Meesters der water
bouwkunst in
het.
oude
Pent
SMOKKELAARS van d
Py
reneeen
Kustwoestij nen
probleem
van alle tijden
fe -• -
|j|
LORELEIrots van
ivereldvermaardheid
EEliBAAÜi
EN ZWAM)
BEROEP
EATERDAO 4 NOVEMBER 19OT
L.D.EX/'"
3
Foto links
Alleen cactussen en andere
woestijnplanten kunnen gedijen
in de dorre vlakte van de kust-
woestijn van Arequipa in Peru.
Op de achtergrond ziet men de
besneeuwde top van de berg
Chachani, welke 6076 meter
hoog is.
Foto r echt s t
Ook in Columbia treft men
uitgestrekte onvruchtbare vlak
ten aan waar de dieren slechts
spaarzaam voedsel vinden. Op
de gebarsten aarde zoekt het
ezeltje naar iets eetbaars.
(Foto's Unesco - P. Almasy)
-
- V !i
I". g;:
r - V,, - - -#> ■-
I-' \A
-
A 2 - jpTT>
3fcy0"
Hr->
Sill!
."-.S
„De aanwezigheid van dorre gebieden tussen de vijftiende en vijfendertigste
breedtegraad in in het bijzonder aan de westkust van de continenten is
nooit geheel bevredigend verklaard. George Hadley merkte in 1735 op, dat
niemand een verklaring had gegeven voor de oorsprong van de passaatwin
denMeer dan twee eeuwen later zijn we, ondanks zijn inspanningen en die
van andere metereologen na hem nog niet veel verder".
Met deze woorden vestigde dr.
Michel Batisse van de UNESCO
de aandacht op de dringende be
hoefte aan meer onderzoek naar de
problemen van de zgn. „kustwoes-
tynen" van de wereld. Hy deed
dit ter gelegenheid van een sym
posium over dit vraagstuk en de
veranderingen in droge gebieden,
dat onlangs in de Peruviaanse
hoofdstad Lima is gehouden.
Woestynen, welke zich uitstrek
ken tot de zee hebben speciale
eigenschappen, welke hen onder
scheiden van de in het binnenland
„F ilter-galerijen
Het verhaal van de „filter-gale
rijen of „Puquios van Nazca,
dat werd opgehaald door president
Belaunde, is misschien in de loop
der jaren wat aangedikt, maar het
blijft in de grond toch waar. Toen
de Spanjaarden spoedig na Pizar-
ro's overwinning in 1533 de Nazca-
bronnen ontdekten, dankten zij de
Almachtige, dat hy water gaf in
de woestyn. Pas later, toen zy de
toegangen naar de bronnen vry-
maakten, ontdekten zij de galerij-
liepen, stelde deze beschavingen in
staat op de kuststrook te gedyen
van de vierde eeuw voor Christus
tot de Spaanse veroveringen in de
zestiende eeuw. Deze resultaten
zyn des te opmerkeiyker, omdat
Peru in tegenstelling tot Egypte
en Griekenland, die de invloed on
dergingen van de Aziatische en
Middellandse Zee-beschavingen ge
heel geïsoleerd was van de invloe
den van buitenaf.
Het symposium eindigde met een
optimistische noot voor de bewoners
van kustwoestynen en in het byzon-
der die van Peru. Daar biedt ni.
gelegen woestynen en maken hun
bestudering van byzonder belang.
Met een totale kustlengte van zo'n
plm. 29.000 kilometer bedekken zy
enorme, maar schaars bevolkte ge
bieden in Maurentanië, Zuid-Afrika,
Californië, India Jtiet Midden-Oos
ten, Noord-Afrika en Zuid-Amerika.
Ze worden onderbroken door plek
ken met een dichte bevolking op
plaatsen waar men toegang heeft
tot redeiyk zoet water.
Met de ontwikkeling van water
opslag en irrigatietechnieken is een
toename gepaard gegaan van de in
cultuur gebrachte hoeveelheid land.
