Ramazan, de?
Turkse vasten
Doe-het-zelver nu
„vakman-thuis
in
Bruin overheerst
de tassenmode
Overdag hongerlijden en 1,1
's avonds veel eten
lt.-generaau
a. barettF
overleden
Niet de diplomatie,
doch de oorlog naar
museum verwijzen
PAGINA 8
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG O JANUAS
t-generaal b.d. A. Barettafe
Luchtmachtstaf. De overf
Ridder in de Orde van Öq
n het kantoor waar men z'n
I pakjes afhaalt (stuurt u mü
nooit een pakje, het is de erg
ste practical joke, die men mü
hier kan aandoen) gaat het van
daag allemaal nog moeizamer
dan anders. Tenslotte kom ik bij
een ambtenaar, die een dodelijk
vermoeide indruk maakt. Hü zegt
dat het pakje alweer terug is
naar Nederland. „Dat kan niet"
zeg ik, „het is nog maar een
paar dagen geleden aangeko
men". De man ziet dat ik geen
aanstalten maak om weg te
gaan. Hü grüpt naar een zak,
die bü hem in de buurt staat
(het blijkt de zak met pakjes die
voor terugkeer zijn bestemd) en
met zijn laatste krachten haalt
hy er 't bovenste pakje uit, in de
hoop. dat dat 't mijne zal zün.
Als ik zeg van nee, vervalt hü in
een doffe moedeloosheid. „Het
zit er misschienn wat dieper in".
>pper ik. Met zwakke stem roept
(jij nu een jongen, die de hele
eak leeggooit. Het zit erin.
Als ik niet even had doorge
stoten, was het pakje jam-
merlük teruggegaan. Maar
ik moet de luiheid van de ambte
naar vergeven: de fout lag bij
mij. Ik had niet moeten komen
tien minuten voor het einde van
de vasten-periode, een ogenblik,
waarop zelfs ambtenaren het
recht hebben lui te zijn. Tijdens
Ramazan, de mohammedaanse
vastenmaand (elders Ramadan
genaamd) moet men niet in de
namiddag op bureaus komen.
Ook niet na zonsondergang, want
dan wordt er gegeten. Overal op
de bureaus, in laden en hoekjes
liggen de broodjes klaar in af
wachting van het moment dat
ie zon onder zal zijn en het ka
non afgaat (dat hoort in het
stadsrumoer natuurlyk lang niet
ledereen, het is meer een folklo
ristisch overblijfsel). Ook 's och
tends weerklinkt het tweemaal,
iat kanon, eenmaal voor dag en
dauw, ten teken, dat men nu
maar aan z'n ontbijt zou moeten
beginnen, en een tweede maal
na de dauw maar voor de dag.
ten teken, dat het nu afgelopen
is met dat eten. „Zodra men
weer een witte draad van een
zwarte kan onderscheiden", zegt
de Koran, „mag er niet meer
gegeten worden, gedronken, ge
rookt, gebaad, er mag geen se-
xueel verkeer meer plaatsvin
den, kortom geen enkele hande
ling waardoor de samenstelling
van het lichaam onnodig veran
dert".
Matigheid
Er wordt nog aardig de hand
aan gehouden, ook hier in de
grote stad. vooral naarmate Ra
mazan ten einde loopt. Er wor
den niet veel woorden aan vuil
gemaakt, maar 's middags zo
om tien over half vijf kun je
op de pont plotseling een golf
van sigaretten zien opsteken
twant dat is voor alle mannen
het grootste gemis) en het buf
fet krjjgt het plotseling razend
druk met alle glaasjes thee. De
meeste restaurants blijven over
dag wel open, al was het al
leen al voor de christelijke en
joodse minderheden in deze
stad, maar veel te doen hebben
ze niet. Ik had me laten vertel
len dat 's avonds de schade
ruimschoots wordt ingehaald,
ja. dat er tijdens Ramazan meer
gegeten en gedronken zou wor
den dan fcn andere maa nden,
vanuit de opgewekte honger en
dorst, maar als dat waar is ge
beurt het toch binnenshuis. De
restaurants zijn ook 's avonds
bepaald matiger bezet dan in
andere maanden en vooral de
vaste kringen van „raki-drin-
kers" zijn in de versukkeling.
De bedoeling ls inderdaad een
algehele matigheid en inkeer.
