Marianne Hilarides
maakte gave rentree
Huldiging beeldhouwer
Mari Andriessen (70)
Geheel geslaagd concours
Diocesane Muziekbonden
Nog vele raadsels
rond „Tulip
Meesterschap betoond
Eregeld toegekend
Soekarno
heeft
huisarrest
PAGINA 6
LEIDSCH DAGBLAD
MAANDAG 4 DECEMBER 1991 j
„Odette-Odile" in Zwanenmeer
(Van onze kunstredactie)
Met een technisch uiterst gave vertolking van de dubbelrol
Odette-Odile in het Zwanenmeer heeft Marianne Hilarides za
terdagavond in het Scheveningse Ciscustheater bewezen, dat
zij nog steeds, voorzover het de klassieke stijl betreft, de be
langrijkste danseres van Nederland is.
Na jaren bij Franse en Italiaanse
groepen te hebben gewerkt en zich in
Nederland slechts een enkele keer te
hebben laten zien als Swanhilda,
6tond ze nu voor het eerst weer in
een grote produktie, en dan nog wel
in een rol dlie zowel technisch als
expressief zeer veeleisend is. Ze heeft
die krachtmeting met zichzelf over
tuigend gewonnen.
Techniek is altijd haar sterkste
kant geweest, dat bleek het in deze
voorstelling van het Nationale Ballet
nog steeds te zyn. In perfecte balans
komt ze neer uit haar sprongen,
schijnbaar moeiteloos slaat ze de fou-
ette's eruit, elke beweging, ieder ge
baar is zorgvuldig afgewerkt.
Ze wekte wel de indruk zich in en
kele soli nog wat (in te houden, maar
ook als zij de voorzichtige kant kiest,
is het een lust haar aan het werk te
zien. In de ,,Duette" wist ze zich ge
steund door Sylvester Campbell, voor
Schrijver Mihaljow
in hongerstaking
De Zuidslavische schrijve^ Mihaljo
Mihaljow. die een gevangenisstraf
van drieëneenhalf jaar uitzit wegens
„verspreiding van vijandige pro
paganda", is in hongerstaking ge
gaan. Zijn moedere die dit meedeelde,
zei dat haar zoon had geklaagd over
slechte behandeling in de gevange
nis in Pozarevac, ongeveer 80 km
van Belgrado. Hy krijgt geen boeken
en sigaretten en zijn cel is niet ver
warmd. De autoriteiten hadden ge
weigerd haar zoon als politiek ge
vangene te behandelen.
Mond- en klauwzeer
in Engeland
Kivart miljoen
stuks vee
afgeslacht
Het aantal door mond- en klauw
zeer besmette dieren dat in Engeland
geslacht moest worden ten gevolge
van de rampzalige epidemie van
mond- en klauwzeer is gestegen tot
een kwart miljoen stuks.
Het Engelse ministerie van land
bouw heeft meegedeeld dat 51 nieuwe
gevallen geconstateerd werden in
Cheshire, Shropshire en Denbigshi-
re, waardoor het aantal getroffen
boerderijen gestegen is tot 1456.
De Belgische minister van Land
bouw heeft vandaag alle veehouders
verzocht hun vee de verplichte jaar
lijkse inenting onmiddellijk te laten
geven vanwege de zeer ernstige be
dreiging door de mond- en klauwzeer
epidemie in Engeland. De Argentijnse
ambassadeur in Spanje heeft de be
richten, volgens welke Argentinië
wellicht de oorzaak zou zijn geweest
van het uitbreken van de mond- en
klauwzeerepidemie in Engeland, te
gengesproken.
Marianne Hilarides
ie de rol van Prins Siegfried nau
welijks meer gehesmen heeft. Dat
werden de scènes waarin zij haar
meesterschap volop toonde.
Toch besteedde zij ook de uitdruk
kingsmogelijkheden van haar rol veel
aandacht. Vooral in de tweede acte
zette ze een Zwanenkoningin neer die
in haar lijden heel aandoenlijk was.
Dirigent André Presser, het Neder
lands Begeleidingsorkest en partner
Sylvester Campbell vingen haar als
dat een enkele keer nodig was, prach
tig op.
De psychische druk die een derge
lijke rentrée met zich brengt in aan
merking genomen, zijn die paar klei-
oneffenheidjes haar nauwelijks
te rekenen. Marianne Hilarides
deed zich kennen als de meest ideale
vertolster van de rol waarover het
Nationale Ballet op het ogenblik de
beschikking heeft.
