Particulier ondernemersschap komt steeds meer in gedrang „Het is dan ik erger dacht" Staat en Vakbeweging dringen naar voren Britten verwachten geen Frans veto Sedow: Vietnam geen rem bij samenwerking op ruimtevaartgebieci Kroon A. v. cl. in het stelt Valk NIEUWE OOGST Kalme markt BEURS VAN AMSTERDAM jI LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1967 Prof. dr. F. Hartog constateert! r (Van onze financiële redactie) Steeds meer treedt aan de dag dat de particuliere onderne mingsvorm in het gedrang komt. Gesproken wordt van een terugtredende élite, want de ondernemer is volgens Schumpeter niet heroisch en neemt genoegen met hetgeen er overschiet om er het beste van te maken. Van de drie brandpunten van de industriële samenleving: onderneming, vakbeweging en staat, dringen de twee laatstgenoemden steeds meer op. Het is echter tijd om zich af te vragen of dit opdringen steeds voortgang zal vinden. Bij de beantwoording van die vraag moet er van worden uitgegaan dat we niet meer leven in een stelsel van zuiver ondernemingsgewijze produktie. Ons economisch stelsel is een mengvorm tussen het partuculier initiatief en het collectivisme. Collectivistische elementen worden in toenemende mate Ingebouwd. Het Uitholling doOF Staat merkwaardige is dat in de commu nistische landen met dezelfde euve len wordt gekampt, maar dan in om gekeerde zin. Het volledige collecti visme werkt daar niet meer en er moeten steeds meer bijverschijnse len van de particuliere ondernemers- vorm op het gebied van de prijs vorming en de rentabiliteit van de ondernemingen worden geïncorpo reerd om de fouten van het collecti visme op te vangen. De vermenging van individuele verantwoordelijkheid en individuele prijsvorming met het collectivisti sche stelsel gaat voort. „Toch", zo zei prof. dr. F. Hartog, hoogleraar in de economie aan de Rijksuniver siteit in Groningen in een voordracht voor het Departement 's-Gravenha- ge van de Ned. Mfj voor Nijverheid en Handel „betekent dit niet, zoals prof. Tinbergen stelt, 'n naar elkaar toegroeien in economisch opzicht tus sen het collectivisme en de onderne mingsgewijze produktie". Drie bedreigingen Er blijft een fundamenteel onder scheid bestaan door het beheer van de produktiemiddelen, hetzij in par ticuliere vorm, hetzij door de Staat. De welvaartsstaat berust op het par ticulier initiatief. Op verschillende wijzen treedt een bedreiging op voor het particulier initiatief: 1. door het opdringen van de vakbeweging, 2. door het opdrin gen van de Staatsbemoeienis en 3. van binnenuit in de ondernemingen zelf. De automatisering van de be sluitvorming schept een toenemende macht van de techno-structuur. Computers nemen meer en meer het werk van de ondernemers over. Men stopt er de gegevens in en er komt een goed renderend bedrijf uit te voorschijn. Dat kan zowel door de particuliere ondernemer als door de Staat worden gedaan. Iets anders is het dat de samenle ving op economisch gebied niet uit sluitend door de industrie wordt ge vormd. matisch een daling van de winst quote met zich meebrengt. Bij een evenwichtssituatie op de arbeids markt keert de wal het schip. Ge zegd wordt dat het getij voor de winstquote zou kunnen keren bij een toenemende medezeggenschap in de ondernemingen. Geen medezeggenschap De Italiaanse mode-ontwer per Emilio Schubert heelt giste ren een nieuwe aankleedpop op de Nederlandse markt geïntrodu ceerd. De mode-ontwerper heeft meer dan honderd verschillende creaties voor „Jenny" ontworpen. Er zijn ook nog andere economi sche terreinen. In de Ver. Staten, het meest geïndustrialiseerde land ter wereld, werkt slechts 40% van de beroepsbevolking in de industrie. Ook in de landbouw zijn naar ver houding minder arbeidskrachten no dig. De grote aanwas zit in de dien stensector en die leent zich veel min der voor de technostructuur dan de industriële produktie. Daarom zou een groot deel van het economische milieu buiten het collectivisme ko men te staan als de computer door de Staat inplaats van door de parti culiere ondernemer wordt beheerd. De uitholling van de particuliere ondernemingsvorm door de Staat gaat langs de weg van de belasting druk. Op het ogenblik absorberen de overheidsuitgaven (Staat en lagere overheid) circa 30% van het nationa le inkomen, terwijl door de sociale verzekeringen beslag wordt gelegd op 14%. Bij elkaar zijn we dus al voor 44% een collectivistische staat geworden. Tegen 1980 zal de Staat 34% opne men en de sociale verzekeringen 16%, zodat we dan voor de helft collecti vistisch zijn geworden. Verdelimgs- mimist erie Het is moeilijk om hiertegen iets te doen. Bezuinigingen zouden te onze ker zijn bij de herverdelingsministe ries, zoals prof. Hartog ze noemde: Sociale Zaken, Volkshuisvesting en Landbouw (subsidies). In 1968 ne men deze departementen met elkaar f5,5 miljard van de begroting voor hun rekening. De stijging van de Staatsuitgaven en de vermeerdering van de uitga ven voor sociale voorzieningen bren gen met zich mee dat er alleen maar middelen voor investeringen beschik baar kunnen komen door verminde ring van het besteedbare consump tieve inkomen. Grotere besparingen kunnen in hoofdzaak tot stand ko men in de particuliere onderneming door winstinhouding. Hiertegenover staat echter de vak beweging, die streeft naar een stij ging van de loonquote, hetgeen auto- mocratisering van het bedrijfsleven, Medezeggenschap kan nooit beteke nen medebeslissingsrecht, anders zou de ondernemingsgewijze produktie, waarop ons bestel is gericht, niet be stuurbaar zijn. Over de winstdeling merkte prof. Hartog nog op dat daarbij voorzich tig te werk moet worden gegaan. Er moet terdege worden gelet op het be lastingstelsel in het buitenland, dat toch al het uitwijken van onderne mers in de hand werkt. Bij een uit voerig winstdelingsstelsel zou het uit wijken naar andere landen nog toe nemen. Lord Chalfont sprak in Den Haag over E.E.G.-zaken TT TT Uit boom gevallen Gisteren is H. Horsman kwart lan^s de Van Heemstmweg m Beu- Ds. C. A. V erlioog ningen de 19-jarige Th. Degen uit O ziekenfondsbode De heer H. Horsman, wonende Westerdijk 4 in Leimuiden, is op 3 oktober 25 jaar werkzaam bij het ziekenfonds Haarlemmermeer en Rijnland. Op 3 oktober 1942 trad de Leimuidenaar als bode bij het zie kenfonds in dienst. De heer Hors man is werkzaam in het rayon Haarlemmermeer-zuid (vanaf Aals- meerderdijk tot aan Lisse). De jubilaris reclpieert dinsdag middag van 2 tot 5 uur in café „Sport" bij de Lisserweg in Wete- ringbrug. ningen Beuningen tijdens het uitzagen takken btf het rooien van een boom, uit de boom gevallen en ter plaatse overleden. WISSELKOERSEN Amsterdam, 28 sept. Londen 10.00%—10.01%; New York 3.59ft—3.59H; Montreal 3.34H-- 3.35ft; Parijs 73.30—73.35; Brussel 7.24%7.25V8Frankfort 89.80% 89.85%; Stockholm 69.68%—69.73% Zürioh 82.87%—83.83 Milaan 57.70%57.75%Kopenhagen 51.86% —51.91%; Oslo 50.25%—50.30%; We nen 13.93%— 13.94%; Lissabon 12.48%—12.49%. (Van onze redacteur ruimtevaart) ceerd