Toch vormt waterschaarste nog
steeds het grootste probleem, waar
mee de bewoners van kustwoestyn-
nen te kampen hebben. De onbe
grensde hoeveelheid zeewater zo
dicht by de hand vormt een tan-
taluskwelling, maar er is nog geen
ontziltingsmethode ontwikkeld, wel
ke goedkoop genoeg werkt om gro
te hoeveelheden water voor agra
rische doeleinden op te leveren.
De moderne beschavingen zijn nog
steeds afhankeiyk van vrywel de
zelfde middelen voor hun voortbe
staan als hun voorouders d.w.z. be
oefening van de landbouw en de
vissery.
en, die door de oude Peruvianen
waren gebouwd en die zich onder
gronds diep beneden de rivierbed
dingen uitstrekten en waarin nog
water bleef na een droogte van
7 jaar. Zelfs op de huidige dag ver
garen deze galerijen water van
de berghellingen als levende ade
ren onder de droge vallei.
De techniek van deze oude be
schavingen bestond eruit, dat eerst
het water van de berghellingen
werd opgevangen en vervolgens
werd opgeslagen met behulp van
ingewikkelde damconstructies. Dit
tezamen met de dwarse onderlinge
verbinding van de valleien door
kanalen, die evenwydig met de zee
de kuststrook aanzieniyke moeilijk
heden als gevolg van de aanwezig
heid van ondergronds zoet water.
Deze strook heeft ook veel natuur -
ïyke voordelen. Ze beschikt over een
aangenaam klimaat en is wel eens
beschreven als een „tropisch ge
bied met natuurlylce air-conditio
ning". De strook bezit rivieren en
de natuurlyke rijkdommen van de
zee. Door de ontwikkeling van be-
vloeilngsprojecten en ontzilting van
zeewater op grote schaal zou eigen-
lyk de hele kust te zyner tyd be
woonbaar kunnen worden gemaakt,
waarby een talryke bevolking net
als het voorgeslacht zou kunnen
gedyen in een omgeving, welke
vriendelyk is voor mens en dier.
~BT\ F smokkelaars van de
H B Franse grensplaats
Hendaye en van de
Spaanse stad Irun hebben
ook nu weer „Contr eb andier
1967'', hun meester-gr ens-
overschrijder van dit jaar, la
ten kiezen. De naam van de
winnaar is alleen aan de in
gewijden bekend gemaakt.
Niemand anders dan de routi
niers in de donkere bossen
van de Pyreneeën heeft er
iets mee te maken.
De organisatie van deze verkie
zing was in handen gelegd van de
„Judoclub" uit Hendaye. Niet dat
de Franse en Spaanse smokkelaars
veel aan Judo doen. Dat hebben zy
niet nodig. Maar er was geen an
dere legale organisatie voor handen
die bereid was de zaak te regelen.
Ook smokkelaars hebben hun ere
code en zy wensten onpartydige
scheidsrechters by de wedstryd die
„de man van het jaar" zou aanwy-
zen.
Alle deelnemers aan de wed
stryd hadden allen een kaart gekre
gen van de Pyreneeën, waar de
voornaamste smokkelwegen op wa
ren aangetekend. Langs die wegen
moesten zy ongezien door de doua
ne van Frankryk naar Spanje
trekken. Zy moesten een Spaans
souvenir kopen dat betrekking had
op het stierengevecht en daarmee
weer ongemerkt naar Frankryk te
rugkomen. Er werd niet alleen ge
let op technische vaardigheid in het
illegaal overschrijden van de grens,
maar ook op fantasie en culturele
aanleg by de inkopen op Spaans
grondgebied.
Een van de deelnemers bracht
een levende stier stiekum langs de
douaniers. Hy werd gediskwalifi
ceerd omdat de zaak een spel moest
biyven.
