HmraN****''- i
Toen in de hete droge
zomer van 1964 de in
woners van Wuppertal,
een langgerekt idyllisch
stadje midden in het Ruhr-
gebiedvoor een groot
deel hun woonplaats ver
lieten, ziekenhuizen pa
tiënten overbrachten naar
nabij gelegen steden, de
kadavers van vissen en
ratten tergend langzaam
voorbij dreven in de V/up
per, ging er een schok
door West-Duitslands in
dustriecentrum. De stank
die uit de Wupper bor
relde was ondraaglijk.
De kleur van de geringe
hoeveelheid water die
door de Wupper stroom
de was grauw van vuil en
gifstoffen. Het drinkwater
smaakte naar mottebal-
len. In die „ramp"zomer
van 7 964 ging men zich
plotseling realiseren dat
de dreiging van een
waternood in het Ruhr-
gebied met zijn meer dan
2200 fabrieken steeds
sterker wordt.
De Wupper, Duitslands meest verontreinigde rivier, wordt bij Wupper-
tal-Buchenhofen via een stuwdam in één van de bezinkingsbekkens van het
zuiveringsstation geleid.
mark, worden betaald door het
Wupperverband, de deelstaat Noord-
rijn-Westfalen en de industrieën.
[HEDCKlAND
Sig. Wolf
Niet alleen in de industriële cen
tra van West-Duitsland worden kos
ten gespaard in de strijd voor goed
water. In het stroomgebied van de
Niers, een hoofdzakelijk door agra
risch en recreatiegebied stromen
de rivier die bij Gennep m de Maas
komt, werden in de afgelopen tien
jaren 27 zuiveringsinstallaties ge
bouwd. Het belangrijkste probleem
leverden niet de afvalstoffen van
de schaarse fabrieken en slachterij
en die er zich bevinden, maar de
schuim vorming veroorzaakt door
huishoudelijke afwasmiddelen. Sinds
enkele jaren geleden de Duitse zeep
fabrikanten wettelijk verplicht zijn
maatregelen te treffen om de
schuimvorming tot het uiterste te
beperken is dit probleem enigszins
afgenomen. De Duitse huisvrouwen
kopen echter in Nederland sterk
schuimvormende wasmiddelen
waardoor het effect van de Duitse
maatregel vrijwel teniet werd ge
daan. De zuiveringsinstallaties in
het stroomgebied van de Niers zijn
daarom dan ook hoofdzakelijk ge
richt op het vrijhouden van het
Nierswater van schuim.
Het zuiveren van water levert in
de industriële centra technisch
geen enkel bezwaar meer op. Een
veel groter probleem is de vernie
tiging van het vrijgekomen slijk.
Het opslaan van het slijk vergt
enorme ruimte, verbranden is
kostbaar. In het Niersverband heeft
men dit probleem opgelost door
het vrijgekomen slijk via pasteuri-
satie geschikt te maken als mest
stof.
Dank zij dit systeem waardoor de
directeur van het Niersverband, dr.
Triebei, wereldfaam verwierf, kun
nen de kosten van de waterzuive
ring voor een groot deel gedekt
worden.
wet werd het Wupperverband opge
richt dat belast werd met de wa
terhuishouding van de Wupper en
de zijrivieren. Vanaf 1930 zijn twin
tig waterzuiveringsstations en vier
stuwmeren (gezamenlijke inhoud
30 miljoen m3) gebouwd die moe
ten zorgen voor gelijkmatige toe
voer van water, zowel 's zomers
als in de winter. Voor de drinkwa
tervoorziening werd bovendien in
9 Een van de bronnen van veront
reiniging is het schuim veroorzaakt
door wasmiddelen. Vooral in het
aan Nederland grenzende gebied
van de Bondsrepubliek is de schuim-
overlast groot.
stijgend aantal inwoners en de
groei van de industrieën in het
Wuppergebied.
Rampjaar
Na het rampjaar 1964 werd door
de deelstaat Noordrijn-Westfalen in
samenwerking met het Wupperver
band een prioriteitenschema opge
steld met als belangrijkste project
de bouw van een nieuw stuwmeer,
de Wuppertalsperre (kosten 20 mil
joen DM). Dit stuwmeer zal in de
winter Wuppertal beschermen tegen
overstromingen en in de zomer
moeten zorgen voor voldoende af
stroming van het industriële afval
water. Een ander voordeel van de
Wuppertalsperre is dat in de stad
Wuppertal de nieuw te bouwen brug
gen over de Wupper niet hoog be
hoeven te zijn.
