de beste tabak is N 0 RTD N tabak
NDRTONFMJII
Christelijk volksdeel
mag in Indonesië geen
paria worden
-rijp, vitaal,
HIJ EN ZIJ
(erken en
toerisme
25 NORTON
Mindszenty stelt
voorwaarden
Bouw van
superdok
begonnen
jllJDAG 10 NOVEMBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
J Het Is dit jaar 15 jaar geleden
S at de Ned. Herv. Kerk activiteiten
fe (egon te ontplooien in de recreatie-
sctor. De stichting recreatiecentra
ugl yi de N. H. Kerk heeft nu acht re-
leatóecentra, die samen per jaar on-
>veer een miljoen overnachtingen
itqi |£®n'
3e accoimnodatie en de personeels-
setting van de centra zyn aange-
ist aan het streven, een bijdrage te
veren aan de vakantie- en weekein-
erecreatie. Waar mogelijk hebben
mee I centra speciale recreatiezalen,
|ort- en speelvelden, kampvuurkui-
n, openluchttheaters en dergelijke.
verigens staat het de gasten natuur-
|k vrij, al of niet gebruik te maken
n de mogelijkheden op het gebied
in sport en spel, dans, film, forum
1 toneel-expressie werk, natuurex-
'0 rsies, kampvuren of de zondagse
erkdienst.
Iedereen is welkom in de oentra.
aar schatting behoort maar onge
ler de helft van de gasten „op een
andere manier" tot de NJH. Kerk.
965 In „Het grote bos" zijn al enkele
196pren doop- en huwelijk-diensten ge-
luden. Men beschikt er ook over ac-
immodatie voor een rooms-kath.
63 icliaristieviering.
Van 29 januari tot en met 2 febr.
1 in Driebergen een conferentie
;5/1. n Europese kerken (die bijna alle
et-rooms katholieke kerken van Eu-
pa omvat) bijeenkomen om te spre-
fo over „Kerken en toerisme".
>•0001
"«I Dispensatie voor
emengd huwelijk
König, aartsbisschop van
heeft gisteren op 'n perscon-
aitie in de Oostenrijkse hoofdstad
dat het Oostenrijkse epis-
t met de episcopaten van West-
Zwitserland, Frankrijk,
erland en de Scandinavische lan-
h probeert tot een gemeenschappe-
jc standpunt te komen in de kwestie
li de dispensatie van de door de
Kerk voorgeschreven verplich-
waaraan de r.-k. en de niet-r.
;ner moeten voldoen willen zij
E gemengd huwelijk sluiten.
kwestie in genoemde lan-
b op verschillende wijze zou worden
zou dit volgens kardinaal
tot meningsverschillen en ver-
eid kunnen leiden.
vraagstuk van het gemengde
is op de bisschoppensynode
IVaticaanstad uitvoerig behandeld,
[grond van de aanbevelingen die
de heeft gedaan, valt te ver-
dat de bisschoppenconferen-
n de diverse landen verstrekkende
heden op dit punt zaïl krij-
naal König maakte voorts
i dat de R.-K. Kerk en de Pro-
kex-ken in Oostenrijk, West
en Zwitserland op het
ïblik proberen tot een gemeen-
ielijke Duitse tekst van het
e Vader" te komen.
OECUMENE IN
IET ONDERWIJS
n het Betuwse dorp Varik hebben
voorstanders van het bijzonder en
openbaar onderwijs elkaar de
nd gereikt en samengewerkt om
komen tot het stichten van een
rklassige lagere school, die thans
M' alle kinderen van de dorpen
rik-Heesselt bezocht zal worden.
