Grotschilderingen van
Altamira bedreigd
10
|K:
t
ifc
lobot als bewaker
w
II
FAMA
[DAG 15 DECEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
-historische kunst herleeft
(Van onze correspondent)
van de beroemdste grotten van de wereld, de Cuevas de
lira, die een dichterlijke ziel de „Sixtijnse kapel van de
listorische kunst" heeft genoemd, zullen in de toekomst
in beschermd door een robot. De prachtige primitieve te-
jen aan de rotswanden dreigden langzaam maar zeker te
igen. Honderdtwintig eeuwen zijn deze tekeningen on-
eroerd gebleven en geconserveerd door de hoge vochtig-
igraad in hun onderaardse kapel. Maar door de grote
im van bezoekers van de laatste jaren werden de grotten
droger.
125.000 mensen die jaarlijks dit
nent van de pre-historische
bezoeken, brengen de tempera-
an de buitenwereld daar naar
Langzaam maar zeker ver-
de schilderingen daardoor hun
ige kleuren. De robot die nu in
tte Is geïnstalleerd, waakt over
ste temperatuur en vochtig-
raad. Als het er te droog en te
wordt, reageert de elektroni-
pparatuur, waarbij een aantal
jnpen gaat branden. Dat is het
het publiek te verwijderen
,de juiste atmosfeer in de grot
Md.
I
ipie in Madrid
tionaal Archeologisch Museum in
Madrid een getrouwe kopie ervan be
wonderen. Men heeft er een gat ge
graven, groot genoeg om de 30 metfer
lange, tot in alle oneffenheden en
kleuren gelükende kopie van de grot Altam a Don Marcelino de Sautuola
dat de „zaal der schilderingen" tussen
20.000 en 12.000 jaar voor Christus tot
stand moet zijn gekomen.
Met houtskool, oker en slijpsel van
de rode bloedsteen, aangemengd met
vet, hebben de pre-historische men
sen de dieren uit hun omgeving op
de rotsplafond geschilderd, gebruik
makend van natuurlijke oneffenhe
den om een reliëfachtig effect te
krijgen. Zij schilderden er bizons,
herten (een afbeelding van een wijf
jeshert meer dan twee meter lang),
wilde paarden en everzwijnen op bij
na impressionistische wijze, modelle
rend met de kleur.
Deze schilderingen blijven evenals
die van Lascaux en de ruim honderd
andere grotten met pre-historische
schilderkunst, die in noord-Spanje en
zuid-Frankrijk zijn ontdekt, een van
de fascinerendste hoofdstukken der
mensheid. Geen wonder dan ook dat
de ontdekker van de grotten van
te kunnen plaatsen. Zozeer de il
lusie van echtheid nagestreefd dat
zelfs de verlichting is gekopieerd en
de temperatuur en de vochtigheids
graad zijn nagebootst.
De grot van Altamira in noordwest-
Spanje bevat met de grotten van
Lascaux in de Dordogne de hoogte
punten van de pre-historische schil
derkunst.
zijn vijfjarig dochtertje Maria
in 1879 van louter verbazing de kaar
sen uit hun handen lieten vallen,
toen eerst Maria („Kijk, papa, stie
ren, stieren") en daarna hijzelf de
schilderingen ontdekte.
Reputaties van formaat zijn aan
de schilderingen van Altamira ten
onder gegaan. De geleerden in de ar
cheologie. die in 1880 te Lissabon
Twintigduizend jaar geleden, ter- tezamen kwamen op een internatio-
wijl een groot deel van Europa door J naai congres wilden geen geloof
ijs was bedekt, zijn mensen daar be- hechten aan de verbazingwekkende
gonnen te tekenen en te schilderen, kunst van de pre-historische mens.
Onderzoekingen hebben uitgewezen I En Altamira werd afgeschreven als
het werk van een stel oplichters, die
de schilderingen zelf hadden gemaakt
Pas toen de abbé Breuil en Cartail-
hac in 1901 twee grotten met schil
deringen in Frankrijk ontdekten en
men zich Altamira herinnerde, ge
raakte de Spaanse grot in de buurt
van Santander weer in de belang
stelling. De bewijzen stapelden zich
op en geen geleerde in de archeolo
gie kon er toen meer onderuit. Er be
stond een „kunst van de pre-historie".
