FIAT
Geschiedenis houdt
niet op hij 1900
LUCHTKOELING OF
WATERKOELING?
1 O/
2 fa
Twee nieuwe wagens van Rootes
Een veilige auto met een bijzondere motor
RIJKS
POSTSPAARBANK
RENTE TOT
DONDERDAG 26 OKTOBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
Van wegenwagens, wieten en wat -er-zo - bij - komt
Nieuwe Triumph
ADVERTENTIE
De Fiat 125 verschilt uiterlijk
niet zo veel van de Fiat 124.
Men' zou de 125 misschien de
grotere broer kunnen noemen.
Alles iets groter, iets geraffi
neerder, iets uitgekiender.
Maar daar zit het grote ver
schil niet in. Dat zit onder de
motorkap. De Fiat-125 heeft
een motor met een inhoud van
1608 cc. Dat is bijna een halve
liter meer dan de 124. Maar dat
is nog niet eens het belangrijk
ste. Dat zit boven op de motor
in de vorm van twee bovenlig
gende nokkenassen.
In het kort gezegd: wanneer een
nokkenas bovenop het cylinderblok
ls gemonteerd, is de verbinding met
de kleppen korter en dus directer.
Dit draagt bij tot een doelmatiger
omzetting van energie in snelheid.
Twee bovenliggende nokkenassen be
tekenen gewoon nog meer doelma
tigheid. Tot nu toe vond men dat al
leen nog maar in de duurste sport
wagens. Een revolutionaire verbe
tering van Fiat.
De motor is zeer doelmatig en
compact gebouwd. Met nog enkele
verbeteringen komt de 125-motor (90
DIN-pk by 5.600 toeren) tot grote
soeplesse en zeer snelle acceleratie -
tyden: van 0 tot 80 in 9,6 sec., van
0 tot 100 in 14,8 sec., van 0 tot 120
in 22.5 sec. en van 0 tot 140 in 35
sec. De topsnelheid ligt op 158 km
per uur. Alleen het warmdraaien
De Standard-Triumph fabriek, on
derdeel van het Leyland-concern,
heeft een nieuwe sportwagen, de
Triumph TR 5 PX, gelanceerd. Deze
heeft vrywel hetzelfde koetswerk als
de huidige TR 4 A open tweezitter,
doch mechanisch is hy geheel ge-
wyzigd.
Hy is voorzien van een nieuwe 2 >4
liter zescilinder motor, die functio
neert met benzine-inspuiting. Van
daar de letters P.I. (afkorting voor
Petrol Injection» achter de naam.
Het is de eerste Britse sportwagen
in serieproduktie, die een dergelyke
brandstofvoorziening heeft. De top
snelheid van de wagen is 208 km/u
en in 6.5 sec. ban hy van 0-80 km/u
optrekken.
Van de in 1965 geïntroduceerde
Triumph 1300 saloon is een opgevoer
de TC-versie verschenen, waarvan de
motor dank zy het aanbrengen van
twee carburateurs en een verhoging
van de compressieverhouding tot 75
pk. is gestegen. De topsnelheid be
draagt 144 km/u tegenover de 136 km
/u van het normale model.
In verband met de hogere presta
ties werd het remsysteem bekrach
tigd.
Jaguar 240 en 340
Jaguar heeft zyn Mark II-model-
len met 2.4 en 3.4 liter motor omge-
doopt in resp. Jaguar 240 en 340. Het
model met 3.8 liter is uit de produktie j
genomen.
Het vermogen van de 240 werd ver
hoogd van 120 tot 133 pk en de 340
kreeg stuurbekrachtiging.
Ook de Daimler 2'? liter V 8 kreeg
een eenvoudiger naam, nl. V 8-250.
Uiterlyk onderscheiden deze Jaguars
en Daimler zich van hun voorgan
gers door smallere bumpers. De
Daimler kreeg in standaarduitvoe
ring een verwarmde achterruit en
een wisselstroomgenerator.
ik los nog steeds evenveel af,
maar toch gaat het me
f 100,- minder kosten...