tot voor kort waren er drie scho-
nl. twee openbare en een rooms-
holieke school in deze gemeente,
ca. 1200 inwoners. Het in stand
iden van deze scholen waarvan
twee aan vervanging toe waren,
5 geen eenvoudige zaak. De ge-
ente stond in Gelderland het
genoteerd wat de kosten per
rling betreft. Men begreep dat dit
niet langer kon doorgaan en in
le overeenstemming werd beslo-
de rooms-katholieke school en
openbare school in Heesselt op te
fen. Hiervoor in de plaats kwam
vierklassige school, die de naam
>eg van Burgemerster Westerbeek
Eerten, de burgemeester, die in
nenwerking van velen aan de rea
ding van dit ideaal leiding gaf.
i
Athenagoras
in Londen
athenagoras van' Constantinopel,
oecumenisch patriarch van de
thodoxe Kerk. is gisteren voor een
'oei; Groot-Brittannië aangeko-
n. Hij werd op het vliegveld van
den begroet door de aartsbisschop
Canterbury, dr. Michaël Ramsey
is de eerste maal, dat de pa-
woh van Constantinopel officieel
Anglicaanse Kerk in Engeland
soekt. Athenagoras is in de afgelo-
weken naar een aantal Europese
ofdsteden gereisd waar hij met
•keiyice leiders besprekingen over
christelijke eenheid voerde.
ADVERTENTIE
De succesvolle introduktie van NORTON
bij het Nederlandse publiek, heeft er toe geleid,
dat ook vele rokers van filtersigaretten vragen naar
dit merk van ongekende kwaliteit.
Daarom is er na...
met dezelfde unieke tabakken,
hetzelfde rijpe aroma en
met het modernste fib
Kardinaal König van Oostenrijk heeft er donderdag op gezin
speeld dat de moeilijkheden van kardinaal Mindszenty nauw
samenhangen met de weigering van de Hongaarse kerkvorst
zijn zelf opgelegde verbanning niet dan op zijn eigen voorwaar
den te willen beëindigen.
Kardinaal König zei op een pers
conferentie dat hij te allen tijde be
reid was de Hongaarse kardinaal in
de Amerikaanse ambassade in Boe-
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Wanneperveen M.
Hylkema te Willemstad (N-B).
Aangenomen het beroep der gen.
synode tot zend. pred. op Timor en
Zuid-Belu E. Durkstra te Almelo
naar Nieuwendijk (N-B) J. Jellema,
dir. van het jongensinternaat „Scha
penduinen" te Aerdenhout.
Bedankt voor Dussen Drs. C. G.
Baart te Nieuwpoort voor Wer
kendam (vac. A. de Bruijn) E. Kem
penaar te Wouburgge.
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Luttelgeest-Kuinre
J. Goldschmeding te Dussen.
GEREF KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen te Kralingseveer-Krim-
pen aan de IJssel H. J. Venhuizen te
Noordbergum.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Waardenburg P. Blok
Dirksland en D. Hakkenberg te
Dordrecht.
Beroepen te Ryssen (2e pred. pl.)
J. C. Weststra/te te MeliSkerk, die
bedankte voor Leiden.
ADVERTENTIE
Pak 'n
Jumbo-spel,
meer dan 100
voor jong en oud
Dit zou er op wijzen dat het Vati-
caan de beslissing aan kardinaal
Mindszenty overlaat of hij een com
promisvoorstel dat de Hongaarse re
gering hem zou hebben gedaan wenst
te accepteren of niet. Volgens dit
voorstel zou hij toestemming krijgen
het land te verlaten ondanks zijn
veroordeling tot levenslange gevan
genisstraf door een communistisch
gerechtshof.
Volgens niet bevestigde berichten
zou de grootste moeilijkheid zijn dat
kardinaal Mindszenty niet wenst af te
treden als aartsbisschop van Eszter-
gom, hoewel hij de leeftijd daartoe
heeft. Hij werd n.l. in maart 75 jaar.
De Hongaarse regering' zou hem op
de een of andere manier willen re
habiliteren om zo zijn vertrek te ver
gemakkelijken, op voorwaarde dat
hij aftreedt als aartsbisschop.