Vele geleerden uit alle delen van de
wereld hebben de fascinerende schil
deringen van Altamira, 25 in getal
in de „grote zaal" willen kopiëren.
De Spaanse regering heeft echter al
tijd geweigerd uit vrees dat de unieke
kunstwerken van de pre-historische
mens zouden worden beschadigd.
Een groep Duitse technici, onder
leiding van dr. Erich Pietsch, hoog
leraar in de anorganische chemie te
Frankfort, diende enkele jaren gele
den opnieuw een verzoek in uit naam
van het technisch-historische mu
seum van München, waar in de kel
ders een getrouwe reproduktie zou
worden aangelegd. De Duitsers kon
den de Spaanse regering garanderen
dat zij de rotswanden niet zouden
aanraken omdat zij met een speciaal
ontworpen camera het profiel van de
rotswanden zouden fotograferen.
De Spaanse regering stemde toe op
voorwaarde dat de Duitsers op eigen
kosten een tweede reproductie zou
den maken, die in het Archeologisch
Museum in Madrid moest worden op
gebouwd. Aan de twee reproducties is
men vier jaar onafgebroken bezig ge-
I weest. De rotswanden zijn nagegoten
in plastic. Daarop is de natuurge-
I trouwe kleur van de steen van de
j schilderingen langs fotografische weg
j aangebracht.
De kopie dient een tweeledig doel.
In de eerste plaats worden thans ook
de Madrilenen en de toeristen, die
er anders nooit toe zouden zjjn ge
komen om de 600 kilometers van de
Spaanse hoofdstad naar Altamira af
j te leggen, in de gelegenheid gesteld
I om dit pre-historische monument te
I laten zien, althans om er de sfeer
I van te proeven.
Het tweede doel is echter belang-
I rijker. Door het vele bezoek aan de
j grotten van Altamira, dreigden de
i schilderingen uit te drogen. Kost-
j bare installaties zijn nodig om de
vochtigheidsgraad in de grotten op
peil te houden. Twintig eeuwen lang
is de kleur van de schilderingen be-
j waard gebleven door het vocht, die
de verfstof levend hield. De kunst
matige verlichting die is aange
bracht en de lichaamswarmte van de
bezoekers brengen nu deze kleurstof
in gevaar.
Het is een bekend verschijnsel in
de archeologie, dat schilderingen en
I voorwerpen, die eeuwenlang in het
i duister van onderaardse holen be-
waard zjjn gebleven, verdrogen, hun
j kleur verliezen en in zeer korte tijd
I vergaan, wanneer zij aan het licht
worden blootgesteld.
Men wil de grotten van Altamira
I het liefst enkele jaren voor het pu
bliek sluiten, zoals dat ook met de
I grot van Lascaux is gebeurd. Als de
I wereld eraan gewend raakt dat de
rotstekeningen ook in Madrid te zien
zullen zijn, hoopt men dat in de toe-
j komst het bezoek aan Altamira zal
I afnemen.
Eigenlijk zou men in de toekomst
de deuren tot deze grotten nog alleen
maar w'« len openen voor vaklieden,
historici, paleontologen en archeolo
gen. De gewone nieuwsgie: ;e ster
veling moet dan naar Madrid gaan,
naar de grot van plastic. Hij zal zich
daar wellicht moeilijk bij neer kun
nen leggen. Laat het een troost voor
hem zijn dat hij, de plastic kopieën
in Madrid bezicht'« ;end, op hetzelfde
moment het origineel in Altamira
voor vergaan behoedt.
BURC.ERLIJKE STAND,
VAN LEIDEN
GEBOREN
Kitty, d. v. H. Dreef en T. H. Vroo-
men; Cornells, z. v. C. Sip en P. C.
van Tongeren; Heidi, d. v. C. Baas en i
J. Molenaar; Erik Johannes, z. v. J. J. I
van den Bosch en J. C. van Calmt-
hout; Cornells, z. v. C. Beekhuls en C.
