1
I
Kamer verdeeld
1
lond en om de „Gruppe"
Bestuur universiteit
in handen managers?
NIEUWE UITGAVEN
niets met de
politiek te maken
De Gaulle
77 jaar
WAT TE DOEN NA FRANS VETO OVER
OPNEMING VAN ENGELAND IN E.E.G.
Commissie-advies
aan Acad. Raad
3ERDAG 23 NOVEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 21
Duitse schrijvers weren zich
ren bloemen in zijn revers gestoken
en zijn kleine charmante vrouw Toni
met de nieuwste Leicaflex gewa
pend heeft voor de zoveelste keer
weer andere en nog exotischer oor
hangers aan. Günter Grass' vrouw
Anna danst koel en rechtop, met het
economische gebruik van middelen
dat de balletdanseres in haar ver-
t. En dan is er Maria Augstein,
choonste die men ooit zag. Een
vrolijke boel wordt het overigens
Daarvoor zijn er teveel belan-
die ieder voor zich vanuit zijn
ooghoeken onopvallend maar zonder
>uden in de gaten moet houden.
(Van onze correspondent te Bonn)
et alle Duitse schrijvers maken deel uit van de „Gruppe
naar ze zouden het kunnen als ze wilden, of in ieder geval
Ie leider van de Gruppe, Hans-Werner Richter, het wilde,
n uitgaande dat ze niet lid van de Gestapo, de SS, de
AP of een andere onsmakelijke organisatie zijn geweest,
oor zover ze niet vette nationale parolen nu nog openlijk
hter de hand verkopen. Ik denk bijv. aan een jongere, Ernst
(er, een van de ellendigst schrijvende Duitsers die een lezer
tegen komen kan
Gruppe 47 kwam onlangs voor de 20ste keer bijeen, zoals altijd
\n bijna onvindbaar oord ergens ver weg, ditmaal in de „Pulver-
Ie" aan het riviertje de Wiesent, in de z.g. Frankische Schweiz".
M van de Gruppe is bepaalt Hans-Wemer Richter. Hij is dan
klemaal alleen de Gruppe, de enige blijvende factor in ieder
Hij was er allang vóór Heinrich Böll, Günter Grass, Martin
tr en Ingeborg Bachmann, en nog langer vóór Uwe Johnson en
lEsner. De restanten uit de begintijd worden schaars: van de
3p volle krachten geblevenen is er Wolf Drietrich Schnerre, die
1947 op de eerste bijeenkomst uit zijn werk voorlas, en een van
'ootsten: Günter Eich, die in 1948 voorlas.
Staande de vergadering bedacht
Richter een oplossing. HU hief de
handen biddend omhoog en deed een
beroep op de in de zaal op talent ja
gende uitgevers. Wilden ze niet het
bedrag voor een tweede prijs büeen
brengen? Het ging by opbod. De eer
ste uitgever ging tot 500 mark. de
tweede vol concurrentiezucht
gaf 1000 mark. Toen het bedrag blik
semsnel tot boven de 6000 mark steeg
het bedrag dat Becker ontvangen had
kon Richter nog maar ternauwer
nood afremmen: Tsakiridis ging met
6500 mark naar huis. Maar eerst bel
de hU dolgelukkig zijn vrouw op.
Daar had hU nu weer de middelen
voor!
Kritiek
Geen vereniging
Oruppe 4 is geen vereniging of
- misschien wel een kliek,
ook zonder naam en de entou-
iou die er zyn geweest: enke-
invloedrijksten die met el-
toch de macht delen, zoals de
van de literaire critici, Hölle-
Jens. Van een Gruppe-stUl is
■en sprake. In de Pulvermühle
alle stylen mogelUk. Aan de
int het damesbladen-feuilleton-
5er-niveau van Siegfried Lenz,
fragment van een roman voor-
ir 'n schilder, die de nazi's het
verboden. Had Lenz aan
illder Emil Nolde gedacht?
