f ermieten ondergraven de
ronden dollar - zuilen
Toppunt van griezelen
financieel weekoverzicht
Van verwachting klopt ons hart
V alutapar iteiten
\toe aan schoonmaak
MISDAAD EN SCIENCE FICTION
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Langspeelfles
De Kuyper
^TERD4
IRDAG 2 DECEMBER 1967
LEIDSCI1 DAGBLAD
(Van onze financiële medewerker)
erfConing Salomon wist al dat de macht van de Staat rust op
kjiden zuilen, die het economisch verkeer schragen. Hoeveel
Ineer geldt dat in onze dagen nu de wereldhandel een enorme
Jdbeweging teweeg brengt. Er is geen goud genoog voor a an
slepen. Daarom werd er tussen beide wereldoorlogen al een
ire veldslag aan het valutafront geleverd om het hoofd bo-
ja water te kunnen houden. Allerlei restricties in het inter-
FÈonale handels- en betalingsverkeer hebben voen b'-jgedra-
tot het uitbreken van de wereldbrand. Daarom we* d er al
vjens de oorlog gezocht naar een mogelijkheid om de betalin-
1 op gang te houden zonder al te zeer afhankelijk te zijn
elji het edel metaal, dat slechts op enkele plaatsen in de aard-
1|em verscholen ligt en dat zodra het gedolven is, verdwijnt
'de kluizen van centrale banken en goudhamsteraars. De
(Jlerikaanse dollar en het pond sterling moesten uitkomst
den.
Meer evenwicht Meer consumptieve
bestedingen
5fv'
iTan
1 Jr«iR
t dollar werd vastgepriemd aan
xïjoudprijs van vóór de oorlog en
^jpond sterling kreeg een zodanig
jjL aangemeten, dat het eveneens
.^Sreservevaluta dienst kon doen.
;j^ng er schaarste was aan beide
Jplmiddelen, werden zy alge-
geaccepteerd om dienst te
*i ln het onderlinge betalingsver-
9 teneinde er tekorten met het
land mee te dekken en over-
itten met een ander land mee
etaald te krijgen. Zoiets is a 1-
rs mogelijk zolang er volledig ver-
%ren bestaat In de Internationale
.fljkracht van de reservevaluta.
hoog voetstuk
i
■fang was het duidelijk, dat de
en zeker het pond sterling op
te hoog voetstuk waren ge-
itst. De valutaspeculanten heb-
als termieten, die de zwaarste
vellen, geknaagd aan de posi-
,n het pond tot Groot-Brittan-
als het ware een tweede slag
I Duinkerken moest leveren, zij
ditmaal aan het valutafront. De
kluatie van het pond was onver-
delljk, maar toen de ene zuil van
vl wereldbetallngsverkeer was be-
begonnen de termieten aan
weede zuil.
dollar heeft onder zware druk
*an op de valutamarkten, maar
Sjieken op een gegeven ogenblik
dollars genoeg voorhanden te
om de aanval voort te zetten.
bank of England kocht grote be-
liten aan dollars terug, welke ty-
de aanval op het pond waren
Maan teneinde de aangeboden
den sterling over te nemen. Toen
iities werden teruggedraaid
fenen de dollars uit het ver-
op het ogenblik, waarop veel
werden besteed voor de aan-
van goud.
kwetsbare positie
ih is lang niet alles rustig aan
valutafront. De dollar is in een
itsbare positie gekomen nu het
it onmogelijk lijkt om op d en
de goudprijs op het vooroor
niveau te handhaven zolang er
de Amerikaanse betaiingsba-
lekorten voortdurend nieuwe
U's aan het wereldverkeer wor-
toegevoegd. De dollar gaat
loor geleken op de toren van
welke ook steeds meer uit het
hangt en waarvan iedereen
ti dat er een ogenblik komt,
tlS(lrop het bouwwerk niet meer
Cde kan blijven.
aanvallen zullen zich herha-
dat kan by voorbaat worden
nst#enomen, ook al staan de cen-
eeie banken gereed om goud te of-
meijn op het altaar van de dollar.
in pen de presidenten van de cen-
banken der rüke landen, met
londering van die van Frankrijk
bevestigd.
ép politieke tenen
Amerikanen, die als het om
^ïkrjjk gaat politieke tenen heb-
i van hier tot ginder, zijn ge-
«d over de houding van Parijs,
-jj* tijdens de goldrush het zwaar-
Unt lag van de aapval op de dol-
□d Tussen politieke tegenstanders
=rfc*ft er maar een zweem van
Betrouwen op te doemen om het
fcgonisme te doen oplaaien.
fajeiyk speelt het Franse staats-
ctfd, als een Cato, met de ge-
Jpte dat Carthago vernietigd
worden, maar als het op geld-
Ipn aankomt, spreekt alleen de
diteit een woordje mee. De rea-
kei)lt Is dat er een wanverhouding
3e»0ntstaan tussen de koopkracht
SC|P het goud en die van de dollar en
1 een wanverhouding tussen de
pkracht van de dollar en die van
ere betaalmiddelen, zoals de
|tse mark. de Franse franc en
|S de Nederlandse gulden.