Annette Kolb
-97- overleden
In München is gistermorgen op 97-
jarige leeftijd overleden de letterkun
dige Annette Kolb, die zich gewijd
heeft aan de Frans-Duitse toenade
ring. Annette Kolb was van Duitse
afkomst en genaturaliseerd Francai-
se. Zij was lid van de Academie
van Wetenschappen en Literatuur van
Madnz, van de Beierse Academie van
Schone Kunsten en van de Duitse
Academie van wijsbegeerte en poëzie.
Sinds 1952 was zy tevens lid van
de Pen-club van de Bondsrepubliek.
ADVERTENTIE
SCHOENEN
B REESTRAAT 165-167- LEIDEN
Prijs voor Gunliild
Krislensen
De culturele prys van de gemeente
Arnhem voor dit jaar is toegekend
aan de kunstenares Gunhild Kristen
sen te Oosterbeek; de ury kwam tot
haar besluit op grond van de over
weging dat het oeuvre van Gunhild
Kristensen in zijn totaliteit overtui
gend bewijs geeft van haar creativi
teit in verscheidene technieken zo
wel in de glasschilderkunst het glas
in beton, als in de tapijtkunst.
Het 110 vierkante meter grote ta
pijt dat het comité „Geschenk Stad
huis Arnhem" het gemeentebestuur
zal aanbieden en een plaats krijgt
in de raadszaal van het nieuwe Arn
hemse gemeentehuis werd door haar
ontworpen. 300 vrouwen werken er
al een jaar lang aan.
De uitreiking van de onderschei
ding zal plaats vinden donderdag
avond 21 december op het Stad-
„Boeiende levensgezel"
„We zijn in deze Vleeshal bijeen om het verjaardagfeest van
Mari Andriessen te vieren. Uit het gehele land zijn kunstenaars
en vrienden van de jarige naar Haarlem gekomen, omdat zij
hem door beeldhouwwerken als door persoonlijke kennisma
king waarderen. Wat doen we op een verjaardagsfeest? Niet
spreken, wel musiceren, plezier maken en cadeaus geven''.
Aldus richtte Haarlems burgemeester, mr. O. P. F. M. Cre-
mers zich zaterdagmiddag tot de vandaag 70 jaar geworden
beeldhouwer Mari Andriessen. En hij vervolgde: „Het eerste
cadeau van het gemeentebestuur is deze receptie en het tweede
de inrichting van een eretentoonstelling". Later bood burge
meester Cremers twee zilveren kandelaars aan.
Op en top
Haarlemmer
Mari Andriessen had tevoren ge
zegd „dat het verboden zou zijn te
spreken". Hieraan kon men zich na
tuurlijk niet houden. Vier sprekers
richtten zich in waarderende woor
den tot Mari Andriessen. Burgemees
ter Cremers zei dat Haarlem trots
is op de jarige, van wie ook zoveel
werk in zyn geboortestad vertegen
woordigd is. Dankbaar is Haarlem
voor het verzetsmonument aan de
Dreef. Verder noemde de burgemees
ter het werk, dat ter herinnering
Frederik van Eenden
het beeldje van de schilder H. F.
Boot, dat volgend jaar geplaatst zal
worden, de beelden van de Gra
ven van Holland in de Pandpoort
In Stadsgehoorzaal j
De keuze viel weer op Leiden. Was het de twee vorige week
einden de Alg. Unie van Muziekverenigingen, die in de Stads
gehoorzaal haar festival vierde, nu was het zaterdag en zondag,
middag en avond, de R.-K. Bond van (zes) Diocesane Muziek
bonden. Voor deze is organisatorisch opgetreden de R.-K. Bond
van Muziekgezelschappen in Zuid-Holland, met plaatselijke
assistentie van de Kath. Harmoniekapel en van de Franciscus-
band in Leiden.
De korpsdeelneming berust op
aanwijzing op grond van de binnen de
eigen bondswedstrijden verkregen re
sultaten en op een systeem van
redelijke verhouding. Een van de
juryleden heeft zich hier beslist thuis
gevoeld: Eduard Flipse! De twee an
deren waren J. H. Claessens van het
Brabants Conservatorium in Tilburg
en J. P. Laro van de Mariniers.
Burgemeester mr. v. d. Willigen en
wethouder Menken maakten een goed
Wetenschappelijk onderzoek voor
bestrijding „zuur" in de tulpen
(Van
bloembollenmedewerker)
Dr. B. H. H. Bergman en drs. J. C.
