkheid »ens de „Marcus Passion" is geweest. Van deze weet men, dat Bach haar in 1731, dus nadat „Johannes" en 'Matthaus' reeds bestonden, heeft uitgevoerd. De muziek ervan is ech ter spoorloos verdwenen, alleen de tekst is over. Door musicologisch speurwerk is wel komen vast te staan, dat 5 koren en aria's door Bach ontleend zijn aan zijn Trauer Ode (Kantate 198, nummers 1.3.5.8 en 10), de altaria „Falsche Welt" aan Kantate 54 en een der koren (naar we menen) aan het Weinachts Oratorium. Het torso bevat 2 sopraan-en 2 altaria's en 1 tenoraria, heeft een begin- en een slotkoor en 5 koralen vormen verbindingen tussen de de len. Verloren gegaan zijn 2 aria's, 16 koralen en 11 koren. En alle evangelie-recitatieven. Men mag dus gewagen van een Marcus-Passion zonder Marcus. Men doet hier het beste door het vastgereoste begrip „Passion" los te laten en aan een Kantate met lijdensteksten te den ken, zoals zij ook is opgenomen in het „BWV" (Bach-Werke Verzeich- nis) onder no 247. Bach heeft zijn Johannes en Mat thaus meermalen uitgevoerd en dan telkens aan enige herzieningen on derworpen. Elk spoor ontbreekt er van, dat hy zoiets met zijn Marcus deed en men leidt daaruit af, dat deze hem niet heeft bevredigd. Dat moet wel, want van onbetwiste schoonheid leken ons alleen de laat ste sopraan-aria en het slotkoor (een grafzang). Het openingskoor heeft ook kwaliteiten. Het overige is van matig goed tot redelijk gehalte. Daar nu niet uitsluitend gronden voor geestdrift bestonden, lag het hoogst bereikbare in het vertolken niet voor de hand. Het (Zuidhollands) orkest kwam maar geleidelijk tot inleving. Dvoraks „Stabat Mater" vervulde echter al de voorwaarden, die een samenwerking tot „team-work" ma ken. In dit Stabat zit musische ver voering, spontane dynamiek, gloed van zuidelijk katholicisme. De ge ringe binding aan de meerstemmig heid laat een brandender, stralender harmonischer kleuring toe. De muzi kant Dvorak schreef dit boeiende omvangrijk opus vóór 1833, na de dood van één van zijn kinderen. Het is dan ook doortrokken van een zeer zuivere emotie en het deert weinig, dat men opmerkelijke Wagner-Ver- di-Brahms-verwantschappen aan treft, want Dvorak is een groot in- strumentator, die ook prachtig voor de zangstemmen schrijft. Een nadeel is enige gelijkvormigheid in de lyri sche behandeling en 't zijn dan ook vooral de vier solo-stemmen, die dit doorbreken moeten door geva rieerde combinaties. Het koor heeft hier prachtig par ty gegeven, terwyl de dirigent het hele uitvoeringsapparaat stevig in de hand hield. Solistisch stellen we de alt Rijkje Wolleswinkel voorop, daar zy niet alleen geroutineerd zeker, maar ook als kunstenares haar taak vervulde. De sopraan Karin Ostar zingt heel helder en beheerst haar partyen; zij zal de expressie kunnen verhogen door vrijer tegenover de stof te staan. De tenor Bert van 't Hoff en de bas Ruud v. d. Meer beschikken over mooi zangmateriaal. De laatste, heeft een grote staalster- ke tenor. Wat de tenor betreft leek het ons of dit Stabat Mater om een tenor met ranker vibrato vraagt. Goede indrukken schonken de kla- vecimbalist Rienk Jiskoot en Nelly Duin in haar gambasolo. V. Door grote moeilijkheden, mede door de militaire dienst Was het een poging tot zware mis handeling, toen een Utrechter vorig jaar zomer by Koudekerk aan den Rijn in een opwelling de auto, waar in hij vrienden vervoerde, in een sloot reed? Over deze vraag buigt zich het Hoog Militair Gerechtshof, dat op 26 maart arrest zal wyzen. De advocaat-fiscaal had bevestiging van het vonnis van de krijgsraad gevorderd; de raadsman, mr. H. J. Brandsma uit Den Haag, concludeer de evenwel tot vrijspraak. De krijgsraad had de Utrechter veroordeeld tot zes maanden gevan genisstraf waarvan drie m aanden voorwaardelijk met en proeftijd van drie jaar, voorwaardelijke terbeschik kingstelling van de regering, eveneens met een proeftijd van drie jaar en intrekking van het rijbewijs, voor de tijd van drie jaren. In de nacht van 29 op 30 juli van het vorig jaar was verdachte, die dienstplichtig soldaat was met drie vrienden en een vriendin in de auto van zijn vader op stap gegaan. Ze waren van het Noordwijkse strand weggejaagd, omdat ze teveel lawaai maakten. Hij was al weken onder behandeling van een militaire dok ter en zat in grote moeilijkheden, mede door de dienst. Aardverschuiving in Kongo eiste 260 mensenlevens Het aantal slachtoffers van een aardverschuiving die vorige week donderdag het dorp Kapiza in de Onstkongolese provincie Kivoe weg vaagde bedraagt 260. Dit meldde ra dio Kinsjasa gisteren. De aardverschuiving werd veroor zaakt door een lichte beving, waar door de doorweekte aarde van een heuvel nabij het dorp in beweging kwam. Het hele dorp is verdwenen. Door slechte verbindingen is het nieuws gisteren pas bekend gewor den. Kapiza ligt op 24 kilometer afstand van Boekavoe de hoofdstad van de Kongolese provincie Kivoe. Zoals ge meld is in heel Kongo nationale rouw afgekondigd. Bonn tevreden met herziening k ern wapen verdrag Het Westduitse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gisteren de herzieningen, die de Sowjet-Unie