"jk kwam in de kritiek tot ui-
stLenz in de bekende oorlogs-
ihelary vervallen was, waar-
verkelykheid heroïscher maar
He schaamteloos onschuldiger
voorgesteld dan ze was. En
andere kant de erotische ge-
ivan de roodharige, langbeni
ge Rasp, die zelfs bU de door
geverfde schryversbent nog
Stien wist te baren.
agelis Tsakiridis
stemming over de prys van
We, die op de ochtend van de
dag uitgereikt zou worden, vie-
^Se stemmen op Renate Rasp,
DM ditmaal geschon-
tor de eerdere pryswinnaars,
wie de Nederlandse dichter
n Morrien ging naar de in
leboren Jiirgen Becker, die al
in Aschaffenburg voorgelezen
Decker klaagt beschaafd en ge
in dagboekstyl over het le-
treurig is, en waarom het zo
is. Hy oefent zich hierin al
iaar bereikte daarin nu blyk-
- hoogtepunt.
tweede prijs bestaat niet,
kwam er toch. Dat was ook
bpiseh voor wat de Gruppe, en
W leider, vader en promotor
Werner Richter is. De uit het
leger gedeserteerde Vagelis
idis, een fantastisch uitgedos-
bter met uitstaand zwart haar
ketting met totems om de
hd by de voorlezing veel by-
togst. Ook op hem waren vele
voor de prys uitgebracht,
bij als tweede uit de bus
De nieuwkomende Tsakiridis
k' geld goed gebruiken de
gearriveerde schrijvers in
b"i zyn ronduit gefortuneerd
l(ödien heeft hij geen pas meer,
de Berlynse rechters hem het
'staatsburgerschap niet toeken-
(ADVERTENTTE)
Snoep
ïstandig
't'n appel
De animositeit tegen de Gruppe,
die in Duitsland duidelijk waarneem
baar is, komt voor een deel voort uit
de kring van auteurs, die by Richter
en zijn critici niet meer in de smaak
vielen. Ze konden de kritiek niet ver
dragen en werden boos, wat Richter
niet aardig vindt. Of ze liepen uit
zichzelf weg. Wat niet wil zeggen,
dat ze na het doodsoordeel van de
Gruppe niet toch nog tot rijkdom en
faam als schrijver konden komen.
Debutanten die duidelijk door de
mand vallen, worden niet meer uit-
nodigd. Wie enig talent bezit, ziet al
meteen na de voorlezing een uitge
ver op zich toestappen. En zijn naam
wordt in de kranten genoemd.
Hoewel tot de bijeenkomst van de
Gruppe niet één journalist wordt toe-
Adriaan Morrien en Hans-
Werner Richter.
gelaten, zijn nu eenmaal tal van de
literatuur-voortbrengende leden te
vens aan een krant verbonden en
blijft de buitenwacht geen detail ge
spaard. Van een waarlijk intieme
kring in 1947 elkaar in de ruïnes
zoekende gelijkgezinden werd de
Gruppe hierdoor ook tot spektakel te
gen wil en dank, staan er voor de
debutanten ondanks alles toch le
vensbelangen op het spel en krijgt
daardoor de ongebreidelde huismacht
van Richter zyn gevaarlijke en un
faire kanten.
Niemand zal overigens iets kwaads
van Richter zeggen. Zonder hem was
er geen Gruppe meer. d.w.z. een in
de wereld unieke en steeds terugke
rende gebeurtenis, waarbij nieuwe
voortbrengselen worden voorgesteld
en bekritiseerd. (Maar wat betekéht
kritiek op een tekst die alleen is ge
hoord, niet gelezen?) En natuurlijk
zijn de critici steeds dezelfde ijveri
gen, degenen die een bijzondere be
gaafdheid hebben „van de lever weg'
iets zinnigs te zeggen. Onvermijdelijk
vormt zich daardoor toch een kliek,
een school, en het hoogste woord
komt van de in de eerste plaats be
schouwend werkende professor in de
literatuur Höllerer, de musicoloog-
essayist Joachim Kaiser en twee of
drie anderen.
