Kruiswoordraadsel
Eerste V-l kwart eeuw
geleden gelanceerd
Kom er ACHT-er
LTERDAG 14 OKTOBER 1967 LD.EXTRA 6
Runt o de acht afwijkingen In de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt o elders In dit nummer.
Horizontaal
I. gelijkheid van klank
3. graansoort
10. Engelse titel
12. onberispelijk
14. gemeente op Zuidhollendse
eilanden
15. voorvoegsel
16. specerij
19. liedje (Engels)
20. Europeaan
21. wandelen
23. dichter der psalmen
26. waterjuffer
28. deel van de bijbel
29. landbouwwerktuig
31. stralenkrans
33. Engels ons
35. niet snugger
37. hoofddeksel
38. riviervis
40. venster
43. wijze waarop iets gesneden is
44. niets uitgezonderd
45. melksap van rubberboom
48. titel
49. de lezer heil
60. nereïde door Polyphemus be
mind
62. voegwoord
63. element beryllium
55. heilige schrift der moslims
67. aiet meer Jong iemand
61. leider in India
63. snoer om papieren aan te rij
gen
64. van Uw
66. beeldverhaal
68. hoofdtelwoord
69. jong iemand
71. achter
72. de oudere
73. lid van misdadigersbende
74. insektendodend middel
Verticaal
1. snel, kwiek
2. boog van Ufhout
4. rund
6. wandversiering
6. ongebuild tarwemeel
7. levert de druiven voor de wijn
8. wederhelft
9. voorzetsel
10. haven in Frankrijk
II. woning van textiel
13. swart-bruine verf
15. ernstig nadenkend
17. samengegroeide klomp gras
18. raadsel
20. lengtemaat
22. bontsoort
24. zie 49 horizontaal
25. som
27. watering (in samenstelling
30. doelpunt
32. gebergte in Rusland
33. honderd gram
34. iemand die optie heeft
36. groot voertuig op twee wielen
39. Ierland
41. snlJwerktuiig
42. bouwmateriaal
45. niet bestrate weg
46. deel van een boom
47. Spaanse wijnsoort
61. in hoge mate versterkend voor
voegsel
63. Duitser
54. achter
56. gevangenis
57. witte plek op voorhoofd v.e.
paard
68. spil
69. paard
60. eenmaal
62. overgebleven stuk
65. retour
67. stukje stof op militaire kragen
69. element tantalium
70. muzieknoot
Steen, Fred. Hendriklaan 70 te
Leiderdorp.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
eenemünde is een Duits
stadje aan de Oostzee-
kust. Op 3 oktober 1942
t j*aren hier geleerden en
Mi ichnici bijeen onder leiding
an de thans wereldbekende
nra rof. Werner von Braun en
aionel Walter Dornberger.
„i loei van de zeer geheime bij-
L It ankomst was de lancering
iee te maken van een nieuw
fpe dood en verderf zaaiend
japen, de A-4, dat tegen de
c ;k eallieerden moest worden
et. igézet. Een wapen, dat later
ilite !rucht werd onder de naam
1S," fergeltungswaffe", zo door
itler genoemd.
C 11 Met twee van dit soort wapens
j, ibben met name de Engelsen
,j g nnisgemaaktde V-l en de V-2.
i "it n eerste was een vliegende bom.
irieiD onbemande straaljager met
ivenop het toestel een motor. De
itop 2 was een echte lange-afstands-
iet, die in gebruik kwam toen
Engelsen een voldoende af-
8 er tegen het eerste vergeldings
pen hadden ontwikkeld.
Het was aanvankelijk voor de
illieerden een hele toer om er-
iter te komen wat de geheime
iviteiten van de Duitsers op het
ied van de raketten oplever-
In 1943 echter kregen de En-
in voldoende inlichtingen bin-
via de spionagedienst, welke
rechtvaardigden om luchtver-
igstochten uit te voeren bij
ïemtinde. Men kwam tot de
ilusie dat het nuttig zou zijn
een raid te organiseren naar
Oostzeestadje. In de nacht van
iugustus vlogen 571 zware bom-
ïfrerpers naar Peenemünde om
hun bommenlast af te werpen,
iien van de materiële schade,
het bombardement als conse-
dat de Duitsers hun ra-
ïfabriek in ondergrondse fa-
in gingen concentreren, met
in de Harz. De proefnemin-
zouden in Polen worden ge-
Stagnatie
van de belangrijke resulta-
van deze raid was dat er stag-
in de produktie van de ra-
sn optrad. Voordat het gehei-
Duitse wapen actief werd, had
van de En-
zich al druk mee bezig
om te achterhalen hoe
zich zou gaan gedragen. Maar
deze wetenschap alleen waren
niet. Het ging erom wel-
dedigingsmaatregelen men
le vliegende bommen zou
nemen.
