Wereldpremiere van „De
Emigrant van Brisbane"
Zevenhonderd poppen
te kijk in Den Haag
Oost-Europa eensgezind
over het Midden-Oosten
Georges Sehéhadé:
zuiver en oprecht
Ook Roemenië sluit zich aan
bij communistische oproep
ÏATERDAG 23 DECEMBER 1987
LEID8CH DAGBLAD
Erkenning van Libanese dichter
(Van onze Parijse correspondent)
De „Comédie Frangaise", in de Franse wandeling het huis
genoemd van Molière (die, in 1680, dan ook zijn eerste directeur
of administrateur-général is geweest) is Frankrijks eerste of
ficiële staatstheater. Het is dan ook in deze monumentale
schouwburg, die gelegen is tussen het Louvre, het voormalig
paleis des konings, en de al even officiële Opera, dat de Presi
dent de la Republique tegenwoordig nóg altijd zijn hoge buiten
landse gasten na de staatsiemaaltijd in het Elysée pleegt uit te
nodigen, om de rest van zo'n avond te passeren onder het ge
hoor van een der grote en erkende meesters der Franse drama
turgie, Molière, Racine, Corneille, Marivaus, De Musset, Victor
Hugo, of uit nóg jonger tijden, een Claudel, De Montherlant,
Jean Cocteau of Frangois Mauriac.
DEN j|?
>d
Wanneer een toneelschrijver
ten werkstuk van zijn hand door
administrateur-général ziet
tangenomen, dan weet hij dus
evens officieel te zijn binnenge
reden in deze hoge tempel, om
iiet te zeggen dit Pantheon van
le Franse dramaturgie. Die eer
na de Roemeen Engène Ionesco
hoge uitzondering, ten twee-
male aan een buitenlander
deel gevallen, in de persoon
de Libanese dichter-schrijver
\eorges Sehéhadé, voor wie het
'rans echter wel de natuurlijke
noeder- of althans voertaal is, en
L'émigré de Brisbane"
)e emigrant uit Brisbane in
le Comedie-Frangaise zijn we-
eldpremière heeft beleefd.
Probleemstelling
Het stuk speelt in een klein dorp-
dat in de bergen van Sicilië ligt,
Belvento heet. Het wordt op een
oede avond bezocht door een
eiedi R'Ugzame, mysterieuze vreemde-
nemi die door een koetsier met zijn
.geil ytuigje in dit hooggelegen stukje
verlatenheid naar boven werd ge
tal ai öuld. De volgende ochtend wordt
«stai stille reiziger dood op het dorps-
1,1, leintje bij de pomp aangetroffen.
Iv lit de papieren blijkt dat hij hier-
jnl een was gekomen omdat hy, moe
n <*er dagen zat, nog net voor zijn
he ood zijn enorme vermogen van
mstralisch zakenman wilde over-
Iragen aan zijn enige, doch onwet-
:hi ge zoon, die hij (lang geleden) by
de n en der vrouwen van hetplaatsje
ad verwekt.
®>e naam van die vrouw en dus de
!hr loeder van zijn plotseling ge-
ianai jrtuneerde zoon, wordt in de
:paal agelaten brief echter niet onthuld.
Iet probleem waarvoor de burge-
zich nu plotseling ge-
richti laatst ziet, luidt derhalve: hoe die
eden iatste wilsbeschikking met betrek-
C in ling tot de miljoenenerfenis van die
De i ibekende toerist uit te voeren,
erspiynder de eer van een of meer zy-
dorpelingen in de knel te bren-
Want zoals bekend laten de
ianen met hun eigen ere-code
'me liet spotten. Natuurlijk is het in het
itreilc dgemeen "wm mm ijtm
huisvader al
liet euk, zo plotseling een onderge-
ïhovtn „koekoeksjong" onder zijn
in zijn nestje te moeten vin-
Huwelijksdrama's
slag, omdat even zovele
hun vrouwen achteraf van dat
overspel verdenken. Maar tenslotte
zal toch weer blijken dat Belvento
door de onmetelijke rijkdommen ten
onrechte in die dramatische en
bloederige opspraak werd ge
bracht. Want even voor het einde
keert de koetsier in zyn aapje uit
de proloog nog even terug om te
onthullen, dat de geheimzinnige rei
ziger eigenlijk naar een ander berg
dorpje had willen gaan, maar door
hem de koetsier naar Belmon-
te was gebracht, omdat hij dit toch
wel het allerschoonste plekje ter
aarde vindt.