W. Binnendijk; Prederik Willem, z.v.
W. F. van der Kaay en E. J. van Rijn;
Ingeborg Leontien. d. v. H. W. Dorn-
seiffer en A. G. C. Dijkhuis; Corne
lls Dirk, z. v. D. Hus en M. S. M. Ver- j
weijmeren; Margaretha. d. v. P. J.
Schipperus en J. J. M. Rutgers van der
Loeff; Franciscus Johannes Gradina
Harry, z. v. J. C. A. Duivenvoorde en
F. van Lieshout; Karin Maria, d. v. J
P. M. Zonneveld en E. C. van Dijk
ONDERTROUWD
N. J. M. van der Meer en A. J. F.
Perizonius; H. Koedam en A. J. Mig
gels; D. C. Stljger en E. van den Berg;
H. N. A Schreuder en H. Fakkel; J.
G. Werkhoven en S. Slera; R. P. J.
Henderiks en E. E. Schilstra; J. J. de
Boer en S. I. Offenberg; D. de Graaf
en E. Neuteboom; K. van Weeren en
J. Koetze; A. Groeneweg en N. van der
Leek; W. T. M. A. van Kampen en B.
M. van der Steen; C. P. SUngerling en
M. Pet; J. P. van der Geest en M. A
G van Dlemen; R. W. C. Brom en E. L.
E. van Acker; G. Jansen en C. Ouwer-
kerk; E. J. Kret en T. C. F. van
Kamp; D. Faas en W. M. Wagemans;
R. P. Kempff en S. Weeda; R. Rei-
man en A Plug; G. W. M. Bleijs en
J. E. C. Bergers; G. K. Troost en R
van Meijgaarden; J. W. L. la Lau en
M. van Schoonderwoerd den Bezemer
GETROUWD
A J. L. Schroder en A. C. P. M. Lan-
I gezaal; C. Mulder en M. A. Koppens;
R. F. de Groot en S. C. M. van der
Stel; J. Nljssen en M. RIJsdam; J. H.
M. Boting en H. W. van Duuren; J.
van Sintemaartensdijk en E. Wage-
maker; A. M. Mennes en J. J. Visser;
J. J. B. Anlba en J. M. van Weerden-
burg; J. H. M. Wallaart en J. D. van
der Star; F. C. den Hollander en M. M.
la Riviére; E, Kerkvliet en P. A. J.
M. van der Zee; J. M. Baten en
E. M. A. Brunt; J. W. J. M. Verheijen
en D. J. van Nleuwenhuijzen; C. H.
Schipper en W. J. M. Kolderman; W.
Caspers en M, Gordijn; A. AeHr.ue r
en C. J. Moenen; S. Y. Arikdogan en
M. J. van der Linden; R. C. T. Noor
denneer en A. Ahrens.
OVERLEDEN
A. H. V. Swart, 3 dagen, zn.; E. van
Heuzen, 79 jr., echtg. v. F. van der
Zeeuw; M. J. Kleijn, 79 jr., man; S.
J. R. Ong, 5 dagen, zn.; L. de Boer,
74 jr., wed. van. A. Klein.
Expositie van
kleinvee
De Noordwükse Vereniging van
Pluimvee, en Konijnenhouders open
de gisteravond in de bedrijfsgebou
wen van de fa. Molenaar en Co. haar
„Bloemenbadplaats-clubshow van
hoenders, konijnen, cavia's, sier. en
postduiven. Ongeveer driehonderd
dieren zijn op deze bijzonder goed
verzorgde expositie samengebracht.
De show is vandaag tot 10 uur 's a -
vonds en zaterdag van 10 tot 5 uur
geopend.
De beste grote hoender was een
Brahma van de heer K. van Loe. Hij
legde daarmede beslag op de door
B. en W. van Noordwijk beschikbaar
gestelde wisselbeker. De beste op
één na was een Orpington van de
heer D. de Bruin. De beste Dwerg
hoender was een Antwerpse Baard-
kriel vand e heer W. Handgraaf, op
één na een Chabo van de heer H. J.