Wanneer u en uw vrouw nu deelnemen aan het Premie Spaarplan
en elk jaar 500,- aflossen op uw hypotheek, dan krijgt u vanaf
1972 ieder jaar honderd gulden van het Rijk! Belastingvrij!
Dit geld kunt u dan weer gebruiken voor de aflossing. (Nou ja, of li
moet uw collectie grammofoonplaten eens behoorlijk willen
aanvullenGeïnteresseerd? Vraag dan morgen eens nadere
inlichtingen. Alle Hypotheekbanken, Bouwfondsen, Banken,
Boerenleenbanken, Raiffeisenbanken, Levensverzekerings
maatschappijen en Spaarbanken zullen u graag helpen.
PREMIE SPAARPLAN
Basis voor persoonlijk bezit
moeiteloos. In de eerste plaats door
de gesynchroniseerde en soepele
vierversnellingsbak met korte af
standen tussen de versnellingen en
soepele overgangen. In de tweede
plaats door de enig goede stand van
de korte pook: enkele centimeters
van het stuurwiel verwyderd. Voor
het schakelen is een korte handbewe
ging nodig. De bestuurder kan ver
der rustig blijven zitten. Ook de
handrem zit op de enig goede plaats,
nl. tussen de voorstoelen, binnen
snel handbereik van de bestuurder.
Het stuur overbrengingsmechanisme
is uit veiligheidsoverwegingen achter
de vooras geplaatst. De stuurstang
is dus wat korter. By een botsing
loopt de stuurinrichting dus minder
kans beschadigd te worden. Allemaal
factoren die de veiligheid
Fiat 125 bevorderen.
Jammer vinden wy alleen, dat de
plaats van het contactsleuteltje nog
steeds binnen de gevaarzone valt. Bij
snel remmen kun je je knie bescha
digen.
Wat het comfort betreft: de 125 is
een stuk ruimer dan de 124. Drie pas
sagiers kunnen achterin rustig de be
nen strekken ook als de mensen
voorin in de achterste stand zitten.
En niet te vergeten 't voortreffelijke
verwarmingssysteem met ontluch
ting, in de achter-spylen en goed re
gelbare verse-luchtgaten in de uiter
ste hoeken van het dashboard. De
de verlichtingshandle is even simpel als
handig.
Het dashboard heeft een goede
„overkapping", waardoor hy in het
donker niet reflecteert in de voor
ruit. Zo'n detailis van minstens e-
Comfort venveel belang als de verende rub
ber stootrand aan de bovenkant van
't dashboard. En tenslotte: de kof
ferruimte is veel groter, dan het zich
aan de buitenkant laat aanzien.
In het kort: de Fiat 125 is een niet
dure comfortabele gezinswagen met
maximale en dus sportieve ry-eigen
schappen.
OVER TACHTIGJARIGE OORLOG 33 BLADZIJDEN,
MAAR NOG GEEN 2 OVER TWEEDE WERELDOORLOG
ADVERTENTIE
duurt wat lang.
Geluidloos
Van de Fiat 124 is de motor als hy
op hoge toeren komt nogal lawaaiig.
By de 125 is dit euvel volkomen ver
dwenen, onder meer omdat de aan
drijving van de nokkenassen via een
getande rubber riem verloopt, vrywel
geluidloos dus. De Fiat 125 is de
tweede Fiat-nieuwe styl. Wat ons be
treft een tweede schot in de roos. De
wagens schijnen internationaal aan
te slaan. Direct gevolg daarvan is
wel, dat de 1500-serie van de weg
zal verdwynen. De beide nieuwe-styl
wagens vallen op door hun onopval
lendheid. De 125 is een elegante,
stylvolle synthese van sportiviteit en
vervoersnut. Een sobere en compac
te auto. Alle uiterlyke franje is weg
gelaten.