Moeizaam
Smokkelen ls in het woeste grens
gebied van de Pyreneeën een eer
baar en zwaar beroep. Het gaat er
niet toe als by de bordeelhoudende
boter- en veesmokkelaars, die met
gepantserde auto's de grens tussen
Nederland en België overtrokken.
In de Pyreneeën is elke smokke
laar een bergbeklimmer die soms
met een muilezel, maar meestal
Vernuft
Het was wel zinvol, dat Peru het
decor vormde voor een dergelyk
symposium, aangezien de Peruvi
aanse woestyn historisch en geogra
fisch één van de interessantste ter
wereld is. In zijn openingsrede
bracht president Belaunde van Pe
ru een ere-saluut aan het opmer-
kelyk vernuft van de beschavingen
uit de voor- Incatyd met hun irri
gatietechnieken en hun omvangrijke
waterbouwkundige werken in de Pis
co- Viru- en Chimaca-vallei. Over-
biyfselen van kanalen (waarby één
van 117 kilometer lengte, dat wa
ter aanvoerde van de rivieren Mo-
che en Chicama voor de bevloeiing
van de alluviale vlakte van Cham-
can) zyn in heel Peru gevonden
en sommige zyn herbouwd en wor
den tot op de dag van vandaag ge
bruikt.
De romanticus Clemens von
Brentano, een tijdgenoot van
Goethe, vertelde in de ten einde
lopende achttiende eeuw de
sage van de schone waternimf,
die op een steile rots in de Rijn
zat en zong, terwijl zij haar
goudblonde haar kamde. De
schoonheid van haar stem leid
de de blikken van de Rijnschip
pers naar boven, de aanblik van
de jonkvrouw bracht hen zo in
de war, dat zij de navigatie van
hun schip verwaarloosden. Het
schip liep op de rotsen, de boot
zonk en de schippers verdron
ken. Heinrich Heine wijdde aan
de „Lorelei" ongeveer honderd
jaar later een gedicht, dat tot
volkslied werd. De bizarre rots,
die in een bocht dreigend boven
Duitslands langste stroom op
rijst, is ook thans nog een trek
pleister voor honderdduizenden
toeristen uit de hele wereld. De
duizelingwekkende blik omhoog
als men er langs vaart is even
fascinerend als die naar bene
den op de majestueuze Rijn
kronkel ten zuiden van St. Goar.
met zyn vracht op zyn eigen rug
de duizenden meters hoge bergtop
pen beklimt en dagenlang onderweg
is.
Zy beleefden een gouden tyd toen
de Spaanse grenzen nog dicht waren
voor alle invoer en het land let-
teriyk van alles tekort kwam. Span
je leerde nylon en plastic kennen
dankzy de smokkelaars. De eerste
transistorradio's en elektrische
scheerapparaten kwamen op de
rug van de „contrabandistas" het
land binnen. Hun voornaamste le
verancier was Andorra, het invoer-
rechtenvrye paradys, waar een
smokkelaar een algemeen gerespec
teerd burger is.
Andorra zelf heeft geen dou
ane. Er bestaan dus ook geen
beperkingen op in- of uitvoer.
De grenzen staan open voor ie
dereen. In dit zonderlinge staat
je, begrensd door de naakte
bergwanden van het besneeuw
de hooggebergte is een ,,contra-
bandista", een gewone expor
teur. Het is waarschijnlijk de
enige staat, waar de smokke
laars een eigen, officiële ver
eniging hebben, waarvan het
bestuur meeloopt in de proces-
Met de styging van de welvaart
in Spanje en het openen van de
grenzen voor legaal verkeer van
produkten uit andere landen, ver
liezen de smokkelaars van de Py
reneeën langzaam hun broodwin
ning. De waakzaamheid van de
douane neemt toe, terwyi de vraag
in Spanje daalt.