Vrome Moslims sluiten zich
thuis op en wijden zich aan ge
bed De moskeeën zijn feestelijk
geïllumineerd, maar de vrelich-
te spreuken die ze tussen hun
minaretten hebben hangen zijn
niet allemaal zo feestelijk: „al
les is vergankelijk", „volgt uw
ziel", „onthoudt u van drankf 1
Er zijn echter ook spreuken bftar
die de sfeer hier toch ook iet^e
kerstachtigs geven: •.stillLf
maand", „heilige maandrf
„maand der waarheid". Dap
Ramazan in de kersttijd vali
en dat het eindigt in de oudejre
Jaarsnacht, is overigens maaU«
volkomen toevallig dit jaar. D
vastenmaand schuift elk jaar
elf dagen op. en over e en jaaf26
of vijftien valt ze dus in he: C
hartje van de zomer. Dan worq
het voor de Mohammedanen eer"
veel zwaarder gelag, vooral wa
het drinken betreft, en dan zajh
men ook meer te maken krijgei J
met het type van de „Ramaj
zan-tiryakisi". de man die d[|-
speciale Ramazanhumeurigheil
vertoont. Dit jaar. met die 2-
allerkortste daagjes, was d.
vastenmaand een „peuleschil^j
Het hoogtepunt van Ramaza*'
komt dit jaar in de nacht vai
28 op 29 december, de Kadi
Gecesi of „nacht van de macht 1
waarin de openbaring aan Mcll
hammed wordt herdacht. A11J
moskeeën zn dan stampvol, «l
tussen hun minatetten hangt n[e]
uitnodigend het „hos geldini^er
,weest welkom". De engelqes
en geesten zijn ter aarde afgenr|
daald en er heerst „vrede to.
aan de dageraad". Op zondar1
de 31ste of „Arife", „dag tevot-
ren", zullen alle winkels open<k
blüven want er moeten inkope^
worden gedaan voor het grote
„Seker Bayram" of suikerfeer®
dat drie dagen duurt en waarop
men ook overdag naar hartelusTg
mag bij-eten, liefst zoetigheid
N«uwe kleren worden voor he^Q
eerst gedragen, blijde boodschap
pen verkondigd, die, hoewel zf*r
slechts de scheiding tussen dj^c
negende en tiende islamitiscbtd
maand markeren, toch ook qu*
karakter zullen samenvallen meL^
onze nieuwjaarsboodschappen^
In het büzonder wordt tijden?J
deze dagen door de jongcrei
respect betoond aan de ouderen!
en zü worden daar voor me
geschenken beloond.
Saaie souvenirbeurs
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Amsterdam (wükge-
meente Nieuw endam-Schelling wou-
de) P. W. Spruyt, predikant van de
Koepelkerkgemeente aldaar.
Bedankt voor Hardenberg (vac. A.
Visser) (toez.) J. G. Huetink te Mar-
kelo.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Rijssen (2de pred. pl.)
C. Harinck te Utrecht en W. C. La-
main te Grand Rapids (USA) voor
heen te Ryssen.
Kardinaal Seper
opvolger van
Ottaviani
Kardinaal Seper, aartsbisschop van
Zagreb, is benoemd tot proprefect
(hoofd) van de congregatie voor de
geloofsleer.
Hij volgt als zodanig kardinaal Ot
taviani op. Kardinaal Franjo Seper
was voor zün benoeming tot aarts
bisschop coadjutor van kardinaal
Stepinac.
De 62-jarige aartsbisschop van Za
greb is pas kardinaal sinds 1965. Be
halve het feit, dat hü uit een commu
nistisch land komt, is zün benoeming
ook van speciale betekenis, omdat met
hem een niet-Italiaan op een van de
belangrükste posten in de curie komt.
een functie die bü traditie door Ita
lianen is bekleed.
De congregatie voor de geloofsleer
is de machtigste afdeling van de cu
rie, die opgegroeid is uit de inquisitie
van vroegere tüden. Toen hü de
post bekleedde noemde Ottaviani zich
zelf „politie-agent", die de traditio
nele geloofsleer en theologie bewaak
te.
De Paus heeft gisterochtend in het Vaticaan het gezamenlijke
corps diplomatique ontvangen. De Paus zei dat men vaak de
indruk krijgt dat de diplomatie, zoals men die in vroeger tijden
heeft gekend, verouderd is geworden.
