Legermuseum in Leiden
door boktorren belaagd
N. HORTENSIUS nam
afscheid van N.Z.H.
Belasting over
de toegevoegde
waarde paradox
PESTHUIS MOET GERESTAUREERD
Tijdelijk
gesloten
Vacature ds. J. Groot
wordt voorlopig
niet vervuld
Universiteit gaat
meer gebruik maken
van Pieterskerk
WOENSDAG 20 DECEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA S
ADVERTENTIE
Boktorren hebben het op hun geweten, dat een belangrijk deel van het
Nederlands Legermuseum, de historische collectie „Latere Middeleeuwen
1<w lot 1940" al sinds vier maanden niet meer voor het publiek toegangelijk is.
Hun larven hebben zich zodanig met gretigheid heengevreten door de
eeuwenoude balken van het vroegere Pesthuis in Leiden dat de Genie
niet langer voor de veiligheid kon instaan. Midden in de topdrukte
'pan het zomerseizoen het Leidsch Dagblad maakte er op 18 augustus
melding van is het bordje „Wegens restauratie tijdelijk gesloten" aange-
;ipojraeht op de deur van dit uit 1658 daterende gebouw, waarin eens de
"jammerklachten hebben geklonken van de wanhopigen, die met de ge
freesde ziekte waren besmet.
Boktorren kent men overal ter we-
Pu reld. Zij zijn er in 10.000 soorten, ver-
™deel<d over 2000 geslachten en vooral
igai lil Brazilië komen ze voor in de grie-
religste afmetingen. Hoewel hun ge-
•thtl daante en hun eigenaardigheden ver-
V schillen, hebben zij vrijwel alle deze
overeenkomst, dat zij bijzonder las
tig zijn voor de mens. Op Ceylon
vernietigen hun larven de cacaobo-
men, in Oost-Afrika de koffiestrui-
ken. De meeste soorten hebben het
echter voornamelijk voorzien op afge
storven of afstervend hout en op
hun weg daardoorheen schrikken zij
er niet voor terug zich zelfs door
loodplaten heen te knagen.
De torren zelf leven maar een dag
of vijf, welke tijd zij geheel beste
den aan hun enige taak: de voort
planting. De vrouwtjes beschikken
over boorangels die worden gebruikt
om de eitjes ergens diep in het hout
te begraven. Wanneer de larven uit
gekomen zijn, beginnen zij zich aan
stonds een weg te banen en gaande
weg ontstaat er een netwerk van
gangen, dat een grote ondermijning
betekent voor trappen, vloeren en
balken. Voor de mens blijven die ac
tiviteiten onzichtbaar, omdat de larf
maar één keer via een klem gaatje
aan de oppervlakte komt: na onge
veer drie jaar. wanneer hy zich tot
tor ontpopt.
Wanneer men zich wel bewust is
van het gevaar, blijft er nog het pro
bleem hoe men ertegen ten strijde
moet trekken. Sinds 1940 is in het
Pesthuis de boktor tweemaal met
chemische middelen bestreden. Maar
enige jaren geleden, toen bij schil
derswerkzaamheden plotseling een
balk als meel ineenzakte, is duidelijk
(Foto's L.D./Holvast)
geworden, dat deze pogingen geen af
doende resultaat hebben opgeleverd.
Er is, wanneer men tot vernieuwing
wil overgaan, maar één mogelijk
heid: alle balken moeten worden be
klopt, omdat men dan kan horen of
zij door de larven zijn aangetast.
Dat nu is in het Pesthuis, dat be
staat uit aoht zalen, die 60 vierkante
meter groot en tien meter hoog zijn,
een hele opgaaf.
Teleurstelling
De bezoeker, die voor de gesloten
deur komt te staan en meent dat de
restauratiewerkzaamheden, waarover
het bord spreekt, in volle gang zijn,
is ernaast. In het gebouw, waarin
o.m. vele uniformen en wapens uit
de Napoleontische tijd zijn tentoon
gesteld met als bijzondere curio
siteit het enige vaandel, dat ons land
ooit op de Russen heeft buitgemaakt
(in 1799 bij Bergen, N.H.) is sinds
augustus nog niets gebeurd.
Dat is ook voor de directeur, de
heer A. C. Paardekooper, een grote
teleurstelling. Temeer, omdat hij in
het aangrenzende, wél geopende ge
bouw dat als voormalige vrouwen
gevangenis ook al geen zonnige jeugd
heeft gekend reeds een heel eind
is gevorderd met zijn reeds jaren ge
leden begonnen werk, om tot en mo
derne presentatie van de collecties te
komen. Alleen de zogenaamde twee
de Indische zaal moet nog onder
handen worden genomen.