en die daar 18 oktober moet (Van correspondent) Lord Chalfont, de minister, die de Britse delegatie zal leiden naar de komende onderhandelingen in Brus sel over Engelands toetreding tot de EEG, heeft gisteren van de Neder landse regering het advies gekregen het pakket problemen voor die onder handelingen zo klein mogelijk te houden. .Met name op het gecompli ceerde terrein van de landbouw zou moeten worden voorkomen, dat men verzeil geraakt in subtiliteiten. De bewindsman bezocht Den Haag in het kader van een serie bespre kingen met de regeringen van de zes Bouw van motel in Sassenlieini gelijk EEG-landen. Al is gebleken, dat de Nederlandse en de Britse regeringen het niet op alle punten roerend eens zijn. Londen heeft in de Nederland- ders toch nog altijd vurige suppor ters, die op het standpunt staan, dat de onderhandelingen zo spoedig mogelijk moeten beginnen. In Den Haag heeft Lord Chalfont herhaald, dat het alternatief voor toetreding tot de gemeenschap van ,Zes" handhaving van de hui dige situatie zal zjjn, een situatie, waarin Engeland door zijn posi tie in het Gemenebest, zjjn lidmaat schap van de Europese vrijhandels associatie (EVA) en zijn bijzondere relaties met de Verenigde Staten nog altjjd een macht van betekenis kunnen zijn. Het is volgehs de Britse minister bepaald niet zo, dat onderhandelingen eindeloos kunnen worden gerekt, omdat de Britten een aanvaardbaar alternatief zou oht- breken. Het zou echter een sombere zijn, zowel voor Engeland als Europa, als tot dat alternatief moeten worden besloten, aldus Lord Chalfont, die erop meent te mo gen rekenen dat de Franseh straks Brussel niet met een veto zullen komen. De Kroon heeft op een beroep van van der Valk uit Voorschoten te gen de beschikking van de minister Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, waarbij bezwaar is ge maakt tegen de door de appellant voorgenomen bouw van een motel aan de Warm onderweg in Sassen- heim, deze beschikking vernietigd. De minister had de appellant niet „onverwijld", zoals de wet voor schrijft, gewaarschuwd, dat hij tegen het voornemen bezwaar zou maken. vas een termijn van omstreeks drie maanden verlopen vóór deze waarschuwing kwam. De Kroon zegt, dat, welke betekenis ook gegeven dient te worden aan het begrip „on verwijld", een tijdsverloop van na genoeg drie maanden in redelijkheid niet als zodanig kan worden aange merkt. De minister heeft het plan in strijd geacht met het streekplan voor het bollengebied. Bovendien acht hij de bouw van een motel op het in het geding zijnde terrein uit verkeers- overwegingen volstrekt onaanvaard baar, daar de aansluiting van de Warmonderweg op rijksweg no 4 niet berekend op de vestiging van een motel ter plaatse. De appellant is dus nu afhankelijk van een bouw vergunning die de gemeente Sassen- heim zou moeten verstrekken. ADVERTENTIE KERSENWIJN per fles f. 2.29 SHERRY, medium dry f 3.95 STEENSTRAAT 8 - TEL. 21361 HERENSTRAAT 6 - TEL. 30069 HAARL.STRAAT 204 - TEL. 21611 Duur „geintje" De politie van Emmeloord heeft twee jongens aan gehouden, die ervan verdacht worden de deuren van de openbare ulo school met bisonklt en zand te heb ben dichtgeplakt. Hierdoor konden leerlingen en onderwijzers de school maandagochtend niet in. Men is toen binnengekomen door een deur open te zagen. Twee arbeiders hebben een hele dag nodig gehad om de sloten van lijm te ontdoen. De schade is ongeveer 150 gulden, die de beide jongens (17 jaar) uit Tolbebeek, i ten betalen. De