luitend samenspel in
ippers door Centrum
Kwart
eerste
eeuw geleden
kernreactor
eel kansen benut
3MADO
LDCHT-
147,50
kunst
kaleiöoscoQp
Twee schilderijen van
Jeroen Bosch: 52.000
Historisch moment
in diepste geheim
Werk van
Fermi
Brieven van Einstein
en Hemingway geveild
Expositie over Joods
leven in het Oosten
jtDAO 80 NOVEMBER 198T
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 81
oil van vrolijkheid
irdat Leen Jongewaard op doktersadvies moest ophouden
3 repetities van „De blunderaar" door Molière, kon K. en
keuze tussen deze vrglijke komedie en het eigentijdse
il „De slippers" van de Engelse auteur Alan Ayckbourn
andhaven.
laatste, uit tal van misverstanden opgebouwde en van
litsende dialoog voorziene blijspel gaat dus niet alleen
•ond, maar werd ook gisterenavond door de Toneelgroep
um gebracht en „blunderen" was er niet bij.
de in de society verkerende
en haar echtgenoot Philip,
gestaan door zijn ex-secre-
Ginny, die z'n dochter had
i wezen, en haar nog niet he-
droog achter de oren zijnde
istige levensgezel Gregory erin
zich door de enorme berg ver-
bngen heen te werken zonder
en te maken, is een typisch
raadsel waarvan Ayckbourn
utel in handen heeft.
van zaken uit de doeken
wil zeggen de helft van de pret
de bezoekers van hedenavond
een en ook hun gunnen we
e het volle pond.
ineer we een oordeel willen vel-
het stuk als zodanig, dan
we het voornamelijk waar
om de „speelkansen' 'die het
En die hebben de spelers,
bekwame regie van Walter
die ook de vlotlopende verta-
wr zijn rekening nam, dan ook
het been uitgebuit.
Dresselhuys gaf met grote
:erheid een Sheila te zien, het
itionele type dat vele humoris-
Engelse acteurs voor ogen
met de charmante verfijning
wist te verkrijgen door haar
ide, vage en bijna onwezenlijke
ng tegenover de om een haver-
fisselende conflicten.
ADVERTENTIE
Tip voor
«ndiger huishouden JK
GEZONDE
VOCHTIGER
een leefbaar kamerklimaat)
3)e verwarming? Hard stoken
Ijewinter? Pas op! Houdt de
leer in uw kamer leefbaar
Ie vochtigheidsgraad op peil
uden. De Moulinex Tornado
evochter zorgt voor de juiste
oevoer. U vaart er.wel bij. Uw
n en bloemen zijn u ook
aar. En de piano blijft goed
ad. De Moulinex Tornado
evochtiger is degelijk en be-
iaar. Rustig van kleuren vorm.
praktisch geruisloos. Laag
'verbruik. Prijs f 47,50.
Guus Hei-mus stond haai- op gelijk
niveau terzijde. Minder conventio
neel, als de geslaagde zakenman die
zich het slippertje met z'n secretares-
Guus Hervius en Mary Dres
selhuys in het blijspel „De slip
pers".
(Foto L.D./Holvast)
se als bij het vak behorend permi-
teert, de verwikkelingen die hem be
stormen vaardig uit de weg gaande.
Deze beide hoofdfiguren werden op
bekwame wijze geassisteerd door Ina
van der Molen, die de aantrekkelijke
en intelligente Ginny alle reliëf gaf
en Jeroen Krabbé, die een levendige
en rake uitbeelding gaf van de nog
jeugdige Gregory.
Met sluitend samenspel leverde dit
viertal een schier onuitputtelijke
bron van vrolijkheid, die aan het slot
uitgroeide tot een langdurige ovatie.
B. H.
veiling in Arnhem i
In de tijd van vijf minuten is in
het Notarishuis in Arnhem voor ruim
f 100.000 aan schilderijen verkocht.
Achter elkaar werden twee panelen
van Jeroen Bosch, een op metaal ge
schilderd werk van de Italiaan Guido
Reni, een zelfportret van Rubens, en
schilderijen van Adriaan Brouwer, P
Wouwerman en B. P. Ommeganck
geveild. Het klapstuk was het paneel
"Alle glorie van de handel" van Je-
Séértlps? Vraag uw winkelier om de
Mer "Hartewensen"- Of schrijf aar»
'Jomadohuis, afdeling K., Dordrecht.