Politiek
Het plan om een kabelbaan te
leggen dwars over de rivier van
St. Goar naar het plateau van
de Lorelei, heeft tot dusver ge
lukkig geen goede ontvangst
gehad bij de voor het natuur
schoon verantwoordelijke auto
riteiten.
ze moderne tyd. De woeste 1
van de Pyreneeën zyn nietj
meer de plaats van handel
lange ry van smokkelaars,
hun waar als grote bulten
rug geluidloos door de 1
ken, is een verouderd
meesten van hen zynj
hun schaapskudden
Smokkelen is nu een j
te kapitalen vraagt en een
Niet zo onschut
De smokkelaars van
zijn goed geklede figuren,
grote auto's zich mengen
stroom vreemdelingen die in)e
mermaanden de grenzen vaifS^
Je passeert. Hnn handel ls
gen in de reservebanden, de ppn
ihbg
ek.
inje,
Een van de belangrykste produk
ten voor de smokkelaars is nu nog
de illegale communistische pers,
die in Toulouse wordt gedrukt en
wekelyks over de grens wordt ge
bracht. Opstandige Spanjaarden, le
den van de verboden communisti
sche party, maken regelmatig van
de diensten van smokkelaars ge
bruik om zich langs stille paden
naar Spanje te laten brengen.
De „contrabanditas" verlenen
deze diensten zonder zelf aan poli
tiek te doen. Zij beschouwen het als
hun werk zonder meer. zy kennen
de bergtoppen van de Pyreneeën
als geen ander. Elk hol dat als
schuilplaats kan dienen, weten zy
te vinden. Zy weten de routes van
het dag en nacht patrouillerende re
giment Spaanse bergtroepen en van
de waakzame „Guardia Civil", zy
zyn de laatste vertegenwoordigers
van een romantische illegaliteit in
Europa.
List als wapen
Geweld wordt er aan beide zy-
den vrywel nooit gebruikt. Deze
vrybuiters hebben als voornaamste
wapen de list. Er is een tyd ge
weest dat elke schaapherder in de
Pyreneeën smokkelaar was en el
ke houthakker in de onafzienbare
bossen op de bergwanden hield zich
met sluikhandel bezig.
Hun tyd is echter voorby. De ber
gen zyn nog slechts een achtergrond
voor het grote smokkelwerk van de
of de dubbele bodem van
to's. Het is ook geen ons<
handel meer: narcotica, edi
en kostbare onderdelen vo<
tronische apparatuur.
Deze zomer werden aan d? vc
met Frankrijk door de rder<
douane goederen voor een l®1" e
van twaalfmiljoen gulden' ,00*
slag genomen. Dit is een ,je'
dat de vrybuiters in de berf®ap
in een heel jaar byeen hebr^j1
ten te smokkelen.
n v<
Qdigl
Tabak L*
De grote internationale oi^pJ
ties beschikken tegenwoor(T^w
een kleine vloot snelle sche. oc
hun waar afleveren op C
stukken kust, kleine in# N
die verborgen blyven aan en
van kustwacht en „Guardi^°r c
De „Tabacalera Espanola",1
poliehoudster van de totale"
verkoop in Spanje heeft mflF m
kennen dat de helft van aller c
de tabak die in Spanje w(#
kocht, afkomstig is van iet a
Dit zyn Amerikaanse en ^der!
merken die in Spanje eeü06^
grotere aftrek krijgen. TotEen
enkele jaren geleden rooktft de:
Spanjaard „Peninsulares" f^er?
tas", gitzwarte sigaretten M'zoe
staatsfabrieken. a'"
De oude smokkelaar, die^rd<
bergtoppen trekt, raakt uit*^00
de. Daarom hebben de leder1 w
judoclub in het Franse f
spontaan meegedaan met ffTj+e
derwetse" smokkel we<
Irun en omgeving, aan dej,
kant van de grens fluistert t
zelfs verschillende douanl^^'
medewerking hebben verlegta]
sportieve smokkelaars zyn^p
jarenlang bekend. Zy hebbe^
gang laten gaan.