beide jongens zijn oud-uloleerlingen die tijdens hun schooltijd „nooit een geintje konden uithalen" en dat nu maar hebben Lord Chalfort in Den Haag. Dr. L. Sedow, de topman Russische delegatie by het Interna tionale Ruimtevaartcongres in Bel grado, verklaarde gisteravond tij dens een persconferentie, dat de be ëindiging van oorlog in Vietnam geen absolute voorwaarde is voor het vinden van nauwe Amerikaans- Russische samenwerking op ruimte- vaartgebied. Deze samenwerking is volgens hem echter wel afhankelijk vermindering van de militaire spanningen en zeer direct afhanke- van de akkoorden over weder zijdse ontwapening. Dr. Sedow liet zich tijdens dit ge sprek niet ondubbelzinnig uit over de Russische voornemens tot een dige maanlanding, noch over het doel van de ruimtecapsule, die de Russen naar Venus hebben gelan- arriveren. Hij verwees telkens naar de datum van 18 oktober, wanneer belangrijke berichten over Russische ruimtevaart - experimenten te verwachten zijn. De algemene in druk bestaat dat de Russen een zach te landing op de planeet Venus beo gen. Een Amerikaanse Mariner pas seert Venus op 19 oktober op enkele duizenden kilometers afstand voor het doen van waarnemingen. Tot dusver hebben alle Russische scho ten naar de buurtplaneten Mars en Venus gefaald door het ontijdig uit vallen van de verbindingen. De Ame rikanen hebben naar elk van deze planeten een succesvolle missie on dernomen. neemt afscheid Ds. C. A. Verhoog zal zondagavogj om half zeven afscheid nem de geref. kerk van Oude en Nieuw Wetering en woensdagavond 18 okto ber om half acht, na vooraf in dje zelfde dienst te zün bevestigd doo ds. J. Sap uit Bergen, intrede als predikant van de geref. kerk vai Antwerpen. Hij is daar beroepen de vakature van ds. D. W. Dog dorp, die ruim een jaar gelden nau Voorthuizen is vertrokken. Cornelis Adrianus Verhoog werdd 23 januari 1926 in Voorschoten g( boren. Hij bezocht eerst eei deed naderhand staatsexamen gyn nasium A. en studeerde vervolger aan de Vrije Universiteit in Amsta dam, waar hij op 6 februari 19 zijn kandidaatsexamen theologie legde. Nadat de heer Verhoog ruim maanden later op 14 mei 1959 doo de classis Leiden was beroept^ verklaard in de Gereformeerj Kerken in Nederland en hij op september 1959 door de classis Ffl neker peremptoir was geëxamineed werd hij op 8 november vi zelfde jaar (1959) door nu ds. J. C. Brussaard toen nog emi ritus-predikant te Oegstgeest, 1 tiga als predikant te Winsum. (Pr, Op 20 oktober 1963 verwisselde i Verhoog deze kerk met die vj en Nieuwe Wetering, waar hij va bevestigd door ds. J. Sap i gen, toen nog predikant te Arut Tijdens zijn ambtbediening als pn dikant van de geref. kerk va en Nieuwe Wetering werd hij do de classis Rijnland afgevaard naar de particuliere synode van Zu Holland - Oost. Verder was hij 1 september van het vorige j (1966) tot 1 oktober van dit ja redacteur van de Rijnlandse Keri bode. BEURSOVERZICHT Hoewel de meeste internationale waarden vandaag bij de opening kleinigheid beneden het slotni- veau van donderdag bleven, moet toch worden gezegd dat de licht ver deelde stemming zeker niet tegen viel. Dit bezien in het licht, dat Wall Street gisteren voor de derde achtereenvolgende beursdag meren deels koersafbrokkelingen te zien gaf. Kon. Olie sloot daar ruim een dollar lager. Hierdoor lag het aan deel Kon. Olie in Amsterdam aan geboden in de markt op 142.80 (143.30), doch op dit verlaagde ni veau werd goed weerstand gebo Philips werd een halve gulden hoger verhandeld op 116, maar zakte later tot 115.50. De gunstige stemming in de Philipshoek houdt verband, aldus de beurs, met het succes inzake de verkoop van kleuren t.v.