Grote prijs voor
Georges Walter
De Franse schrijver Georges Wal
ter heeft gisteren de „Grand prix
d'honneur" gekregen voor zijn eer
ste werk „Les enfants d'Atilla". De
ze prijs is ingesteld door de jonge
letterkundige redactrices, die hem
toekennen aan de schrijver die vol
gens hen de Prix-Femina verdient,
maar hem niet heeft gekregen.
De 40-jarige Walter is van Hon
gaarse afkomst. Hij is journalist, ac
teur en toneelschrijver.
Sculptuur Degas:
458.000 gulden
Een onbekende heeft gisteren op
5 veiling van Sotheby's 53.000
pond sterling (f 458.000) betaald voor
een bronzen sculptuur van de Fran
se kunstenaar Edgar Degas.
Het beeld „petite danseuse de qua-
torze ans" was een van de twee
Degas-sculpturen, die geveild wer
den. Het andere, een 20 cm. hoog
bronzen paardje, ging in andere
handen over voor 16.000 pond ster
ling.
Opdracht aan
componisten
De componisten Theo Loevendie en
Alphonse Stallaert zijn opdrachten
verstrekt door het bestuur van de Jo-
han-Wagenaarstichting in Den Haag.
Theo Loevendie uit Amsterdam
aanvaardde de opdracht een concert
of concertino voor klarinet en ka
merorkest te componeren. Alphonse
Stallaert uit Parijs maakt een kort
symbolisch werk, liefst in de varia-
tievorm.
roen Bosch, dat f 28.000 opbracht. Het
werd voor f 20.000 ingezet. Snel gin
gen de biedingen omhoog, eerst met
f500, daarn^ met f 1.000, totdat ten
slotte de limiet bereikt was. Het twee
de werk van Jeroen Bosch, "Bespot
ting van Christus", werd voor f 24.000
verkocht. Een aan Rubens toege
schreven zelfportret ging voor f 13.000
van de hand. terwijl een schilderij
van Reni f 12.500 opbracht.
Belgische persprijs
voor dr. G. W.
Marsman
De in 1960 ingestelde Belgische
„Persprijs Frans Theelen" is dit jaar
toegekend aan de Nederlander dr.
G. W. Marsman uit Nijmegen voor
zijn dissertatie „De katholieke dag
bladpers in sociologisch perspectief".
De heer Marsman, die in februari
van dit jaar promoveerde, is verbon
den aan het sociologisch instituut van
de Katholieke Universiteit van Nij
megen. De prijs bedraagt 15.000 Bel
gische francs en wordt jaarlijks toe
gekend "voor de meest opvallende
prestatie of publikatie verband hou
dende met de dagbladexploitatie in
haar breedste vorm". Onder grote
belangstelling van de zijde van de
Belgische pers is de prijs in Brussel
aan de heer Marsman uitgereikt.
OVEREENKOMST
PHILIPS EN
INDONESIË
In Djakarta as gisteren bekendge
maakt dat de Indonesische regering
en Philips een overeenkomst hebben
gesloten voor de oprichting van een
gezamenlijke onderneming die in In
donesië elektrische en elektronische
apparatuur gaat vervaardigen. In de
ze onderneming, Philips Ralin Elec
tronics, zal de Indonesische regering
alle activa inbrengen van het staats
bedrijf Ralin Factories (de vroegere
Philipsfabricken die door Indonesië
zijn overgenomen). Het kapitaal zal
aanvankelijk 17,5 miljoen gulden be
dragen. Philips krijgt hierin een be
lang van 60%. De nieuwe onderne
ming begint haar werk op 1 februari
1968. De directie zal aanvankelijk
door Philips worden gevoerd.
Hoge Engelse
onderscheiding
prof. v. d. Maas
Het Britse Koninklijke Genoot
schap voor Aeronautica heeft zijn
hoogste onderscheiding verleend aan
professor dr. H. J. van der Maas,
die aan de Technische Hogeschool
in Delft aeronautica doceert.