Verdere maatregelen in het prio
riteitenschema zijn de uitbreiding
van bestaande zuiveringsstations en
de bouw van nieuwe stations. Als
eerste stap werd het uit -1906 date
rende zuiveringsstation Wuppertal-
Buchenhofen uitgebreid. Ter verde
re ontlasting van de beneden Wup
per zullen de zuiveringsinstallaties
Burg, Kolhfurt en Witzhelden wor
den gemoderniseerd. In samenwer
king met de Bayer-fabrieken wordt
in Leverkusen een reusachtige in
stallatie geconstrueerd met een
capaciteit die overeenkomt met het
reinigen van het afvalwater van
een stad met 275.000 inwoners. De
kosten van de projecten van het
prioriteitenschema, 200 miljoen
meer studies bewijzen dat veront
reiniging van water belangrijke ge
volgen kan hebben. Sommige che
micaliën die op het ogenblik in
het water worden geloosd doden de
waterplanten en al het andere le
ven dat in water voorkomt. De che
micaliën komen ook terecht in de
koeien die dit water drinken, en
ten slotte in de mensen, die het
vlees van die dieren eten en de
melk ervan drinken.
Minerale afvalstoffen in regen- en
bevloeiingswater kunnen in sommi
ge aardlagen samenklonteren tot
steenachtige massa's. Wortels wor
den vergiftigd en de micro-dieren
en plantengroei ondergaan veran
deringen. De urgentie van de wa
tersanering wordt dagelijks groter.
In het ontwerp voor een
grondwet over het gebruik van
water, stelt een commissie uit
de Raad van Europa: „Water
is een van de kostbaarste be
zittingen van de mens; het ia
onmisbaar voor leven en voor
uitgang. Water is niet los te
denken uit alle bekende mense
lijke activiteiten, tot de vrije
tijdsbesteding toe. Menselijk
bestaan zonder water is on
mogelijk". In het Rurhgebied
is men meer dan ooit hiervan
overtuigd.
1962 de Dhünntalsperre (inhoud
7,3 miljoen m3) aangelegd. De ge
troffen maatregelen bleken echter
niet voldoende te zijn tegen het
Het accent van de zuivering van
het afvalwater van het industriege
bied Noordrijn-Westfalen valt op
het water van de zijrivieren van de
Rijn. Hierbij gaat men uit van het
standpunt dat het kwaad moet wor
den aangepakt bij de bronnen: in
dustriekernen en steden aan de zij
rivieren.
In Duitslands meest verontreinig
de rivier, de Wupper werden de za
ken drastisch aangepakt. In het
stroomgebied van de Wupper (114
km) wonen ongeveer 950.000 men
sen. De verffabrieken, chemische
fabrieken, cementfabrieken en gal
vanische industrie van Remscheid,
Solingen en Wuppertal lozen hun
afvalwater alle in de Wupper. De
verontreiniging van deze fabrieken
komt overeen met die veroorzaakt
door een stad met één miljoen in
woners.
Ir. Bischofsberger, hoofd van de
afdeling waterzuivering van het
Wuppergebied: Wat deze verontrei
niging betekent hebben wij ervaren
in de zomer van 1964. Per uur
stroomde nog geen 500 km3 water
door de Wupper. De stank was on
uitstaanbaar.
Reeds in de jaren dertig werd
in het gebied van de Wupper de
dreigende gevaren van de water
voorziening erkend. Big bijzondere
De strijd tegen het water is in
het Ruhrgebied veranderd in een
strijd om goed water. Niet alleen
de industrie is gebaat bij voldoen
de water van goede kwaliteit maar
ook de bescherming van het levens
milieu vraagt om bestrijding van
de waterverontreiniging. Steeds
De verontreiniging van de Rijn wordt voortdurend onderzocht.
Hiertoe vaart het Westduitse laboratoriumschip Max Priiss tw?e-
honderd dagen per jaar over de Rijn, van Bazel tot Emmerik.
Het schip dat met de modernste meetapparatuur is uitgerust
neemt bij de mondingen van de zijrivieren monsters die met au*o
matische apparatuur onderzocht worden op zoutgehalte, zuurge-
halte, moddergehalte en temperatuur. Voorts meet men ook bij
fabrieken, steden en in havens de verontreiniging en is de belang
stelling vooral gericht op het vóórkomen van bijzondere chemi
sche stoffen. De aanwezigheid van de Max Prüss op de R jn heeft
ook een psychologische werking. De fabrieken weten dat mon
sters worden genomen van hun afvalwater. Sinds de laatste tien
jaren bestaan in de Duitse Bondsrepubliek strenge wettelijke voor
schriften voor het reinigen van industrieel afvalwater. Bij overtre
ding hiervan kunnen hoge geldboeten en in ernstige gevallen ge
vangenisstraffen tot maximaal vijf jaar worden opgelegd De Max
Prüss is dan ook een waarschuwing voor de industrieën de wet
telijke verplichtingen na te komen.