-toestellen. AKU gaf aanvankelijk 4 dubbeltjes prijs tot 61.60, doch herstelde zich tot 61.90. Unilever bleef vrijwel veranderd op 110.90. Hoogovens werd een halve gulden lager gead viseerd op 100, later zelfs een hele gulden. Mede in verband met het naderende weekeinde verliep de han del in alle hoofdfondsen zeer kalm, De scheepvaartsector opende, zo als de laatste tijd gebruikelijk, zeer kalm. Later nam de belangstelling van het publiek voor deze aandelen toe waardoor de koersen opliepen. Kon. Boot was vast op 96 en het zelfde gold voor Van Nievelt op 117. Holland-Amerikalijn verbeterde een half punt terwijl Scheepvaart-Unie goed prijshoudend was op 138. Van de cultures moest Amsterdam Rub ber de gisteren behaalde koerswinst weer geheel prijsgeven op 62. HVA schommelde op 119 rond het v gaande slotniveau. In de staatsfond- senhoek zetten de 7 -leningen het herstel van donderdag verder voort met vrij ruime handel beginbeurs. De overige leningen in deze sector gaven geen verandering van beteke nis te zien. Vakbondsbestuurders somber over de probleemgebieden (Van onze Utrechtse correspondent) „Het is erger dan ik dacht. Ik ben meer in mineur van mijn reis door de probleemge bieden teruggekomen dan ik wat toen ik wegging". Zo liet de heer P. Tjeerdsma, secreta ris van het Christelijk Natio naal Vakverbond, zich uit over de toestand in de provincies buiten de Randstad Holland. „De honderden miljoenen, die erin zijn gepompt vormen nog maar een eerste begin en bereiken alleen maar, dat deze gebieden met de rest van Nederland enigszins in de pas kunnen blijven lopen. Als de regering de hulp zou stoppen, dan zou dat een catastrofe zijn. De werkloosheid zou oplopen als nooit tevoren en het geld dat er tot nu toe ia ingestoken zou over de balk zyn gegooid". Samen met de heren F. Willems (NW) en W. Spits (NKV) vormt hij de commissie werkgelegenheid van de drie vakcentrales. Gisteren deden zij verslag van een trip door Groningen. burg. Het driemanschap is tot de con clusie gekomen, dat de tweehonderd miljoen gulden 6teun via het gemeen tefonds begin dit Jaar uitgekeerd, vrijwel geen effect hebben gehad. Volgens de heer Willems is het geld door de meeste gemeenten gebruikt voor consolidatie en maar heel zel den heeft het versnellend gewerkt op nieuwe projecten. Waar dat wel het geval was bleek een bespoedi van maar zes tot tien weken. Nieuwe werken zijn er nauwelijks door in uit voering gekomen, zodat het woord „steun" voor deze geldinjecties uiter mate bedrieglijk genoemd moet wor den. De veertig miljoen voor aanvul lende werken hebben evenmin bui tengewoon effect gehad op de werk gelegenheid. Het is volgens de heer Willems dui delijk, dat grotere decentralisatie ii het beleid mogelijk is. Dat zou be spoedigend werken en zakelijk ook beter zyn. Hij noemde de aanpak de werkloosheid op vele punten „on grijpbaar". Het had hem getroffen, dat veel ondernemers verwezen België, waar de samenwerking met de overheid veel sneller en doelmati gpr verloopt. VRIJDAG 30 SEPTEMBER ACTIEVE OBLIGATIES Staateleningen Vorige slotkoers koers 105V4 100 ft 96% 89% 85ft 72% 83% 84% 71% 72%b 74% 92ft heden 105% 105% 100ft Ned. 1966-1 7 Ned. 1966-2 7 Ned. 1966 6% Ned. 1967 6 Ned. 1965-1 5% Ned. 1965-2 6% Ned. 1964-1 5% Ned. 1964-2 5% Ned. 1964 5 Ned. 1958 4% Ned. 1959 4% Ned. 1960-1 4% Ned. 1960-2 4% Ned. 1963 4%87ft Ned. 1964 4%95% Ned. 1959 4%87|$ Ned. 1960 4%85fi Ned. 1961 4%85%1 Ned. 1963-1 4% 85ft Ned. 1963-2 485ft Ned. 1961 4 84% Ned. 1962 4 Ned. 1953 3% Ned. Staff*47 3% Ned. 1951 3% Ned. 1953-1-2 3% Ned. 1956 3% Ned. 1948 3% Ned. 1950-1-2 3% Ned. 1954-1-2 3% Ned. 1955-1 3% Ned. 1955-2 3% Ned. 1937 3 Ned.Grbk. 1946 3 Ned. Dlrling *47 3 Ned. investeert. 