„De vijanden" film van
Hugo Claus
NEDERLANDS-BELGISCHE PRODUKTIE
Risico's
gespreid
TELEVISIE
LUBKE ZAL
VERKLARING
AFLEGGEN
Tv-programma
voor Spaanse
gastarbeiders
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1958
LETDSCH DAGBLAD
PAGINA 8
(Van een onzer redacteuren)
Jan Vrijmans filmproduktiemaatschappij „Cineproductie"
heeft zich tot taak gesteld in de komende jaren een groot aan
tal Nederlandse speelfilms uit te brengen. Een op het eerste
gezicht gevaarlijke onderneming.
Tot nu toe immers was de Nederlandse filmindustrie een soort
niemandsland, waarin iedere vrijbuiter -naar hartelust kon jagen als
hij maar in staat was de (altijd zeer hogeentreeprijs te betalen.
Velen hebben het gokje gewaagd, maar slechts heel zelden kwam er
iemand met een aanvaardbare buit thuis.
eerden een verbitterde en wrede
strijd leveren. Een sterk uitgangs
punt voor een inderdaad sterk sce
nario. Hugo Claus heeft het gesohre-
ven met een fijn gevoel voor wat ver
koopbaar is. Daar zal het immers in
eerste instantie om draaien, wanneer
men tot een geregelde Nederlandse
speelfilmindustrie wil komen. De pro-
cïukten, die worden afgeleverd, moe
ten verkoopbaar zijn. Aan een pu
bliek, dat bereid moet wor
den gevonden om televisie en huis
kamer te verlaten om in de bioscoop
het werk van de Nederlandse filmers
te gaan bekijken.
Hugo Claus heeft in eerste instan
tie de goede grondstoffen voor een
goed verkoopbaar filmisch menu ge
bruikt: een reëel verhaal, avontuur
lijk van opzet, met wat spanning, een
scheutje sex en harde werkelijkheid.
In zijn uitwerking heeft hij schok
kende effecten niet geschuwd. Alles
bij elkaar dus voldoende eigenschap
pen voor 'n aanvaardbare film. Wat
't ook wel geworden is, al zijn wij met
de filmische uitbeelding wat minder
gelukkig dan met de opzet.
Desondanks belooft Jan Vrijman
ons in een communiqué, dat hij ge
regeld Nederlandse speelfilms zal
gaan uitbrengen. En de op interna
tionaal niveau werkende Rob Hou
wer die binnenkort met „Profes
sor Columbus" in de bioscopen ver
schijnt heeft zioh onlangs in de
zelfde geest uitgelaten.
Hoe zullen zü kunnen slagen, waar
anderen steeds faalden? Beiden wil
len de oplossing zoeken an een sprei
ding van de risico's. Jan Vrijman zegt
letterlijk „Cineproductie beoogt door
te streven naar co-produkties, vooral
met andere kleine filmlanden, mede
te werken aan het bereiken van een
continu Nederlandse speelfilmindus-
Met Belgen
De eerste speelfilm, die hij volgens
deze richtlijnen heeft vervaardigd, is
vandaag in negen Nederlandse thea
ters waaronder Studio in Leiden
in première gegaan. Hij is tot
stand gekomen in samenwerking met
een Belgische producent, waardoor de
reikwijdte meteen al aanmerkelijk is
vergroot.
Voor scenario, dialogen en regie te
kende de veel in ons land werkende
Vlaming Hugo Claus. Zyn film is in
middels in België al in roulatie. Vol
gens de eerste berichten is hij daar
goed ontvangen en blijft de belang
stelling aanhouden. Het aantal boe
kingen heeft de honderd reeds over
schreden.
Ondertiteling
Drie
mannen
En dan is nu de beurt aan Neder
land om kennis te maken met „De
Vijanden". Het is het verhaal van
drie mannen, die tijdens het vermaar
de Ardennenoffensief van Von Rund-
stedt in 1944 door het toeval by el
kaar worden gebracht. Een Ameri
kaanse soldaat, 'n Antwerpse jongen
en een Duitse sergeant zwerven door
het noodlot gedwongen tezamen door
de bossen, waarin Duitsers en gealli-
ADVERTENTIE
Lust voor 't oog.
59 cm beeldbuis.
Zwart/wit.
