Ongelukscyclus in de racerij
van
De dodelijke ongelukken van de
laatste paar maanden. De lijst Is
mogelyk niet volledig.
16 juli Bij een formule Ill-
race op de zeer slechte baan van
het Italiaanse Caserta een ge-
vaarlyk stratencircuit botsen elf
wagens op elkaar. De Zwitser We
ber raakt van de weg, probeert
zwaaiend de andere coureurs te
waarschuwen en wordt overreden
door de Italiaan „Geki" (Giaccomo
Russo), die samen met hem ter
plaatse overiydt. Ook „Tiger" ide
Italiaan Perdoni) komt om; er zijn
gewonden. De race wordt gestaakt.
22 juli De Duitser Gunther
Klass verongelukt met zyn Ferrari
Dino sportwagen tydens de training
voor de Grand Prix van Mugello
(by Florence). De race is vergelijk
baar met de Targa Florio. Een lan
ge route, die door dorpjes voert(l),
moet verschillende keren gereden
worden.
22/23 juli Tydens de 24 unrs
race voor sportwagens op het cir
cuit van het Belgische Francor-
champs by Spa verongelukt de 22-
Jarige Zandvoorter Wim Loos met
zyn Alfa Romeo, als hy door mist,
(en mogelyk door het zwaailicht
van eeh ambulance!) verrast wordt.
De Belg Eric de Keyn raakt in de
zelfde race zwaar gewond en sterft
een paar dagen later.
23 juli In Lourenco Marques
op Mozambique rydt de formule
III wagen van de Zuidai'nkaan
Botha op het publiek in. Er zyn
zeven doden en minstens tien ge
wonden.
30 juli By een race in Gre-
naa (Denemarken) verliest formu
le III-ryder Doug Revson (broer
van de meer ervaren Peter) de
macht over zyn stuur. De Ameri
kaan raakt van de baan en komt
om, tegeiyk met de aangereden cir
cuitdirecteur. Er zyn vyf gewonden.
6 augustus Op het Duitse
Nurburgringc-ircuit raakt Roland
Cantz met zyn Mercedes 300 SE
van de baan. Hy doorboort een af
rastering eh raakt een aantal toe
schouwers, die op een verboden
plaats staan. Een vrouw wordt ge
dood, er zyn elf gewonden.
14 augustus De grand prix-
coureur Bob Anderson rydt zich
dood in zyn Brabham formule I-
wagen tegen een betonnen paal ty
dens een training op het Engelse
Silverstonecircuit.
22/23 augustus De Belg Jojo
Berger (49) verongelukt mee zyn
Porsche tydens de eerste nacht van
de 84 uursrit op de Nurburging, de
Marathon de la Route. Het ongeluk
is te wyten aan een rijfout. Berger
startte na een jaar niet meer aan
wedstryden te hebben deelgenomen.
26 augustus By Campana
in Argentinië verongelukt Ascar
Cabalen, als hy met zyn nieuwe
Ford traint voor een „stock-car"-
race. Ook byryder Guillermo Ar-
naiz komt om.
26 augustus De Zwitserse
coureur Axel Perrenoud raakt met
zyn Ford Cobra van de baan ty
dens de training voor de Grote
Bergprijs van Zwitserland tussen
Ollon en Villars. Hy overlijdt op
weg naar het ziekenhuis.
3 september In het zieken
huis van Nice overiydt de Franse
Renaultryder Claude Roitbourg
aan de verwondingen, die hy kort
daarvoor had opgelopen, toen hy
in de zwaarste rally van Europa
om de Coupe des Alpes van de weg
was geraakt. Zyn co-equipier Jean
Pierre Rouget waal «taaxby zwaar
gewond»
f JET jaar 1967 lijkt het zoveelste rampjaar te worden in de
j I geschiedenis van de autorensport. Het driejaarlijkse
sluitstuk van de ongelukscycluswaaraan de racerij
onderhevig schijnt. Doorgaans verlopen twee achtereenvol
gende jaren op de circuits zonder al te grote brokken, terwijl
een derde jaar zich kenmerkt door een bijzonder groot aantal
ongelukken. Het jaar 1967 is zo een derde jaar: het aantal
ongelukken met dodelijke afloop is ver voor het einde van
het seizoen niet meer op de vingers van twee handen te
tellen.