)e klok terug
trekken en onze exporteurs hadden
meer moeite om hun spullen kwijt
te raken in de landen, die trouw aan
de dollar waren gebleven.
De koopkrachtpariteiten zijn door
die operatie lang niet in evenwicht
gebracht en dit draagt er toe bij dat
de tekorten op de betalingsbalans
der Ver. Staten voortduren, terwijl
de monetaire positie van de EEG-
landen steeds sterker wordt.
ADVERTENTIE
Kunstnijverheid mei
een grote K
Kom dus naar <Je
Artishop als u
iets heel moois
zoekt
A NC
HASSELMAN PANDER
Ten opzichte vin het pond sterling
is er na de devaluatie een zeker
evenwicht verkregen, althans wan
neer gezien wordt naar de vooroorlog
se pariteit. De koers van het pond
I was toen in de buurt van f 8,70 en
dat is hp nu weer. De dollar stond
i destyds op ca. f 1,80 zodat de verhou
ding van thans op f3,80 meer is dan
de werkelijke wijziging in de onder
linge koopkrachtverhouding.
De monetaire deskundigen, die ja
ren achtereen bezig zyn geweest met
het zoeken naar een oplossing om
het internationale betalingsverkeer
door verruiming van de werledliqui-
diteit op gang te houden, zouden nu
eigenlyk eens moeten gaan zoeken
naar de weg. die tot betere onder
linge koersverhoudingen kan leiden.
De valutapariteiten zyn nu rijp
om aan een grote schoonmaakbeurt
te worden onderworpen, zoals schepen
moeten ondergaan om „Klasse la" te
bluven by Lloyds.
Gouden standaard
hersenschim
Herstel van de gouden standaard
zou een van de remedies kunnen zyn,
ware het niet dat daarmee gespeeld
wordt met een hersenschim. De gou
den standaard zou het onmogeiyk
maken om een werkgelegenheidspo-
Litiek te voeren, hetgeen op enorme
politieke bezwaren zou stuiten. Er is
echter een nog dwingender reden,
waarom de gouden standaard wel I
voor altyd onmogelijk zal zijn. De
weg terug naar het goud zou bete-
kenen dat er een onwrikbaar ver- j
trouwen in eikaars beleid en eerlyk-
heid zou moeten bestaan. Vertrou- j
wen ls echter voor geen goud te j
Geen opwinding
I Intussen heeft de effectenbeurs na
de devaluati-schok nauwelijks spo-
ren van opwinding vertoond. Sommi
ge industriefondsen zetten de koers-
verbeteringen voort, doch er behoeft
slechts een klein stootje te worden
I gegeven om de gegadigden te doen
retireren. Dat ondervond Nijverdal-
Ten Cate, waar de mededeling dat er
over 1967 weer geen dividend wordt
verdiend, wel verkopers, maar geen
kopers ln de markt bracht.
Intussen biyven de tussentydse be
richten over de gang van zaken by
het bedrijfsleven in het algemeen
gunstig luiden. Van de 51 naamloze
vennootschappen, waarvan de aande
len ter beurze in de notering zyn op
genomen, die in de loop van novem
ber melding maakten van de bedry-
vigheid, waren er 24, die konden be
richten dat de uitkomsten beter wa
ren dan verleden jaar. Door 14 direc
ties werd verklaard dat de bedrijfs
resultaten weinig afweken van de
voorgaande cyfers en slechts 13
maatschappijen slaagden er niet in de
omzet en de resultaten op het oude
niveau te handhaven.
De grootste vooruitgang wordt
over het geheel genomen in de con
sumptieve sector van het bedrijfsle
ven geboekt. Iloogenbosch verkoopt
14% meer schoenen, Albert Heyn ver
dient 20 meer, Unilever boekte
9 3/4 hogere winst, Scholten-Ilonig
verkocht en verdiende 5 meer en
Desseaux legde de rode loper uit
voor werknemers en kapitaalver
schaffers door 20 meer te verko-
De cyfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek betreffende de con
sumptieve bestedingen duiden er ook
op. dat er een stijgend verbruik per
hoofd der bevolking is, waarbij het
stabiele pryspeil maakt d at er een
reële verbetering optreedt.
ADVERTENTIE
Allen, die in het komende
week-einde bemerken, hoe moei-
ïyk het beroep van een dichter
is, zullen, als ze al tyd hebben
om het te lezen, uit dit stukje
proza geen inspiratie ontvangen.
Het gaat immers niet over de ver
wachting van a.s. dinsdagavond,
wie van ons de koek en wie de
gard krygt, maar over de ver
wachting van morgen, de eerste
zondag van Advent. Wat mogen
wy van de toekomst verwachten
voor de wereld en ons eigen le
ven?