De auto stuurt zeer licht en
gemakkelijk, zowel bij hoge als
bij lage snelheden. De wagen
is zeer wendbaar en blyft in
de bochten vrywel horizontaal, waar
door we ontspannen in de voortref-
felyke) „semikuipstoelen" blyven
zitten. Die drie factoren ruime af
stand van het stuur, vast in de kuip-
stoel en niet aan het stuur behoe
ven te hangen in de bochten be
tekenen een belangryk stuk veilig
heid. Daarom komen wy er steeds
Weer op terug. De bestuurder heeft
daardoor de wagen beter in zijn
maöht en kan sneller enscherper rea
geren. Dit mede doordat de weglig-
ging van de Fiat 125 uitstekend is.
Geen last van zijwind. Een neutraal
gedrag in de bochten, geen over- of
ondersturing.
Vering
De 125 heeft dezelfde onafhanke-
lyke voorvering als de 124. De ach
tervering verschilt echter. De star
re achteras bleef. De beide schroef-
veren zyn echter vervangen door het
„conservatieve systeem" van half-
elyptische bladveren, die een nog be
tere wegligging bleken te geven. Al
le vier wielen hebben schyfremmen.
Een rembekrachtiging zorgt voor
een lage pedaaldruk.
Buitenafwerking en interieur van
de Fiat 125 zyn tot in alle details be
rekend op comfort en vooral op vei
ligheid. Gestroomiynd model, en
daardoor minimaal windgeruis. Rui
tenwissers, die zelf kunnen denken.
Als het motregent kunt u ze steeds
een aantal slagen laten overslaan.
Dat kykt rustiger. Het glasoppervlak
van de auto is groot.
Korte pook
Deze auto stuurt niet alleen van
zelfsprekend, ook het schakelen gaat
Bij een enquête onder de lezers i ties bloot staan en dat door deze een- j
van een Duits autoblad gaf 84 pro- j voudiger constructie de aanschaf-
cent de voorkeur aan een waterge- fingskosten lager kunnen zyn en de
koelde en slechts 16 pet. aan een wagens goedkoper in gebruik zyn
luchtgekoelde motor. Dit is des te
merkwaardiger, omdat in diverse
Westeuropese landen het personen-
■agenpark wel voor het derde deel
uit auto's met luchtgekoelde motor
bestaat.
De grote voordelen van de luchtge-
gekoelde motor is vooral te danken
de Volkswagen, die nog nimmer
wagen met waterkoeling heeft
gemaakt ,maar ook Citroen met zyn
kleine typen, NSU, Porsche, Fiat met
zyn 500 en dan onze DAF hebben
die verbreiding het hunne toe
by gedragen.
Niettemin schynt, gezien ook het in
Duitsland gehouden onderzoek, er een
kentering ten gunste van de waterge-
koelde motor te zyn. Beide systemen
hebben hun voor- en nadelen, maar
de verschillen hebben thans niet zo'n
uitgesproken karakter meer als een
tiental jaren geleden.
De grote voordelen van de luchtge?
koelde motor, dat hij 's winters zo
goed als geen onderhoud behoeft,
geen antivries van node heeft en het
motorblok gevry waard is voor vorst-
schade, spreken niet meer zo sterk
tot de verbeelding, nu deze proble
men zijn opgevangen met de verze
gelde koelsystemen met permanente
anti-vriesvulling
Met dit steeds meer toegepaste
systeem van vloeistofkoeling, waar
van de Renault 4 indertyd de pri
meur had en dat thans door vele
autofabrikanten is nagevolgd, is de
zorg voor de koeling eveneens tot mi
nimale proporties teruggebracht,
terwijl men wel het voordeel van
de geluiddempende vloeistofmantel
heeft.
Aan de andere kant is ook de gro
tere geluidsproduktie van een lucht
gekoelde motor in de loop der Jaren
tot een aanvaardbaarder niveau te
ruggebracht.
Zo tonen de beide koelsystemen in
hun modernste vorm steeds kleinere
verschillen, want aan de verbetering
der luchtgekoelde motoren wordt even
hard gewerkt als aan die van de wa-
tergekoelde.
Dat een luchtgekoelde motor snel
ler in de winterkoude zou starten dan
een watergekoelde gaat in zyn alge
meenheid ook niet meer op.
