WMA
Piet Zwart (82) maakte
weer nieuwe postzegel
MATRASSEN
LEDIKANTEN
„Het is bewezen, dat
ik het nog kan..."
Moderne kunst meer
tot publiek brengen
w Schaakrubriek door W. H. v. d. Nat
V H. W. Filarski's bridgerubriek V
a a s Dammen mei Freek Gordijn
Kan ruimteafval voor
massale raketaanval
worden aangezien?
Expositie tot 3 maart
De geelwitte postzegel, in een oplage van 1.25 miljoen exem
plaren uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van
de Postcheque- en Girodienst, is ontworpen door de bijna 83-
jarige graficus-architect Piet Zwart. De laatste keer, dat deze
Wassenaarse kunstenaar iets voor de PTT deed, was in 1938.
In de periode '30*38 tekende hij postzegels, stempels, for
mulieren, affiches en een voorlichtend PTT-boek voor kinderen.
Een en ander wordt tot 3 maart tentoongesteld in het Haags Ge
meentemuseum.
Gebroken ribben
Op de avond van de openingsdag
van rijn tentoonstelling, slaagde Plet
Zwart erin thuis (Rijksstraatweg
29, Wasenaar) een hele trap af te
rollen zonder noemenswaardige ge
volgen.
„Volgens de medische regels had
Ik zeker een paar benen en ribben
moeten breken" zegt hij. Piet Zwart,
de grafische avantgardist van de
jaren '30, Is nog fit en creatief. Van
het laatste getuigt zijn nieuwe post-
■egel.
„Hoe ik daar toegekomen ben?"
„Kijk, in verband- met een ko
mende postzegel-tentoonstelling in
Zurich kwam iemand van de PTT
naar mijn werk kijken. Hij was er
nog zó weg van, dat hij een op
dracht voor me verzorgde. Het Is
bewezen, dat ik het nog kan. het
gespreksontwerp had ik tn een kwar
tier aP1.
Te revolutionair
Zwarts postzegels van „toen" wa
ren zonder meer revolutionair. Over
rijn luchtpostserie van 1931 (een
portret van Koningin Wilhelmina
tegen een achtergrond van lucht
vaart, industrie en koopvaardij!
schreef Otto van Tussenbroek in
„De Groene":
Is deze poging mi. een al te
brutaal afwijken van de eischen, wel
ke men gewoon is aan de decoratieve
opvattingen betreffende de postzegel
te stelleneen lang leven voor
spel ik ze niet, trouwens daarvoor
zijn ze te modieus-revolutionair. En
dat zijn dan ...zegels voor het
Koninkrijk der Nederlanden!" In
1933 had Albert Plasschaert (ook van
„De Groene") het naar aanleiding
van de serie „Goudsche glazen" over
„een terging voor het aesthetische
geduld of voor het geduld van den
aestheticus". De Zwitserse Tschichold
daarentegen sprak van ,41e ersten
zeitgemaszen Brlefmarken".
Zwart zelf over het toen gewraakte
gebruik van fotochemische repro- j
duktie-technieken: „Alleen die post- j
zegel is „waar" die de karaktertrek-
ken draagt van de tijd van zijn ont-
staan, die de synthese is der idee die
hem deed geboren worden en die ver- I
werkelükt is met behulp der technie
ken. die voor die tijd kentekenend
zijn. Elke andere basis is onwaar en
onwaardig".
Late erkenning
De erkenning van zijn werk is
eigenlijk voor Piet Zwart pas de laat
ste 10 jaren gekomen in de vorm van
een bijzonder eregeld van de rege
ring. de Quellinus-prijs, de David
Röell-prys, de GKF-prys en de Hono
rary distinction of royal designer for
industry van de Royal Society of arts
in Londen (hij is de enige Nederlan
der met een dergelijke onderschei
ding).
Plet Zwart over vroeger: „In 1907
of 1908 kwam ik van de Kunstnij
verheidsschool in Amsterdam na een
vrij algemene opleiding. Het was een
tijd, die een gunstige invloed had op
je creatieve vermogens. Het was de
tijd van de creatie op de Jugendstil,
een „open" orgel voor de Christian
Scence-kerk in Den Haag. „Ze zagen
niets in een orgel zonder een gordijn
van pijpen, maar alle pessimisme ten
spijt is het een mooi orgel gewor
den". Voor Bruynzeel ontwierp hij in
1948 de eerste gelijknamige keukens
en voor de Kristalunie in 1928 een
servies, dat zo modern was, dat het
uit de handel werd genomen wegens
„Datzelfde servies moet ik nu voor
een glasfabriek aanpassen aan de
veranderende drinkgewoonte (cock-
party's, longdrinkglazen). Dan wordt
het opnieuw gemaakt. De basisvorm
is gehandhaafd, nu is het modern".