De rij van tijdens races verongelukten is lang. Geroutineer
de coureurs reden zich dood als gevolg van een moment van
onachtzaamheid, een technische storing aan de wagen of ge
woon door domme pech. De bekendste slachtoffers van de
laatste jaren: Ascari, Castellotti, Musso, Bandini, De Portago,
Ricardo Rodriguez, Collins, Hawthorn (op de openbare weg),
Bristow, StaceyLewis Evans, Bueb, Behra, Levegh, Ander
son, Von Trips.
Dikwyls verongelukten de cou
reurs niet alleen, maar met
hen langs het parcours staan
de toeschouwers: meer dan tachtig
tydens de „24 Heures du Mans"
1955. toen de Talbot van Pierre Le
vegh van de baan raakte.
Onder de zich immer voortzetten
de reeks van verongelukte racers
bevinden zich niet alleen waaghal
zen, sensatiezoekers en prysryders,
maar ook de onafhankelijke cou
reurs voor wie het grand prixwe-
reldje een duur (te duur?) betaalde
hobby Is. Een van hen was de
Maarsbergse gentleman, jonk
heer Carel Godin de Beaufort. In
de zomer van 1964 verongelukte hy
met zyn Porsche tijdens de training
op de Nürburgring in een van de
172 bochten, die het Eifel-circuit
telt. De boomlange racer Carel-
tje werd hy genoemd was een
man, die geen risico's nam. Een
rijder die met zyn kansloze wagens
de circuits langs trok om „er by te
zyn". Niet om de pryzen, maar de
sfeer van het grand prixwereldje
bond hem tot zyn einde aan de
racery.
Die sfeer van dat grand prixwe
reldje: mooie meisjes in het ren
nerskwartier, die op de geur van
verbrande Castorolie afkomen als
byen op die van nektar. Maar ook
de pitsseinen, de driftige monteurs
die vier banden verwisselen in min
der dan een halve minuut: de stryd
tegen de tyd en de theoretische on
mogelijkheden: de briefing voor de
In mei van dit jaar verongelukte de Italiaanse coureur Lorenzo
Bandini op het circuit van Monte Carlo. Bandini verbrandde in zijn
auto, die niet tijdig geblust kon worden. Voor de organisatoren van
de Nederlandse Grand Prix ivas het aanleiding om het veilige
Zandvoortse circuit te gaan bevolken met brandweerlieden in hitte
bestendige asbestpakken.
Een formule Vee-ren-
wagen is opgebouwd uit
Volkswagenonderdelen.
Een goedkoop apparaat
om mee te racen (en te
verongelukken). Vroeger
was de autosport alleen
voor gefortuneerde snel
heidsfanaten weggelegd.
start en de volksliederen na afloop.
In de groep der snelsten, de grand
prixcoureurs, zyn geen onafhanke-
lyke rijders meer over. Maandag
14 augustus verongelukte de laatste
van die Mohikanen, de sympathie
ke Bob Anderson, met zyn Brab
ham formule I-wagen op het Britse
vliegveldcircuit Silverstone. Langs
de vlakke baan stond een paal.
Daartegen reed hy zich dood.
Geen goden dus meer in het for
mule 1-circus maar toch zyn er voor
hen meer mogelykheden dan ooit.
Tien jaar geleden was de rennery
slechts een zaak voor een elite van
gefortuneerde snelheidsfanaten. Nu
is er voor nauwelijks zevenduizend
gulden een formule Vee (opgevoer
de Volkswagen met het uiterlijk
van een renwagen), voor een paar
duizend meer een capabele sport
wagen.
Ook voor het grotere geweld is
geen fabriekscontraot of dikke
bankrekening vereist, voor aanko
mende coureurs is er voor rond
twintig mille de formule III (een
motorisch van standaardprodukten
afgeleide wagen)In deze klasse
kunnen rijders zich over het alge
meen wel verheugen in beperkte
steun van grote bedryven, omdat
de internationaal actieve F III re-
clamemogeiykheden te over biedt.
Onder de formule IH-races zyn
de grootste brokkenmakers te vin
den. Coute que coute willen ze
doorstoten naar de „ambachtely-
ke" Grand Prixracertf. Door de ge-
ïykwaardigheid van de F-III-wa-
gens (ajlemaal ryden ze met 'n op
gevoerde Angliamotor) kunnen de
ryders vaak alleen inhalen vanuit
de „slipstream" (de windvrye posi-
enkele centimeters achter de te-
genstahder) wat tot gevolg heeft
dat men elkaar dikwyls in de wie
len rydt. Vooral in Italië heerst
een er-op-of-er-onder-mentaliteit.