Velen verwachten niets meer.
Ze laten alles wat er om hen
heen gebeurt, lijdelijk en schyn-
baar onbewogen over zich heen
gaan. Ze zyn al zo vaak teleur
gesteld, dat ze het leven maar
nemen, zoals het valt.
Sommige psychologen proberen
ons duidelijk te maken, dat het
probleem van de tegenwoordige
jeugd voortkomt uit hun teleur
gestelde verwachtingen. Hoewel
de meesten van hen de oorlogs
jaren niet hebben meegemaakt,
hebben zy toch in hun kinderja
ren van de ouderen gehoord, dat
er een andere en betere wereld
voor hen zou aanbreken.
Nu zy echter zelf volwassen
gaan worden, ontdekken ze, dat
alles by het oude gebleven is:
oorlog, honger- overbevolking en
zelfs weer dreigende werkloos
heid. Zij ztfn daardoor zo ont
moedigd. dat ze afleiding zoe
ken in opwindende muziek en in
verdovende middelen. Je kunt
de verveling van hun gezicht af
scheppen. Naar wjj hopen is het
een jeugdziekte, die straks wel
over zal gaan.
Maar andere jongeren komen
in opstand tegen de bestaande
orde. Ze trekken de straat op
en demonstreren tegen alles en
nog wat, of ze richten nieuwe
politieke partijen op. Al gaat dit
voor ons besef wel eens wat al
te onstuimig en rumoelrig toe.
toch moeten wij deze omstandig
heid positief waarderen. Ze to
nen in elk geval nog verwach
tingen te hebben. En gelukkig
ook maar: een leven zonder
verwachtingen is een hel. „Laat
varen alle hoop, gij die hier
binnengaat", schreef een dei-
grootste dichters.
Waarop zyn de verwachtingen
van de mensen gegrond?
Woord van
bezinning
In Oost-Europa verwachten ve
len het van eigen kracht, hoe
wel het hun j.l. woensdagavond
in het Feyenoord-stadon niet ge
lukt is. De herdenking van de
novemberrevolutie van 1917 werd
een grootse gebeurtenis. Met
klinkende cyfers en feiten
werd aangetoond, wat men in
een halve eeuw op wetenschap-
peiyk en Industrieel, op sociaal
en cultureel terrein heeft be
reikt. Al is die ontwikkeling ook
door een zee van bloed en zo
veel tranen is heengegaan, men
kon terecht trots zyn op de be
reikte resultaten. De problemen
die er nog over gebleven zyn,
hoopt men straks ook wel met
behulp van computers op te los
sen.
In West-Europa verwachten
velen het eerder van andere
mensen dan van zichzelf. Als
het niet gaat, zoals men graag
zou willen, dan krijgt alles en
iedereen de schuld. De overheid
de maatschappU en de kerk. Er
is altyd wel een zondebok te
vinden. En nooit komt by hen
de gedachte op. dat men zelf
ook wel eens aansprakelyk kon
zyn voor de gang van zaken in
de wereld.
In deze adventtyd zegt de by-
bel: „het boek der hoop", ons,
dat wij de toekomst niet van
onszelf en niet van andere men
sen hebben te verwachten, maar
van Hem, die alle dingen nieuw
maakt. Het wereldgebeuren ls
geen kringloop, geen cirkelgang,
maar een weg, die uitloopt op
een doel: zyn Ryk van vrede
en gerechtigheid. Ja, dat Ryk
is in beginsel reeds aangebroken
by de geboorte van het Kind
van Bethlehem. Op Hem is on
ze hoop gevestigd.
Er is in de loop der eeuwen
met de verwachting dikwyis de
spot gedreven. Men vindt, dat de
gelovigen het zich wat al te ge-
makkelyk maken. Als ze zelf
geen uitweg meer weten, roepen
ze de hemel te hulp. God is
voor hen de E.H.B.O., de eerste
hulp by ongelukken; of als een,
nooddeur in een gebouw, die
slechts opengaat by brand. Het
is wel goedkoop om de verant-
woordeiykheid op deze manier
van je af te schuiven.
Het is er echter verre van daan,
dat dit geloof de mensen tot
slappelingen zou maken. Juist
voor degenen, die deze hoop op
God hebben, gaat de deur naar
de toekomst open. Omdat ze een
zin en een doel ln hun bestaan
erkennen durven zy het leven
aan.
D. J. Vossers
em. pred.
Leiden.
Boris Vian: ,De Hartevreter' en ,E«al wie
lelijk is maken we af.! De Bezige Bij
Boris Vian (19201959) moet een in hoge mate uitzonder
lijke figuur geweest ziin. Hij was bijzonder veelzijdig in de
eerste plaats: prozaïst, dichter (ook voor cabaret), trompettist
en bovendien ingenieur. Zijn vroegtijdige dood is te wijten aan
zijn zwakke hart, dat het begeven schijnt te hebben tijdens
de première van een film die naar een toneelstuk van hem ge
maakt was.