Ned. Dans Theater
naar Mexico?
Het Ned. Dans Theater heeft een
uitnodiging ontvangen om zes voor
stellingen te geven, van 2 t.m. 9 mei
a.s. in het Palazzio Belles Artes in
Mexico City. Deze voorstellingen zjjn
opgenomen in het Festival dat daar
gegeven wordt in het kader van het
Olympisch jaar. De voorstellingen
zullen worden begeleid door het
plaatselijk opera-orkest, dat bestaat
uit 60 musici. Het ligt in de bedoe
ling twee verschillende programma's
uit te voeren.
Deze voorstellingen in Mexico kun
nen alleen gerealiseerd worden In
aansluiting op de serie voorstellingen
welke het Ned. Dans Theater van 9
tjn. 21 ajpril aa. in het New York
City Center hoopt te geven. Het al
of niet doorgaan van deze serie voor
stellingen hangt ai van de toestem
ming die het Ned. Dans Theater van
de Amerikaanse vakbond voor mu
sici moet verkrijgen voor het uitvoe
ren van zijn repertoire.
By het rijk alsook bij de gemeente
's-Gravenhage zijn verzoeken inge
diend tot subsidiëring van de reis
kosten.
Initiatief in Den Haags
Acht handelaren in moderne kunst in Den Haag hebben een
stichting gevormd „tot propaganda van hedendaagse beeldende
kunst kunsthandel-publiek" om gezamenlijk initiatieven te
ontwikkelen om lokaal, nationaal en internationaal projecten te
realiseren, die tot doel hebben door klimaatverbetering de mo
derne kunst dichterbij het publiek te brengen. Het initiatief tot
deze vorm van samenwerking is genomen door de Haagse wet
houder van Onderwijs en Kunstzaken, drs. H. J. Witzen.
de tyd van de Ooldene Zwanziger
Jahren, die de film. de architectuur,
eigenlijk alle» veranderd heeft".
Nu weer modern
.Architectuur leerde je niet op
school, maar achter het bureau van
anderen, ik kwam by Jan Wils (van
1919 tot 1921) en later by Berlage
(van 1921 tot 1938). In die tUd deed
lk niet alleen aan architectonisch
werk voorbeeld: de aankleding van
het Haagse Binnenhof maar ook
aan industriële vormgeving (het ont
werpen van machinaal te vervaardi
gen bakjes van Lignostone) en het
ontwerpen van een servies van ge
perst glas".
Zijn materiaalkennis bracht hem in
de meest uiteenlopende ontwerpers-
hoeken: zo maakte hy onder Berlage
Deze twee marmeren beelden,
voorstellende de Romeinse keizers
Titus (r.) en Vespasianus werden
zoals gemeld ontdekt tijdens
opgravingen bij Miserie, in de na
bijheid van Napels.
Grote keuze - Lage prijzen
HAARLEMMERSTRAAT 111
Bernard Newman
- 70 - overleden
Bernard Newman, die meer dan
125 boeken over spionage en resver-
halen heeft geschreven, is gisteren
op 70-jarige leeftijd gestorven. Hij
was in de tweede wereldoorlog een
door de Britten en Fransen erkend
deskundige op het gebied van de
spionage.
In zyn lezingen ontzenuwde hy de
mythe van de knappe spionne. Hy
zei meestal dat vrouweiyke spionnen
zelden knap en dikwyiz niet goed
voor haar werk waren. Hij gaf ech
ter toe dat zy uitstekende koerier
sters waren.
Albert Vogel werd tot voorzitter van
het stichtingsbestuur benoemd. Het
secretariaat is in handen van me
vrouw W. C. IJffinger, Zeestraat 63
in Den Haag. Naar het stichtingsbe
stuur meedeelde zullen nog dit jaar
plaataeiyk en nationaal projecten ge
realiseerd worden. Voor haar activi
teiten zal de stichting contact opne
men en overleg plegen met musea.
De samenwerking van de Haagse
kunsthandel kreeg vorig jaar reeds
vorm door een gezamenlyke expositie
in het kader van het Holland Festi
val.
Joep Nicolas trekt
duizenden
Het Centraal Museum in Utrecht
heeft gisteren de 10.000ste bezoeker
van de expositie van gebrandschilder
de ramen door Joep Nicolas ontvan
gen. Deze was Thea van den Horst,
leerlinge van een Utrechtse Montes-
sorischool.De directrice, mej. Houtza
ger bood haar een catalogus vai
tentoonstelling aan.