Hans-Werner
Richter
Hans-Werner Richter is nu een
byna-zestiger. Hij werd als vissers
zoon in em dorpje langs de Oostzee
kust geboren. Als boekhandelaar,
kwam hy aan de kost. Als soldaat
van de Wehrmacht gaf hij zich by
Monte Cassino aan de Amerikanen
over. In Amerikaanse krijgsgevan
genkampen speelt zyn eerste roman
„Die Geschlagenen" (1949). Later
ontstond „Sie fielen aus Gottes Hand"
(1951), dat in vele talen werd ver
taald en over 12 mensen en hun lot
tussen 1939 en 1945 gaat. Binnen de
Gruppe viel Richters' werk zelden in
de smaak. Hij werd ook openiük en
evenhard als dat voor de anderen
gold, na lezing van zyn werk door de
toehoorders afgekraakt. (Hetzelfde
gold in de Pulvermühle voor Günter
Grass die een paar van zyn nieuw
ste gedichten voorlas)
Dansfeest
Zaterdagavond viert de Gruppe
feest. In het boerenzaaltje met groe
ne guirlanden en gekleurde lampjes
als voor een dorpsbruiloft, verschijnt
op het podium de beste beat-band uit
de buurt. Richter heeft een bos papie-
ADVERTENTIE
Snoep
verstandig
eet 'n appel
Manifesten
Voor de buitenlandse (Nederland
se) toeschouwer is er na het drie da
gen aanhoren van nieuwe literatuur
(proza en poëzie), wat niet wil zeg
gen „moderne" voortbrengselen
meestal modernistische en onuit
staanbare voortbrengselen met te
leurstelling te moeten constateren
hoe weinig Richters' gasten zich in
hun werk „geëngageerd" hebben ge
uit. Wat vele tegenstanders van de
Gruppe beweren, n.L dat het een „po
litieke" organisatie is, is totaal on
waar. Zelfs de in het politieke leven
geëngageerde Grass las enige ge
dichten voor die op zyn best uitste
kende cabaretteksten waren.
Natuurlijk heeft de Gruppe zyn
manifesten. In het verleden over de
Hongaarse revolutie ('56) en „De
atoombewapening van de Bundes-
wehr 058). Ook over de Algerijnse
oorlog ('60) en de Spiegel-affaire
062) en de dood van Bennó Ohnesor
bij het bezoek van de Sjah in Berlijn
(juni '67). Ditmaal in de Pulver
mühle ging de woede van de Grup
pe uit naar het Springer-concern
(„Bild", „Die Welt", etc.). Terecht
ging de woede daarnaar uit, maar
wellicht was het wat naïef een reso
lutie aan te nemen waarbij de ve
le ondertekenaars afspraken niet
meer voor het Springer-concern te
schrijven.
Met Grass i6 Richter eens lid
van de communistische partij van
Duitsland ongetwijfeld de strijd
baarste van de groep. Uit wat tijdens
de voorlezingen te horen was, kon
echter op geen enkele manier de
President De Gaulle is gisteren 77
jaar geworden. Overeenkomstig zyn
ens werd er in het Elysee, de ambts
woning van het staatshoofd, geen
aandacht aa nhet feit besteed. Het
as voor de jarige een normale werk-
In de ochtend zat hij de minister
raad voor, 's middags werkte hij in
zijn studeervertrek en 's avonds on
derhield hij zich achtereenvolgens
met de voornaamste leden van zyn
burgerlijke en militaire huis.
Europa onderweg, uitg. Europese
Beweging in Nederland, Den Haag en
Agon Elsevier, Amsterdam-Brussel
„Ooggetuigen briengen verslag uit",
luidt de ondertitel van deze reuzen
pocket, die een tussenbalans geeft van
twintig jaar Europese samenwerking.
Een interessante samenvatting van
de politieke eenwording, de toenade
ring op gebieden als landbouw, be
drijfsleven, vervoer, sociaal beleid, we
tenschap, kapitaalverkeer, letterkun
de. film, muziek en andere bescha
vingsvormen.
„Er is nog zeer veel te doen", zegt
mr. Luns in een woord vooraf, .maar
er is ook reeds veel gedaan". En hij
eindigt met deze zin, die wij gaarne
onderschrijven: „Terugblik en pers
pectief ziedaar de kern van deze
bundel opstellen die ik hiermede een
ruime lezerskring toewens".
