Je kunst van het
Kruiswoordraadsel
(2)
btograferen
Kom er ACHT-er
Lichtbril
tA IBRDAO 4 NOVEMBER 1B67
5EK' 1B.EXTRA 5
Belgische
ivet in
elektronisch
brein
Er wordt een elektronisch
brein geprogrammeerd met het
volledige Belgische recht, zodat
rechters en advocaten, als zij
willen verwijzen naar een wets
artikel of jurisprudentie, slechts
op een knop drukken.
De programmering die
wordt uitgevoerd door het Bel
gische Research en Documenta
tie Centrum (CREDOC), ls in
januari van dit jaar begonnen.
Naar verwacht zal de compu
ter binnenkort in bedrijf worden
gesteld. ZiJ zal dan 150.000 pri
vaatrechtelijke documenten
hebben geregistreerd. Uiteinde
lijk komt het gehele Belgische
recht in de circuits van de com
puter ter beschikking.
De prachtige foto strandzei-
len (rechts boven) werd ge
maakt op een doorsnee film van
17 DIN. Het is een typische
zomerfilm
De linker foto van het ar-
tiestenpaar in het circus werd
geschoten op een film van 27
DIN. Het is een typische film
voor gebruik onder extreme om
standigheden, wanneer flitsen
bijv. niet mogelijk is.
beeld. Men heeft dit echter kunnen
ondervangen door een gloednieuwe
techniek. Ultra Sonoor geluid speelt
er een belangrijke rol bij. De emul
sie, zo heet de lichtgevoelige laag,
is zó samengesteld dat samenklon
teren van de zilverdeeltjes nauwe
lijks meer voorkomt. Deze blijven
regelmatig verdeeld. Hierdoor is het
oude euvel van de "korrel" nage
noeg verdwenen.
Gebruik de films
goed
Wie een supergevoelige film ge
bruikt voor opnamen bij daglicht,
krijgt minder geslaagde foto's. De
kans dat overbelichting ontstaat is
groot.
Wie denkt dat supergevoelige
films overal bruikbaar zijn en dus
kunstlicht totaal overbodig maken,
maakt een denkfout.
Trage films van 14 DIN zijn al
evenmin voor een algemeen ge
bruik gemaakt. Elke film heeft zijn
eigen doel. Houdt u het 's zomers
maar op de film van 17 DIN en ge
bruik het wintertype van 21 DIN
voor gewone amateurfoto's.
(Het eerste artikel over fotogra
feren verscheen in ons nummer van
28 oktober J.1.V
Kunt o de acht afwijkingen In de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt a elders In dit nummer.
i film bevat zilver. Eigenlijk
jzouten. De verkleuring van
ilveren lepeltje kost veel tijd.
lverzouten vergen wat minder
)m nu het zwart worden van
ïilVer te versnellen worden
na belichting in een ontwik-
3 gedompeld. Dit versnelt het
6 tot een tijdsduur van en-
Ininuten.
it gebeurt er?
u uw camera op een bepaald
•werp richt en dan de sluiter
kt, wordt er een kort moment
teeld op de film geprojecteerd,
eiden het al, precies als bij de
lantaarn. Laten we nu eens
jmen dat u een wit schaap
een zwarte, geteerde schuur
rafeert. Het licht veroorzaakt
port reactie op de film. Halen
u de film uit de camera (in
ilijkheid nooit doen!) en we
de film af, dan zien we daar-
;ts Evenmin als een zilve-
ppeltje in 1/25 seconde don-
rordt, is er op de zilverlaag op
llm iets te zien. Het beeld is
jus wel. Het is verborgen aan-
Wordt de film echter in de
ïre kamer uit de camera ge-
I en daarna in de ontwikke-
gestopt, dan vormt zich snel
eeld.