Er zyn spelers, die naar hun aard
zich prettiger voelen wanneer zy aan
vallen, terwyi er ook zyn die zich on
verstoorbaar kunnen verdedigen. De
ze laatste vinden telkens weer op een
nieuwe aanvalszet van hun tegen
stander de juiste tegenzet en won-
derlyk genoeg kost hen dan vaak veel
minder inspanning (en bedenktyd)
dan de aanvaller. Deze immers moet
zien waar te maken waaraan hy be
gonnen is; de verdediger is het vol
doende de slagen af te weren. Van
zelfsprekend is ook, dat, ook de beste
verdediging hoofdbrekens gaat kos
ten. Iedere aanvaller kent wel de las
tige situatie, waarin hy een aardig
eind op weg is maar dan ineens voor
de moeilykheid komt te saan: „Wat
nu? Hoe moet ik verder? Met welke
zet kam ik de druk vergroten? Want,
soms staan alle aanvallende stukken
In de beste positie, maar de tegen
stander heeft telkens afdoende maat
regelen weten te treffen. Dan kan het
gebeuren, dat men over moet gaan
tot een hergroepering, tot een nieuwe
poging. En zal de tegenstander daar
door de tyd krygen zich te bevrijden?
Een aardig voorbeeld van zo'n situ
atie is de stelling van diagram I.
Het lykt. alsof wit met Pxc7 de to
ren op a8 kan veroveren, maar op 1.
Pxc7, Pd7-b6; 2. Pc7xa8, Pxc4 is het
nog de vraag of het paard op a8 er
„levend" uitkomt. Bovendien, wit valt
aan op e6 en nu vindt de witspeler
(partij A. Steiner tegen Pizepiorka,
Hastings 1924) een zet, die beide doe
len tegeiyk bestookt. Verrassend zet
te hy 1. Dg5-cl!, dreigend Pxc7, om
dat Lc4 gedekt is komen te staan en
na 1 Pb8-a6; 2. Pf3-g5. Op de
plaats van de dame is nu het paard
In diagram II een studie van
Troitzky. Een mogeiyk voor de hand
liggende voortzetting wordt niet ge
kozen, maar wel een onverwachte,
die snel de zege brengt.
1. Pf4-h5t, Kf6-f7; 2. Ph5xg7, Kflx
g7. Wit heeft de koning by zyn eigen
troef, de h-pion, gebracht. Maar dan
3. Tbl-b8!; Kg7xh7 (dat is wel ge-
dwongen; op 3 Thl zou Kh8 de pion
stoppen) 4. Kc7-d6, en waar moet
het zwarte kasteel nu heen?
Bridgevraag van deze week:
West is gever, maar zuid opent
voor zyn beurt met één schop
pen. De wedstrijdleider beslist
(terecht), dat west moet begin
nen te bieden, dat noord hele
maal niets meer mag bieden en
dat zuid aan de beurt zynde
mag doen wat hy wil (ook
doubleren). Het bieden gaat
dan: west één harten noord
mag niet spreken oost vier
harten zuid zegt nu „pas".
Bestaat er nu nog een straf op
het uitkomen door noord? Ant
woord elders op deze pagina.
Ned. Bankinstelling:
lager dividend
Commissarissen en directie van de
N.V. Ned. Bankinstelling delen mee,
dat in het kader van een herwaar
dering van de risico's verbonden aan
enkele complexen, zy het nodig ge
oordeeld hebben het bedrag der jaar-
ïykse afschrijving te verhogen. De
daarna resterende winst zal niet toe
laten aan de vergadering van aan
deelhouders een hoger dividendper-
I centage voor te stellen dan 9% (vj.
13%).
Byzonder moeilyke probleemspel-
len komen in de bridgepraktyk
slechts zelden voor en wanneer
ay voorkomen worden ze byna nooit
opgelost, zelfs niet door de groot
meesters, die nu eenmaal óók niet
door de kaarten kunnen heenkyken.
Het probleem dat ik u hieronder
voorleg zou met open kaarten een
voudig op te lossen zyn, maar met
slechts zicht op twee spellen ls het
héél wat lastiger. Niettemin behoort
een zéér goede speler die oplossing
wel binnen laten we zeggen drie
minuten te kunnen vinden.
De uitleg van de NZ-spellen is de
volgende:
West is de gever, niemand staat
kwetsbaar en het biedverloop was
het volgende. West drie ruiten
noord en oost pasten zuid zes
harten einde. Zuids bod met elf
zekere slagen is begrijpeiyk er is
géén manier meer om er achter te
komen of de noordspeler de juiste
kaarten meebrengt, zodat zuid maar
besloot op het „vinden" van één
slag by noord te avonturen.
Zuid speelde dus zes harten en west
kwam uit met de ruitenheer, waar
op de oostspeler de ruiten tien by-
deed. Welk speelplan moet zuid nu
volgen? De oplossing staat hieron
der bedek die eens en bepaal uw
oplossing alvorens verdér te lezen.
OPLOSSING:
Het ls duideiyk dat de oostspeler
niet meer dan één ruiten heeft.