Reiziger in Italië, door H. V. Mor
ton, uitg. H. P. Leopold, Den Haag
De schrijver, die al vele reisboeken
op zijn naam heeft staan, verstaat de
kunst zyn ervaringen op meeslepen
de wyze te boek te stellen. Morton is
een intelligent man met grote histo
rische kennis. Verleden en heden,
kunst en cultuur weet hij op leven
dige wijze te mengen. Op zijn tocht
door noord-Italië (Lombardije, Emi
lia. Venetië en Toscane) zag hy Pli-
nius' villa aan het Comomeer, de
herinneringen aan de vioolmakers
van Cremona, de spookstad Sabbio-
neta, de glasblazeryen van Murano,
de tuin van Boboli en proefde hij Par
mezaanse kaas en ham en Etruski-
sche lever van Paicenza. Vrouwelijke
professoren, Engelands eerste Griek
se studenten, het geheim van de Me
dici, de kluizenaars van Camaldoldi,
de opkomst van de geselaars, een asiel
voor vogels en nog oneindig veel meer
passeert hier de revue. Ny de tyd
nadert waarin de vakantiereis van
het volgend jaar wordt vastgesteld,
mag men, als de keuze op noord-
Italië valt, dit goed geïllustreerde boek
niet ongelezen laten. Het streeft niet
naar volledigheid, maar vestigt de
aandacht op plaatsen en gebeurtenis
sen, die een bezoek waard zyn. Een
register van tien pagina's vergemak-
keiykt het naslaan.
land zo mogelijk samen met an
dere E.E.G.-partners desnoods be
sluiten het Brusselse overleg te ver
laten en de politiek van „de lege
stoel" (in de Europese ministerraad)
te voeren. Het standpunt van de
regering is nog niet geheel duidelijk.
Minister Luns en staatssecretaris De
clusie worden getrokken dat de Grup- j Koster van Buitenlandse Zaken lie-
pe de „tydkritische" rol vervult, die i |fn gisteren in de Tweede Kamer
haar de scheldpartijen van de zyde doorschemeren, dat de Nederlandse
van rechtse groepen als de C.D.U. op taktiek in de eerste plaats zal af-
de hals haalt. 1
(Van onze parlementaire redactie)
In de Tweede Kamer bestaat verschil van mening over de
taktiek, die moet worden gevolgd bij de poging om Groot-
Brittannië in de E.E.G. op te nemen. De regeringspartijen zijn
van mening, dat uit een eventueel Frans veto geen consequen
ties moeten worden getrokken. De Partij van de Arbeid vindt
daarentegen dat in een dergelijk geval de harde lijn moet wor
den gevolgd: geen verderé uitbouw van de gemeenschap.
Minister Luns wees erop. dat een
Volgens de socialisten moet Neder- hangen van de opvattingen van de dergelijke conferentie met zeer veel
streept om te streven naar de voor
bereiding van een Europese veilig-
heidsconferemtie, waar de politieke
samenwerking en de ontspanning in
geheel Europa besproken zal wor
den. Het is de bedoeling, dat alle
landen van de NAVO van het War-
schau-paot en de overige Europese
mogendheden aan deze conferentie
zullen deelnemen.
ADVERTENTIE
andere pro-Britse E.E.G.-partners.
„De regering", aldus staatssecretaris
De Koster, „hoopt dat het niet no
dig zal zyn de politiek van de lege
stoel te overwegen".
Moties
Door dit meningsverschil geraakte
de behandeling van een viertal be
langrijke resoluties van het comité -
Monnet gisteravond geheel op
de achtergrond. In deze resolu
ties, die door de kamercommis
sie 'in de vorm van moties werden
aanvaard, wordt ondermeer aange
drongen op spoedige Britse toetre
ding tot de Euromarkt, de instel
ling van een Europees-Amerikaanse
oommissie voor samenwerking en de
vorming van een comité van over
leg dat met de landen van het oost-
blok besprekingen moet openen over
vraagstukken van gemeenschappe
lijke, economische en culturele be
langen.
Alle moties, die het Europese be
leid van de regering moeten onder
steunen werden met ruime meerder
heid aangenomen.
Met 2 tegen 13 stemmen heeft de
commissie nog een motie van de
P.SP.'er Van der Speek verworpen
waarin de regering wordt gvraagd te
streven naar een verdrag, dat de
landen met kernwapens verplicht
him kernbewapening te verminde
ren'. De tegenstemmers waren van
mening, d+a streeven naar zo'n ver
drag de kansen op een kernakkoord
zouden verminderen.