Fabel met moraal
Op de keper bekeken, is „L'émi
gré de Brisbane" dus een fabel met
een ingebouwde moraal, over het
aardse slyk ofwel het geld dat plat
is en droog maakt wat nat is en
dat bovendien dan nog landelijke
echtverbintenissen in bloedbaden
uiteen kan doen spatten. De on
schuld van die moraal en van de
dramatische opzet of conceptie van
het stuk vindt trouwens zijn echo
voortdurend in de ganse atmosfeer,
die aan een verhaa l uit duizend-en-
een-nacht doet denken vergeten
we dan ook niet dat de schrijver óók
van Perzische oorsprong is en
die onschuld wordt eveneens weer
spiegeld in Schéhade^s eigen taalge
bruik. Een pastoraal-lyrische taal
die soms wel 's een nuance tè dich
terlijk klinkt in de monden van zo'n
plattelandsbevolking, en die in de
hoefslag van een paard de stem
van de waarheid herkent ofwel de
Duitse bariton
(58) vermoord
in Barcelona
De 58-jarige Westduitse bariton
Ernst Alexander Lorenz is in de
nacht van donderdag op vrijdag
dood op straat gevonden aan de
rand van Barcelona. Het stoffelijk
overschot vertoonde wonden en de
kleren van het slachtoffer waren
vernield. Lorenz was verbonden aan
het operagezelschap van Mainz, dat
in Barcelona voorstellingen geeft.
De politie sluit de mogelijkheid van
een roofmoord niet uit.
vogels duizend keer laat sterven om
aan te geven dat Vader Tijd weer
een paar stappen verder heeft ge-
Charme en poëzie
Men moet natuurlijk gevoelig zijn
voor de charme en de poëzie van
Sehéhadé. Persoonlijk behoud ik
enkele dierbare herinneringen aan
de voyage die in Holland door
Erik Vos werd geregisseerd of
L'histoire de Vasco. die indertijd
door Jean-Louis Barrault werd
opgevoerd. Lag 't aan de wat con
ventionele aankleding of aan de
wel erg trage regie van Jacques
Mauclair? In elk geval moet ik er
kennen dat deze emigrant uit het
Australische Brisbane, onder auspi
ciën van Molière, zich niet hele
maal overtuigend waar heeft weten
te maken.
De Libanees Georges Sehéhadé
blyft niettemin een zuiver, oprecht
en groot dichter, al is hy, voor on
ze moderne haast, misschien soms
dan ook wat lang van stof. Laten
we, als conclusie, dus maar zeggen,
dat de Comédie-Fran?aise aan de
ene kant en het dichterschap van
Sehéhadé dat het oriëntaalse mid
den houdt tussen de fabelschrijver
Charles Perrault en de 19de eeuw-
se romanticus Gerard de Nerval
aan de andere kant, niet gehéél
naaldscherp op dezelfde golflengte
leken te zijn afgestemd.
Inderdaad verwekt de discreteacum m uwtxui, ue
va' >de terstond drie furieuze huwe- j Primo Conti openen.
Culturele prijs
van Bussum voor
Willem Brandt
Het gemeentebestuur van Bus
sum heeft de culturele prijs voor de
jaren 1966—'67 toegekend aan de in
Bussum woonachtige dichter Wil
lem Brandt, pseudoniem voor de
heer W. S. B. Klooster. Hij kreeg
de prijs voor zijn poëtisch oeuvre,
dat in 1965 b'\j de uitgeverij Querido
in druk verscheen. Behalve als dich
ter is hy ook bekend als prozaist,
essayist en literair criticus. De jury,
die het gemeentebestuur adviseerde,
bestond uit mevrouw Nel Noordzij,
de dichter Gabriel Smit en prof. dr.