Men kan het werk van Vian, als
men dat wil, in twee delen splitsen
.,nl. in het werk dat hy onder zyn ei
gen naam geschreven heeft en dat
gedeelte dat onder het pseudoniem
Vernon Sullivan werd uitgegeven.
Persoonlyk zie ik daar eigenlijk niet
zoveel reden voor. Degenen, die spe
ciaal de twee hierboven genoemde
vertaalde romans tesamen zullen le
zen, zullen waarschynltfk tot dezelfde
conclusie komen. Het is wel aardig
om te weten hoe Vian ertoe is geko
men om romans te gaan schryven on
der psneudoniem.
Daar Vian goed op de hoogte
schynt te zyn geweest van de moder
ne Amerikaanse literatuur hy ver
taalde doe ook kreeg hy op een
dag een uitgever by zich die hem
vroeg of hy niet een Amerikaanse
„hard-bolled" schryver wist die be
halve deze eigenschap ook nog enke
le andere bezat die hem voor Frank-
ryk aantrekkeiyk konden maken. Als
voorbeeld noemde die uitgever het
welhaast onsterfeiyk geworden „No
Orchids for Miss Blandish" van J. H.
Chase. Vian schynt toen geantwoord
te hebben dat je zo'n auteur gemak-
kelyker kon maken dan vinden. En
hy bewees dat door binnen tien dagen
te komen aandragen met „J'lrai cra-
cher sur vos tombes", dat vervolgens
uitgegeven werd als de vertaling van
het werk van een neger die in
de V.S. geen publicatlemogeiykheden
kon vinden. De auteur Vernon Sulli
van bleek geen doekjes gewonden te
hebben om zyn erotische scènes zon
der zich echter aan grove taal te bul
ten te ztfn gegaan. Het boek werd een
groot succes. Toen er ongeveer 10.000
ex. verkocht waren, kwam er nog
een schandaal van ook. Vian schreef
nog drie romans onder de naam Sul
livan. ofschoon nu wel bekend was
wie daar achter verborgen zat.
Ongehoorde
fantasie
Van de twee romans die hier ver
taald verschenen ztfn, is „En al wie
lelijk is maken we af" een Sullivan-
roman, „De Hartevreter" niet. Veel
verschil maakt dat in wezen niet.
Alleen ls in het Sullivanboek het ele-
Hooglandse Kerk: Gesloten.
Marekerk: 10.30 u ds H. Bouter; 7
u ds H. J. van Achterberg.
Ooffterkemk: 10 u ds J. A. Eekhof.
Bothlehenukerk10 u d6 H. P. Huis-
Qian te Oegstgeest.
Maranathakerk: 9 u ds M. J. Wa
genvoorde; 7 u ds W. Vroeglndewey
te Katwijk aan Zee.
Bevrijdingskerk: 10.30 u. ds H. W.
Hemmes; 7 u ds J. A. Eekhof.
Koningskerk10 u ds P. Kloek.
Vredeskerk: 10 u ds H. J. van Ach
terberg.
Ver. Vrijz. Hervormden: 10.30 u ds
M. J. Wagenvoorde.
Eglise Wal-lowne: 10.30 u Pasteur J.
M. Charensol.
Academisch Ziekenhuis: 10 u ds P.
J D. van Malssen.
Diaconessen huls: 10.30 u ds J. E.
Brederveld.
JeugdJkerk L.H.J.-Gebouw. Leven-
daal: 10.30 u de heer M Kemp.
Lutherse Kerk: 11.45 u Studenten- j
dienst, ds J. A. Eekhof en dr J. M. 1
Vlijm.
Geref. Kerk. Zuiderkerk: 10 u dr
Vlijm; 5 u dr v. d. Zwaan.
Petrakerk: 10 u ds H. v. Duinen te
Voorburg; 5 u ds Hofman.
Oude Vestkerk: 10 u ds Hofman; 7
u dr Vlijm. (Dienst met belangstel
lenden).
Maranathakerk: 10.30 u d6 Boven
berg; 5 udr Dronkert.
Bevrijdingskerk: 9 u dr Dronkert;
5 u ds Bovenberg.
„Groenhoven": 10 u dr v. d. Zwaan.
„De Mirt": 10 u Oud eren dienst
de heer De Koning.
Zuiderkerk (ingang Bloemisten
laan 3 u Dienst voor doven
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstr. 19):'
10 30 u H. Mis.
Nwe. Apost. Kerk (H .Rijndijk 24)
9.45 en 4 u. dienst. (Donderdag 7.45
u f'Jienst)
Leger des Hells: 10 u heiligings
die ïst. 7.30 verlossingssamenkomst.
Ohr. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds J.
h Carlier.
Rem. Kerk: 10.30 u ds J Th
Mackenzie.
Doopsgezinde gemeente- 10 u ds H.
van Bllderbeek (mjrvv. kerkkoor).
