ervoerende inleving van
apanner Hiroyuki Iwaki
Swetlana protesteert
tegen schrijversproces
:rboren residentie orkest
Wonderen van groots leider
Sympathiek concert
Excelsior-Noordwijk
Koningin Juliana bij
mevrouw Roelofs
AG 17 JANUARI 1963
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
zijn avonden, waarop ge het plotseling
/olie ervaart en wéét: dit is musiceren in
oogste graad! Dit is een orkest met één
jakker schudden uit elke sleur, elke rou-
elke lethargie, dit is „het", waarnaar ge
kunt zoeken en dat dan als een „won-
wordt geschonken,
jt grijpt u bij de keel!
Zo is het ons deze avond vergaan, toen wij
daar de 35-jarige Japanse dirigent Hiroyuki
Iwaki, fameus leerling van Herbert von Ka-
rajan, van wie hij veel moet hebben opgesto
ken, aan het werk zagen. Met beeldend ver
mogen, tomeloos élan, brandend temperament
en een vervoerende inleving tot elke muziek,
die hij bracht.
ii bed
had met een totaal getrans-
erd Residentie-Orkest te doen
vurige directie van een
die grenzeloos exact, in uiter-
ecisie weet wat hij doet. Allen
fel executanten als toehoorders
de ban hield van zijn fascine-
en meeslepende directietrant,
telkenmale tot in de kern der
greep en hen met stuwende
e meesleepte op stromen van
.muziek".
zeldzaam begaafde Japanner
ook niet de eerste de beste:
nkelijk formidabel baseballspe-
eeft hij zich in betrekkelyk
tijd ontwikkeld tot een al even
label orkestleider, in casu tot
I lirigent van het N.H.K.-orkest,
neest vermaarde symfonie-or-
an de zeven uit Tokio,
met ongekende verwondering,
i bewondering, vraagt men zich
e dat in 's hemelsnaam moge-
)e eerste schok
men wordt geconfronteerd
riten en die feiten zijn zó
nd, dat er nauwelijks woorden
uitdrukking te geven aan .le
prestaties van Iwaki. De
J schok werd reeds gegeven tij-
j|de introductie van de „Kiko-
nfonie van de in 1931 in To-
[eboren Yuzo Toyama. Deze
hierin een synthese op tus-
oude Japanse- en de Wes-
■muziek en met verrassend re-
Violist Victor Tretiakow
(Foto L.D./Holvast)
fonie werd tol 1966 voltooid. Zij geeft
stellig een indruk van de snelle com
positorische evolutie der Japanners,
hun aanvankelijk vreemd moet zijn
schijnen aan te passen aan hetgeen
die zich met ongeloofwaardige vaart
geweest. Vooral het tweede deel
,Vivo", waarin het overrompelende
slagwerk domineert dirigent Iwa
ki is oorspronkelijk ook slagwerker
geweest brengt zoveel obsederende
momenten, met flitsend explosieve
kracht gereproduceerd, dat men als
verbijsterd toeluistert. De ".men
smei ting van Oosterse en Westerse
invloeden, waarbij ook de fluit een
grote rol speelt, biedt zoveel verras
send vernieuwende orkestrale effec
ten. zonder dat er van atonale stro
mingen ook maar iets merkbaar is,
als nauwelijks voor mogelijk gehou
den kan worden.
Een fenomenaal volgend rrkest.
met de pauken aan de spits, bleek
in dit interessante werk door Iwaki
gebiologeerd En wéér konden wij
constateren: een orkest kan door de
man. die ervóór staat mits deze
er de juiste eigenschappen voor
heeft gemaakt worden tot een
fantastisch geheel.
Een dirigent, die wij hier nog vele
malen hopen te begroeten. Een wens,
die al evenzeer oprecht uit het
„hart" voortkomt!
Crucifix van
Cellini gevonden
Een klein en ogenschijnlijk onbe
langrijk crucifix uit de Santiago-kerk
van het stadje Orihela in de Spaanse
provincie Alicante, blijkt een werk
van de beroemde 16de eeuwse Itali
aanse beeldhouwer en edelsmid Ben-
venuto Cellini te zijn.
Experts schatten de waarde van
het crucifix op ongeveer 14 miljoen
peseta (meer dan f. 700.000.