Garmt Stuiveling. De prijs zal vrij
dagavond 12 januari in het raadhuis
van Bussum worden uitgereikt.
In Utrecht
T entoon stelling
Primo Conti
Op vrijdag 12 januari zal de Itali
aanse ambassadeur in ons land, Don
Livio Theodolo, in het Centraal Mu-
in Utrecht de tentoonstelling
Unieke Europese collectie
csdratna's met moord
Links en rechts van de hoofd-
vtfagang van het Congresgebouw
gele 1 Den Haag worden keramische
^eeoraties van Karei Appel aan
bracht van tweemaal vijftig
'rkante meter. Zij stellen voor
ie buitenmens" (onder) en ,,de
'lSJtads mens" (boven).
Deze expositie van de Italiaanse
schilder en beeldhouwer kwam tot
stand in samenwerking met de Rijks
academie van Beeldende Kunsten in
Amsterdam. Een ruime keuze van
schilderijen en beeldhouwwerken in
brons geeft een overzicht van zijn
werk van 1911 tot heden. Deze ten
toonstelling duurt tot en met 3
maart.
Meer dan zevenhonderd pop
pen en figuren uit het
schimmenrijk zijn tot en
met 11 februari in het Haags
Gemeentemuseum te be
wonderen. Het is een door
snee van het poppentheater
in Europa met het doel dui
zenden mensen duidelijk te
maken, dat het poppenspel
geen kermisvermaak is, maar
een wereld van het miniatuur
theater en het figurentheater
met specifieke mogelijkheden.
Deze blijken te liggen in het
uitbuiten van de middelen om
het publiek te begoochelen
met surrealistische middelen,
die het klassieke theater niet
ten dienste staan.
Dit zegt dr. Giinther Böhmer, hoofd
van de poppentheaterverzameling
in München. Uit deze collectie, die
de grootste van Europa is, komen
de meeste poppen, dis een uitge
breid overzicht geven van het Euro
pese poppenspel van de laatste twee
het publiek, dat in de ban, onder be
tovering van het spel raakt.
Het staat voor Don Vermeire vast,
dat er in steeds groter mate behoefte
is aan datgene, wat het poppenspel de
mensen te bieden heeft: poëzie, het
fantastische, het andere, de confron
tatie met zichzelf, een rustpunt in
gehouden, dia's en films worden ver
toond over de ontwikkeling van het
poppenspel.
Facetten van het Europese poppen
spel, die op de expositie worden ge
toond, zijn oude en nieuwere volks
kunst, oude markttheaters, traditio
nele Siciliaanse stangpoppen
de toch frustrerende technische j dendaagse theaterpoppen in vele gen-
De Nederlandse poppenspeler Don
Vermeire schrijft in het boekje „De
bonte wereld van het poppenspel",
dat bij gelegenheid van de expositie
is uitgekomen, dat de taak van het
poppenspel, althans in het artistieke
vlak. is het scheppen van een illusie,
een andere werkelijkheid, niet een
on-werkelykheid. Deze illusie moet
ontstaan door de wisselwerking met
wereld. Het zal volgens Vermeire
evenwel mede van de kunstenaars
onder de poppenspelers afhangen, of
zij met hun spel de mensen kunnen
boelen, al is het ook wel zo, dat "het
publiek" vaak zelf niet weet, wat het
nodig heeft. Maar misschien komt er
nog een dag, dat de overheid ook het
poppenspel zal willen helpen zijn een
voudige taak in onze ingewikkelde sa
menleving te vervullen.