Evang. Luth. Kerk: 10.15 u ds J.
Happee.
Oud-Kath. Kerk: Zoeterw. Singel
50: 10 u Hoogmis.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middel
stegracht 3): 10 en 5 u de hr Dikkes.
Baptistengemeente. (Oude Rijn 5):
10 en 5 u ds R. Relling.
Geref. Gemeente: 10 u leesdlenst;
7.15 u ds H. Rijksen. (Donderdag 7.30
uur ds A. Verhoef).
Aarlandervcen Herv. Gem.: 10 u
en 7 u ds G. van Doorn
Geref. Kerk: 9.30 u en 6 30 u ds
W J. van Hoek. Chr. Geref. Kerk:
9.30 u Dienst des Woords; 2.30 u de
heer J. van Leeuwen te Nieuwkoop.
Alphen aan den Rijn Hen*. Gem.
Adventskerk, Jullanastraat: 10 u ds
W. Chr. Hovius te Katwijk aam Zee;
6.30 u ds J. Th. W. Quak te Koude
kerk a/d. Rijn. Kruiskerk Gouwsluis:
10 u ds M. Hanemaaijer. Opstan-
dingskerk: 10 u ds W. VerweiJ; 6.30 u
ds M. Hanemaaijer. Gebouw Nabij: 10
u ds J. H. Bogers Jeugdkapel. Martha-
Stichting: 10.30 u de heer H. A. van
Til te Rotterdam. Oudshoom: Wijk I
Oudshoomseweg: 10 u ds G. Cadée.
Wijk II, Sionskerk: 9 30 u ds H.
Koudstaal; 6.30 u ds J. Kruijt te Rot-
terdam-Hillegersberg. Wijk III. Ge
bouw Onderweg: 10 u dr G. P. H.
Locher te Oegstgeest; 6 30 u ln kerk
Oudshoorn se weg ds J. H. Bogers Vie
ring heilig avondmaal. Geref. Kerk:
Maranathakerk, Raadhuisstraat; 10 u
cis A. Bonman; 6.30 u ds W. Haver
kamp te Aalsmeer. Salvatorikerk, W.
de Zwijgerlaan 10 u ds W. Haver
kamp te Aalsmeer: 6.30 u ds G. O.
N. Veenhuizen. Alphen-Noord: Goe
de Herderkerk 10 u ds G O N. Veen-
huizen; 6.30 u da A. Borman.
Geref. Kerk (Vrijgemaakt); 9.30 u
leesdlenst; 6.30 u ds H. Scholte. Chr.
Geref. Kerk Jeruzalemkerk, Grijpen-
steinstraat: 9.30 u Dienst des Woords
5 u ds H. C. van der Ent te Katwijk
aan Zee. Oud Geref. Gem. .Kerkge
bouw. Hooftstraat 240: 9.30 u en 4 u
IeesdiienstenRem. Geref. Gem.: Van
Mandersloostraat- 7 u ds J. W. Wery
te Haarlem. Baptisten Gemeente:
Kerkgebouw Molenvlletlaan: 10 u en
6.30 u ds M. Cohen. Volle Evangelie-
gemeente (Volksbelang): 10 u dienst
Bodegraven Henr. Gem. (Dorps
kerk): 10 u ds H. van Amstel te Neer-
langbroek; 6,30 u ds C. A van Har
ten. (Sah atorkerk 10 u ds W. Bal-
ke 6.30 ds J. Haltsma te Woerden.
Geref. Kerk: 10 en 6 30 u ds S. S. v.
Dijk te Ermelo. Geref. Kerk (Vrlj-
gem.)9.30 en 4.15 u ds H. Scholte.
Geref Gemeente: 10 en 6 u leesdlenst
Evang. Luth. Kerk: 10.30 u ds B. G. te
Winkel. Evangelisatiekring: 10 u ere
dienst. 6.45 u J. Kits te Doorn
Boskoop Herv. Gem 9.30 u ds
W. L Heijmans; 6 30 u ds A. J. Kret
uit Leiden (Jeugddienst). Rem. Kerk
10 u prop. L. H. C. Friedrich. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 u em 4 30 ds J.
Manui. Geref. Gemeente: 9.30 u en
6 u Leesdienst. Geref. Kerk: 9.30 u en
5 u ds J. Spoelstra.
Hazerswoude Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 u ds G. Jonkers. Geref. Kerk:
9.30 en 6.30 u de G. A. Westerveid te
Alphen.
Hlllegom Herv. Gem.: 10 u ds C.
Boogaard (H. Doop): 7 u ds J.
Bronsgeest; 10 u Jeugdkapel in kan
tine „Leeuwenstein" aan de Pastoors-
laan. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds W.
P H Pouwels. Chr Geref Kerk: 10
en 5 u ds R. van Pagee uit Hilversum
Iloogmade Herv. Gem 10 u ua
Fred. J. Broeyer.
Katwijk aan den Rfjn Herv.