zonlicht, dat op ons neer-
It, wordt door allerlei dingen
laatst. Witte voorwerpen stra-
'eel licht terug, donkere voor-
ïn bijna niets. Onze foto zal
de ontwikkelaar zo gaan uit-
dHet witte schaap kaatst bijna
t zonlicht terug. Dus ook naar
pains. Veel licht geeft dus extra
li|; op de film. Het schaap is op
jstukje film een zwart schaap,
fjüonkere schuur kaatst ech-
pijna niets terug, daar wordt
hm nauwelijks zwart. Het stuk-
|lm is op die plaats vrijwel
Onze foto is in feite om-
|le werkelijkheid, dus nega-
Om nu een betere weergave
[rijgen, wordt dit negatief op-
„gefotografeerd", ech-
'iónder camera. Het wordt af-
ikt. We leggen het negatief op
jstukje papier dat ook met licht-
illi}lige stx)f bestreken is. Wij la-
er een kort moment licht op
p. Nu gebeurt er dit: Op de
B van het zwarte schaap laat
'at Negatief geen licht door. Daar-
ma^ ontstaat dus géén zwart,
turiifc het schaap echter is de door-
er 9ge muur. Die laat al het licht
PP® op die plaats wordt het beeld
pfyart. Ontwikkelen we dit stuk-
vi^fdrukpapier, dan zien we het
Mor! schaap tegen de zwarte muur
netjes terug.
ma?
tOf|
Mms in soorten
Edo
groS u langs een fotohandel loopt,
garU niet alleen verschillende mer-
lonlfilms. U ziet ook verschillende
ten. Er zijn nl. films die met
weinig licht tevreden zijn. U
j er bij avond op straat mee
rraferen of in een donkere
r ^aar er ziJn °°k films die
zUn. Die vragen een heleboel
a. Gevorderde amateurfotogra-
It- gebruiken die speciale films
bijzondere doeleinden. De ene
DaitV00r °Pnamen 'n een circus
Jr^eater. De andere soort voor
^etopnamen of voor reproduk-
jVan oude boeken en documen-
j a,De gevoeligheid van een film
Mjit aangeduid met cijfers. U
1 de poespas eromheen verge-
maar de cijfers moet u ont-
ien.
ülN en ASA
enl
jrjj zijn meestal twee aanduidin
gen. De Duitse norm is DIN, de
Amerikaanse ASA. In ons land ge
bruiken we meestal DIN. Dan staat
er dus bijv. 18 DIN. Hoe hoger het
getal, hoe gevoeliger de film. Een
film van 24 DIN is erg gevoelig, een
film van bijv. 14 DIN erg lui. De
ASA-aanduiding werkt anders en
met hogere cijfers. Een film van
18 DIN is 50 ASA. Een film van
21 DIN is 100 ASA.
Maar ook hier geldt dus: hogere
cijfers, gevoeliger films. Simpel te
onthouden, hoe later op de avond
hoe hoger het cijfer van uw film
moet zijn. In de praktijk is het na
tuurlijk niet te doen om steeds maar
een andere flim in de camera te
stoppen. Daarom werken wij meest
al met een film van gemiddelde ge
voeligheid.
In de zomer is er voldoende licht
om met een film van bijv. 17 of 18
DIN overal geslaagde opnamen te
maken.
In de winter gebruiken we echter
een film van bijv. 21 DIN. Ook is
er een film die toelaat dat u bij
bedekte lucht een goede opname
kunt maken. Tevens een film die
ideaal is om in combinatie met
flitslicht binnenshuis te fotografe
ren.
Wanneer u wat verder op het fo
topad bent, gaat u wellicht eens een
serie opnamen maken bij avond in
Een van de vele nieuwtjes, wel
ke onlangs op een tentoonstelling
in de Duitse havenstad Hamburg
te bewonderen waren, was een
lichtbril. Gevoed door twee kleine
zaklantaarnbatterijen geeft hij
ideaal lichit wanneer dat noodzake
lijk mocht zijn. Deze jongedame
gebruikt de lichtbril in huis bij het
repareren van een defect elek
trisch snoer. Vooral automobilis
ten zullen dit nieuwtje kunnen
waarderen als ze in het donker
naar mankementen moeten zoe
ken. Als voorbeeld voor deze bril
diende vermoedelijk de voorhoofds-
lamp zoals artsen die gebruiken.
Door de beide beugels is deze
lichtbril bijzonder gemakkelijk te
dragen.
Kom er ACHT-er
1. Berg meer rechts
2. Vogel meer
3. Rook uit de schoorsteen in de
verte
4. Tak meer in roe van heks
5. Boomstam
6. Been van heks
7. Boompje meer aan de overkant
8. Golfje meer in het water
de stad. Dan neemt u de gevoelige
film van bijv. 24-27 DIN. Die is
niet geschikt om opnamen te
maken in de zon, maar uitstekend
om momentopnamen te nemen in
een helverlichte straatbij avond.
De korrel
Naarmate de techniek voort
schrijdt, worden de films (geruis
loos) beter. Vroeger was een film
van 21 DIN niet zo ideaal. De af
beelding vertoonde toen (vóór 1940)
een soort korreling. Het beeld leek
wel uit zwarte puntjes te bestaan.
