Licht en schaduw bij
het fotograferen
Kr uis woor ctr aadse I
Kom er ACHT-er
Ds kunst
van het
leren zien
Opera van
Koreaan
Regensburg heeft nu
ook universiteit
fe
TTET landschap behoort tot een van de meest ge-
fotografeerde onderwerpen in ons land. Dat is
tel te begrijpen, ledereen die op vakantie gaat of zo
maar een weekeind op stap, krijgt de lust iets mee te
temen van hetgeen hij onderweg ziet. Het landschap
na het onderwerp „kinderen" het meest gefoto
grafeerde motief.
IATERDAG 18 NOVEMBER 1987
L.D.EXTRA 5
men. Denk aan een streep zonlicht
die door de takken van een bos
omlaag valt. Denk aan de schaduw
die als een donkere balk naar vo-
ren valt. Hebt u wel eens gezien
hoe een landschap eruit ziet bij een
naderbij komend onweer? De voor
grond is dan vaak somber en don
ker; daarachter bij de horizon pak
ken zich loodgrauwe wolken samen,
maar een straal zonlicht maakt het
dorpje aan de einder. Tot een fel
verlichte streep, het koren voor het
dorpje vlamt fel op. Ook dat is
compositie, oog hebben voor de
werking van het licht.
Voor ons is het landschap inte-
tssant, omdat we er zo'n goed ge-
niik van kunnen maken om u
te leren over het begrip com-
«sltie. Tenslotte leert dit artikel u
te omtrent het vinden van motie -
daarmee zet u dan de stap
in registreren naar creëren met
I; camera.
iomme verbazing
vader van de bekende schrij-
tr-redacteur Dick Boer, uitgever
an het blad Focus, was een zeer
ikend fotograaf. Adriaan Boer
as een kunstenaar met de came-
Deze man was eens op bezoek
een vriend. Op weg naar diens
ais passeerde hij een simpel bleek-
tldje met wat bomen. Zo op het
ig een niet bepaald fotogeniek
oekje. Tóch zag hij er iets in. Hij
roeg de vrouw die daar de was te
leken legde, of ze heel even wilde
«eren. Daarbij regelde hij het zó,
it de vrouw de aandacht (op de
itere foto) zou trekken. Tegen-
oordig noemen wij dit een blik-
rnger in de reclame. Adriaan Boer
ipaalde zijn standpunt en maakte
ai foto van de vrouw op het
eekveld. Enige weken na zijn be-
iek toonde hij de opname aan de
tiend. Deze was stomverbaasd.
Paar is die leuke foto gemaakt?"
Jouw eigen onmiddellijke omge-
Vriend, nog meer verbaasd: „Ik
op er dagelijks langs.hoe kan
als amateurfotograaf zó iets over
it hoofd hebben gezien?" Adriaan
leerde zijn vriend èn u, dat er
ïiRSffiffiSIMÉÉMjl
te maken, is een aantal simpele re
gels opgesteld. Men noemt die met
een duur woord: Compositieregels.
Dit houdt in, dat als u uw foto
maakt volgens deze recepten, er
vrijwel altijd een redelijke plaat
ontstaat. U kunt het vergelijken
met een kookboek. Wanneer u voor
het eerst zou gaan koken, werkt u
het best door de recepten in het
kookboek precies te volgen. Wan
neer u chef-kok van het Hiltonho-
tel bent, leest u geen kookboek
meer. In het eerste geval, dus dat
van de beginneling, is het kookboek
onmisbaar. Er ontstaat altijd iets
eetbaars. De chef-kok doet het „uit
zUn blote hoofd" en hij maakt iets
verrukkelijks!