De vertraging in het Pesthuis is
volgens hem toe te schrijven aan het
ingewikkelde raderwerk van ambte
lijke instanties, dat aan de bekosti
ging van de werkzaamheden te pas
komt: de gemeente Leiden heeft de
gebouwen verhuurd aan de Rijksge
bouwendienst, die voor het onder
houd zorgdraagt met subsidie van
het ministerie van Defensie, waaron
der het Legermuseum ressorteert. Bij
een eventuele restauratie zal ook
nog met Monumentenzorg in overleg
worden getreden.
Maatregelen
Maar zover is het nog niet. De be
doeling is dat er eerst tijdelijke
noodmaatregelen worden getroffen.
De zoldering van het Pesthuis zal
worden gestut. Leiden en Defensie
zullen beiden de helft van de kosten
dragen, vertelt de heer Paardekoo
per. Hij hoopt overigens, dat met die
werkzaamheden de volgende maand
begonnen wordt, zodat de collectie
„Latere Middeleeuwen tot 1940" spoe
dig weer de belangstelling kan krij
gen die zij verdient. Wanneer het tot
een werkelijke restauratie zal komen
en welke instanties de kosten voor
hun rekening zullen nemen, zijn vra
gen waarop de directeur, wiens mu
seum ieder jaar meer bezoekers trekt,
het antwoord nog niet weet.
ADVERTENTIE
Gezelligheid met volle leugen
GRAPILLOR
alcoholvrij druivensap
De Centrale Kerkeraad van de
Leidse Hervormde gemeente heeft
besloten om, althans voorlopig, in de
vacature van ds. J. Groot (twaalf
de predikantsplaats) niet te voorzien.
Tot aan zijn vertrek uit Leiden was
I ds. Groot de wijkpredikant van de
I hervormde wijkgemeente .Pniël".
Dit besluit is genomen op grond
van het feit, dat het resultaat van
de financiële actie tot dekking van
net tekort van dit jaar, dat begroot is
op f 60.000. niet geheel aan de ver-
wachtingen heeft beantwoord. Zoals
i bekend heeft deze actie rond f 45.000
I opgebracht. Bovendien bewegen de
kerkelijke uitgaven zich nog steeds
in stijgende lijn.
Tegelijk met dit besluit heeft de
Centrale Kerkeraad het moderamen
gemachtigd om voorzieningen te
treffen, waardoor het mogelijk zal
zijn, dat de pastorale bearbeiding
van de Pniëlwyk, zonder dat eer:
beroep wordt uitgebracht, er niet
onder krijgt te lijden.
Bijzonder hartelijk en zeer druk bezocht was gistermiddag in
het Haarlemse „Dreefzicht" de afscheidsreceptie, die daar ge
houden werd in verband met het aftreden van de heer N. Hor-
tensius als directeur van de N.Z.H.V.M.
Druk bezochte
receptie
De heer Hortensius heeft deze di
recteursfunctie zeven jaar bekleed en
wordt thans opgevolgd door mr. J. P.
A. van Ballegoijen de Jong.
Onder de vele honderden, die in
«Dreefzicht" blijk van hun belang
stelling voor dit afscheid gaven, wa-
tal van autoriteiten op het terrein
van verkeer en waterstaat o.w. ook
de secretaris-generaal van het mini
sterie van Verkeer en Waterstaat,
C. G. J. C. Vinkesteyn. Voorts
tal van burgemeesters uit het streek-
vervoersgebied van de N.Z.H., direc
teuren van V.V.V.-'s, politie-autori-
teiten, het College van Rijksbemid-
delaars, de voorzitter en secretaris
van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland, resp. de he-
r. J. J. G. van Hoek en mr. H.
A.C. Branderhorst, vakverenigingsbe
stuurders en vele vrienden en kennis
sen van de scheidende directeur,
wiens echtgenote ook ruim in dit af
scheid deelde. „Wij hebben het ge
weldig met elkaar getroffen en hou
den de herinnering aan een prettig
contact", was deze middag een veel
gehoorde uitspraak in een persoonlijk
gesprek met de heer Hortensius, die
ook vele geschenken kreeg aangebo
den. Ter gelegenheid van deze direc
teurswisseling wordt in het als altijd
fraai uitgevoerde maandblad van de
N.Z.H. (72 pagina's!) aan dit feit bij
zondere aandacht geschonken.
Vanochtend heeft het N.Z.H.-perso-
neel afscheid genomen van zijn direc
teur. Op de foto's de burgemeester
van Leiden, mr. G. C. van der Willi
gen in gesprek met de nieuwe direc
teur, mr. J. P. A. van Ballegoijen de
Jong (links) en v.l.n.r. de nieuwe di
recteur, mevrouw en de heer Hor
tensius, ir. J. J. G. van Hoek en mr.