en de V.S. in het ontwerpverdrag tegen de versprei ding van kernwapens hebben aangebracht, een tegemoet koming aan de wensen van de bondsrepubliek en andere niet-nu- oleaire landen genoemd Bonn had vorige week op de conferentie in Genève een memorandum laten cir culeren waarin haar bezwaren tegen het toen bestaande ontwerp waren vervat. Op 20 maart begint de Griek se Aspasia Papathanassioe in Amsterdam een tournee door Ne derland. Vijf jaar geleden was ze ook reeds in Nederland, maar toen met het Piraikon Theatron, waarvan ze eerste actrice is. Van dit gezelschap is ze de enige, die is uitgeweken. In totaal heeft een tiental acteurs en actrices sinds het militaire bewind Griekenland verlaten. Zij wonen verspreid over Londen. Parijs en Duitsland. De actrice vertolkt haar solo toneel in het nieuw-Grieks. Een belangrijk deel van het program ma is aan Sophocles gewijd Voor het Hoog Militair Gerechts- hof verklaarde verdachte, dat hij toen hy in de auto op weg naar Koudekerk ineens overal genoeg van kreeg. Het moest maar uit zijn. In een opwelling zichzelf van het leven te beroven reed hy de auto met een vaart van 110 km per uur de berm in, tegen een paaltje en ver volgens in een sloot. Niemand liep enig letsel op. Later werd de Utrechter voor mi litaire dienst afgekeurd. Hij is thans ook niet meer onder doktersbehande ling en is weer bij zijn vroegere werkgever terug als chauffeur, in welke functie hy dagelijks mensen en goederen vervoert. „Wat ik toen deed kan ik me niet meer herinne ren. Ik verkeerde in een roes", al dus verdachte, die het hof verze kerde weer volkomen gezond te zijn, daar de moeilijkheden zijn opgelost. Verdachte voerde hiervoor ook aan, dat zijn werkgever en zijn vader hem vol vertrouwen dagelijks men sen laten vervoeren. Mr. Brandsma merkte op, dat ook zijn vrienden zich niet van hem heb ben afgewend en dat alles met ver dachte weer in orde is sedert deze uit dienst is gekomen. De raadsman wees er in zijn pleidooi op, dat de Utrechter in beroep van het vonnis van de Krijgsraad was gegaan om dat zd. zelfs geen voorwaardelijke opzet aanwezig is geweest bij de poging tot zware mishandeling. Mocht het hof niet, zoals hij, tot vrijspraak concluderen, dan zou een lichtere straf op zijn plaats zijn, meende mr. Brandsma. Frankrijk weert vrouwen uit bestuursorganen (Van onze Parijse correspondent) De vice-presidente van de Franse nationale vergadering. Mevr. Pate- notre, heeft de alarmklok geluid, om dat het aandeel van de vrouwen in leidende functies de laatste jaren steeds geringer wordt. Sedert de ge boorte van de Vijfde republiek in 1958 heeft geen enkele vrouw meer een portefeuille mogen beheren, ter wijl Engeland thans zes vrouwelijke ministers telt. In het parlement is het contingent vrouwelijke kamerle den sinds het einde van de laatste oorlog van 30 tot 10 op de 526 teruggelopen. Ofschoon president De Gaulle na de bevrijding de Franse vrouwen voor het eerst kiesrecht gaf, is hun actieve en directe invloed op de be stuurslichamen onder het gaullistische bewind voortdurend verder afgeno men. Mevr. Patenotre, die een van de voornaamste voortreksters is van de vrouwen-emancipatie, heeft de re gering deze tegenstijdigheid nu nog eens onder het oog willen brengen. Veel hoop op spoedige verbetering mag ze nauwelijks koesteren aange zien het algemeen bekend is, dat De Gaulle maar heel weinig vertrouwen heeft in de politieke leiderscapaci teiten van vrouwen. Eerste kievitsei Gistermiddag om drie uur is door de gepensioneerde arbeider P. J. van den Woldenberg in de weilanden on der Siebengewsid het eerste kievitsei gevonden. Het ei is aangemeld bij het kabinet van de commissaris van de Koningin in Limburg. In verband met de omstandigheid, dat de Ko ningin op vakantie in Oostenrijk is, is nog niet bekend of het ei ten pa- leize Soestdijk zal worden aange boden. Uitlating van Senator Boetes komt niet in handelingen (Van onze parlementaire redactie) De kreet „Johnson oorlogsmisdadi ger" komt ondanks protest van sena tor Boetes (PSP) niet in de hande lingen van de Eerste Kamer. De Eerste Kamer heeft gistermiddag in een besloten vergadering beslist, dat het protest van de pacifist tegen die beslissing van voorzitter Mazure ter zijde wordt gelegd. Alleen de PSP en de CPN verzetten zich daartegen. Al le andere fracties betoogden bij mon de van mr. P. G. M. van Meeuwen, dat de heer Boetes, toen hy de ge wraakte woorden gebruikte (vorige week bij de begroting van Onderwijs en Wetenschappen) moedwillig de ge legenheid had aangegrepen. De zaak was er volgens hem met de haren bijgesleept. De gezamenlijke fracties waren met voorzitter Mazure unaniem van mening dat de heer Boetes buiten de orde was. Woord voerder voor de PSP was mr. Van Wijk, die het ermee eens bleek dat zijn fractiegenoot buiten de orde was geweest. Hij wees er evenwel op dat er geen redenen zijn om de passage buiten de handelingen te houden. Het incident dat zich indertijd afspeelde rond de Boerenafgevaardigde Adams is ook hoewel het buiten de orde was uitvoerig in de handelingen opgenomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1968 | | pagina 7