Conferentie
Voorts werd met algemene stem
men een motie van de heren Visser
(D'66) en Van der Stoel (P. v. d. A.)
aanvaard, waarin de wens van de
Nederlandse regering werd ander-
Vagalis Tsakiridis
Het bestuur van een universiteit is een taak voor een pre
sidium, waarin drie managers en geen hoogleraren zitten. De
faculteiten en afdelingen worden geleid door dekanen, die het
algemeen college van overleg vormen, dat onder het presidium
staat. Voorts komt er een universiteitsraad, een adviesorgaan
voor het presidium. In deze raad zitten studenten en leden van
de wetenschappelijke staf. De dekaan is uitsluitend verant
woording verschuldigd aan het presidium, de hoogleraar aan
de dekaan.
met wetenschappelyk onderzoek. In
de opzet voor een nieuwe bestuurs
vormen voor universiteiten en hoge
scholen zyn de functie van rector
magnificus en die van de senaat af
geschaft. De commissie werd in het
leven geroepen op initiatief van de
Academische Raad met het doel na
te gaan en aan te geven hoe het be
stuur van universiteiten en hoge
scholen kan worden verbeterd.
Volgens Utree Ills
Trophonios
Dit heeft de vorig jaar gevormde com
missie „Zelfstandige taakvervulling
van de universiteiten en hogescho
len" gerapporteerd aan de Academi
sche Raad naar het studentenweek
blad „Trophonios" uit Utrecht weet
te berichten.
Volgens de commissie, die staat on
der leiding van ir. A. G. Maris, die
vorig jaar nog voorzitter van de Aca
demische Raad was, moet eraan ge
dacht worden, dat tenminste één van
de leden van het presidium bekend is
Overleg en
verantwoording
Het presidium van universiteit of
hogeschool wordt by bestuursregle
ment verplicht voor bepaalde geval
len het algemeen college van overleg
te raadplegen. Deze verplichting
geldt ook ten opzichte van de univer
siteitsraad, die slechts advies geeft,
in principe over onderwyskwesties.
De voorzitters van de faculteiten
moeten goedgesalarieerde hooglera
ren zyn. Ze worden benoemd door
het presidium na overleg met de sec
tie en een in te stellen faculteitscolle
ge van overleg. De verhouding van
presidium tot algemeen college van
overleg is dezelfde als die van dekaan
tot faculteitscollege van overleg. Dit
faculteitscollege van overleg advi
seert de dekanen van faculteiten. De
dekanen worden voorts geadviseerd
door een onderwyscommissie en een
onderzoekcommissie, die adviesorga
nen zyn, waarin geen studenten en
wel hoogleraren en leden van de we-
tenschappelyke staf zitten.
De scheiding tussen het beheer
enerzyds, en het onderwys en het we
tenschappelyk onderzoek anderzyds,
is door de commissie-Maris ook door
gevoerd op het niveau van de institu
ten. Beide categorieën behoren niet
in dezelfde handen. Alleen in kleine
instituten kan het hoofd, als hy geen
volle dagtaak aan het beheer heeft,
ook het ondenrijs en het onderzoek
leiden, aldus de commissie-Maris.
In de commissie van de Academi
sche Raad zaten met ir. A. G. Maris,
voorts, mr. H. Addens, dr. F. Bender.
prof. dr. O. Bottema, prof. mr. J. L.
H. Cluysenear en dr. C. H. Reerink.
zorg moet worden voorbereid,
conferentie zal in ieder geval een
zeker succes moeten hebben. Uit-
blyven van succes zou de situatie
verergeren. De minister noemde het
voorbarig om nu al met publieke
voorstellen te komen, want er is nog
geen begin van een ontmoeting der
geesten over de grote problemen.
Een van de punten, waar eerst meer
overeenstemming over zal moeten
bestaan, is de Duitse kwestie.
Eerste-jaars studenten van
de Amsterdamse Universiteit, le
den van het dispuutgezelschap
B.E.E.T.Shebben gisteren een
ontgroeningsopdracht uitgevoerd.
Onder aanvoering van St.-Nico-
laas hebben zij bij de Tweede Ka
mer, waar juist de commissie van
Buit. Zaken vergaderde een motie
ingediend luidende ,Jk, St.-Nico-
laas hébbende gehoord, van het
perpernootakkoord, vind dit niet
zoals het hoort, en schenkt U
daarom deze motie, omdat ik. erin
geen brood zie, neemt hiervan al
len pepemotie". Verder dan de hal
kwam het gezelschap niet en de
motie werd aan de portier afgege
ven. Minister-president De Jong,
die juist het kamergebouw bin
nenkwam stond de heren echter
te woord en kondigde aan zijn
schoen te zullen klaarzetten. St.-
Nicolaas en de overige studenten
verlaten het kamergebouw.
ADVERTENTIE
Snoep
verstandig
eet 'n appel