Diplomaten hebben
belangrijke taak
Is er niet, zegt hü, wanneer wü
het schouwspel zien dat de tegen
woordige tüd ons levert, een reden
om te gaan twüfelen of de diplomatie
ooit bü machte zal zün orde en vrede
onder de volkeren te doen heersen.
Overal zien wü botsingen en koude
of warme oorlogen. Die laatste zün
gelukkig nog beperkt tot een klein
deel van de wereld, maar ze zün
zwanger van blüvende en afschuwe-
lüke bedreigingen om zich uit te
breiden. Een ongelukkig en uiterst be-
minnelük land in zuid-oost-Azië is
nog steeds een prooi aan een afschu-
welüke oorlog, waarvan wü het einde
nog allerminst kunnen zien. De paus
vroeg zich af of de diplomatie, zoals
wü die door de eeuwen heen heb
ben gekend, nog reden van bestaan
kent, temeer daar zü steeds meer
wordt overwoekerd door ongewone
en plotselinge contacten. Het leek
hier of de paus een toespeling maak
te op het zeer onverwachte bezoek
van president Johnson.
Naar de mening van de Paus is
de tüd voor de overgeleverde diplo
matie echter allerminst verstreken en
zou het ophouden van die diplomatie
geweldige nadelen met zich brengen,
maar wanneer de diplomatie niet
meer bestaat er slechts één andere
oplossing is voor de geschillen onder
de volkeren, n.1. oorlog. Daarom, zo
zei de paus, is het niet de diplomatie,
die men naar het museum moet ver
wijzen, maar de oorlog.
Oorlog dient voor de mensen van
onze tüd een museumstuk te wor
den, dat men met afgrijzen moet be
kijken. Hü wil de diplomaten zien als
mannen, die hun leven wüden aan
mannen, die hun leven wüden aan
de taak de oorlog te bestrijden om
zich te verzetten tegen de waanzin der
mensen en om het gezond verstand
en het recht te doen zegevieren, i.p.v.
het woord te laten aan de wapenen.
teur; zelf gemaakt huisraad verschaft
veel groter zelfvoldoening dan het
duurste dat gekocht werd: zelf doen
geeft ook psychologisch grote voldoe
ning en is voor velen die niet met
de handen het brood verdienen een
uitstekende afleiding; voorwerpen die
gekocht te duur zün, worden
zelf gemaakt bereikbaar.
Cursussen
Dat de doe-het-zelver een serieus
te nemen element in de maatschap-
Pij geworden is, kan het best geillu-
streerd worden door het feit dat het
Massa-arrestaties
in West-Bengalen
In de afgelopen zes weken zijn in
West-Bengalen meer dan 23.000 per
sonen gearresteerd wegens tegen de
regering gerichte demonstraties, al
dus Banerjee, de minister van het
gevangeniswezen. De totale capaci
teit van alle gevangenissen in de
staat bedraagt slechts 3000 meer.
De arrestaties zün begonnen kort.
nadat op 21 november de door de
communisten beheerste regering van
West-Bengalen was afgezet en het,
ministerie-GoSh, dat door de Con- j
grespart.ij wordt gesteund, was ge-
installeerd.
Het „Verenigde Front" heeft in
middels aangekondigd dat de derde
fase van haar tegen de regering ge
richte actie op 26 Januari zal be
ginnen.
Geen wijziging
Vietnam-politiek
W est-DuitsIand
Een woordvoerder van de West
duitse regering heeft gisteren ver
klaard dat West-Duitsland bü zij»
politiek van niet inmenging in de
Amerikaanse Vietnam-politiek blüft.
Dit in antwoord op berichten dat
de Westduitse regering het stand
punt had overgenomen van de
Westduitse regeringspartij de SPD,
die vorige week verklaarde zich aan
te sluiten bü de oproep van secre
taris-generaal Thant van de Ver
enigde Naties tot de Amerikanen om
de bombardementen onmiddellük te
«taken.
(Van onze Utrechtse correspondent)
Kleine en middelgrote tassen met een jeugdig, sportief ka
rakter, in diverse bruintinten gaan het modebeeld beheersen.
Dat blijkt tijdens een bezoek aan de wintervakbeurs koffers en
lederwaren, die in de jaarbeursgebouwen aan het Vredenburg
tot en met 12 januari wordt gehouden.