Mat notehouten kast.
Opvallend geringe diepte.
Alle knoppen en toetsen
zijn bijeengebracht
op één metalen strip
(uiterst rechts).
Voorzien van ettelijke
automatische functies.
Zoals beeldbreedte
en -hoogte.
f799,-
Het is een wat vreemde gewaar
wording een Nederlandse film tegen
te komen, die van het begin tot het
einde 'n volledige ondertiteling heeft
maar dat is een logisch gevolg van
een (gelukkig) consequent doorge
voerd standpunt: Duitsers spreken
Duits, Amerikanen Amerikaans en
Belgen Frans. Hugo Claus kon zo
consequent zyn door een internatio
nale rolbezetting: de Amerikaanse
acteur Del Negro naast de Nederlan
der Fons Rademakers (de Duitse ser
geant, die ook Engels spreekt) en de
Belg Robbe de Hert, Ida Bons speelt
in het Frans een klein, maar ftfn rol
letje van een boerendochter.
Bezwaren
Waar onze bezwaren schuilen? Die
spitsen zich toe op drie punten. Ten
eerste blijven naar ons gevoel de
hoofdpersonen wat teveel aan de op
pervlakte zweven. We weten het, zij
zfjn figuranten op het gruweUjk oor
logstoneel, maar zy zyn toch ook
mensen, van wie wy zo graag zouden
weten, waar zy vandaan kwamen en
wat hun denken en doen beïnvloedt.
Claus laat ons wat dat betreft nogal
in het ongewisse.
Daarnaast ontwikkelt het verhaal
zich nogal traag. Sommige weinig
terzake doende scènes houdt hy on
nodig lang aan. waardoor er een ver
traging ontstaat, welke de benauwend
spannende sfeer teloor doet gaan.
Tenslotte begrijpen wy niet, waar
om Claus zo plotseling een Ameri
kaanse generaal met vier senatoren
in zyn jeep uit het niets laat opdra
ven. Byna onmogeiyke passanten in
een omgeving, waar achter elk van
de talloze bomen de dood schuil kan
gaan. Of is in zo'n onwezenlijke si
tuatie al het onwezenlyke mogeiyk?
De Belg Robbe de Hert en de I inzetFons Rademakers, eens re-
Amerikaan Del Negro als de Ant- gisseur van Hugo Clans' scenario,
werpse jongen en de Amerikaan- hier als de Duitse sergeant onder
se soldaat in „De vijanden". Deregie van Claus.
Geen striptease in
kooi met leeuw
in Amsterdam
Miss Xenia. een Duitse danseres
mag in de Amsterdamse nachtclub
„Casino" geen striptease uitvoeren in
een kooi waarin zich ook een leeuw
bevindt.
Burgemeester mr. I. Samkalden
heeft het optreden verboden. Het is
de tweede keer dat de burgemeester
een stokje voor een dergelijk strip-
tease-nummer steekt. Enkele maan
den geleden kreeg een in Haarlem
geboren striptease-danseren geen ver
gunning zich in een nachtclub aan he
Thorbeckeplein in een kooi met twee
leeuwen van haar kleding te ontdoen.
Beide striptease-danseressen hebben
elders in het land wel in nachtclubs
mogen optreden. Burgemeester Sam-
kaïlden stolt zich op 't standpunt dat
de nummers die zy brengen niet in
nachtclubs maar in oircussen thuis
horen. Dit in verband met het gevaar
verbonden is.
Na beschuldiging
„kampenbouwer"
De 73-jarige Westduitse president
Lübke zal vrijdag as. in een rede
voor radio en televisie reageren op
de herhaaldelijk geuite beschuldiging,
dat hy in de Tweede Wereldoorlog
betrokken is geweest by de bouw van
barakken voor concentratiekampen
Dit heeft het bureau van het
staatshoofd gisteren bekendgemaakt
nadat het kabinet zich met de kwes
tie had bezig gehouden. De presi
dent had de ministers laten weten,
hoe hy in grote trekken zyn verkla
ring zou willen opstellen. Naar in
politieke kringen m Bonn verluidde
vonden enkele leden van het kabi
net de opzet van de rede te breed.
Regeringswoordvoerder Diehl ver
klaarde dat de regering na de ver
klaring van het. staatshoofd ook haar
standpunt in deze kwestie bekend
zal maken.