Gem. (Dorpskerk): 10 u ds A. Mak-
keuze (HD); 6 u ds a. Baas. (Aula
Prinses Beatrlxschool)10 u ds J, G.
van Ieperen te Katwijk aan Zee; 6.30
u ds A. Makkenze. (Gymnastieklokaal
school Narcisstraat)10.30 u ds a.
Baa Geref. Kerk: 10 en en 5 u ds a.
C van Beek (HA.)
Katwijk aan Zee Herv Gemeente
(Nieuwe Kerk): 10 u ds Jac. de Vos
en 6 u ds W. Ohr. Hovius (Oude
Kerk) 10 u ds L. Kiev-it, pred. te Lel
den en 6 u ds Jac. de Vos, (Ichthus-
frerk)10 u ds W. Vroegindewey en 5
u ds A. Vink. (Hulpkerk Hoomes)
9.30 u ds J. P. van Roon en 6 u ds L.
Kievit. Groen van Prinstefrerechooi
10 u ds J. C. van Hunnik. Kapel Zie
kenhuis Overduln: 4 u ds J. G. van
Ieperen. Zeehospitium: 8.45 u ds H.
C. v. d. End't. Chr. Geref. Kerk: 10 en
en 5 u ds H. C. v. d. Endt. Geref
Kerk: (Vredeskerk): 10 u ds F Pijl
man. (Heilig Avondmaal). 5 u ds F.
Pijlman (Heilig avondmaal en Dank
zegging). Triumfatorkerk10 u ds W.
Bakker (Heilig Avondmaal); 5 u ds
W. Bakker (Heilig Avondmaal en
Dankzegging). Geref. Gemeente: 10 en
fi u ds P. v. d. Bijl. Geref. Kerk (Vrij
gemaakt.)10.30. en 5 u ds C. J
Brem (B 8.30 en 7 u ds J Bos.
Koudekerk aan den Rijn Herv.
Gem.: 10 u ds Quak (H.D.); 7 u ds
VerweiJ te Alphen aan den Rijn. Geref.
Kerk: 10 u en 7 u ds Makkinga.
Leiderdorp Herv. Gem. (Hoofd
straat): 10 u ds J. P. Honnef (H.
Doop); 5 u ds Honnef (Jeugddienst
nvm.v. combo en zanggroep). Schep-
plngskerk, kapel): 10.30 u hr J. v. d.
Hoek. (Gebouw)10 u Jeugdkerk.
Ge. ef. Kerk (Hoofdstr.); 10 u ds F.
Mlnmema; 6.30 u ds D. Kronemeyer
van Lelden. (Scheppingefcerk)9.30 u
ds Kronemeyer; 5 u de heer D. Braam
t.elmulden Herv. Gem.: 9.30 uur
ds C. Spoor te Alphen aan den Rijn.
Geref. Kerk: 9.30 u em 7 u kandidaat
J van der Klis te Kampen.
Llsse Herv. Gem. (Grote kerk)
10 u ds H. G. Oostinga; 7 u ds S.
Koolstra (Jeugddienst). (Helvetia ka
pel): 10 u ds S. Kooistra. Geref Kerk
10 en 5 u drs. AE. van der Woude.
Chr Geref. Kerk: 10 en 4.30 u ds W.
van Heest te Broek op Langendijk.
Geref. Gemeente: 10 en 4 u ds W.
Suyker, (Bijbellezing)Gereff. Kerk
(Vrijgemaakt.)10 en 4.30 u ds J. J.
Verleur. Oud Geref. Gemeente: 9.30
en 3 uur Leesdlenst.. (Donderdag 7.30
uur Leesdienst). Ned. Prot. Bond geen
dienst.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 10 u ds
Lalleman; 6.30 u ds P. A. Lefeber te
Alphen aan den Rijn Geref. Kerk:
9.30 u en 6.30 u cLs R. J a. Hanen-
burg. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u Dienst
dee Woords; 6.30 u ds Chr. Verhage
te Den Haag. Rem. Geref. Gem.: 10 I
u ds T. EldersMayer (Bevestiging
nieuwe lidmaten en Viering Heilig
Avondmaal).
Nleuwveen Herv. Gem.: 9.30 u da
J. Gebraad; 6.30 u ds A. M. Lindem-
bu"< te Ter Aar. Geref. Kerk: 9 u ds
11. G. A. Melnders; 6.30 u d« J. D. te
Winkel te Sassenhetav
Noordwijk aan Zee Herv. Gem.:
10 u ds D. Keunlng (H.D.); 5 u ds D.
Keunlng. (De Rank): 10 u Jeugdkerk
Geref. Kerk: 10 u ds B. Bouma; 5 u
ds C. Warner. Sole Mio: 10 u ds H.
u dB J. Boezer (Eethen en Drongelen)
XoordwUk-BInnen Hen'. Gem.: 10
u ds J. van Dok (H.D.); 7 u ds J. van
Dok. Geref. Kerk: 9.30 u ds C. War
ner; 5 u ds B. Bouma, (Van den
PerghsMchtlng)11 u ds C. Warner.