M. Beijersbergen, wetenschappelijke
onderzoekers bij het Laboratorium
Bloembollenonderzoek in Lisse,
hebben in de witte huid van tulpen
stof ontdekt, die de duurste en
geniepigste parasiet van tulpen, „het
zuur", doodt. „Nu wordt allereerst
het grote probleem aangepakt of deze
„Tulipaline" bruikbaar voor de prak
tijk kan worden gemaakt en dan gaan
we, Nobelprijzen winnen", aldus drs.
Beijersbergen. „Er zitten er wel tien
tulpen. We weten nog hoegenaamd
niets en vermoeten nu op een ter-
in de planten te zijn gestoten,
even ingewikkeld is als het kan
keronderzoek".
Men kan zich voorstellen, dat de te
lers en exporteurs van bloembollen
met ongeduld kijken naar „het Labo
ratorium", dat hen misschien kan
verlossen van een aantasting van de
tulpen, die kapitalen aan arbeidsloon
verslindt. Een jaar of tien, vijftien
geleden wist men reeds, dat er in tul
pen een ziekte was, en vooral in de
vroege, die het binnenste wegvrat.
Waar en wanneer de ziekte de kans
heeft gekregen zich zo te verspreiden
is niet bekend. Indertijd waren veel
kwekers nog niet °P de hoogte van
„het zuur", waarvan de naam ont
leend is aan de wat zurige banaan
achtige geur.
Men stond voor een raadsel. Pro
fessor Van Slogteren heeft reeds meer
dan eens zijn verwondering uitgespro
ken over de opmerkingsgave van
nauwgezette bloembollenkwekers. Drs,
A. F. G. Slootweg, die bij zijn vele
werkzaamheden ook dit probleem te
behandelen kreeg, heeft hiervan ge
bruik gemaakt. Met de kwekers is
men naar een mogelijke oorzaak gaan
zoeken. Een van de opmerkelijkste fei
ten was, dat men een verschil in zuur
aantasting ontdekte, die moest zijn
veroorzaakt door later rooien. Een
stijgende bodemtemperatuur gaf de
zuurschimmel, Fusarium Oxysporum,
kans zich snel te ontwikkelen.
Drs. Slootweg stelde een kaart met
aanwijzingen samen, die de benaming
„Gele kaart" kreeg. Wie de maatre
gelen uitvoerde, kon het zuur aardig
binnen de perken houden.
Dieper onderzoek
Nadat drs. Slootweg zich alleen met
de aaltjes ging bemoeien en dr. Berg
man zijn taak overnam, konden de
onderzoekingen worden verdiept. Proe
ven met de reacties op verschillende
bodemtemperaturen in nauw afgeba
kende perioden leerden, dat tulpen
met geen mogelijkheid zuur werden
zo lang de huid dik en wit was. Zo
bauw hy bruin werd, zag men zuur
komen. Dat klopte met de waarne
mingen in de praktijk. Het bruin wor
den van de huid gebeuprt zo om
streeks de tijd, dat de bollen rijp zijn.
Het verschil in de hoeveelheid zuur-
aantasting tussen gedeelten van par
tyen, die eerdeir werden gerooid dan
andere, was opmerkelijk. Gezien het
feit, dat de zuurschimmel zich sne
ontwikkelt in warmte en vochtigheid
was dat wel ongeveer juist, maar in de
huid, die men moeizaam heeft kun
nen isoleren uit de witte huid. Het is
een deel van een molecule, dat apart
zeer giftig is, maar in de molecule
niet. Men noemde de stof „Tulipa
line".
In Lisse zijn de onderzoekers nog
helemaal niet zeker van hun zaak. De
gifstof is bekend, de chemische for
mule staat vast, maar wat moet men
maken, alleen het gif of de gehele
molecule? Wat in een reageerbuisje
zit, is nog niet in het groot gefabri
ceerd. Men zal het nog een poosje met
de gele kaart moeten doen.
De wetenschappelijke onderzoekers
ontdekten „Tulipaline" in de stam
per, het bovenste deel van de stengel
en in de uiterste punten van de bla
deren. Dat z^n de oudste gedeelten
van de plant. Verscheidene vragen
komen naar voren. Is het een kwes
tie van leeftyd? Maar waarom zit het
dan ook in het bewezen jongste deel
van de stengel, het gedeelte in de
bol?
Had het alleen in die wite huid ge
zeten dam was het allemaal nogal
simpel geweest. Waarom zit er ook
nog wat in de buitenste laag cellen
van de onder die huid liggende rok?
Het is de tweede barrière, waarin die
zuurschimmel wordt geïsoleerd, maar
niet sterft. Vandaar dat de kweker
en exporteur de partyen, waar zuur
iin zit. voortdurend moeten controle-
len. Dat kost kapitalen aan arbeids
loon. In «He buitenste laag cellen ge
beurt het een en ander. Is er een
methode om de schimmel daar te
pakken?