Diehl zei dat het kabinet by zijn
advies blyft, dat president Lübke
naar aanleiding van de tegen hem
ingebraohte beschuldigingen niet een
proces moet beginnen. Een dergelijke
rechtszaak zou jaren kunnen duren
en het zou de Oostduitse communis
ten veel gelegenheid voor propagan
da bieden. Volgens persberichten zou
Lübke er bovendien biykens uit
latingen tegenover derden niet ab
soluut zeker van zyn, dat hij des
tijds het gewraakte stuk niet heeft
ondertekend. Van regeringszyde is
steeds gezegd, dat de handtekening
van Lübke zou zijn vervalst.
(Van onze Eindhovense
correspondent)
Sinds gisteren hebben 700 Span
jaarden, die werkzaam zyn by Phi
lips, hun eigen televisie. In de woon
oorden by Eindhoven en Maarheeze
zal voortaan drie maal in de week
via een gesloten circuit het volledi
ge programma van de Spaanse tele
visie worden vertoond, dat eerder in
Spanje is uitgezonden. Het betreft
niet alleen ontspanningsprogram
ma's maar ook journaals, actualitei
ten e.d., een totaalprogramma dus.
De opnamen worden vanuit Spanje
overgevlogen, zodat het altyd zeer
recente programma's betreft. Men
verwacht by Philips een grote toe
vloed van Spaanse arbeiders elders
In het land. Zolang de ruimte dit
toelaat, heeft men daartegen even
wel geen enkel bezwaar.
Den Haag wil een
eigen tv-station
(Van onze Haagse correspondent)
Vyf gemeenteraadsleden hebben
onder aanvoering van het P.v.dA..-
lid Chr J. Buytendyk by het college
van B. én W. een initiatiefvoorstel in
gediend. dat beoogt te komen tot de
oprichting van een regionaal radio-
en televisiestation. Van een centraal
punt in Den Haag uit zou dit station
voorlopig gedurende bepaalde tyden
per dag culturele en voorlichtende
programma's voor de agglomeratie
en mogelyk zelfs voor een groter
deel van de provincie dienen uit te
zenden. De raadsleden vragen than6
reeds f 15.000 uit te trekken om een
onderzoek naar de mogeUjkheden te
kunnen beginnen.
Filmfestival
Van donderdag 23 mei t/m zon
dag 26 mei zal in Den Bosch het
„Benelux Filmfestival 68" worden
gehouden, waarvoor Nederlandse,
Belgische en Luxemburgse ama
teur- en beroepsfilmers films kunnen
inzenden.
De amateurfilms zullen worden
beoordeeld door een jury waarvan
ing. M. Tans, bestuurslid van de
„Nederlandse organisatie van ama
teurfilmclubs." voorzitter zal zyn.
De jury in de afdeling professionele
films zal worden voorgezeten door
de filmcriticus Jan Blokker en zal
verder bestaan uit Charles Boost en
de Belgen Harry Kümel. Emile De-
i gelin en Henri Storck.
NEDERLAND 1 AVRO
10.01 1
10.40 i
10.45 i
Pipo de clown
Nieuws
De vliegende non (kleur)
Bali in kleur (kleur)
Journaal en weerbericht
AV'RO's Televizier
Een'scène in de nacht
Muziekmozaïek
Laatste nieuws
Sluiting
NEDERLAND 2 TROS
7.00 uur Nif
Wereldkampioenschappen kunstryden
Pipo de clown
10.00 i
10.30 1
10.35 i
Van gewest tot gewest
Internationaal agrarisch nieuws
Journaal en weerbericht
En de vrouw die kiest een heer.
Voyage to the bottom of the sea
Bisschop Zoa uit Kameroen
Laatste nieuws
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
Hilversum 1
Hilversum 2
Eerste nummer van
Accent verschenen
(Van onze Amsterdamse
correspondent»
Hoe stierf Stalin junior? Van I
links tot rechts Cairo wil praten
Hul6kes kan ook niet toveren. Dat
zyn de koppen op de omslag
nieuwe opinieweekblad „Accent",
waarvan het eerste
daag is gedistribueerd.