Wests drie-ruitenopening wyst met
zekerheid op tenminste een zeskaart,
zuid moet dus wel in slag 1 met
ruitenaas nemen wil hy niet het ri-
lopen dat in slag 2 de oostspe
ler kan introeven. Zuid heeft een
fraaie dummy (noord) meegekregen
maarhy kan er niet met
slag komen. Zuid zou natuuriyk ve-
le troeven kunnen gaan afspelen in
de hoop dat OW verkeerd weggooien,
maar tegen goede tegenstanders is
dat speelplan weinig kansrijk. Zuids
beste kans is erop te spelen, dat de
éne ontbrekende harten, de zeven,
by oost zit. In slag 2 speelt
klaveraas en in slag 3 de harten
vyf. De oostspeler had oorspronke-
lyk H97642 7 «C 10 V8532. Na.
dat hy nu zéér onverwacht zyn ene
troef gemaakt heeft, moet hy daar
voor twee slagen teruggeven- Want
oost moet schoppen of klaver spelen,
zodat op schoppenaas en klaverheer
twee ruitentjes by zuid opgeruimd
kunnen worden. En als west ni
die ene troef had? Dan gaat zuid
down, maar dat zou hy ook by elk
ander speelplan gegaan zyn!
Antwoord op bridgevraag: In
derdaad bestaat die straf. De
spelleider (west) heeft twee mo-
gelykheden, waaruit hy moet
kiezen: a) te eisen, dat de part
ner van de overtreder (dus
noord) met een bepaalde kleur
begint, of b) te verbieden, dat
noord met een bepaalde kleur
begint. Dit verbod blyft geldig,
zolang als de partner van de
overtreder aan slag blyft.
De straf geldt niet meer, wan
neer noord later in het spel we
derom aan slag komt. Dan mag
hy spelen wat hy wenst.
In deze rubriek weer een aantal
eindspelstukjes ter oplossing. Voor de
opgaven geldt: wit speelt en wint.
Oplossingen in een van onze volgen
de rubrieken.
27, 45
Nieuwe uitgaven
De Saint en de financier»*, door Les
lie Ch arte ris. Uitg.: A. W. Bruna en
Zoon. Utrecht.
De Saint en de zangeres, door Leslie
m w/'m m V
Waarschuwing van
Bernard Lovell
Irak en Kenia
niet naar Mexico
De Britse ruimtedeskundige en as
tronoom sir Bernard Lovell, directeur
van het Jodrell Bank observato
rium, heeft gezegd dat het gevaar
toeneemt dat stukken van ruimte
schepen by vergissing worden aan
gezien voor vyandeiyke raketten en
tot een „internationale ramp" kun
nen leiden.
Sir Bernard Lovell verklaarde ty-
dens een wetenschappeiyke bUeen-
komst dat voorzover bekend 1.291
door mensen vervaardigde voorwer
pen een baan om de aarde beschrij-
ven, waaronder zich zelfs handschoe
nen en camera's bevinden, die astro
nauten zich lieten ontglippen.
Als het lanceren van ruimtesche
pen met geiyke tred voortgaat, aldus
Lovell, zullen zich over tien jaar by
na 2.500 stukjes onbestuurbare afval
in de ruimte bevinden.
Hij refereerde aan een Amerikaans
rapport waarin wordt beschreven hoe
tydens de Cubaanse crisis in 1962 een
Russische raket, die naar Mars was
gelanceerd, ontplofte en een grote
hoeveelheid deeltjes in de richting
van Alaska zond. Een ogenblik, zei
hy, zou men hebben kunnen denken
aan een intercontinentale raketaan
val. Uit het rapport biykt echter dat
het radarwaarschuwingssysteem de
wolk van afvaldeeltjes gelukkig on
middellijk thuis kon brengen en een
internationale ramp kon voorkomen, j
De olympische comité's van Irak
en Kenia hebben besloten geen
vaardiging te zenden naar de Olym-1
pische Spelen in Mexico-stad in v<
band met de beslissing van het i
ternationaal Olympisch Comité om I
Zuid-Afrika toe te laten tot de Spe*
j len.
Ook Syrië boycot
Olympische Spelen
Syrië is het eerste Aziatische land.
dat besloten heeft de Olympische
Zomerspelen die dit jaar in Mexico
worden gehouden, te boycotten, w*
gens het weer toelaten van Zuid-
Afrika De vice-voorzitter van het
Syrisch Olympisch comité, Tayeb
Safwait, deelde mee dat de beslis*
sing was genomen uit solidariteit
met de Afrikaanse landen Ethiopië,
Algerije, Oeganda Tanzania Ghana,
Guinea. Zambia, Egypte en Kenia,
die al eerder verklaarden niet 'n
Mexico te zullen deelnemen.
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 20 FEBRUARI 1563