Toine Hezemans, met zyn 24 jaar
een van Nederlands meest getalen
teerde ryders, heeft het dit jaar
herhaaldelyk zien gebeuren. De
Eindhovense garagehouder werd
afgelopen winter opgenomen in de
Abarth-fabrieksstal. Sindsdien heeft
hy zyn eigen kleine Abarth 1000
Berlina geruild voor een grote,
open tweeliterwagen. Hy zegt: „Al
die ongelukken maken me echt niet
bang, maar soms denk ik wel dat
ik er voorzichtiger door ben gaan
ryden Jack Stewart neemt sinds
zyn ongeluk uitgebreide veiligheids
maatregelen, maar hy rydt ook
niet meer zo best als verleden jaar.
Wat myn veiligheid betreft? Ik trek
uit voorzorg een brandvrije overall
aan, daar houdt het wel mee op",
Hezemans kan het niet uitstaan,
dat race-ongelukken altyd direct
met „feesten, bier en een slechte
voorbereiding" geassocieerd worden
den. Iemand die daarover sterk
met hem van mening verschilt, is
Wormerveerse garagehouder Jaap
Zwart, al twaalf jaar hoofdbe
stuurslid van de Nederl. Autoren
sport Vereniging, die vrij frequent
autoraces op het circuit van Zand
voort organiseert. N A V-voorzitter
Zwart reed in het verleden zelf
vyf tien Jaar in sportwagens.
Hy heeft zo zyn eigen gedachten
over de racer van vandaag:
„Vroeger was er veel meer
concentratie, ging men een week
voor de race al vroeg naar bed,
rookte en dronk men niet. Dat mis
ik tegenwoordig. Ze hebben er niets
meer voor over. Nonchalance of
een andersoortige voorbereiding
veroorzaakt ongelukken".
„Wim Loos, een ryder, die zich
wel altyd goed concentreerde, is
misschien toch door een slechte
voorbereiding verongelukt. Hy was
aan de Rivièra met vakantie, toen
hy hoorde, dat hy met een Belgi
sche Alfa Romeo op Francor-
champs kon ryden. Loos reed toen
linea recta naar Zandvoort (om
zyn verloofde af te zetten) en keer
de direct terug naar Spa. Daar kon
hy meteen gaan trainen. Hy was
niet tevreden over de wagen, om
dat er geen veiligheidsriemen in
gemonteerd waren. Toch startte hy
zonder". De 22-jarige Zandvoorter
verongelukte in de nacht van 22 op
23 juli, toen htf in een mistbank
van de baan raakte. Veiligheidsrie
men hadden hem wellicht gered.
Jaap Zwart vindt het een taak
voor de wedstrydorganisatie om
slecht voorbereide rijders te weren.
„Op Zandvoort hebben we een
strenge technische keuring, maar
we letten ook op de conditie van de
ryders. Als ik een racer tydens de
training fouten zie maken, stuur ik
onze dokter op hem af. Er is wel
eens gebleken, dat zo iemand moei-
lykheden had met zyn vrouw. We
verbieden hem in zo'n geval te
starten. De afgelopen Jaren hebben
we een tiental keren iemand de
deelneming aan de wedstryd ont
zegd.
De Amersfoorter Ben Pon
volgens insiders Nederlands
beste coureur vindt het in
tegenstelling tot Jaap Zwart on
nodig om voor de racery altyd en
eeuwig alcohol- en nicotinevry te
biyven.
„Natuurlijk ga ik de avond voor
een race niet te laat naar bed,
maar verder tref ik geen by zonde-
re maatregelen. Ik heb geen we
reldkampioensaspiraties, de race
ry is myn hobby en als ik er alles
voor over moet hebben, stop ik lie
ver. Het racen vereist overigens
een conditie, anders dan die van
een atleet. Je moet in de eerste
plaats je hoofd erby houden. Dat is
een kwestie van routine. Zo lang Jk
twintig races per jaar ryd, blyf ik
dus in conditie". Het grote aantal
ongelukken maakt hem niet bang.
„Als ik bang ben, dan stop ik er
mee. Ik word ook niet bang by de
gedachte, dat de helft van het pu
bliek komt kijken in de hoop, dat ze
er een zien rollen".
Byzonder gevaarlyke circuits zyn
er in Europa eigenlyk alleen in Ita
lië, waar men grote trajecten op de
openbare weg uitzet (Mugello, Tar
ga Florio). Door de enthousiaste
opdringerigheid van het publiek in
de kleine dorpjes is het voor de
eens gevaarlyk ryden.