Ned. Prot. Bond': geen dienst.
Noordwljkerhout Herv. Oem.: 10
u ds A. H. Smits (H. D.); 7 u ds A.
L. Lapré van Noordwijk aan Zee; 7
u De Zilk (aula R.K. Meisjesschool):
ds H. G. Oostinga van Llsse.
Oegstgeest Herv. Gem. (Groene
Kerk): 10.30 u ds W. E. Verdonk en
ds Arcli Soejatno (Pauluskerk)10 u
ds J. Irik (H.D.) (Gemeentecentrum):
10.30 u ds C. R. H. ter Haar Romeny
(jeugdkerk). VrlJz. Hen*. (Gemeente
centrum) 10.30 u ds H. H. van
Hylckema Vlieg te Maasdijk. Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds Hoekstra. Geref.
Kerk (Vrijgemaakt) (Irene)8.30 en
3 u dB R, Brand». (Lyoeum)8.30 u ds
J. v. d. Haar; 3 u ds C. J. Breen.
Oude Wetering Herv. Gem.: 9 30
u ds P. A. Lefeber te Alphen aan den
Fijn; 3 u d6 hr Alma te Amsterdam
<J ugddlenst). Geref. Kerk: 9 30 u en
6.30 u da H. Post te Voorschoten.
Rem. Geref. Gem. geen dienst.
Rynsaterwoude Herv. Gem.: 9.30
en 7 u ds Ph. J. Leenmans. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 u en 2.15 u ds Chr.
Verhage te Den Haag.
.Jjnsburg Herv. Gem. (Grote
Keik)9.30 \t ds M. C. Groenewoud
(HD); 5 u de H. van Gosllga. (Be-
thelkerk, Brouwerstraat)9.30 u de H.
van Gosllga ;5 u ds M. C. Groene
woud. Geref. Kerk (Vrijgemaakt): 10
en 5 15 u ds J. Douma. Chr. Geref.
Kerk, Oegstgeeeterweg10 en 5 u ds
G. de Vrlee. Geref. Kerk (Petra-
fcerk): 9.30 u ds Baayen; 5 u ds v. d.
Linde. Maranathakerk (voor kerkgan
gers van de Rapenburg: 8.45 u ds v.
a Linde: 4.30 dB Bosraa. Maranatha
kerk: 10.15 u ds Langeler; 6 \i ds
Voorhout Herv. Gem.: 10 uux
(H.A.) ds Oskamp. Geref. Kerk (Ln
nerv. keilt)7 u ds v. d. Berg.
Voorschoten Herv. Gem. (Dorps
kerk) 10 u dB Saraber: 7 u dB Me(je-
rlng (H. Avondmaal). (Hulp en
Heil): 10 u ds Zyistra. (Rijndtfk): 10
u ds Meijering. Geref. Kerk: 9 u ,10.30
u en 5 u ds De Zeeuw. Geref. Kerk
(Vrijgem 10 en 5 u ds J. Blokland
te Rotterdam.
Waddlnxveen Herv. Gem.: 9.30 u
or H. G. Abma te Gouda: 6.30 u da J.
Kooien te Werkendam. WIJkgeobuw)
9.30 u da T. van 't Veld; 6.30 u de
heer J. A Kruithof te Monster. (Be
thel): 9.30 u drs W. S. Ouperus; 5
u ds T. van 't Veld: 11.30 u ds P.
Fader Malelse dienst. (Immanuël-
kerk): 9.30 u ds A. van Haarlem; 7 u
ds P. Kloek te Leiden. Geref. Kerk:
9.00, 10.30 en 6.30 u ds J. Snoey. Ohr.
Afgesch. Gem.: 9.30 en 5 u ds A. P.
Verloop. Rem. Geref. Gem. geen dienst
Wassenaar Herv. Gem. (Dorps
kerk) 10 u dr Th. C. Prederikse; 7
u ds J. T. Wlerama. (Klevletkerk)9
u Jeiigdkerk; 10 u ds J. T. Wlerema.
Messlaskerk10.30 u ds J. A. G. v.
Zanten. Geref. Kerk (Bloemcamplaan)
10 en 5 u ds L. Bech. (Zijllaan)10 en
5 u ds van der Meulen. Ned. Prot.
Bond (Lange Kerkdam)10.30 u ds J.
F. Kruyt, Den Haag. JohannahuiB)
10.30 u ds H. J. Adrlaanse. Herv.
Geref. Evangelisatie (Dorpshuis): 10
u kand. W. A. de Groot, Goudriaam;
7 u dB J. Verwellus te Schoonhoven.
Wou brugge Herv. Gem.: 9.30 en
6 30 u ds Kempenaar. Geref. Kerk:
9.30 u ds Dethmers; 6.30 u ds Mln-
nema te Leiderdorp.