Een kükje op deze beurs
helaas alleen een voorrecht voor
mensen die in de lederbranche werk
zaam zün toont dat deze indus
trie in vergelüking met vorig jaar
niets aan de fantasie en jeugdig
élan heeft verloren. Opvallend is dat
ook hier het modebeeld met enkele
details en materiaalverschillen voor
jong en oud büna eender is. Een
tas, bü uitstek geschikt voor jonge
vrouwen, is door het gebruik van
'n ander leersoort heel goed passend
bü de rijpere vrouw. Dat de 115 deel
nemers aan de wintervakbeurs het
met elkaar eens zün blükt uit de
versieringen op de damestassen. Bü
na overal zagen wü garneringen van
grote metalen gespen, knopjes en
grove stiksels.
Opbergvakjes
De tassen zün vaak voorzien
van handige opbergvakjes op het
front, zodat binnenin meer ruim
te verkregen wordt. De hengsels
zün kort of lang. Een tussenmaat
bestaat niet. Hiermee is de schouder
tas weer in ere hersteld. Het kleu
renbeeld is beperkter dan vorig jaar.
Schokkende kleuren zün zo goed als
verdwenen. Hiervoor in de plaats
is gekomen een gladde soort leer,
variërend van koffiebruin tot licht
beige. Naast de meest favoriete kleur
bruin is ook marineblauw en rood in
trek. Een van de felle kleuren die
het heeft uitgehouden is appelgroen.
Suède is er volkomen uit.
Souvenirs
De internationale souvenirbeurs
eveneens gehouden in de jaarbeurs
gebouwen aan het Vredenburg is een
saaie herhaling van vorige jaren.
Het is een bonte vergaarbak van
zeemanspetten uit Scheveningen, le
peltjes uit Volendam, vlaggetjes en
bergstokken uit Valkenburg en pop
pen in miniatuur-klederdrachten uit
alle delen van ons land en ver daar
buiten. Een modern souvenir is hier
niet te vinden. Dat de zaken
hier niet onder lüden, blükt wel
uit het produktiecüfer van 58
miljoen in 1967 tegen 54 miljoen in
1966. Misschien, dat dit de reden is
waarom de fabrikanten doorgaan met
het maken van zeemanspetten uit
Scheveningen, lepeltjes uit Volen
dam enz. enz.
Belangrijke zaken
„Cleopatra"Een lederen san
daal in goud of zilver. Een char
mant produkt op de Utrechtse le-
derwarenbeurs.
Tijgerin redt haar
man uit water
De Siberische tüger Ludwig van
diergaarde Blijdorp heeft zün leven
aan zün echtgenote Natasja te
danken. Tüdens een spelletje is
Ludwig in de gracht rond het roof
dierenpark gebuiteld. Dat is wel
meer gebeurd en dan wist Ludwig
wel weer op de kant te krabbelen,
maar blükbaar had hij teveel ijs
koud water binnengekregen. .De tü
ger raakte althans min of meer bui
ten bewustzijn. Zijn vrouw greep dc
drenkeling met haar tanden aan
zün nekvel uit de gracht. Allesbe
halve een lidht karweitje, want
Ludwig is een zware Jongen.
in geref. synode
De gereformeerde synode in Lun-
teren is vandaag begonnen aan haar
winterzitting, die drie weken zal du
ren. De vergaderingen worden geleid
door de assessor ds. P. Visser uit Til
burg, omdat de praeées, dr. P. G.
Kunst uit Amsterdam door een hart
aanval is uitgeschakeld. De synode
zal waarschünlük deze maand niet
gereedkomen met de afwerking van
de agenda. In het voorjaar volgt ze
ker nog een vergaderweek.
Punten van breder belang zün een
overeenkomst met het roomskatholie-
ke episcopaat over de erkenning van
eikaars doop, eerherstel voor de
ambtsdragers, die in 1926 de Geref.
Kerken in hersteld verband vormden
(dr. J. J. Buskes e.a.), afronding van
de liturgiehervorming, drastische be
zuinigingsplannen op het kerkelük
topapparaat, toelating van de vrouw
tot de kerkelüke ambten en de inter
communie,
gens de jaarbeurs zeker aan de voor
zichtige kant. Verhoudingsgewüs
wordt büvoorbeeld in West-Duits
land aanzienlük meer aan doe-het-
zelverü uitgegeven. Naar Amerikaan
se maatstaven gemeten is deze schat
ting zelfs büzonder bescheiden: per
hoofd van de bevolking geeft men in
de V.S. jaarlüks circa 200 gulden uit
aan dhz-artikelen en -gereedschap
pen. Wanneer dat peil in ons land
geëvenaard zou worden, zou er een
dhz-markt ontstaan van zo'n 2,5 mil
jard gulden.