H. A. C. Branderhorst van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor
Rijnland.
(Foto's L.D./Holvast)
Groot Leiden
Inmiddels komt er schot in de
besprekingen, welke reeds geruime
tijd worden gevoerd in de regionale
commissie en die in kerkelijk ver
band de richting uitgaan van ...Groot
Leiden". Gesprekspartners in deze
commissie zijn vertegenwoordigers
van de hervormde gemeenten in Lei
den, Leiderdorp, Voorschoten en
Oegstgeest. Het is de bedoeling, dat
in deze commissie alle facetten van
het kerkelijk werk uitvoerig worden
besproken, waarbij tevens gezocht
zal worden naar een zo groot mo
gelijke samen wen-king.
Geachte redactie.
In het verslag van de gemeente
raad. dat zaterdag jJ. in uw blad
vermeld staat, komt de volgende
„Sloten die in Leiden liggen en
veelal open riolen zijn. worden zo
spoedig mogelijk gedempt."
Hoe klopt dit met het feit dat
hier kortgeleden zo'n „open riool"
is gegraven, vlak achter onze tui
nen in de Coornhertstraat? {J heeft
destijds al uitvoerig aandacht aan
deze kwestie geschonken, doch tot
dusver zonder resultaat.
Met dank voor de plaatsing.
Een bewoner van de Coornhert-
De Leidse Universiteit gaat in de toekomst voor universitaire
plechtigheden meer gebruik maken van de Pieterskerk. In het
verleden geschiedde dit b.v. reeds voor rectoraatsoverdrachten,
diësvieringen, ere-promoties, eerstejaarsdagen en herdenkingen
van bijzondere aard.
In overleg met de kerkvoogdij van de Leidse Hervormde Ge
meente komt in de toekomst de volledige verantwoordelijkheid
voor alle universitaire bijeenkomsten in de Pieterskerk te lig
gen bij het college van curatoren van de Leidse Universiteit.
In het verleden droeg het college van kerkvoogden daarvoor
de verantwoordelijkheid. In de nieuwe overeenkomst is echter
bepaald, dat curatoren bij alle te organiseren bijeenkomsten
rekening houden „met de waardigheid van het kerkgebouw".
Met het oog op deze overeenkomst is een juridische, finan
ciële en technische commissie gevormd, waarin vertegenwoor
digers van de universiteit en de Hervormde Gemeente zitting
hebben.
J. Reugebrink voor de leden van
Nijverheid en Handel in Leiden:
De belasting over toegevoeg
de waarde mag men in zekere
zin een paradox noemen. Zij
kan worden omschreven als
een belasting, waarin degene
die denkt te worden vrijge
steld, wordt belast, en waarin
degene die meent te worden
belast, wordt vrijgesteld. Dit
laatste geldt evenwel niet voor
de kleinhandel. Wanneer die
denkt te zijn vrijgesteld, wordt
zij belast, en indien zij denkt te
worden belast, wordt zij inder
daad belast.
Aldus de heer J. Reugebrink, bui
tengewoon lector aan de Leidse Uni
versiteit, gistermiddag op een lunch-
bijeenkomst van het departement
Leiden van de Nederlandsche Maat
schappij voor Nijverheid en Handel.
Over dit specialistische onderwerp
hield de (Leiderdorpse) belastingdes
kundige een zeer uitvoerig betoog,
dat overigens met veel interesse door
de maatschappijleden werd aange
hoord.
De heer Reugebrink zette onder
meer uiteen, dat de B.T.W. op het
eerste gezicht niet zoveel van het cu
mulatieve cascadestelsel zoals dat nu
ln ons land geldt verschilt. Wie de
Deense B.T.W. opslaat Denemar
ken is het eerste land dat een echte
B.T.W. heeft ingevoerd moet het
zeer nauwkeurig lezen, anders ont
dekt hij het fundamentele van deze
B.T.W. niet eens. De Nederlandse re
gering heeft dit bezwaar zeer goed
aangevoeld, vandaar dat het inge
diende wetsontwerp een bepaling
kent, welke materieel van weinig be
tekenis is, maar die al vóór in de
wet wil geven dat het niet gaat om
een omzetbelasting, geheven volgens
het cumulatieve stelsel, echter wel
om een belasting, waarbij de in vori
ge schakels geheven belasting kan
worden verrekend. Het meest funda
mentele van de B.T.W. is namelijk,
dat de in een bepaalde schakel van
de bedrijfssoholen geheven belas
ting in d e volgende schakel van
de verschuldigde belasting kan wor
den afgetrokken. Hoewel de belasting
dus ln alle schakels wordt geheven,
ontstaat door deze aftrek van wat
men in het vakjargon de voorbelas
ting noemt, geen cumulatie van be
lasting.