3 Indië 1937-A 3 Bank, en kredietwezen BvNGemw.l 957 6 98% 98% id. 30-Jr '58-59 4% 87% 87ft id. 25-J. '60-3-5 4% 88% 88% ACTIEVE AANDELEN 98 ft 90ft 87% 95^ 87^ 85 ft 85ft 85ft 84% 85ft 83 *t 81% 72% 90% 84% 74ft 78 77% 83 H 89 'A 99% A'dam Rubber a 62% 62% HVA-Mijen Ver. a 119 119 62 61.90 Deli Mij cert. 85 85.80 Hoogovens cert. 100.50 99 115.50 115.40 Unilever cert. 111 110.50 Dordtse Petr. 650% 646% K. Petr. A 20 143.30 143 Holl. Am. Lijn 92i/2* 92% Java China Paket 182 184 K.L.M 267 268 Kon. Ned. Stmb. 94% S 94% Stoomv. Mij Ned. 112 112% Nievelt Goudr. c. 116% 117% V. Ommeren cert. 180 180% Rott. Lloyd 156 156 Ned. Schpv, Unie 137% 138 y4 NIET-ACTTEVE OBLIGATIES Prov— en Gem. leningen A'dam '47 3% 87% A'dam '48 3% 87% 87 R'dam '52-14% 88% Bankwezen 104% 97% 97% 95% 95% B. N. G. '66 1-2-3 7 Idem '65 I 6 idem '65 n 6 Idem '65-1 5% Idem '65-D 5% Idem '65 5% idem "58 5% idem '64 6% idem *58 5 idem '64-1 5 id.NW B. *52 4% id. Rentspbr. *52 idem id. f500 *57 idem '67 6% Id Rentespbr. '64 id. Rentespbr '65 id. RentspbT '66-1 Industriële obligaties Hoogovens '66 6% 100% K. Zout-Ketj '65 6 N. Gasunie "66 7% Idem '66 6% Phil dlr-lng *51 4 82 Schiphol 6 98% Unilever 6 97% 104% 97f| 97tt 95% 95% 93% 93% 93% 93 92% 91% 90% 90% 89% 90% 91 91 166 %b 166 %b 161 161 Vi 99% 100 112b 112%b 106% 106% 106%b 106%b 97% 106% 101% Alkmaar 1956 2% A'dam 1933 3 A'dam 1951 2% A'dam 1956-1 2% A'dam 1956-n 2% A'dam '56-m 2% A'dam 1959 2% Breda 1954 2% Dordr. 1956 2%... Eindli. 1954 2% Ensch. 1954 2% 's-Grav '52-1 2% 's-Grav. '52-11 2% R'dam 1952-1 2% R'dam 1952-11 2% R'dam 1957 2% Utrecht 1952 2% Z.-Holl. '57 2% Z.-Holl. '59 2% 87% 87H NIET-ACTIEVE AANDELEN Bank, en Kredietinstellingen Alg. Bank Ned.246 24!}! Amro f 20.49 4iij Holl. Bank U. cert. Holl. Soc. Lev.v. Nat. Nederlanden Ned. Midd. Bank 220% 781 92.50 9: R.VB. cert516 52, Industriële ondernemingen Amst. Ch. Farm. 157.50 15 Albert Heyn 980 97, Berkel's Patent 137 14: Blaauwhoed 102.50 10 Bührm.-Tettero 464 46 Bijenkorf Beheer 642 62! Calvé Delft cert. Fokker V. Gelder Papier K. N. Grofsmed. D Gruyter pref. 6 Heineken's Bier Holl Constructie Ing. Bur. Bwnijv. Intematio v. Kemp en Beg. Kempkes Meubel K. Zout Ketjen Leidse Wolspinn. Muller en Co N.B. Ned. Kabelfabr. Philips pref. Rijn-Schelde E.M.S E.M.S. '66 Ver Mach. fabr. V. Touwfabr. c.v.a. Vihamy Walvisvaart Wemink's Beton Wilt. Fey Bronsw V. Wijk/ Heringa 3 "I 43, a w O. Mijnbouw en peti Biliton 2e rubr. 130 K. Ptr. crt., 1 20 143.: Particlpatiebe wyzen Beleggingsmaatschappijen Interunie f50«r- 183.30 Uiterwaarden 123 Netfo f 50,— 85.50 Robeco 225.10 Rolinco 212 Unitas f50.— 410 Utilico 112 V. Bez. v. *94 f50 100.80 Europa I 10 pb 465 Chem. Fund, c.v.a. 18% Can. er Amerikaanse fondsei Canad Paolflo R Intern. Nickel Amer.-Tei en Tel Anaconda Bethlehem Steel Cities Service Gen Motors IBM Kennecott Republic Steel Shell OP Union Pacifio Un. States Steel 225 "n f 85 HEI; 21> Ja 1( 100 4SI V J, 541 Rel SB1»] smis G. I Ex claim -nOlde VERKLARENG DER TEKENS 11 Ex dividend

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1967 | | pagina 16