Van links naar
rechts
Om nog even op dat slinger
paadje terug te komen, wanneer
een paadje zich van links onder
naar rechts boven door uw zoeker
beweegt, doet het ons het prettigst
aan. In het algemeen is een „be
weging", een lijn dus, die van links
naar rechts loopt, voor ons Euro
peanen het mooist in foto of schil
derij. U zult in Japanse of Chinese
prenten een totaal andere compo
sitie zien. Daar is het veel meer
horizontaal, denk aan de lange,
smalle rolschilderijen van de Chi
nezen. Dat zit waarschijnlijk in
ons handschrift, dat ook van links
naar rechts gaat. Bij de Chinesen
gaat het op en neer
Leren we gebruik te maken van
De voorgrond
Enorm belangrijk is de voor
grond. Wij hebben nl. iets wat de
camera mist. Wij kijken met twee
ogen. Stereoscopisch zien noemt
men dat. Knijpt u eens een oog
dicht en houd een potlood op circa
50 cm voor uw éne open oog, pro
beer met uw andere hand het pot
lood ineens te pakken. Meestal zal
het niet direct lukken. Dat komt
omdat we met één oog geen zuiver
zicht op de afstand meer hebben.
We kunnen, zegt men, geen diepte
meer zien met één oog. Dat kan
■n m
Gaat men een gebouw foto-
naka [iferen met iets achterover-
blende camera, dan zal dit ge-
iiiw op de foto schijnbaar ach-
'rover vallen.
150 arschil is tussen: Kijken en zien!
;n, it to is het aardige van fotografe-
,rine. w. U kunt uit de dagelijkse om-
lan i ting massa's motieven puren.
out i Ota u leert zien.
neme
ijnen en vlakken
Wanneer we voortaan wat meer
landschap gaan letten, ont-
we dat dit in feite is op-
>te to 4ouwd ult UJnen en vlakken. Een
i. wF&tje dat zich door het weiland
irt naar de boerderij verderop.
,n u 111 groep bomen tegen de horizon.
duinenrij achter een hek, het
id allemaal elementen. Hoe meer
Itert zien, hoe beter u fotogra-
«5
het de beginner gemakkelijk
'om er ACHT-er
antenne
toeen minder rechts
schoenzool van middelste soldaat
iblaadje meer
neus van luitenant rechts
vogel
soldaat rechts
van emmer
deze kennelijk ingeboren voorkeu
ren van ons oog, dan is het effect
vaak goed.
Zoeker wat klein
De zoeker van de gewone klein-
beeldcamera is helaas wat klein.
Weliswaar hebben sommige came
ra's een ingebouwd kadertje dat
schijnbaar zwevend tussen beeld
en toestel hangt, maar ook dat ver
betert de zaak nog niet ingrijpend.
Handige amateurs knippen een
soort venstertje uit een briefkaart.
Dat venstertje is bijv. 6x9 cm.
Houden we dat briefkaartje op ca.
30 cm van het oog, dan krijgt u
een veel betere kijk op het land
schap. U kunt nu heel zuiver zien
welke rol de lijnen en vlakken spe
len.
Staat de horizon precies in het
midden, dan doet dat weinig pret
tig aan. Is er echter éénderde lucht
en tweederde water of land onder
die horizon, dan ontstaat meteen
een betere verdeling. Loop een pad
of spoorbaan, een sloot of een rij
bomen van links naar rechts naar
die horizon toe, dan oogt het leuk.
Loopt de rij bomen, de spoorbaan
of de weg van rechts naar links
dan zegt u „Hèdat is het niet".
Niet alleen lijnen en vlakken, ook
andere factoren spelen mee denk
eens aan:
Licht en schaduw
Het licht kan ook een lijn vor-
Aan deze foto's is duidelijk
te zien dat een met zorg gekozen
voorgrond meer diepte aan het
beeld geeft.
vlak bij de camera, in het beeld
opnemen, is het andei*s. Dan zien
we duidelijk verschil tussen het
grote voorwerp dichtbij en het klei
ne scheepje aan de horizon en dat
dat vertelt ons dat er een grote
afstand is.
Veraf of dichtbij
De meeste Nederlanders maken
hun opnamen van mensen of
groepjes van een veel te grote af
stand. Dan zien we een kiekje van
een terrasje waarop een hele mas
sa mensen. Men wijst een stipje
aan en zegt „Dat is Mien". Maar
geen mens kan Mien herkennen.