Pianist Serkin
dirigent in
Philadelphia
Het „Curtis Institute of music"
heeft gisteren de benoeming van de
concertpianist Rudolf Serkin tot zyn
nieuwe dirigent bekendgemaakt. Ser
kin is de opvolger van de 77 jaar
oude Efrem Zimbalister, die na 27
jaar als directeur afscheid van het
beroemde instituut neemt.
De 65 jaar oude Serkin werd in
Bohemen geboren. Zijn ouders waren
Russen. Hij kreeg zyn opvoeding in
Wenen. Hij maakte zjjn debuut op
12-jarige leeftijd bij het Weense
Symfonie-Orkest. Als concert-pianist
heeft Serkin in Noord- en Zuid-Ame-
rlka. Europa en het Verre Oosten
gespeeld.
Oproep tot steun
om vrijheid
Mevrouw Swetlana Alli-
ulyewa, de dochter van Joseph
Stalin, heeft gisteren een be
roep op de wereldmening ge
daan om de strijd van jonge
kunstenaars en schrijvers voor
vrijheid in de Sowjet-Unie te
steunen.
Zij voorspelde succes voor de
beweging, mits er voldoende
steun van buitenaf komt.
kunst
kaleiöoscoQp
Dirigent Hiroyuki Iwaki
Victor Tretiakow:
grandioos violist
Iwaki was de eerste ster op deze
avond
De 20-jarige Russische violist Vic
tor Tretiakow, eerste-prijs-winnaar
van het Tsjaikowsky-concours te
Moskou in 1966, de tweede.
Met een ongeloofwaardige virtuosi
teit, een wonderbaarlijk technisch
gemak en een by voortduring prach-
tig-verzadigde toon heeft hij een
unieke vertolking gegeven van het
op zichzelf niet belangrijke vioolcon
cert van de Russisch-Armeense com
ponist Aram Khatsjatoerian, de man
die zich nog steeds in de gunst van
de Sowjet-Russische machthebbers
mag verheugen, dank zy grote voor
zichtigheid.
Een ieder weet wat dat betekent!
Dit doet echter niets af aan de
geweldige reproduktie van Victor
Tretiakow, die volmaakt beheerst dit
op een motief van slechts vier tonen
gebouwde, vrij langgerekte concert,
toch tot een boeiend geheel wist op
te voeren. Met een excellente weer
gave van de grote cadenz op het
eind van het eerste deel. Ook hier
een stuwende vaart in de beide
hoekdelen waartussen een droef
geestig Andante en een tot in
alle perfectie gestreken climax als
veroverend besluit.
Ongekende ovaties vielen hem ten
deel.
Van hart tot hart
Na de pauze een groot waagstuk:
de -eindeloos veel gehoorde „Pathé-
tique" (Zesde Symfonie) van Tsjai
kowsky. Maar als alle Japanners
moet ook Iwaki zie htot deze Russi
sche muziek sterk aangetrokken ge
voelen. En wel zeer in het bijzonder
tot deze zwaarmoedige „zwanezang",
Eén brok geladenheid, weemoed, een
hartekreet van een door het nood
lot gefolterde. Daartussendoor herin
neringen aar gelukkiger tijden.
De geregelde concertbezoeker kent
deze tragiek door en door. van het
diep-sombere begin af. Uitbarstin
gen van gevoel, zoal* een nuchtere
tijd als deze nauwelijks meer kent. I
Er moet véél gebeuren, alvorens deze
„Pathétique" de luisteraar opnieuw
tot in de vezels van het gemoed
treft. Maar Iwaki is daar gelijk
indertijd een Dobrowen volmaakt
„Excelsior" is het r.-k. fanfarekorps van Noordwijk, dat altijd
het Royal Theater als plaats van uitvoering kiest. Vele jaren
heeft de Beverwijker Van der Hoef aan het hoofd gestaan, nu
heeft het K.M.K.-lid C. H. Weyers diens plaats ingenomen.
Duidelijk is, dat deze nieuwe dirigent de voor dit korps wen
selijke pedagogische kwaliteiten bezit.