Ook is er de vraag of de plant
nieuwe cellen maakt of dat reeds in
de bol gevormde cellen door zich te
strekken een plant vormen.
De genoemde twee onderzoekers
zyn volkomen gegrepen door alles
wat om de „Tulipaline" speelt. Ze
hebben het vermoeden ergens op do
fundamenten van do groei van de
planten te zyn gestoten. Pas na ein
deloos veel onderzoekingen zal men
misschien iets van de raadsels kun
nen begrypen.
President Soekarno is onder huis
arrest geplaatst in zijn buitenverblyf
in Bogor, zo is gisteren uit militaire
kringen in Djakarta vernomen.
66-jarige Soekarno mag zyn paleis
alleen verlaten met een speciale ver
gunning van het militaire districts
commando van Bogor. Vorig week
einde mocht hij naar Djakarta voor
medische behandeling.
In augustus werd een speciale ver
gunning voor bezoek aan Soekarno
ingesteld, later zou hem zyn verbo
den Djakarta of west-Java zonder
militaire toestemming te verlaten.
Generaal Soeharto heeft volgens An-
tara gezegd dat een gerechtelyke ac
tie tegen Soekarno slechts een kwes
tie van tyd is, de wet zal zonder eni
ge discriminatie worden gehand
haafd.
Functionarissen van het Indonesi
sche leger hebben bevestigd dat er
een grote veldslag heeft gewoed in
het oerwoud van west-Borneo tussen
Indonesische troepen en communisti
sche guerrilla's. Ze weigerden echter
byzonderheden te geven.
deel van het feest mee. Voorafgaand
had de burgemeester de hoofdbetrok
kenen reeds in de koffiekamer van
het stadhuis ontvangen. Hy uitte zyn
de keuze van onze
oor muziek is de
uiterst geschikt.
De Federatie -voorzitter dr. Sweens
van Helmond dankte mr. v. d. Willi
gen en schreef aan deze ontvangst
ook de waarde van een erkenning van
zyn Bonds-arbeid toe.
Deze R.-K. Federatie beperkt zich
tot deelneming van de drie hoogste
afdelingen: Uitmuntendheid, Ere en
Superieur. Hier geldt een eigen
systeem voor het vrije werk. Elk korps
moet er drie studeren en paraat mee-
bengen, de jury kiest er, tot het laat
ste moment geheim, een van uit. Alle
18 ingeschrevenen zijn daadwerkeiyk
verschenen.
Het systeem van de drie keuzewer-
ken schenkt het totale concours een
gevariëerder compositie-panorama.
Van de nieuwe of nog schaars gehoor
de blazerswerken noemen we er en
kele, die dunkt ons zeker een tyd
repertoire zullen houden: Images
d'Eté van Moerenhout, Divertimento
van Marcel Poot, Peter Schmoll van
Weber en Epaminandas van G. De
Roeck. Er kwam echter één bepaald
verplicht werk aan bod, dat de aan
dacht van iedereen opwekte: César
Franck's „Psyché et Eros".
De vier superieure harmonieën
moesten er aan geloven (Breda, Maas-
bracht, Boxtel, Linne. Maasbracht
met 53 muzikanten). Op ditzelfde po
dium weerklonk het werk meermalen
van het Residentie Orkest, kon die
zelfde roerende schoonheidshuivering
gebracht worden?
In die zin is het geen korps gelukt.
De wisselakkoorden en de Wagner-
chromatiek maakten de intonaties
een beetje glibberig. Maar respect
hadden we voor elk der vier vertol
kingen. Dat niet altijd by een ander
verplicht geval, waar de zes supe
rieure fanfares niet niet een soepel-
verende muzikantesk-gave concert-
vertolking uit zyn gekomen: „Valse
Scherzo" van Gilson.
heide kwam er het dichtst bij
overwon alle knelpunten
hout's „Images".
Euterpe" van Venray moest de 2de
Suite van Holst spelen, maar aange
zien de byna 83-jarige Jos. de Klerl
(vader van Albert) op het balkon za
en het korps De Klerk's „Jubiloso'
beschikbaar had, kreeg het 't verzoek,
dit uiterst sympathieke „Jubiloso"
tra te verklanken. Veel meer beke
figuren vielen op te merken (compo
nisten, dirigenten.
Dit volledig geslaagde concours, dat
op een bijzonder hecht verenigings
leven rust, is met grote aandacht ge
volgd in een veelal sterk bezette
Stadsgehoorzaal.