Meer vrije tijd
Zo ver zün wij nog lang niet. Of
schoon langzamerhand ook hier de
tendens merkbaar wordt, dat de doe-
het-zelver de verwisselbare hobby
machine (boortol met hulpstukken)
gaat vervangen door afzonderlüke
machines. Hü is nu de „vakman-
thuis", die uit een veelheid van nood
zaken tot zelf doen is gekomen: de
vakman werd schaars en te duur; de
vrije tijd nam toe; nieuwe meteria-
len en technieken brachten „vak
werk" binnen het bereik van de ama-
De vakbeurs „Karwei", ten behoeve van de detailhandel in
ijzerwaren, gereedschappen, verven en lakken, „doe het zelf"-
artikelen en huisvlijtartikelen, die gelijktijdig met de voorjaars-
beurs (4 tot en met 12 maart) in de Irenehal van de jaarbeurs
in Utrecht wordt gehouden, wordt de eerste ontmoeting in
Nederland op jaarbeursniveau tussen fabrikanten-importeurs
en detaillisten op het terrein van „doe het zelf". In het buiten
land kent men sinds enkele jaren soortgelijke vakbeurzen.
Meer aandacht
aan voorlichting
De behoefte aan een vakbeurs op
dit terrein in ons land is zich na cir
ca 15 jaar „doe het zelf-branche"
steeds sterker gaan manifesteren.
Een sneeuwpop is een onge
woon schouwspel voor dit diertje
uit tropische streken, maar de
verzorgers van de dierentuin in
Kronberg (Taunus-gebergte) wis
ten er nog iets aardigs van te ma
kelt. Het olifantj e ontdekte al
spoedig, dat de neus van de pop
uit een wortel bestond en dat ver
goedde veel.
Informatie
De vakbeurs „Karwei" is sympto
matisch voor de grote behoefte aan
voorlichting, aan wederzüdse infor
matie. Deze vraag naar informatie
bestaat immers ook bü de consument.
Geregelde ontmoetingen van fabri
kanten-importeurs met detaillisten
zün noodzakelük. De dhz-branche is
uitgegroeid tot één der belangrükste
in de Nederlandse economie en de
omvang neemt in minstens gelük
tempo met de uitbreiding van de vr{je
tüd toe.
Eerste cüfers van de totale Jaar-
Hjkse omzet in deze branche zün niet
beschikbaar. Een schatting van circa
110 miljoen gulden per jaar is vol-
roc
rapport van de studiecommi#1
het hoofdbedrijfschap an#*
thans heeft aanbevolen voor tl1)1
installatiewerkzaamheden in hl b
nog slechts zeer bezwaarlük
vakman kunnen worden uitg®n
doe-het-zelf-cursussen in here
roepen, met medewerking ra
vakwereld en met inschakelire
büvoorbeeld de outillage vair2
nische scholen. Zelfs de Kemi
capituleerd en heeft zün zege£(
ven aan doe-het-zelf-cursuss)
zake eenvoudige reparaties aa:
houdelüke elektrische apparaf|0(
De voorlichtirlg aan de a
pleegt nogal eeils in de verdjn
te komen. Aan dit verschijihw
de industriële wereld meer a«e
moeten besteden. Een gebeurt! g
de vakbeurs „Karwei" is een
prikkel daartoe, vooral ook otf®'
een avond en een (zater)dag
gereserveerd voor de consumeer^
u
Paus ontving diplomaten
In Wassenaar is vorige lï&rl
70-jarige leeftüd overleden M
derlandse Leeuw en Grootofl
de Orde van Oranje-Nassau
was voorts in het bezit van K
buitenlandse onderscheidingen,
crematie heeft tn alle stilte [h.
gehad. fe'
■k Een kalfslederen tas met kroko-\ deze op de Utrechtse beurs ge-
dil afgezet, heeft aan de voorzijde I toonde creatie: „Pistool". Aan
een vakje, waarin een alarmpis- randers opgepast
tool past. Vandaar de naam van I