Vier van de negen nummers waren
marsen. Het meest „officiële" werk.
het klassiekste bleek de Symfonie in
C. van de Antwerpenaar Gossec. een
tijdgenoot van Haydn, die in Parijs
zijn geluk is gaan zoeken. En ook
vond, want hy was de muzikale auto
riteit tijdens de Franse revolutieja
ren. Zyn symfonietje is een origineel
stuk voor een militaire kapel van
18 man. Weyers heeft deze bijzonder
heden ook verteld en nog verdere toe
lichting gegeven.
Deze dirigent streeft naar plastisch
opbouwen en naar een doorzichtig
partituurbeeld, d.w.z. dat alle hoofd
zinnen. nevenzinnen en onderdelen
als echte muzikale mededelingen tot
de luisteraar komen. Hij slaagde
daarin ook. Zulks als „grote lyn" ge
zien. Met de loep op vele details ont
dekt men wel allerlei; waar aan te
verbeteren valt. Maar, kykt men dan
weer naar het podium en ontdekt
men links een rij van vyf bugels in
jeugdhanden. rechts in de trompet-
cornetvleugel zo'n drietal en elders
nog ander jeugdig goed, twee heb
ben we halverwege de lagere school
geschat dan zegt men weer: „Wat
wordt hier sympathiek en aardig
werk afgeleverd". Het slot-allegro van
Gossec zat goed in elkaar, pittig op
dreef en egaal geblazen.
Romantische gevalletjes waren
„A wild Rose"' van Macdowell en „Air
Varié" van Montagne. Het laatste ten
gerieve van de korpstrombonist A.
v. d. Berg. Het orkest geeft hier maar
klankdecor by een virtuose solo. We
geven v. d. Berg het beste woord, dat
we voor zijn partij vertolking weten,
n.l. „welgevormd", met slechts een
heel licht teruglopen van de soepel
heid in de echt moeilijke derde va
riatie.
Een geschikte suite is „Scenes from
the countryside" van Harvey. Het
had nog wel een etude-karakter; bij
voorbeeld. waar in het middendeel de
bugels een hoofdmotief van de hoorns
overnemen, klonk deze bugelzang on
rijp. En toch, al ging die suite stug
ger dan de rest, de klankwarmte bleef
erin. Vlotter liep veel in „5 Minutes
with Jerome Kern", de Amerikaanse
amusementscomponist, o.a. van de
„Showboat".
De voorzitter gaf als intermezzo
het financieel jaarverslag weer: een
interessant binnenkijkje. Daarna tra
den drumband en majorettes aan
voor een korte, goed geleide show. Na
tombola en pauze ruimde de muziek
de plaats voor toneel: .Betty weet 't
beter van C. J. Pieters, gespeeld door
de eigen toneelclub.
Dit was de eerste openlijke in
menging van mevrouw Alli-
luyewa in de binnenlandse po
litieke strijd in de Sowjet-Unie
tussen de regering en intellec
tuelen, die de vrijheid eisen om
hun meningen kenbaar te ma
ken.
zy zei, dat het trotseren van het
gezag in de Sowjet-Unie niet tot
staan gebracht kan worden, aange
zien al deze jonge mensen hetzelfde
voelen. Het kan alleen een tydje
verborgen blijven, maar zelfs dat
zal niet lang kunnen duren.
De dochter van wijlen Stalin, die
thans In Princeton (New Jersey)
woont, deed een beroep op iedereen
om alle mogelijke steun te verle
nen aan diegenen die zelfs onder on
draaglijke omstandigheden eerlijk
en dapper blijven, aan diegenen die
voldoende sterk zijn om te vechten.
Mevrouw Alliluyewa beantwoord
de vragen voor de radio en televisie
van Columbia Broadcasting System
over het proces achter gesloten deu-'
ren, dat verleden week te Moskou is
gevoerd tegen vier jonge schryevrs,
die in woord en geschrift het com-
Iswestia scheldt
Het regeringsblad Izwestia te
Moskou heeft gisteren de vier be
klaagden in het Moskouse literaire
proces met scheldwoorden overla
den en verklaard dat het de zware
straffen wel degelijk verdiend vindt.
In het eerste perscommentaar o p
de zaak, werden de vier afgeschil
derd als verachtelyke beteaalde
agenten van N.T.S. een buitenlandse
organisatie die tot doel heeft het
Sowjet regiem omver te werpen.
In het artikel werd niet gerept
over de vryheid van woord, het
recht kritiek te leveren op de rege
ring of andere zaken, die volgens
westerse maatstaven tijdens het
proces in het geding waren.