bommen kwamen. Het flui-
geluid bezorgde hun al gauw
van „Buzz bomb." Een
naam, die de Engelsen aan
ïoordtuig gaven was „Doodle-
De V-l bommen waren in
ongenaakbaar. Met een
van 400 mijl per uur op
van 3000 voet kwamen
Als de beoogde af-
afgelegd doken de
naar beneden en
dikwijls nog boven de
elkaar. De door de lucht-
aangerichte schade was zeer
Het toestel had een explo-
van één ton.
Engelsen zaten uiteraard niet
Ze bestudeerden de gedragin-
Van de bommen en maakten
der A11 Verdedigingsgordel, waardoor
den
in Bt
:scher
chart
zijn
eel Ct Deus van man links
aan hoed man rechts
van dolk in 't dek
n 1} handvat van teil
t\)i
om er ACHT-er
Spiertje op het dek
staartje van muisje
het effect van de V-l tot nihil werd
gereduceerd.
Er werd een gordel van jacht
vliegtuigen aangelegd. De toestel
len zouden tot 9 km uit de kust
moeten opereren. Zij zouden daar
bij geleid worden door de radio.
Voorts werd er over een lange
strook van 4,5 km breed artillerie
langs de kust aangelegd. Deze kon
tot 9000 meter zee-inwaarts vuren.
Verder had men al de beschik
king over een ballonversperring.
Tussen deze versperring en de
kustbatterij kwam wederom een
gordel van jachtvliegtuigen. In het
begin moest het nieuwe verdedi
gingssysteem men beschikte
over zo'n duizend kanonnen
worden ingespeeld. De Engelsen
bezaten voorts nieuwe radarappa-
ratuur en gebruikten met succes
hun artillerie.
De Engelsen wisten te bereiken,
dat slechts één op de zeven vlie
gende bommen Londen bereikte,
een record dat later nog werd
verbeterd. De Duitsers waren niet
weinig verbaasd over deze Engel
se prestatie.
Hierboven hebben we al het
bombardement op Peenemünde
genoemd. Er lagen lanceerplaat-
sen in noord-Frankrijk voor raket
ten (V-2) waar de Duitsers niets
aan hebben gehad, door de bom
bardementen was een te grote
vertraging in het rakettenplan ont
staan.
Pas in september 1944 kon het
wapen (de V-2) worden ingezet.
Maar niet meer vanuit noord-
Frankrijk, want dat was sinds D-
day in handen van de geallieerde
legers. De lanceerterreinen moes
ten derhalve worden verplaatst,
wat erop neer kwam dat de V-2
twee keer zover van het beoogde
doel, Londen, werd afgevuurd, met
als gevolg een veel geringere
nauwkeurigheid. De oorlog was
voor de Duitsers al zo in hun na
deel veranderd, dat zij, toen het
raketbombardement op gang
kwam, met transportproblemen
van raketten te kampen kregen,
aangezien andere oorlogstranspor
ten vaak prioriteit hadden. Daal
de Duitsers uit noord-Frankrijk
waren verdreven, zochten zij nieu
we lanceerbases. Deze twijfelach
tige eer viel Nederland te beurt.
In ons lan lagen ook geïmpro
viseerde lanceerinrichtingen met
name voor de V-l in Lisse, Voge
lenzang, alsook Delft en op vlieg
veld Ypenburg. Afvuurinrichtingen
werden ook aangelegd ln het oos
ten van ons land, o.a. in het
Nijreesbos te Almelo. De V-l toe
stellen werden in Delden overge
laden. Het ging bepaald niet altijd
goed bij het afvuren van de V-l,
zo gebeurde het wel dat het toe
stel kort na de lancering uit zijn
koers raakte en angstaanjagend
zigzaggend als een dolleman door
de lucht kliefde. Menige inwoner
van Heemstede zal zich nog weten
te herinneren, dat er eens zo'n uit
het lood geslagen dolleman op de
Kerklaan neerplofte. Ook in Den
Haag vielen slachtoffers.
Toen de V-l door de Engelsen
nagenoeg bedwongen was, gooiden
de Duitsers de vliegende bommen
nog wel eens uit vliegtuigen, maar
het effect was gering.
Slachtoffers
Een paar cijfers. Vanuit Frank
rijk werden ongeveer 8000 V-l
bommen naar Engeland afgescho
ten. Hiervan stortten er ruim dui
zend kort na de lancering neer.