„Accent" is een uitgave van de La
ge Landen N.V. waarvan oud-v
admiraal L. E. H. Reeser directeur j
la. Als hoofdredacteur treedt op de
heer C. Bouer, die tot voor kort lid I
de hoofdredactie van Elseviers 1
weekblad was.
.Accent" zal wat uiteriyk betreft
ln de tydschriftkiosken niet erg op
vallen. Het formaat is dat van Else
vier, Time en Der Spiegel en de in
deling heeft eveneens veel van deze
bladen weg. Het blad heeft het copy-
wright verworven van het Engelse
zondagsblad The Sunday Times. Het
zegt zich niet bewust als links of
rechts te villen opstellen
streven naar een objectieve informa
tie.
In het eerste nummer staan onder
andere bydragen van de journalisten
S. Hamburger, Bob Spaak en Ma
rianne Bierenbroodspot. By de sa
menstelling van de inhoud is ge
poogd informatie te geven op ver
schillende gebieden, waarby de for
mule niet anders is dan die
nig ander weekblad. Er is ook geen
poging gedaan met sensationele
derwerpen extra ln de aandacht te
komen.
.Accent" verschynt ln een oplage
van 50.000 exemplaren.
Biafra
Pa nor ami ek bracht gisteren een
belangwekkende reportage over
Biafra, dat zich heeft vrijge
maakt en dat met zyn 14 mil
joen inwoners een verbitterde
strijd voert voor zijn onafhan
kelijkheid. Het interview met de
gebaarde en zo te horen uiterst
intelligente regeringsleider van
Biafra, was de hoofdschotel.
Les amants"
ir
We kregen ook de film „Les
amants" te zien, die in 1958 door
de filmkeuring ontoelaatbaar
werd verklaard, maar zes jaar
later alsnog werd goedgekeurd,
met dien verstande dat er een
coupure moest worden aange
bracht. Niet in de verregaande
liefdesscène tussen Jeanne Mo-
reau en Jean-Marc Bory. maar
het dochtertje van de hoofdrol
speelster moest eruit worden ge
knipt. Overspel van een getrouw
de vrouw vond de filmkeuring
tot daaraan toe. maar overspel
van een getrouwde moeder ging
haar btykbaar net iets te verf
Maar zie, deze sterk bekritiseer
de en geïroniseerde ingreep om
derwille van de filmkeuring, ia
door de NTS, die niets met de
filmkeuring te maken heeft, niet
nagevolgd, zodat we in het be
gin en aan het eind van de film
het dochtertje toch nog even
mochten zien!
Songfestival
finale Eurovisie Songfestival te
zien. 300 juryleden uit 12 provin
cies hadden tijdens vier theater
voorstellingen in Nederland hun
keus gemaakt uit zegge en schrij
ve vier liedjes, gepresenteerd
door zegge en schryve twee meis
jes en twee jongens, geen won
der dus dat de liedjes tegen zo'n
overmacht moesten capituleren.
Met grote meerderheid van
stemmen eindigde „Morgen"
(van Joop Stokkermans en Theo
Strengers, gezongen door Ronnie
Tober) bovenaan. De jury gaf
echter Annemarie 9 punten en
aan „Hé" 7 punten, terwyi „Mor
gen" zich met 5 punten tevreden
moest stellen, waarmee het der
de werd by de deskundigen. Ron
nie Tober gaat dus naar Londen,
Hy weet zo'n liedje goed te
brengen dat is een feit, maar
Connie Vink bracht haar liedje
ook goed en dat liedje was oi.
beter.
Brandpunt
Het Extra-Brandpunt op Ne
derland n had iets weg van een
oude draaldoos. Eerst kregen we
nog eens het beruchte gesprek
tussen Schmelzer, Biesheuvel en
Mellema te zien, en Brandpunt
besloot met een herhaling van
het interview dat Theo Koomen
met Schenk en Verkerk had in
Brandpunt-buitenspel. Beide
TV-programma's veroorzaakten
een vertrouwenscrisis, zoals u
weet. Tussen belden in had Ad
Langebent een uitvoerig gesprek
met Schmelzer, op wie Brand
punt nog nooit tevergeefs een
beroep heeft gedaan.
weerpraatje. 18.45 Act.
m Het leger des Hells.
uit de pro tea-
20.00 Wijd als de wereld:
22.40 Avondoverdenking.
Salon*-*- J
Studio.
a. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum 298 in
IKOR; 18.00 Nws. 18.15 Radiojourn.