Dat waren de zilverkorrels die,
vooral bij vergroting, zichtbaar wer
den. Tegenwoordig is dat korrel
probleem nagenoeg verdwenen.
Zelfs de hoogstgevoelige films, die
we kennen, hebben weinig last van
dit euvel. Toch geven we even een
toelichting op het verschijnsel. Een
film van gemiddelde gevoeligheid,
dus 17 DIN, is bedekt met een laag
van een bepaalde hoeveelheid zil
verzouten Dit bepaalt ook de dikte.
Die „dikte" is in de praktijk uiterst
dun! Hoe gevoeliger de film hoe
meer zilverzouten hij moet bevat
ten. De kans dat dan nog een re
delijke zwarting ontstaat is im
mers veel groter? Een klein nadeel
dat ontstaat is dat die zilverdeel
tjes zich gaan aftekenen in het
15. grondslag
17. tegenvaller, nadeel
19. mannelijk schaap
20. artikel
21. zie 56 horizontaal
23. heren avondkleding
26. smaldeel
32. voorjaar
34. verordening
35. gemalin van Aegir (Germaan
se mythologie)
37. vervoeging van het werkwoord
„doen"
38. uitholling in een muur
41. grote warmte
43. dwarsliggers
45. hoezee
47. meisjesnaam
49. deel van een blad tussen twee
insnijdingen
30. instituut voor allerlei onder
zoek te Delft (afk.)
51. zie 56 horizontaal
53. plotseling
54. toorn
55. gemeente in Zuid-Limburg
56. sterke, flink
58. Ezau (andere naam voor)
61. wier
63. lichaamsdeel
64. dik, vruchtbaar
(emaal hebben we meegemaakt
Gonlicht sommige dingen doet
euren. Behang wordt lichter
;n écht zilveren lepeltje wordt
En dat laatste feit brengt
Jneteen op het verschijnsel dat
1 onder invloed van licht don-
•ordt.
thtgevoelig
6. werkplaats van scheikundige
7. akelige
8. koperen blaasinstrument
10. honger
12. drank met vruchten (Eng.)
13. metaal
fat is korrel? Wat bete-
|t lichtgevoeligheid? Snel-
bn luie films. Er is een
i voor elk doel!
|et woordje film betekent
eite „dunne laag".
[1 spreekt in de verftech-
i over een verffilm. In
fotografie is het een dun-
strook kunststof, triace-
I, waarop een dunne laag
jtgevoelige stof is gego-
Die stof bestaat uit een
erhoudende gelatine-
ssing.
Horizontaal
1. gewicht
3. zangvogel
7. nota-bene
9. Indogermaanse stam
11. deugniet, landloper
14. militaire tocht
16. waarborgsom
18. deel van een trap
20. lokspij s
22. gemeente in Limburg
24. paling
25. Landgemeenten (Middeleeuwen)
28. vod
29. anno mundi
31. rund
33. boksterm
34. arbeid
36. gemeente in Noord-Brabant
39. waarschijnlijkheid van nade
rend onheil
40. lieveling van Venua
42. deel van het gebit
44. een of ander ding
46. titel
48. een uitgelezen groep
51, behalve weglatingen (salvia
52. inlichting
54. deel van het middagmaal
57 kweker
59. vorm van onderwijs
60. r.k. geestelijke
62. andere naam van Wodan
64. fiets (Z. Ned.)
65. schoonmaken van textiel
67. vistuig
68. element Samarium
69. stuk, gebroken
70. daar
Verticaal
1. uitspansel
2. vlak, glibberig
3. snfjwerktuig
4. voegwoord
5. daar
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag aa. te 9 uur vm. in het
bezit te zijn van de redactie, Wit
te Singel 1 te Leiden. Onder de
goede oplossingen stellen wij een
eerste prijs van f 6 en twee prij
zen van f 2.50 beschikbaar waar
naar alleen abonnees kunnen me
dedingen.
OPLOSSING VAN
VORIGE OPGAVE
De eerste prijs van f5 werd toe
gekend aan de heer R. Mulder,
Fred. Hendriklaan 110, Leiderdorp,
de twee prijzen van f 2.50 aan de
heer D. N. T. Kiehl, Antillenstraat
184 te Leiden en aan de heer C.
Jasper, Druivenstraat 25 te Lei
den.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