Het nationale duincircuit in
Zandvoort behoort tot de veiligste
ter wereld.
Vier mensen zyn in de naoorlog
se geschiedenis van de bochtige,
ruim vier kilometer lange baan, ty
dens races om het leven gekomen:
een baancommissaris, een jeugdige
bezoeker (die op een verboden
plaats stond, toen Dan Gurney in
1960 met geblokkeerde remmen
door het vanghek van de Tarzan-
bocht schoot), Tulpenrally-rijder
Werner Engel en Porsche-bestuur-
der Dr. Gerlach, die enige jaren
geleden van de baan raakte in een
bocht, die nu naar hem wordt ge
noemd.
De Zandvoortse vanghekken heb
ben erger voorkomen. Na het recen
te ongeluk van Lorenzo Bandini in
Monte Carlo, die in zyn wagen ver
brandde, ztfn de brandweerlieden
langs het oircuit met zilverwitte as
bestpakken uitgerust. Een lucht
machthelikopter staat gereed voor
een snelle afvoer van gewonden.
De Ier Ian Raby heeft er 30 juli
van gebruik moeten maken, toen
hy op een „ongevaariyke plaats"
van het circuit van de baan raakte,
LinksEen sensationeel
moment in de formule III-
race van Jyllandsringen
(Denemarken). De Fin
Olavi Kiukka maakt een
luchtsprongmaar alles
loopt goed af.
Boven Het laatste gro
te ongeluk op Zandvoort:
de Ierse formule Il-rijder
Ian Raby raakte van de
baan op een ongevaar
lijk'punt. Hij doorboorde
de afrastering en stortte
in een tien meter diepe
duinpan. Raby kwam er
af met inwendige kneu
zingen en gebroken be
nen. Zijn wagen was nau
welijks meer dan een
puinhoop. Let op de dun
ne „sprieten" van ophan-
ging en chassis.
ter plaatse enkele vanghekken
doorboorde en in een tien meter
diepe duinpan stortte. Raby moest
met inwendige kneuzingen en ge
broken ledematen naar het zieken
huis in Haarlem worden overge
bracht.
Het ongeluk van Raby gebeurde
tydens een race met wagens,
gebouwd volgens de formule
II, een klasse waarin de raceauto's
byna even snel zyn als de grand
prixwagens, op bochtige circuits
door het geringe gewicht soma
zelfs sneller.
De formule Il-klasse is er spe
ciaal voor talentvolle B-coureurs,
die met deze wagens de kloof tus
sen de formule in en de grand
prixracery als volledig beroeps
coureur kunnen overbruggen.
Vreemd genoeg zyn de formule
Il-wagens (1600 cc) nagenoeg ge-
lyk aan de oude formule I-wagens
(anderhalve liters), die twee jaar
geleden door de grand prixcou
reurs werden afgekeurd, omdat ze
te gevaarlyk waren. Nu ryden de
formule I-racers met drieliterwa-
gens, omdat „anderhlaveliterwa-
gens te weinig paardekrachten had
den om je er in geval van nood
snel mee „uit de voeten" te kun
nen maken. Daarmee rijden nu de
Overigens in 1961 werd de cilin
derinhoud van de formule l-wagens
teruggebracht van tweeëneenhal-
ve naar anderhalve liter, omdat de
tweeëneenhalve liters te snel wa
ren!
Liane is
niet bang
Ondanks alles draaien er ook
een paar vrouwen mee in het
gevaarlyke racecircus. Een van
hen is de fraaie, blonde Haar
lemse Liane Engeman (23), die
onlangs nog op het Zahdvoortse
circuit reed in haar formule
III-Brabham. Liane rydt weke-
lyks in Engeland ze woont
daar haar favoriete klasse is
de formule Vee. Bang? „Nee
hoor, waarom zou ik. Ik ben
keer de bocht uit gegaan, nu
dat viel allemaal erg mee".
Als de blonde schone langs de
tribunes raast, wapperen haar
lange haren bevallig. Het is de
filmwereld al opgevallen. Liane
werd ontdekt in een reportage-
filmpje over de twaalf uursrace
van Sebring. Gevolg? Een
hoofdrol in een filmisch epos
over een vrouwelyke „coureuse".
„Binnenkort krijgt ik het script"
zegt Liane, „dan kan ik ook be
kijken of ik het wel aan kan".
Film of geen film, het racen
gaat voor.
Weakeindbijlage Leidsch Dagblad
Zaterdag 30 september 1967
Zandvoort:
een veilig
circuit