Avondgebed AVRO: 20.05 Kunstkro
niek. 20.30 Radiophilharmontsch ork.:
In de pauze: plm.
muzikale lez. 23.:
klass. muz. 23.55-24.00 Nws.
VOOR VRIJDAG 1 MAART
Hilversum 1, 402 m
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Badinerie: klass.
platenprogr. [7.30 Nws.; 7.32 Act. 7 50
Overweging;
Voor de hulst
Overweging; 8.00 Nws.). 8.30 Nws. 8.32
Voor de huisvrouw. 9.35 Waterst. 9.40
Schoolradio. 10.00 Mod. gram.]
tijdschrif tenartikelen.
briek. NRU: 14.30 Documentaire
Halle. een plaatsje ln België 15.00 Von
ken onder as: progr. over Nederlandse
volksverhalen en volksgebruiken 15.30
Lichte grammuz. VPRO: 16.00 Nws.
16.02 Thuis: progr. voor thuiszitten
den. 16.30 Voor de kinderen. 16.45 Ber
liner Festwochen 1967: mod. kamer-
Informatie achtergronden
:lek.
het land; 12.26 Mede
tuinbouw: 12.30
progr. (opn.). TROS: 15 00
semi-klass gram muz 15.30 uit ae
school geklapt: gesprekken met Jonge-
Ronnie Tober gaat ons land
vertegenwoordigen op het zang
festival in Londen. Het door hem
gezongen liedje „Morgen" mu
ziek van Joop Stokkerman en
tekst van Theo Strengers
kreeg van de jury 122 punten De
van Connie Vink, de derde prijs
naar dat van René Frank, de vier
de prijs naar dat van Gonnie
Baars. Het u)as nauioelijks een
verrassing voor de kenners: de
uitslag werd 's middags, tijdens
de camerarepetities al rondge- Ronnie Tober, Gonnie Baars en
Ronnie Tober wgs erg blij en
toonde zich zeer verbaasd dat hij
Nederland mag vertegenwoordi
gen in Londen.
jeugd. 17.15 Stereo: Lichte gram.
z. 17.30 Sportkompas. 17.50 Actua-
.20 Lichte gram muz. (8.30-8.35 De
groenteman.) 8.50 Woordelijk van
daag de dag. NRU: 9.00 Operafrag-
(gr.)AVRO: 10.00 V. d. kleu
Hilversum 3, FM en 240 m
VARA: 9.00 Nws. 9.02 Plaatjes voor
de pep. (10.00 Nws.). NRU: 11.00 Nws.
Licht gev. platenprogr. VPROt
r automobilist*
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland 1
NTS/NOT: 10.20-12.00 S ch ooi tele-
Isle. NTS: 18.50 Pipo de clown. NTS:
rade. 19.33 Tellxer, een Jong tijdschrift.
NTS: 20.00 Journaal. KRO: 20.20 Stu
dio Uno: showprogr. uit Rome. 21.10
In kleur: Bonanza. TV-feullleton.
Op de foto v.l.n.r. Connie Vink,
j tweede prijs ging naar het liedje 1 fluisterd.
René Frank.
10.10
tplatenprogr.
land- 'en tuinbouw. 12
Overheidsvoorlichting: Uitzending voor
dc landb. 12.40 Joegoslavische volks-
muz. (gr.). 12 49 Recht en slecht, lez.
•11.02
.55 Beursber. NRU: 12.00 Bil
wereld: informatief progr. 12.26 Mede
delingen t
schappen kunstrijden te C
Nederland II -
r gehoorgestoorden. 19.25 Open oog;
r het vrije weekend. 20.00 Jour-r
Aslh. liefdadigheldsprogr. 21.05 Bassey
I NTS: 22.25-22.30 Journaal.
De VARA-functionarissen J. L.
de Troye en H. de Heus zyn onder
scheiden met de ridderorde van Ver
dienste dei- Italiaanse Republiek. Dit
als biyk van waardering voor 't feit
dat de VARA 2% jaar geleden het
initiatief nam tot het uitzenden van
radioprogramma's voor buitenlandse
arbeidskrachten