Het is voor het eerst, dat in ons
land een zo uitgebreid overzicht van
het poppenspel wordt gegeven. De
tentoonstelling zou voor de overheid
het startsignaal kunnen zyn om het
poppenspel te helpen, aldus Vermeire.
Voorstellingen
Op woensdag-, zaterdag- en zon
dagmiddagen zullen tydens de expo
sitie Don en Ly Vermeire op de ten
toonstelling met hun marionetten
korte voorstellingen verzorgen, waar
bij het publiek de spelers en speel
sters aan het werk kan zien. Ook
kunnen bezoekers zelf met handpop
pen spelen. Regelmatig zullen voor
bezoekers korte inleidingen worden
res. De selectie poppen uit de verza
meling van München is aangevuld
met een serie poppen en marionetten
van moderne Nederlandse poppenspe
lers: Jan Nellssen, Cia van Boort, Lu
cy van Ees, Abbink, Bien en Maaike
Verwrongen beeld'
De Westduitse regering heeft de
verklaring van de Sowjet-Unie van 8
december over het militarisme en
het neonazisme in West-Duitsland als
„inmenging in de binnenlandse aan
gelegenheden en verdraaiing van de
Westduitse buitenlandse politiek"
met kracht van de hand gewezen.
Volgens de Westduitse regering
geeft de Russische nota, waarin de
Russische regering de Westduitse re
gering ervan beschuldigt, toe te staan,
dat neo-nazistische en militaire
krachten de kop weer opsteken, een
„volkomen verwrongen beeld van de
Westduitse binnenlandse politiek en
van de in de gehele wereld bekende
houding van Bonn, dat zyn doelein
den slechts met vreedzame middelen
wil nastreven".
Baartman, Frank Kooman, Guldo
van Deth. Don en Ly Vermeire, Pieke
Dassen, Herman Hoebe, Flip Wafel
bakker, Bert Brugman en Kien
Kroon.
B. en W. A'tlam
Meldingsplicht
voor optochten
B. en W. van Amsterdam hebben de
gemeenteraad een voorstel gedaan tot
het verruimen van de demonstratie
vrijheid. Zy willen het vergunnings
stelsel voor optochten vervangen door
een meldingsplicht.
Het voorstel houdt een wijziging
van de algemene politieverordening
in, die er op neerkomt, dat voor
tochten geen vergunning nodig
mits deze 24 uur voor zij gehouden
worden gemeld zijn. Bij de melding
van een optocht moet het de burge
meester mogelijk gemaakt worden te
beoordelen of en in hoeverre een re
gelmatig verloop van de optocht ver
zekerd zal zijn. Wanneer een optocht
op overwegende bezwaren stuit, kan
de burgemeester nadere voorschriften
uitvaardigen om een regelmatig ver
loop te waarborgen, of zonodig de op
tocht verbieden.
Voor optochten die niet eerder dan
24 uur voor het begin gemeld worden
blijft een vergunning van de burge
meester noodzakelijk.
Ha, ha! Kerstmis! Lekker
warm bij de kachel, uitslapen
en lekker smullen
Kleuter in
rook gestikt
(Van onze correspondent)
De bijna 1%-jarig-? Sasja van
Dr lessen is gistermiddag in haar
ouderlijke woning in Haarlem door
verstikking in rook om het leven
gekomen. Toen haar moeder even
weg was om een booschap te doen is
een straalkachel in de kamer, waar
het meisje verbleef, omgevallen. Er
ontstond een gat in de vloer en er
ontwikkelde zich veel rook. Bij haar
thuiskomst merkte de moeder dat er
op de tweede verdieping een begin
van brand was ontstaan. Het hulp
geroep van de moeder werd gehoord
door de chauffeur van een juist pas
serende ziekenauto. Deze ging naar
boven en paste mond-op-mond-be
ademing op het kind toe, waarna
het meisje naar het St. Elisabeth's-
ziekenhuis werd vervoerd. Kort na
aankomst is het overleden. De
brandweer bluste het vuurtje.