Wel is de luchtgekoelde motor min
der gevoelig voor sterke klimaat
schommelingen. Andere voordelen
zyn, dat men by de luchtgekoelde
motor met een eenvoudiger motor
blok kan volstaan, dat
nooit
door hun lichter gewicht en geringer
cilindersiytage.
Ook heeft de luchtgekoelde motor
sneller de bedryfstemperatuur be
reikt. Daartegenover staat, dat de
watergekoelde motor, als hij eenmaal
op bedryfstemperatuur is, een be
stendiger temperatuur heeft, die Ook
beter controleerbaar is.
By het ryden in de bergen heeft
de luchtgekoelde motor het voordeel
dat hy'geen last van kookhitte krygt.
Over het algemeen geeft de water
gekoelde motor echter een betere
kachelwarmte dan de luchtgekoelde.
Er zijn dus voor beide systemen
>or- en nadelen aan te voeren en
het zal daarom vooral van de per-
soonlyke omstandigheden afhangen
'elk systeem men de voorkeur
wil geven.
De directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie. de onlangs tot hoogleraar benoemde dr. L. de Jong, heeft in
1962 de belangrijkste leerboeken bekeken die in het Nederlands
onderwijs worden gebruikt bij de geschiedenisles. Een voor de
kweekschool bestemd geschiedenisboek bevatte 38 bladzijden
over de tachtigjarige oorlog, 6 over de Franse bezetting van
1806 tot 1813 en nog geen twee over de tweede wereldoorlog.
Een geschiedenisboek dat door de
openbare lagere scholen werd ge
bruikt wijdde 56 pagina's aan de
tachtigjarige oorlog en amper 10
aan de jaren '40 '45; een veelge
bruikt leerboek op de christelijke
scholen liad 141 pagina's nodig voor
de tachtigjarige oorlog en slechts 7
voor wereldoorlog twee
Prof. de Jong vertelde het resul
taat van dit onderzoekje in Utrecht
cp een studieconferentie van onder-
ijsinspecteurs uit de EEG-landen.
Wie was Hitier?
Het gebrek aan belangstelling voor
de gebeurtenissen in de jaren '40
was vlak na de oorlog opval
lend. Van een groep recruten waar-
werd gevraagd wie en wat
Adolf Hitler was, kon driekwart in
1960 geen bevredigend antwoord ge-
Rootes heeft de Imp-serie uit
gebreid met de Sunbeam Stiletto,
die evenals de Rapier een steek-
ivapen als naam heeft gekregen.
Het is een sportief uitgeruste
coupé met dezelfde vloeiende dak
lijn (fastback) als de Sunbeam
Californian. Het dak is bij de
Stiletto echter van een korrelige,
zwarte kunstleren bekleding voor
zien. x
Voor het eerst op een Sunbeam
850 model werd de Stiletto van
dubbele koplampen voorzien. Dub
bele strips op de flanken en wiel-
sierkappen accentueren het spor-
zich tieve karakter van de wagen, die
waterlekkages behoeft te ook van een toerenteller is voor-
kuipzetels aan en de achterste
zitplaatsen zijn afzonderlijk neer-
klapbaar, waardoor de Stiletto als
een twee-, drie- of vierpersoons-
wagen kan fungerenHet stuur-
iviel is met leer overtrokken en
radiaalbanden behoren tot de
standaarduitrusting. De met twee
carburateurs uitgevoerde 875 cc
krachtbron levert in deze sport-
versie 55 pk.
Zijn topsnelheid bedraagt 145
km/u en het benzineverbruik ligt
volgens de fabriek rond 1 op 15.
Rootes heeft ook een geheel
nieuwe Sunbeam Rapier geïntro
duceerd met een opvallend mooie
Jastbacklijn.
De tiveedeurswagen biedt plaats
aan 4 tot 5 personen. De stuur- I sie verkrijgbaar
kolom is thans in diverse standen
verstelbaar.
Als krachtbron fungeert de mo
tor uit de voorgaande serie (series
V), een 1725 cc motor, die dank
zij een tweede carburateur thans
95 i.p.v. 91 SAE-pk levert. Het
koelsysteem heeft een gesloten
circuit.