De heer Reugebrink meende overi
gens, dat de B.T.W. meer vraagstuk
ken zal doen verdwijnen dan oproe
pen. Niettemin mogen naar zijn me
ning de moeilijkheden niet worden
onderschat. In de eerste plaats zijn
er de problemen van het aftrekme
chanisme, dan zyn er de moeilijkhe
den rond het onroerend goed en ten
slotte zijn er ook de „gigantische"
vraagstukken op het administratieve
vlak.
Wat het aftrekmechanisme betreft,
afgezien van enkele in het ontwerp
opgenomen bijzondere regelingen, zo-
Bridgeclub VOG
Uitslag viertallencompetitie. Team
Boogaardteam De Tombe 60; Dof-
ferhofSmit 6—0: Slegtenhorst
Braakman 51; HorreeDe Haas
60; DubbeldemanPlanj" 60:
RietFilbry 60; BosseKooiker
5—1.
als bijvoorbeeld voor kleine onderne
mers en voor de landbouw, wordt de
aftrek van de voorbelastign door
drie factoren beperkt. Zo is geen
aftrek toegestaan, indien de gekoch
te goederen niet worden gebezigd
binnen het kader van de onderne
ming. Daarnaast is geen aftrek toe
gestaan voorzover de goederen en
diensten worden gebruikt ten behoe
ve van vrijgestelde prestaties. Voorts
kan bij koninklijk besluit worden be
paald dat de voorbelasting ter zake
van bepaalde goederen en diensten
geheel of gedeeltelijk niet voor af
trek in aanmerking komt, een en an
der in verband met de aard van het
gebruik van die goederen of diensten.
Deze beperking van de aftrek, welke
nimmer geheel kan worden verme
den, kan in de praktijk tot ingewik
kelde splitsingen leiden. De heer Reu
gebrink noemde in dit verband het
voorbeeld van een apotheekhoudende
arts, die zich een auto aanschaft. De
arts gebruikt deze auto voor privé-
doeleinden, waardoor de belastingaf
trek wordt beperkt, voor zijn apo
theek, die is belast en waarvoor dus
aftrek mogelijk is, en voor zijn art
senpraktijk, die is vrijgesteld, zodat
de aftrek niet kan plaatshebben.
Trouwens, problemen zoals de direc
te belastingen reeds kennen, de
vraag bijvoorbeeld wanneer sprake
is va nzakelijke kosten, zullen ook
binnen de B.T.W. een rol gaan spe
len.
Een tweede onderwerp, waarbij
wellicht in de toekomst wel enkele
moeilijkheden zullen rijzen, is het on
roerend goed. Dit onroerend goed
wordt namelijk in beginsel in
de B.T.W. opgenomen. Hierdoor wor
den verschillende bezwaren, die aan
de huidige situatie kleven ondervan
gen. Zo zullen, om een voorbeeld te
noemen, de bouwondernemer, die
voor de markt bouwt, en de aanne
mer, die in opdracht bouwt, onder de
B.T.W. op dezelfde wijze door de be
lasting worden getroffen. Theoretisch
zou, aldus de heer Reugebrink, de
meest eenvoudige situatie ontstaan,
indien het onroerend, inclusief de
verhuur, integraal in de B.W.T. werd
betrokken. Praktisch is dat echter
niet mogelijk. Het karakter van het
onroerend goed het vormt veelal
tevens een beleggingsobject brengt
mee, dat het soms verschillende ma
len wordt verhandeld, afwisselend
door particulieren en ondernemers.
Bovendien bestaat erop dit gebied
nog een andere belasting, het regi
stratierecht, waardoor de zaak nog
ingewikkelder wordt. Het wetsont
werp tracht deze moeilijkheden op te
lossen door een speciale regeling voor
het onroerend goed.
De heer Reugebrink ging tenslotte
in op de administratieve last, die de
B.T.W. de ondernemer zal bezorgen.
Immers, de administratie zal niet al
leen een duidelijk inzicht moeten ge
ven in de omzetcijfers, ook de uitga
ven moeten in verband met de aftrek
van voorbelasting nauwkeurig wor
den geadministreerd. Op de facturen
zal de omzetbelasting afzonderlijk
moeten worden vermeld, omdat an
ders het aftrekmechanisme niet kan
functioneren. De strenge administra
tieve eisen van de B.T.W. zuilen vol
gens de heer Reugebrink met name
bjj de kleinere en middelgrote onder
nemers op bezwaren stuiten.
De heer Reugebrink ging zo Uit
voerig op het onderwerp in, dal er
voor discussie niet veel tijd meet
overbleef.