De Nederlander wordt ere-lid van
het genootschap voor zijn vele „emi
nente bydragen tot de aeronautica,
met name bij de bevordering van in
ternationale samenwerking en
vriendschap".
ADVERTENTIE
Want Doublemint Kauwen bevor
dert de spijsvertering, 't Is heerlijk)
en zo gezond. Doublemint reinigt
uw tanden en verfrist mond en"
adem; Koop vandaag nog een
pakje - plezier voor twee - en
merk zelf hoe goed Doublemint
u doet.
Zadkine begraven
De beeldhouwer Ossip Zadkine, is
gisteren op het kerkhof van Mont-
parnasse te Parijs ter aarde be
steld.
Onder de aanwezigen waren ruim
200 kunstenaars, met name de beeld
houwers Gilioli en Duncan, de schil
ders Pignon, Bezombes en Picart le
Doux, de schrijver Henry Miller en
de componist Henri Sauguet.
De uitvaartdienst werd geleid
door een Russisch-orthodoxe geeste
lijke. Over enkele dagen zal de kist
met het stoffelijk overschot van
Zaïdkine worden overgebracht naar
het departement Lot, waar de beeld
houwer een huis bezat.
Jongen gemarteld
om geliefden bij
elkaar te brengen
Een zesjarige jongen uit de krot
tenwijken van Brasilia is twaalf da
gen lang gemarteld voor een magisch
ritueel, dat ten doel had twee gelief
den weer bij elkaar te brengen.
Het hoofd van de politie in Brasi
lia, kolonel J. Cabral, zei dat de jon
gen vrijdag door de politie werd ge
vonden in een schuurtje, waarin hij
door zijn moeder en stiefvader werd
gemarteld in een ritueel dat ten doel
had de minnaar van een „cliënte" te
doen terugkeren. „Volgens dit ri
tueel", aldus de kolonel, „zou de jon
gen een hele maand gemarteld wor
den. Dat zou zijn dood betekend heb
ben."
Toen de politie het schuurtje bin
nendrong na een klacht ontvangen te
hebben, bleek de jongen daar gebon
den en overdekt met brandwonden te
liggen.
„Ze staken zijn handen en voeten
in kokend water en brachten hem
vervolgens met sigaren brandwonden
toe. Alleen op maandag, woensdag en
vrijdag kreeg hij eten, aldus Cabral.
De jongen knapt in het ziekenhuis
langzaam op van de doorstane be
proevingen.
ADVERTENTIE
Mevrouw
G. Meeuwsen-Verschuur,
Waalstraat 12, Arnhem,
koos de hoofdprijs
van f 1000,-en krijgt....
Gefeliciteerd met uw
duizendje Mevrouw
Meeuwsen. En nog's
f3000,- als T.V.-
honorarium! U bent
binnen. Wie volgt?
Spaar kroonkurken
van Coca-Cola, Fanta
Sprite en win óók.
Coke, Fanta, Sprite.
Geweldig lekker!
Zaterdag aanstaande is het 25 jaar geleden dat de eerste
zichzelf aan de gang houdende kernreactie werd opgewekt.
Dat gebeurde op 2 december 1942 in een eenvoudig laborato
rium van de universiteit van Chicago, dat onder de tribune van
een atletiekveld was ingericht. Ter viering van deze 25ste
verjaardag begint vandaag een bijeenkomst van drie dagen,
waaraan geleerden en staatslieden uit de gehele wereld zullen
deelpemen. Veel van de geleerden, ingenieurs en technici die
aan deze eerste primitieve kernreactor meewerkten, zullen
daarbij aanwezig zijn. Van de 42 mensen die destijds de histo
rische gebeurtenis bijwoonden, zijn er 35 nog in leven.
De viering geschiedt nog geen hal
ve kilometer van het oorspronkelijke
laboratorium, dat inmiddels is afge
broken. De betrokken plaats werd
door de Amerikaanse regering in 1964
tot nationaal monument verklaard.
De eerste primitieve kernreactor
werd ontworpen door de in Italië ge
boren Nobelprijswinnaar Enrico Fer
mi. Hij overleed twaalf jaar later, in
1954. De reactor leek op een grote
bijenkorf en bestond uit lagen ura
nium, afgewisseld met lagen grafiet.