V.
DE UITSLAGEN
Zaterdag 2 dec. (alleen fanfares)
Excelsior, Zeil berg (uitm.) 307,5 p.
afdelingskampioen)St.-Gabriël,
Hoensbroek (uitm.) 304,5 p„ St.-Willi-
brordus, Neerkant (ere) 303 p., St.-
Marie, Gracht-Kerkrade (ere) 307,5
(afdelingskampioen), Kunst na Ar
beid, Vreeswyk (sup.) 294 p., Een-
Maxim Hamel naar
Ned. Comedie
Maxim Hamel, die de vorige
maand, na een verblyf in de Neder
landse Antillen, in ons land te
rugkeerde, zal per 1 september a.s.
deel uitmaken van het Tableau de la
troupe van de Nederlandse Comedie.
Hij was tot nu verbonden aan het
gezelschap Ensemble.
dracht, Waubach (sup.) 312 p., Mu-
zieklust, Obdam (sup.) 301,5 p., Een
dracht, Nieuwenhagerheide (sup.) 333
met lof van de jury (afdelingskam
pioen).
Zondag 3 dec. Afd. Uitmuntendheid
Harmon ie i StMichael, St.-Michels-
gestel 300 p., Euterpe, Venray 319,5
p. (afdelingskampioen) .Ere-afd. Har
monie: St.-Gertrudis, Beesel, 312 p.
St.-Caecilia, Mechelen, 316,5 p .(afde
lingskampioene). Afd. Superieur Fan
fare: Juliana, Stompwyk 307,5 p.
met lof van de jury. St.-Cecilia, Maas -
rieur Harmonie. Cecilia, Breda, 324 p.
Irene, Grootebroek, 304 p. Afd. Supe-
bracht 304,5 p.j Güdenbofydsharmo-
nle. Boxtel 315 p. Lentekrans, Linne
336 p. met lof der jury (afdelingskam
pioen.)
het Frani
Halsmuseum en particulier bezit. „I
bent op en top Haarlemmer en il(
hoop dat u dat tot uw laatste snii
zult blyven".
Ere-saluut
Prof. J. Bronner zei o.m.: „De
tentoonstelling van het werk in het
prachtige gebouw is een waardig rere
saluut aan de beeldhouwer en zijn
re. Myn oude, jonge vriend is
al tyd een boeiende metgezel in mynj
leven geweest. Ik wil vandaag jd
dank zeggen voor je schone arbeid
vriendschap. Ik wens je nog lang:
goede gezondheid en werkkracht"
aldus besloot de bejaarde, oude leer
meester zyn gelukwens.
De dichter A. Roland Holst las zyri
gedicht voor dat hy t.g.v. de 70-ste
verjaardag gemaakt had en opgeno-
en is in de catalogus.
Het hoofd van de afdeling Kun
sten van het Ministerie avn Cultuur,
Recreatie en Maatschappelyk Werk,
J. F. M. Jansen, las een brief
ïr van minister mej. mr. M. A. M,
Klompé, waarin vermeld staat dat
zy besloten heeft aan Mari Andries
sen m.i.v. 1968 een jaarlijks eregeld
van f 5.000.- toe te kennen en daar
door hulde te brengen voor de wij.
ze waarop de jarige een zeer be
langrijke bijdrage heeft geleverd
aan de ontwikkeling van de beeld
houwkunst in Nederland.
„Dat is een hoge, misschien wel de
hoogste onderscheiding die aan kun-
stenaars kan worden teogekend", al
dus spreker.
De heer D. J. A. Geluk, wethou
der van O en K van Haarlem, over
handigde namens het comité vari
goede vrienden en bewonderaars van
Mari Andriessen een geschenk In
envelop. En wat het musiceren op
dit verjaarsfeest betreft: Eugène
(fluit), Hen (hobo), Gys (viool) en
Frans (cello) van der Grinten, viej
kleinkinderen van Prof. Hendrik An-j
driessen, speelden drie delen uit het
Concert Spirituel van hun grootva-j
der en een werk van Johan Fesh
De eretentoonstelling is tot 7 ja
nuari in Haarlem te bezichtigen. Z(j
omvat byna 100 werken*
Natuurlijk kon de langza-j
merhand beroemd geworden Car-j
nabystreet in Londen niet mei
een klassieke kerstversiering ko-
mené Het is er een mei 'n psyche.
delische inslag geworden, passend
bij de jonge en extravagante mo*
de van de straat van de hipps
boetiekjes.