Piersma. De beste sierduif was een
Mauser van de heer E. Zappeij, de
beste op één na een Vinkduif van de
heer P. v. d. Kwaak.
De beste ram _van de tentoonstel
ling was een Klein-Chinchilla van de
heer J. L. van Bohemen; de beste
voedster (praedicaat U) behoorde toe
aan de heer P. Hommel (een Black
and Tan). De beste der grote rassen
was een Vlaamse Reus van de heer
Tj. de Wit, de beste op één na een
Vlaamse Reus vand e heer A. Smel-
tink, de beste der middenrassen was
een Wener van de heer A. Sluimer,
de beste op één na een Dellenaar van
de heer J. F. L. Poppellers. De bes
te der kortharige rassen vas een
Rex van de heer S. de Meer, de bes
te der kleine rassen een Black and
Tan van de heer P. Hommel, de bes
te op één na was een Klein. Chinchil
la van de heer J. L. van Bohemen,
De beste der Dwergrassen was een
Kleurdwerg van de combinatie De
Bruln-Hasper, beste der dwergrassen
Pool roodoog van Freddy Turenhout.
De beste cavia behoorde toe aan de
heer E. Zappeij en de beste op één na
aan Dick van Woersem.
SFEERVOL WONEN
ypi
\kè y, M
HUI 1 fl
/ftt
.V
I- 'j
V&<
In een sfeervol interieur kan Iedere dag een feestdag voor U zijn.
Klassiek bankstel met royale en comfortabele zit. De 3 persoonsbank met 2 fauteuils
hebben een prachtige Draion velours bekleding, afgewerkt met een 15 cm. hoge
wollen franje, goud- of naturelkleurig. Losse zit- en rugkussens met ritssluiting. 1595. -
Kussenkast. 4 Deurs eiken kussenkast met 2 royale bestekladen. Mooie strakke
kroonlijst en fraaie bolpoten. Het geheel in een sublieme afwerking. 795.-
Salontafel met marmeren blad in een zeer aparte stuctuur en kleur. Op koperen,
gestyleerde poten. 350. -
Onze stoffeerderij met zijn bekwame vaklieden verzorgt de volledige inrichting van
Uw huis.
Deskundige adviseurs dienen U gaarne van advies en verstrekken U desgewenst
een volledige prijsopgave.
LEIDEN
m
'N MOOIE KOOI
is 'n onmisbaar element in
Uw sfeervolle
kerstomgeving
verantwoorde
modellen
klassiek en modern
degelijke afwerking
en in
PRETTIGE
PRIJZEN
van f 55,50 af.
Breestraot 3,
Leiden
Tel. 01710-33311
Boek- en Kantoorboekhandel
wist u
dot
wij een Jarenlange ervaring
hebben in het verzorgen
van Uw
FAMILIEDRUKWERK,
zoals visite en geboorte
kaartjes,
dat-
SPELLEN en PUZZELS
ook tot onze uitgebreide
voorraad behoren.
dat
wij POCKETS, KINDER
BOEKEN, STRIPVER
HALEN en TIJDSCHRIF
TEN, hebben,
dat
onze AANBIEDING voor
de komende tijd is:
Stripverhalen (van beken
de t.v.-strips)
NU f 0,40 (was f 0,65>.
Lichte ROMANS (pockets)
99 cent (was fl,50).
UITSLUITEND
MERCEDES-BENZ
OCCASIONS
Maakt U eens kennis met
onze fraaie colleotie.
Mercedes 200 D
1966
Mercedes 190 D
Combi
1965
Mercedes 220 SE
1965
Mercedes 190 D
1964
Mercedes 190 D
1963
Mercedes 190 D
1962
Mercedes 220
1962
Mercedes 190 D
m. schuifdak
1962
MERCEDES-BENZ
STIPD0NK
LEIDEN.
Rijndijk 112 - tel. 01710—
31713 (tussen De Vink en
H. Schouw).