Bijna niemand anders dan Fermi en
zijn medewerkers wist af van de po
gingen om de krachten van het atoom
te beheersen. Dat dit mogelijk moest
zijn was al jaren bij de geleerden be
kend. Na het gelukken van het expe
riment werd uranium, een chemisch
element dat tot dan toe bijna nergens
voor gebruikt kon worden en dat we
tenschappelijk ook weinig was bestu-
ADVERTENTIE
Quick Up't is goed. Ko drinkt 't.
Op een veiling bij Christie in Londen gingen gisteren twee
verzamelingen brieven voor grote bedragen van de hand.
Een verzameling brieven van Albert Einstein bracht 15.000
pond op, die van de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway
7.000 pond.
De 58 brieven van Einstein waren
gericht aan dr. Gunstav Bucky, een
röntgenspecialist, die in 1965 in New
York overleed. De brieven werpen
geen nieuw licht op de relativiteits
theorie van Einstein, maar geven wel
inzicht in zijn leven en gedachten.
De brieven van Hemingway wer-
In het Joods Historisch Museum
in Amsterdam is een tentoonstelling
„Joods leven in het Oosten" inge
richt. Op deze expoitie zijn een klei
ne 100 judaika bijeengebracht, voor
een deel uit eigen collectie en voor
een deel uit de verzameling van het
Xsraëlmuseum in Jeruzalem.
Er zijn voorwerpen te zien die in
de synagoge gebruikt werden, zoals
wetsrolmantels, wetsrolkleden, hand
wijzers en enige lampen, voorwerpen
voor huishoudelijk gebruik, amulet
ten, kledingstukken, fraai versierde
tassen voor gebedskleden,
en een aantall kaarten en stadsge
zichten waarop de stad Jeruzalem
in beeld wordt gebracht.
Alle voorwerpen zijn afkomstig uit
de landen rond de Middellandse Zee
Boeiend is de mengeling van twee
culturele tradities, enerzijds de Jood
se, waarvan de vorm werd behouden
en anderzijds die van de meestal
Mohammedaanse omgeving waarvan
de ornamentiek werd overgenomen
De tentoonstelling „Joods leven in
het Oosten" is tot 15 januari te be
zichtigen.
den geschreven aan een jonge vrouw
in Venetië. Het waren er intotala65.
Hemingway schreef de brieven aan
Adriana Ivancich, die hij in 1949 in
Venetië ontmoette, in een periode dat
hij zeer productief was. „Zij geven
dan ook een goed beeld van de echte
Hemingway als schrijver", aldus een
zegsman van Christie.
deerd, meteen het belangrijkste ma
teriaal ter wereld. Bij de proef van
2 december 1942 werd er 50 ton van
gebruikt. Daarna werd het de grond
stof voor atoombommen en atoom
krachtcentrales.
Bom
energie
Na het slagen van de proef werd
het eerste doel de oorlogstaakt het
Rotterdam schaft
blauwe zone af
De blauwe zone zal met Ingang
van 1 december uit de Rotterdamse
binnenstad verdwijnen. Inplaats van
deze zone, waarin men een parkeer-
schijf moest gebruiken, zal nu een
groot gedeelte van ide binnenstad wor
den gesierd met parkeermeters, die
voor één of twee kwartjes één of twee
uur parkeertijd aangeven. In totaal
zullen er in de binnenstad 2000 nieu
we meters komen. Er stonden reeds
250 meters, die zullen worden aange
past aan de nieuwe situatie. Tegelij
kertijd met de meters zullen ook de
eerste Rotterdamse parkeercontro-
leurs op de straat verschijnen. Deze
mannen die de eersten zijn van een
totaal van 20, zullen als opsporings
voor parkeerovertredingen „bonnen"
kunnen uitdelen. Bij overtredingen
met de meters kunnen de mannen ook
onmiddellijke betalingen afwerken.
De controleurs hebben een cursus
van een maand gevolgd, die hen tot
beëdigd opsporingsambtenaar heeft
gemaakt.
Mr Siegmam uit
Eerste Kamer
Het katholieke eerste kamerlid
mr. W. E. Siegmann heeft besloten
per 1 december ontslag te nemen
als kamerlid, aldus heeft de voor
zitter, prof. J. P. Mazure, gisteren
meegedeeld. De vergadering van
gisteren, de algemene beschouwin
gen, was de laatste, die mr. Sieg
mann meemaakte.
ontwikkelen van de eerste atoombom.