Autoweg door Parijs Premier
Pompidou van Frankrijk heeft gis
teren een nieuwe autoweg door Pa
rijs geopend ter lengte van 13 km,
die het de automobilisten mogelijk
zal maken in één ruk en met een ge
middelde van 60 km per uur in een
kwartier tijds Parijs te doorkruisen
van west naar oost. De weg is voor
het grootste deel eenrichtingsverkeer.
De aanleg van de weg heeft twee jaar
gevergd en de kosten bedragen on
geveer 170 miljoen gulden.
Inval By een inval in een wo
ning in Orinda (Los Angeles) zyn
donderdag vijf personen gearresteerd
en hebben de autoriteiten een hoe
veelheid lsd ter waarde van 10,8 mil
joen dollar buitgemaakt, aldus het
hoofd van het federale bureau voor
de bestrijding van verdovende mid
delen, Fuller.
Roemenië heeft zich gisteren voor
het eerst aangesloten bij een oproep
van de Oosteuropese landen tot Is
raël om zijn troepen uit de bezette
Arabische gebieden terug te trekken.
In een communiqué, dat werd uitge
geven na afloop van een conferentie
van drie dagen In Warschau, werd
Israël echter niet als agresseor be
stempeld, zoals de Oosteuropese lan
den, met uitzondering van Roemenië,
eerder hadden gedaan. Andere ken
merken van de gezamenlijke verkla
ring waren, dat er indirect op de
Arabische staten een beroep wordt
gedaan Israël te erkennen, maar dat
er niet gepleit wordt voor recht
streekse onderhandelingen tussen de
betrokken partijen.
Hoewel Roemenië herhaaldelijk als
zijn mening te kennen had gegeven,
dat Israël de in juni bezette gebieden
moet ontruimen, hadden de macht
hebbers in Boekarest tot dusver ge
weigerd zich aan te sluiten bij het
anti-Israëlische en pro-Arabische
standpunt van de andere Oosteuro
pese landen. Zo wilde Roemenië op
Oosteuropese topconferentie in
juni te Moskou geen verklaring on
dertekenen, waarin Israël werd ver
oordeeld als aanvaller en op ontrui
ming der bezette gebieden werd aan
gedrongen. Een maand later lieten de
Roemenen verstek gaan op een
nieuwe topconferentie in Boedapest,
waar men besloot gezamenlijk de
Arabische staten politieke steun en
economische en militaire bijstand te
geven.
Op de thans beëindigde conferen
tie in Warschau, waar de Sowjet-
Unie, Polen, Oost-Duitsland, Honga
rije, Joego-Slavië en Bulgarije door
hun ministers van Buitenlandse Za
ken en Roemenië en Tsjecho-Slowa-
kije door een onderminister werden
vertegenwoordigd, was men het
over eens, dat de terugtrekking
de Israëlische troepen achter de
grenzen van vóór 5 juni jJ. „de vi
naamste en absolute voorwaarde voor
het herstel en de consolidatie van de
vrede in het Midden-Oosten is". De
spanning in dit gebied werd geweten
aan „imperialistische interventie".
De acht landen betuigden hun „soli
dariteit met en steun aan de Arabi
sche staten", waarbij zy het accent
legden op „de constructieve hou
ding" van de regeringen van Egypte
en de andere Arabische landen „die
een politieke regeling op zo kort
gelijke termijn voorstaan". Met vol
doening werd gewag gemaakt van het
streven dezer landen him eenheid van
optreden te consolideren. In dit ver
band werd in het communiqué met
waardering gesproken over het bij
eenroepen van de Arabische topcon
ferentie in Rabat.
De Russische communistische par
tyleider, Brezjnew, komt op 7 januari
in Cairo aan voor overleg met Egyp
tische politici. Vervolgens zal hjy de
officiële inwijding van de elektrici
teitscentrale van de Assoean-dam in
de Nyi bijwonen. Brezjnew zal ver
der naar Luxor gaan en andere de
len van het land, mogelijk ook de
Suez-kanaalzone.