Vage mededeling
over gesprek van
Smith en Thompson
Premier Smith van Rhodesië en
de Engelse minister van Gemene-
bestzaiken, Hlhomson, hebben twee
dagen lang in Salisbury, langdurig
gesproken over de gespannen ver-
lloop van het overleg' in commu
niqué uitgegeven, waarin wordt ge
zegd dat beide partijen zich „nader
zullen bezinnen op de besproken
kwesties, waaronder de geschilpun
ten die zij nauwkeurig hebben af
gebakend".
Uit de verklaring valt niet op te
maken of de onderhandelingen tus
sen beide landen voortgezet zullen
worden. Sommige waarnemers.zien
in de vage taal van het comuniqué
een teken dat er maar weinig vorde
ringen zijn gemaakt op de weg
naar een betere verstandhouding.
Verolme wacht
besluit van regering
niet af
Scheepsbouwer C. Verolme wacht
niet op de beslissing of hij krediet
garantie krijgt voor de gigantische
uitbreiding van zijn werf op Rozen
burg. Het Haagse aannemingsbe
drijf Dirk Verstoep is dezer dagen
begonnen met de voorbereidende
werkzaamheden voor de bouw van
de helling waarop schepen tot
900.000 ton kunnen worden gecon
strueerd- De uitslag van het onder
zoek naar de subsidie-aanvrage van
Verolme en van de combinatie van
vier werven (Wilton Feijenoord, de
Rotterdamse Droogdok Maatschap
pij, de Nederlandsche Dok- en
Scheepsbouwmaatschappij en de
Kon. Maatschappij „De Schelde"),
die een mammoetwerf op Euro
poort willen bouwen, wordt in de
cember verwacht. Het Verolmecon-
cem heeft geen tijd om het besluit
af te wachten, omdat het al in 1969
de eerste van drie 240.000 ton me
tende Esso-tankers moet afleveren.
De nieuwe helling wordt 250 me
ter lang en 80 meter breed. Er
wordt een bokkraan overheen ge
bouwd met een hijsvexmogen van
800 ton en een hijshoogte van 71
m:tsr. Het Haagse aannemingsbe
drijf heeft tot nu toe alle dokken en
werven voor Verolme gebouwd. De
heer Vei'olme maakt op het ogen
blik een reis door de Verenigde
Staten en Zuid-Amerika- In de
cember komt hy terug.
ADVERTENTIE
In de echte „Hij en Zy" longdrink
moet kex-senbi'andewyn De Kuyper
warden gebmikt. Wij radexi U aan
hierop goed te letten. In een noxmaal
drinkglas een flinke scheut Kersen-
brandewijn De Kuyper. Bijvullen
met tonic. Voor een extx-a-koele „Hij
en Zij" enige stukjes ys toevoegen.
Wordt Indonesië een moslimse staat?
Blijft Indonesië een staat met volledige godsdienstvrijheid
zoals zijn grondwet dat voorschrijft of wordt Indonesië een
moslimse staat zoals vele islamieten wensen?
Groeiend contact
tussen r.k. en
protestanten
Deze in Indonesië altijd sluime
rende vraag is ineens acuut ge-
ivorden door het ernstige incident
te Makassar waar een ivoedende
volksmenigte in bijna alle protes
tantse en roomskatholieke kerken
en in enkele pastorieën vernielin
gen aanrichtte. Dit incident staat
overigens niet op zichzelfer zijn
het laatste jaar ook kleinere inci
denten geweest o.a. in Atjeh ivaar
het bouwen van een kerk werd
verboden.
President Soekarno is altijd de gro
te pleitbezorger geweest van de volle
dige godsdienstvrijheid. Toen drie
jaar geleden de Grote Vergadering
van de Raad van Kerken op zijn
aandrang niet in Makassar maar in
Djakarta bijeen kwam, was dat om
dat Soekarno in de hoofdstad de lei
ders der kerken toe wilde spreken om
voor de ogen van de hele wereld te
laten zien hoe groot belang de rege
ring ook aan het christelijke volks
deel hechtte.