De Amerikaanse regering had in de
zomer van 1942 het werk gesteund
toen bleek welke mogelijkheden de
atoomkracht had voor militaire doe
len. De gevolgen, de eerste atoom
bommen op Japan, zijn algemeen be
kend.
De geleerden voorzagen echter ook
de vreedzame toepassingen van kern
energie. Geleidelijk werden deze ver
wezenlijkt.
In 1946 werd de Amerikaanse com
missie voor atoomenergie gevormd,
vijf jaar later werd de eerste bruik
bare hoeveelheid elektriciteit (100 ki
lowatt) opgewekt uit atoomenergie in
het proefstation in Idaho.
President Eisenhower kondigde in
1953 het Amerikaanse programma
„atomen voor de vrede" aan en stel
de voor een internationale commissie
voor atoomenergie te stichten. Na
voorbereidende besprekingen werd
deze commissie, de IAEA, in 1957 ln
Génève opgericht.
Dit jaar werd de aandacht van de
gehele wereld op de IAEA gericht
doordat tijdens de ontwapeningson
derhandelingen in Génève een niet-
verspreidingsverdrag voor kernwa
pens werd ingediend, waarbij werd
voorgesteld het toezicht op de nale
ving daarvan aan deze commissie op
te dragen.
Vele toepassingen
In 1959 werd het eerste koopvaar
dijschip met kernenergie-aandrijving,
de Savannah, in Camden, New Jer
sey, te water gelaten. In 1961 werd
voor de eerste maal in de kosmische
ruimte atoomenergie toegepast: in
een kunstmaan werd namelijk elek
triciteit opgewekt met behulp van ra
dio-isotopen.
De atoomenergie wordt tegenwoor
dig voor vele doeleinden gebruikt. De
geneeskunde gebruikt ongeveer 30
verschillende radio-isotopen bij de
diagnose en behandeling van ziektenj
de belangrijkste daarvan zijn kobalt-
60 en jodium-131. De eerste isotoop
is met succes bij de kankerbestrij
ding toegepast, de tweede wordt bij
behandeling van schildklierafwijkin
gen gebruikt.
Gewelkt wordt aan een door atoom
kracht gedreven batterij voor instru
menten die het hart op gang houden.
Hartpatiënten met dit instrument
moeten hun batterij nu nog om de
twee of drie jaar laten vervangen, een
grote operatieve ingreep.
De isotopen spelen voorts een be
langrijke rol bij de landbouw door
verbetering van de methoden van
voedselproduktie bestraling wordt
ook gebruikt om voedsel langdurig
houdbaar te maken.
Er zijn reeds duizenden industriële
toepassing van isotopen. De archeo
logie gebruikt radio-isotopen voor het
bepalen van de ouderdom van diverse
vondsten.
Een andere toepassing van atoom
energie, die nog in ontwikkeling is, is
het gebruik van atoombommen voor
grote uitgravingen en dergelijke. De
mogelijkheden van toepassing van
atoomenergie zijn hiermee niet uitge
put.
ADVERTENTIE
Zangconcours in
Leiden: 15 mei
Ten huize van J. de Looy in
Alphen aan den Rijn, werd gister
avond een bestuursvergadering ge
houden van de afdeling Leiden van
de Koninklijke Bond van christelijke
zang. en oratoriumverenigingen.
Om. werd uitgebreid gesproken
over de zangersavond die in februari
as. in de geref. kerk in Nieuw-Ven-
nep gehouden zal worden.
Voorts kwam het 45-jarig jubileum
van de afdeling ter sprake. In ver
band hiermee zal op 15 mei in de
Stadsgehoorzaal in Leiden een zang-
concours worden georganiseerd,
waarna op een later vast te stellen
tijdstip een feestavond volgt.
TOAAIIVOI H V
vaavvas/ftfis
i ivjiMa a a o
ONaaavidaz
M3 LiOMaao
vvHAaaNoaz
xofiaan saa
oazao i xx a a
dMfizvzano
aMVASiaoaz