Ook de foto van Jantje in de tuin
mislukt op die manier. Het terras
neemt u met Mien op niet meer
dan bijv. vijf meter, Jantje op ten
hoogste twee meter. Sterker spreekt
de zaak bij foto's van en in het
landschap. Een paard bij een hek?
Mooi onderwerp; kruip er op niet
meer dan 15 meter naar toe, zo zien
we iets van het landschap en iets
van het paard. Een molen aan een
vaart? Prachtig, zorg dat u het
wiekenkruis er nèt op hebt.dan
bent u zeker dat u de molen er re
delijk op hebt staan.
Niet achterover
Als we een hoog object willen
fotograferen, is er wel eens kans
dat de toren of molen niet hele
maal op d£ kiek komt. Geen nood
denkt u, ik houd de camera iets
achterover en de zaak is rond. La
ter ziet u dat de toren op de foto
achterover valt Probeer liever
steeds zóveel naar achter te gaan
dat u de toren, zonder gekantelde
camera op de prent krijgt. Is het niet
gelukt en u hebt toch een achter
overvallende molen of toren? Dan
kunt u eens praten met uw foto
handelaar. Deze kan de foto bij
het vergroten „onthoeken". U moet
dan een handvergroting laten ma
ken, maar dan is uw toren weer
recht. Bij de toren van Pisa ech
ter is dat onthoeken minder ge
wenst.
Samenvatting
Een foto is (schijnbaar) samen
gesteld u>t lijnen en vlakken.
Compositie noemt men de techniek
om die lijnen vlakken zó in de
foto te plaatsen dat een aangena
me Indruk ontstaat. In het begin
zullen we zoveel mogelijk het re
cept slaafs moeten volgen. Later le
ren we buiten de spelregels om toch
goede foto's te maken. Licht en
schaduw spelen ook hun rol in de
compositie. De voorgrond 'is een
middel om diepte in de foto te
brengen. Probeer altijd zo d.Vht
mogelijk bij uw onderwerp te ko-
een camera, met een enkele lens,
dus ook niet. Maar we kunnen wel
diepte suggereren. Als u voor een
groot meer staat of boven op een
duin en u fotografeert de weidse
ruimte,ziet u op de camera niets
van die afstand terug. Ook al vaart
er een schip op zee of op dat meer.
Ons oog kan op dat platte plaatje
niet vergelijken. Maar indien we
een boom, een hek of een mens
Binnenkort wordt in de nieuwe
universiteit van Regensburg
met de colleges begonnen. Van
de 22 leerstoelen zijn er al 19 be
zet die voor rechtswetenschap
pen en economische wetenschappen,
wijsbegeerte, psychologie en peda
gogie, geschiedenis, maatschappij
leer en politieke wetenschappen
alsmede taal- en letterkunde.
De gemiddelde leeftijd van de
hoogleraren is 40 jaar. De raad van
advies, die twee jaar geleden werd
benoemd om de structuur van de
nieuwe universiteit te bepalen, be
sloot, dat de nieuwe universiteit een
volledige universiteit moet worden.
Dit betekent, dat er ook nog een
De onvoltooide opera „Dro
men" van de Koreaanse compo
nist Isang Joen, die uit de West-
duitse Bondsrepubliek werd ont
voerd en thans in de gevangenis
in Seoel zit, zal in december in
Bonn zijn première beleven.
Hans Zender zal de uitvoering
leiden.
facultdit voor de godgeleerdheid,
voor medicijnen en natuurweten
schappen zal komen.
De deelstaat Beieren heeft met
Regensburg nu een vierde universi
teit. De overige universiteiten zijn
in München. Wurzburg en Erlan
gen.
Regensburg is een universiteit
van het nieuwe type, waarvan de
opzet overeenkomt met de in Kon-
stanz en in Bochum lin Noordrijn-
Westfalen opgerichte nieuwe uni
versiteiten.
Voor de opbouw van de universi
teit van Regensburg zijn tot dusver
800 miljoen mark uitgetrokken.