Van het resterende aantal vielen
er 2400 op Londen. Er waren bijna
6200 doden te betreuren en bijna
18.000 zwaargewonden. Het totaal
aantal gewonden is wel hoger ge
weest. maar exacte cijfers ont
breken.
Het andere geheime wapen, de
V-2. zou eveneens vele mensenle
vens eisen. Dit type werd vooral
afgevuurd bij Den Haag, hoewel
er in ons land ook nog andere ba
ses waren. De Duitsers begonnen
hiermee op 8 september 1944. In
totaal werden er 1300 V-2 raketten
op Londen afgevuurd. Hiervan
stortten er 500 op de Engelse
hoofdstad. In Engeland waren door
dit wapen meer dan 2700 slachtof
fers te betreuren en ruim 6500
zwaargewonden. De raket had een
vernietigingseffect dat twee keer
zo groot was als de V-l, ofschoon
zij een springlading had nagenoeg
gelijk aan het eerste vergeldings
wapen. In tegenstelling tot de V-l,
hoorde men de raket niet nade
ren, maar zij viel onhoorbaar uit
de lucht.
De produktie der Duitse gehei
me wapens vereiste grote offers
aan intellect en materiaal. Maar
wat was er het feitelijke „nuttige"
effect van? Zeker, als het de Duit
sers was gelukt om vóór de Ame
rikanen een atoombom te ontwik
kelen en daarmee een raket had
den voorzien, zou de uitwerking
verschrikkelijke gevolgen hebben
gehad. De raketten slorpten vrese
lijk veel energie op. Voor het ver-
Een zojuist afgevuurde V-l.
Maar al te vaak lukte de lance
ring niet en zaaide het vernieti
gingswapen dood en verderf in
de omgeving van de basis.
vaardigen van een raket zou men
evenveel tijd nodig hebben gehad
als voor hetr maken van ongeveer
zes jachtvliegtuigen. Een raket
had een last van één ton bommen.
Bij vliegtuigen was dit 125 keer
zoveel. Daarbij kwam nog dat
vliegtuigen hun bommenlast be
trekkelijk nauwkeurig op hun doel
konden werpen. De V-2 plofte vaak
wel meer dan 20 kilometer naast
het beoogde doel.
Al met al bleken er aan de V-2
later voor de geallieerden echter
genoeg interessante aspecten te
zitten om het wapen verder te ont
wikkelen. Wat het resultaat daar
van is, weet iedereen.
Kippenflat
Het feit dat zij veel eieren
leggen bewijst het: de 125-000
hennen die de eerste kippenflat
in West-Berlijn bewonen, voe
len zich uitermate op haar ge
mak. Welisivaar kunnen ze niet
„scharrelen"want de hokken
waarin ze zich bevinden, zijn
slechts 36 bij 55 bij 43 centi
meter groot Ze zijn daarin met
haar drieën, wat ze blijkbaar
wel gezellig vinden. Gekakel is
er echter niet bij. In het ven
sterloze betonbouwwerk hoort
men weinig geluiden. Er heerst
een gelijkmatige warmte van 16
graden Celsius, de voerbakken
zijn altijd vol, terwijl er een
speciaal elektrisch verlichtings
systeem i$ aangebracht, dat de
dames wel aanstaat. Ze zijn dan
ook uitermate produktief. Als de
hennen 20 weken oud zijnwor
den zij in de boxen gebracht;
nauwelijks 100 weken oudver
laten ze weer hun legplaatsen
om als slachtvee op de markt te
komen. Intussen heeft elke kip
zo'n 350 eieren geproduceerd.
De kippen staan onder controle
van 'n vrouioélijke dierenarts en
een tiental hulpkrachten, ter
wijl alles via de lopende band
gaat. Aanvoer krachtvoer,
transport van de eieren en ex
peditie van de mest, welke ook
weer verwerkt wordt.
V-l op weg naar zijn lanceer
basis „ergens in Nederland".
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag as. te 9 uur v.m. in het
bealt te zijn van de redactie, Witte-
Singel 1 te Leiden. Onder de goede
oplossingen stellen wij een eerste
prijs van f 5.-- en twee prijzen van
f 2.50 beschikbaar waarnaar al
leen abonnees kunnen mededingen.
OPLOSSING VAN
VORIGE OPGAVE
De eerste prijs van f 5.-- werd
toegekend aan mevr. G. S. Baljet,
Noordeinde 2 te Leiden, de twee
prijzen van f 2.50 aan de heer H.
L. J. Hamm, Haagweg 244 te Lei
den en aan de heer E. A. van der