De geheel gesynchroniseerde
versnellingsbak (die van de Sun
beam Alpine is overgenomen)
heeft in standaarduitvoering een
overdrive op de derde en vierde
versnelling, en als extra is ook
weer een automatische transmis-
Vat parathion
scheurt bij val
(Van onze Rotterdamse
correspondent)
Opnieuw heeft men in de Rotter
damse haven met het giftige para
thion te maken gehad. Aan boord van
het Westduitse schip Hamburg, dat
pier 1 aan de Waalhaven lag, is
gisteren door een defect aan een
winch een vat met parathion in vloei
bare vorm via een luikhoofd in het
ruim gevallen. Daarby scheurde het
vat en stroomde er vergif uit. Drie
havenarbeiders, die niet meer by-
tyds konden wegkomen, hadden hoofd
en maagpijn na het inademen van
de dampen. De geneeskundige afde
ling van de Scheepvaart Vereniging
Zuid greep onmiddellyk in, waaraan
mede is te danken, dat de drie man
nen reeds spoedig weer zo ver waren
dat zy naar huis konden worden ge
bracht. Het waren de 32-jarige A. J.
Nys, de 20-jarige G .P. Dekker en de
24-jarige G. van Egmond.
Lijk bemanningslid
van UK 154
gevoiulen
Het lyk van een der opvarenden van
de vorige week vergane Urker kot
ter UK 154 is gisteren ten noorden
van het eiland Borkum opgevist door
de UK 77. Het is de gehuwde 24-jari-
ge J. Kaptein. Reeds eerder was het
stoffelyk omhulsel van een ander
slachtoffer ,de heer Jenema, opge
vist door de UK 46. Het reddingvlot
van de UK 154 is dezer dagen, nage
noeg geheel intact, gevonden. Door
een aantal urker kotters wordt be
noorden Borkum nog gezocht naar de
vergane UK 154.
Toch is Nederland uitermate sterk
betrokken geweest by de tweede we
reldoorlog. Prof. De Jong stelde dat
land in vergelyking met de an
dere Europese landen er relatief het
meest onder heeft geleden. De snelle
„afkeer" van de oorlogsjaren na
1945 is volgens hem geen nieuw ver-
schynsel. De eerste grote oorlogsro-
over de eerste wereldoorlog
verscheen pas in 1929: '*m Wes
ten nichts Neues" van Remarque.
Het manuscript van het dagboek van
Anne Frank is door acht belangryke
uitgevers geweigerd, voordat het in
1948 werd gepubliceerd
Conservatief
Deze „terughoudendheid" heeft zich
volgens prof. De Jong ook weerspie
geld in het onderwys. Hy schryft
dat toe, aan het feit dat het onder
wys in het algemeen vry conserva
tief is en zich slechts langzaam aan
past.
Acht jaar geleden kwam echter ver
andering in de afzydige houding van
het Nederlandse volk ten opzichte
van de oorlogsjaren. Dat was toen
ook gemakkelyker dan vlak na de
oorlog, toen het voor velen nog te
pynlijk was om zich in de recente
geschiedenis te verdiepen.
Prof. De Jong acht een zeer ge
detailleerde behandeling van de jong
ste geschiedenis op de scholen on-
mogelyk, maar het is volgens hem
im ieder geval fout' om in de ge
schiedenislessen niet verder te gaan
dan het jaar 1900.
Fundament
Voor de karaktervorming Wan de
jeugd is geen vak zo belangrijk ale
de geschiedenis, aldus prof. De Jong.
Als de geschiedenis objectief en
waarheidsgetrouw wordt onderwezen,
zo zei hij tenslotte, wordt een fun
dament gelegd voor een vrye we
reld waarin sterke burgers in staat
zijn de democratie levend en krach
tig te houden.
ADVERTENTIE
Want Doublemlnt kauwen bevor
dert de spijsvertering, 't Is heerlijk
zo gezond. Doublemlnt reinigt
uw tanden en verfrist mond en"
adem; Koop vandaag nog een
pakje - plezier voor twee - en
merk zelf hoe goed Doublemlnt
u doet.