Zevenhoven Herv. Gem.: 930 u
da Wapenaar te Lelmulden. (De Hoef)
7 u kandidaat. Alma te Amsterdam.
Geref. Kerk: 10.30 u en 7 u ds H. G.
A. Melnders.
Zwammerdani Herv. Gem.: 10 u
en 6.30 u ds C. L. v. d. Broek. Geref.
Kek: 10 u en 6 30 u dr M. J. Mul
der te Badhoevedorp. Rem. Geref.
Gem. Geen dienst.
ADVERTENTIE
Baayen.
Geref. Kerk: 10 u ds J. D. te Win
kel: 5 u ds H. v. d. Berg. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds L. S. den Boer
Valkenburg Hery. Gem 10 u en
6.30 u ds G. Zonneveld. Geref. Kerk:
'0 u ds Bosmn. 6.30 u ds Langeler.
Geref. Kerk (Vrijgemaakt): 10 en 5
u. ds Knoop.
Al spelende met een fles Citroen-
brandewyn De Kuyper en de fris
dranken naar Uw keuze, maakt U
eeriyke longdrinks. En let wel:
Citroenbrandewyn De Kuyper wordt
nog steeds verkocht in de hele liter
fles. U doet er dus lekker lang mee.
ment van science-fiction een extra.
In belde romans wordt men gefrap
peerd door de ongehoorde fantasie op
het terrein van de griezel en door de
meeslepende bondigheid en oorspron
kelijkheid van taai en sttfl. Beide zijn
heel boeiend want het komt niet zo
veel meer voor dat ik, die bovendien
niet bijzonder gesteld ben op sadis
tische fantasietjes, romans ln een a-
dem om zo te zeggen, uitlees.
„De Hartevreter" kan men be
schouwen als een machtige parodie
op de streekroman met daaraan na-
tuuriyk moderne begrippen, zoals de
psychiater b.v., toegevoegd. Merk
waardig is ook dat, hoewel deze ro
man uit oneindige sofisticatlon gecre-
eerd is, er toch duideiyk de sfeer ln
zit van besloten landeltfkheid. Ik ben
zelfs een moment aan Glono gaan
denken, maar dat komt misschien
omdat ik de vage filosofische regio-
naliteit van deze laatste zeer ver
foei. „De Hartevreter" is inderdaad
de roman van een besloten dorp, dat
onder even vreemde als wrede wet
ten leeft. Wetten die men echter tame-
ïyk gemakkelyk tot, tot in het ab
surde doorgetrokken, realiteiten
terug kan brengen. In dit afzichtehjke
dorp komt de clowneske psychiater
terecht die Jakodood heet. Hy gaat
wonen op een boerdery waar de
vrouw des huizes net een drieling ge
baard heeft en vervolgens haar man
de deur gewezen. Onze psychiater is
op zoek naar lieden om te analyse
ren, maar aan zyn analyses gaat ge-
wooniyk een nummertje sex vooraf.
Onder de weerzinwekkendheden die
hy in het dorp ontdekt, treffen vooral
de bejaardenmarkt waar ouden van
dagen aan de meestbiedende verkocht
worden, het mishandelen van leerjon
gens, het kruisigen van een paard dat
zich misdragen heeft en de wonder-
ïyke toestanden in de kerk. Om hun
geweten het zwtfgen op te leggen hou
den de dorpbewoners er een eigenaar
dig soort Charon op na, die de bloed-
beek moet schoonhouden. Deze fi
guur is tevens de zondebok die men
alles waar men zich voor zou moeten
schamen tegen betaling ln goud op de
schouders kan leggen. Een van de
duideiykste satieren is die op de moe
derliefde, waarby de reeds genoem
de drieling ten slotte wordt ingekooid
op het moment dat de kinderen ont
dekt hebben dat ze vliegen kunnen.
Experimenteren
„En al wie lelyk is maken we af"
is een combinatie van een misdaadro
man en een soort science-fiction. D«
ingrediënten zyn: een Amerikaanse
jongeling die vanwege de sport be
sloten heeft tot zyn twintigste maagd
te biy ven en die dus ln de meest kras
se verleidingen wordt gebracht. Hy
raakt betrokken ln het complot van
de „dlrty pictures", die overigens
heel wat erger dan „dirty" zyn, met
alle daarby behorende beschietingen,
mishandelingen enz. Het pad van de
detectivery leidt ten slotte naar een
laboratorium waar op levende men
sen geëxperimenteerd wordt teneinde
het ras te verbeteren, zullen we maar
zeggen. Vandaar de titel. Het eroti
sche element is kolossaal, maar van
zulk een zotheid dat het my niet mo-
geiyk ïykt dat iemand dat ernstig zal
nemen, vooral niet by de massatafe
relen.
Doodgriezelig zyn beide romans,
maar bewonderenswaardig van ge
niale vindingrykheid en wie de boe
ken niet wil die maakt ze maar af.
CLARA EGGINK