Horizontaal
1. vocht van een vrucht
4. houten bord of schaal
6. dijkje
9. vogelverschrikker
12. onverstoorbaar iemand
16. vrouw van Jacob
17. ten bedrage van
18. Rijksduiker
19. vorm van technisch onderwijs
20. reeds
21. breuk, scheur
23. taaie zwarte stof
25. getijde
26. vod
27. welriekende gomhars
29. bloeiwijze
30. oosterlengte
32. foto-plaatje
33. naschrift
34. Turks-bevelhebber
36. uitgeput
38. laatstleden
39. zie 34
41. boomwol om iets glimmend te
maken
42 .-tje: pijnstillende poeder
44. deel van de bijbel
45. muzieknoot
46. stap
48. zie 33 horizontaal
49. windrichting
51. voorzetsel
53. voorzetsel
54. volk
56. bij voortduring
57. op dit moment
58. kleine tussenruimte; groei
60. weerklank
62. riviertje lin Friesland
64. bouwveld
66. lidwoord
67. muzieknoot
68. boom
69. piano die mechanische muziek
voortbrengt
72. bekend vogeltje
74. vlaktemaat
75. soort van papegaai
76. voorwerp om iets in mee te
nemen
Verticaal
1. zeker, werkelijk
2. zie 75 horizontaal
3. rivier in Italië
4. een ongenoemde
5. naschrift
6. dlit is
7. uitroep van medelijden
8. vol wormen
9. groente
10. persoon
11. eerste mens (bijbel)
13. deel van een trap
14. lofgedicht
15. politieke bond in Nederland
(nu opgeheven)
21. Ned. omroepvereniging
22. hitje
23. plaats voor balspel
24. soort
28. gewaagd
31. een beetje scheel
33. vouw in weefsel
34. gravin van Holland
35. zie 42 horizontaal
37. „tante Pos"
38. limited
39. Alg. Ned. Persbureau
40. lokspij s
43. sierplant
47. driedelig r.-k. gebed
48. zie 37 verticaal
49. grappenmaker
50. vragend voornaamwoord
52. windrichting
54. afkorting van Cornelia
55. crème-kleurig
57. bedrog
59. wereldtaal
61. heide
63. badplaats in Duitsland
65. voertuig
68. bloedverwante
70. element neon
71. riviertje in Noord-Brabant
72. uitroep van verrassing
73 heilige
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag a.s. in het bezit te zijn
van de redactie, Witte Singel 1 te
Leiden. Onder de goede oplossingen
stellen wij een eerste prijs van f 5
en twee prijzen van f 2,50 beschik
baar waarnaar alleen abonnees
kunnen mededingen.
OPLOSSING VAN
VORIGE OPGAVE
De eerste prijs van f 5 werd toe
gekend aan mej. J. P. Wassenaar
Bronsgeesterweg 18 te Noordwijk
Binnen, de twee prijzen van f 2,50
aan de heer E. R. van der Steen,
Fred. Hendriklaan 70 te Leiderdorp
L
1
S
S
"E
A
M
M
E
G
G
1
N
1
E
R
E
GË
M
A
L
1
E
N
E
E
R
K
L
A K
S
k
K
R
O
1
K
S
P
A
L
b
S A
A
M
1
D
L
E
G
L
Ss
A
L
O
M
SÉ A
L
A
G
P
O
L
E
N
K
U
T S
P
A
L
K
S
E
L
A
S
N
1
T
S l|g|
R
A
A
1
D
A
T
P
O
S
E L
B
S
A
D
O
N
1
O
R
K
L
T A
A
H
L
E
L
E
D
E
N
E
W
A
jjgjM
A
A
I
E
O
M
S
N
A
L
G Èat
T
L
u
B
p
A
L
K
R
E
1 M
T
s
1
L
D
A
L
K
A
T Rf,
L E
A
T
S
1
M
R
1
A
R
E K
E D
L
E
E
A
A
R
O
N
S
A
L E
M E
T
E
R
|s
T
O
N
K
en aan mevr. J. Cambier, Surina-
mestraat 56 te Leiden.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
Kunt u de acht afwijkingen In de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u elders in dit nummer.