De slotsom van het blad dat recht
was gedaan stak wel sterk af tegen
een verklaring, die werd afgelegd
door Pavel M. Litwinow, kleinzoon
van de voormalige Sowjet-minister
van Buitenlandse Zaken en mevrouw
Yoeli Daniel, de vrouw van de
schryver Yoeri Daniel die gevangen
zit.
Bezoek aan ©ttdUlerares
Banden met Koninklijk Huis
Koningin Juliana heeft gistermiddag haar oud-lerares schil
deren en kunstgeschiedenis, de 90-jarige mevrouw E. F. Roe-
lofs-Bleckman in Den Haag opgezocht in de expositiezaal van
Pulchri Studio. Daar worden schilderijen getoond, die de vader
van mevrouw Roelofs, wijlen W. C. C. Bleckmann, in het v.m.
Ned.-Indië maakte. Na een onderhoud van ongeveer een uur
met de bejaarde kunstenares ging de Koningin te voet de stad
in om boodschappen te doen.
De bekende 64-jarige Sowjet
Russische componist Amar
Khatsjatoerian, iviens virtuoos
vioolconcert gisteravond in de
Stadsgehoorzaal werd gespeeld,
ziet men hier met zijn vrouw en
zoon, na zijn aankomst gisteren
in New York, waar zijn Derde
Symfonie zal worden uitgevoerd.
Aansrijoend, welhaast verschroeiend
heeft hij zowel Tsjaikowsky's beze
tenheid als zyn verscheurende zelf-
vern-eriyinesdrene kervend gereali
seerd. met een zeldzame overtui-
gineskracht. in een grootse, aangrij
pende en on troer en d - ex or ess i e ve
herscheppmg. Alle facetten van
Tsjaikowsky's traeisdh afscheid van
de wereld ontvincen door zijn visie
waarachtige en diepdoorvoelde be- j
tefcenis.
Wij nemen niet aan, dat Tsjai
kowsky. die teeenwoord'e wei »»ns
minder hoog aangeslagen wordt dan
eertijds, op deze wijze geëxposeerd,
ooit het veld zal moeten ruimen.
Vóór alles, omdat deze muziek van
„hart tot hart", van „ziel tot ziel"
v-shet ,.h»»rt" bliift. wat ook
gehenre!
Dat heeft Iwaki voor wie als eer
betoon namens de Jananse ambas
sade een reosaebtiee Hloemenm
was on«= onnieuw ei
als „nieuw" geopenbaard.
Mevrouw Roelofs en de Koninkiyka
familie onderhouden betrekkingen
sedert wylen Koningin Wilhelmina
les in tekenen en schilderen nam bij
de Haagse' schilder Albert Roelofs.
Deze overleed in 1920. Ofschoon de
schilder zyn echtgenote reeds op de
Academie leerde kennen, is mevrouw
Roelofs-Bleckman pas later eigenlyk
gaan schilderen, zy werd de lerares
van Prinses Juliana.
Mevrouw Roelofs portretteerde haar
leerlinge toen deze een jaar of 13
was. By de zilveren bruiloft van
Koningin Wilhelmina en Prins Hen
drik schonk zy de Koninklyke familie
dit schildery. Koningin Wilhelmina
kocht later nog twee werken van
haar: ,31oemstukje" en „Wilde roos
jes". Dit laatste schildery werd ge
kocht in 1957. Het hing toen op een
ere-expositie, die mevrouw Roelofs
in Pulchri Studio was aangeboden
toen ze 80 jaar werd.
De banden met het Koninklyk
Huis blyken voor mevrouw Roelofs
ook uit het boek. dat Koningin Wil
helmina schreef „Eenzaam maarniet
alleen". Daarin wordt aandacht ge-
wyd aan haar man, Albert Roelofs
bovendien heeft mevrouw Roelofs een
exemplaar van dit boek, waarin de
schryfster een gelukwens schreef by
gelegenheid van de 83ste verjaardag
van mevrouw Roelofs.
De bejaarde kunstenares, die nog
werkend lid van het schilderkundig
genootschap Pulchri Studio is, werkt
nog van tyd tot tijd zoals de afge
lopen zomer in de tuin van haar
woning aan de Hasseltsestraat in
Den Haag.