De regering van generaal Soeharto
heeft na de gebeurtenissen in Ma
kassar opgeroepen tot toleratie, groot
moedigheid en oprechtheid; zij
schijnt meer geneigd tot overleg en
overreding, een proces dat zich uiter
aard aan de openbaarheid onttrekt,
dan tot spectaculaire maatregelen en
bestraffing van de schuldigen.
Enkele moslimse leiders en groepen
hebben zich zeer duidelijk van de Ma-
kassar-affaix-e gedistancieerd.
Maar hoe zal de houding van de
christenen zyn? Zij lijkt beheerst,
men beseft hoe belangrijk het Is elke
provocatie te vermyden. Het is van
het grootste belang, dat de christe
nen in gebieden waar zij een meer
derheid vormen, zich niet tot enige
tegen-actie laten verleiden. Daarbij
lopen zy echter gevaar te Vluchten"
in een gesloten religieuze gemeen
schap die zich afzijdig houdt van het
nationale en maatschappelijke leven.
De leiders in de Raad van Kerken
zien dit gevaar. Zij zijn er op be
dacht dat het christelijke volksdeel
in Indonesië geen paria mag worden.
Daarom hebben zij na de gebeur
tenissen in Makassar in een bood
schap de christenen opgeroepen tot
dienst aan de natie en tot steun aan
de regering bij het vestigen van een
rechtvaardige orde.
Door de situatie is het groeiende
contact tussen protestanten en r.-ka-
tholieken versterkt. Hoe het contact
wordt met de islamitische leiders is
nog een open vraag. Zullen de mu
ren omhoog gaan of zullen de protes
tanten en r.-katholieken in gezamen
lijk overleg tot meer geestelijke aan
raking met de islam kunnen komen?
Zo is door een ernstig incident de
godsdienstkwestie en daarmee samen
hangend de staatsideologie in een kri
tiek stadium gekomen. Naast de zwa
re economische problemen, de werk
loosheid, volgend jaar zullen 8000 doc
torandi werkloos, zijn, de criminali
teit, de politieke onduidelijkheid (nog
steeds moet het leger het politieke
vacuüm opvullen) en het Chinezen-
probleem is nu een nieuw probleem,
de vraag naar de godsdienstvrijheid,
op de voorgrond gekomen, of liever,
dit oude probleem is opeens acuut
geworden.
In deze situatie leven de kerken
in Indonesië. Het aantal christenen
is gegroeid tot acht miljoen, sommi
gen spreken al van tien miljoen! De
oecumenische samenwerking met de
„fundamentalistische" groepen, de
adventisten en andere secten neemt
weinig toe, die met de pinksterkerken
vordert, die met de R.-K. Kerk staat
voor de dexir.
Op de grote driejaarlijkse vergade
ring van de Raad van Kerken, die in
deze dagen in Makassar gehouden
wordt de regering heeft ondanks
wat daar vier weken geleden gebeur
de, geen reden gezien het reeds lang
van te voren vastgestelde samenko
men in Makassar te verbieden
wordt een voorstel besproken om een
"oecumenische synode" te vormen.
Dit is niet bedoeld als een eenheids-
kex*k met één kerkorde, belijdenis en
liturgie, maar wordt gezien als een
tussenfase om de eenheid tenslotte te
bereiken. In deze oecumenische syno
de wil men de geestelijke verbonden
heid der kerken vorm geven. De or
ganisatorische eeixheid moet dan la
ter volgen. Het geheel lykt wat vaag.
Het zal er op aan komen wat men
werkelijk wil. Groepsvorming of ge
tuigenis en dienst? Een gesloten ge
meenschap of open naar het volk?
Het thema van de vergadering wijst
op het laatste "Zie, Ik maak alle din
gen nieuw" met als onderthema: Ver
nieuwing van Mens, Kerk en Maat
schappij
